Тод индэр
“Бид киокушинкай карате, буудлагын спортоор мэргэшиж, бие болоод сэтгэл зүйн дархлаагаа бэлтгэсэн”
Цагдаагийн ерөнхий газрын Тусгай ажиллагааны газар нь 30 гаруй жилийн түүхтэй. Гучин жилийн түүхтэй энэхүү газар нь байгуулагдсан цагаасаа хойш гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, террорист үйлдлийг таслан зогсоох, барьцаанд авагдсан хүн, тээврийн хэрэгсэл, объектыг чөлөөлөх, иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэгтэй бөгөөд хуулиар хүлээсэн үүргээ чин үнэнчээр, нэр төртэй гүйцэтгэж байна.
Тус газарт спортын өндөр амжилттай, зэрэг, цолтой шижигнэсэн залуус мөр зэрэгцэн үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд энэ удаа “XX зууны манлай Монгол Улсын гавьяат дасгалжуулагч В.Батбаяр багшийн нэрэмжит 2022 оны Монгол Улсын Боксын насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-д амжилттай оролцож алт, мөнгөн медаль хүртсэн цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат, цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг нартай товч ярилцлаа.
-Та бүгдийн амрыг эрье. Юуны өмнө бидэнд өөрсдийгөө танилцуулаач?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Намайг Гантогтохын Ганбат гэдэг. Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар суманд төрж, өссөн. Одоо эхнэр, охины хамт Улаанбаатар хотод ажиллаж, амьдарч байна. Одоо Цагдаагийн ерөнхий газрын Тусгай ажиллагааны газрын бүлгийн ажилтан албан тушаалтай.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Намайг Отгонжаргалын Ганзориг гэдэг. Улаанбаатар хотод төрж, өссөн. Цагдаагийн ерөнхий газрын Тусгай ажиллагааны газрын бүлгийн цагдаагаар ажилладаг.
-Өнгөрсөн сард зохион байгуулагдсан Монгол Улсын Боксын насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд амжилттай оролцсонд баяр хүргэе. Тэмцээн хэр өрсөлдөөнтэй болсон бэ?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Баярлалаа. Жил бүр зохион байгуулагддаг энэ тэмцээн Коронавирусын халдвараас шалтгаалан өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд зохион байгуулагдаагүй байсан юм. Харин энэ жил зохион байгуулагдаж, манай Цагдаагийн ерөнхий газрын Тусгай ажиллагааны газраас дөрвөн алба хаагч амжилттай оролцлоо. Миний хувьд 86 кг жинд дэд байр эзэлж, мөнгөн медаль хүртсэн.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Баярлалаа, миний хувьд энэхүү тэмцээнд 10 дахь жилдээ оролцож байна. Энэ жил 86 кг жинд амжилттай оролцож, тэргүүн байр эзэлж, алтан медаль хүртсэндээ маш их баяртай байна. Тэмцээнд оролцсон тамирчдын бэлтгэл үнэхээр сайн байлаа, хурд хүч, тэсвэр тэвчээр, бэлтгэлжилт шалгасан сайхан тэмцээн болж өндөрлөлөө.
-Анх хэдэн оноос эхэлж боксын спортоор хичээллэж эхэлсэн бэ?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Би 2008 оноос хойш буюу одоо 14 дэх жилдээ боксын спортоор хичээллэж байна. Анх Боксын спортын мастер Г.Ганхуяг багшийн удирдлага дор бэлтгэл сургуулилтаа хийж эхэлсэн. Би спортын мастер зэрэгтэй. Бокс бол хүний нь хурд, хүч, авхаалж самбаа, тэсвэр хатуужлыг шалгасан спорт гэж боддог.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Монгол Улсын гавьяат дасгалжуулагч Д.Ганзориг багшийн удирдлагад 2008 оноос бэлтгэлээ хийж эхэлсэн мөн адил 14 жилдээ боксын спортоор хичээллэж байна. Спортын мастер зэрэгтэй. Боксын спортыг шатрын спорттой зүйрлэж болно. Шатрын спорт оюун ухааны спорт бол боксын спорт нь оюун ухаан бас бие бялдрын спорт юм.
-Гаргаж байсан зарим амжилтуудаасаа дурдвал?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: “Боксын өсвөрийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс алт, “Залуучуудын улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс хүрэл, “Насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс 2 мөнгө, 3 хүрэл, “Гардан тулааны Азийн нээлттэй цомын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс мөнгө, “Сонсогчийн алдар гардан тулааны тэмцээн”-ээс алт, Кошика карате-До” олон улсын тэмцээнээс мөнгө, хүрэл, “Contact Jiu Jitsu” улсын аварга шалгаруулах тэмцээнээс мөнгө, Оросын Холбооны Улсад зохион байгуулагдсан “Боксын олон улсын тэмцээн”-ээс алт, мөнгө, хүрэл, “Практик буудлагын спортын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс алт, мөнгө, хүрэл медаль тус тус хүртэж байсан.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: “Боксын өсвөрийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ий хошой алт, “Залуучуудын улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ийн хошой алт, “Насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс 1 алт, 4 мөнгө, 2 хүрэл, “Залуучуудын Ази тивийн аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс мөнгө, “China open” тэмцээнээс мөнгө, “Киокушинкай каратегийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ий алтан медалийг тус тус хүртсэн.
-Цагдаагийн байгууллагатай ажил, амьдралын гараагаа холбосон тэрхүү дурсамжаа бидэнтэй хуваалцаач?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Одоогоос 9 жилийн өмнө буюу 2013 онд анх цагдаагийн албанд орж байлаа. Манай ах Цагдаагийн ерөнхий газрын Тусгай ажиллагааны газарт ажилладаг байсан болохоор би арван жилийн сургуульд байхаасаа эхлээд л цагдаагийн алба хаагч болно доо, цагдаагийн алба хаагч болох болохдоо заавал Тусгай ажиллагааны газарт нь л орно доо гэж боддог байлаа. Тэгээд шалгалт өгч байсан юм. Тухайн үед бие бялдрын шалгалтаа амжилтгүй өгч тэнцсэнгүй. Гэсэн ч би бууж өгөхгүй бүтэн жил өөрийгөө бэлдээд шалгалт өгч байсан. Хоёр дахь удаагийн шалгалтаа амжилттай өгч, тэнцээд цагдаа гэх цагаан мөртэй энэ албатай амьдралаа холбож байсан.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Би цагдаагийн байгууллагад 4 дэх жилдээ ажиллаж байна. Эрэгтэй хүүхэд бүр багадаа би цэргийн хүн болно, цагдаа болно гэж боддог байх. Тэдний адил би цагдаа болно гэж мөрөөддөг л хүүхэд байсан юм. Мод, тоглоомон буу зэргийг бариад “би цагдаа байна” гээд л тоглодог байлаа. Би боксын улсын шигшээ багт тоглодог байсан юм л даа. Манай “Ихэр бээлий” клубт цагдаагийн алба хаагчид их ирж бэлтгэл хийдэг байсан. Багын хүсэл мөрөөдөлтэй холбоотой болохоор ч тэр үү тэр ах нараасаа цагдаагийн алба хаагчид яг ямар чиглэлээр ажилладаг, Тусгай ажиллагааны газар нь ямар чиг үүрэгтэй байдаг гэх зэргийг бараг ирж бэлтгэл хийх болгонд нь асуудаг байлаа. Асууж, мэдэж бага зэргийн ойлголттой болсны дараа 2019 онд шалгалт өгөөд тэнцэж байсан юм. Ингэж л өөрийнхөө багын хүсэл мөрөөдлөө биелүүлсэн дээ.
-Тусгай ажиллагааны газрын үндсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд алба хаагчдаас бие бялдрын бэлтгэлжилт, багийн ажиллагаа гээд чамгүй ур чадваруудыг шаардана биз?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Тийм ээ. Тусгай ажиллагааны газар нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, террорист үйлдлийг таслан зогсоох, барьцаанд авагдсан хүн, тээврийн хэрэгсэл, объектыг чөлөөлөх, иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэгтэй. Бид Гэмт этгээдийг баривчлах, барьцаанд авагдсан хүн, тээврийн хэрэгсэл, объектыг чөлөөлөх, иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах зэрэгт багийн ажиллагаа, бие бялдрын болоод сэтгэл зүйн бэлтгэлжилт хамгийн чухал л даа. Манай баг, хамт олон дадлага, бэлтгэл сургуулилтыг өдөр бүр тасралтгүй зохион байгуулж байгаа бөгөөд манай дасгалжуулагч нар алба хаагч бүрийн бие бялдар, хөгжүүлэх шаардлагатай ур чадварт зориулсан төлөвлөгөө гаргаж бид түүний дагуу хичээллэж байна.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Манай газарт Киокушинкай каратегийн тив, дэлхий, олон улсын аварга, буудлагын спортын мастер, практик буудлага, хамгаалалтын буудлагын амжилт гаргасан олон алба хаагч бий. Шинээр томилогдсон юм уу, ажиллаад удаагүй бидэнд мэдэхгүй, чадахгүй олон зүйл байна. Тэр бүхэнд манай чадвартай, мэдлэгтэй, туршлагатай дасгалжуулагч болон хамт олон минь заавар зөвлөгөө өгч, биднийг дэмжиж ажиллаж байна. Мөн бид зөвхөн нэг төрлийн спортоор хичээллэдэггүй. Олон төрлийн спортоор хичээллэж, олон олон тэмцээн уралдаанд орж бие бялдрын бэлтгэлжилтээ хангадаг.
-Та хоёр хоёулаа л багагүй хугацаанд ажиллажээ. Ажиллах хугацаандаа шантарч байсан үе бий юу? Хэрхэн даван туулдаг вэ?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Нуулгүй хэлэхэд эхний нэг, хоёр жилд шантрах үе байсан. Хэцүү үедээ яагаад эхлүүлснээ, яагаад энэ албыг хүнд хэцүү гэдгийг мэддэг хэрнээ сонгосноо бодож, анх тавьсан зорилгоо дахин дахин санаж түүнийгээ даван туулдаг.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Тэсвэр тэвчээр шалгасан үеүд бидэнд үргэлж байдаг. Яг тухайн үедээ хэцүү шантармаар байсан ч давж гарсны дараа өөрөөрөө, хамт олноороо бахархах мэдрэмж төрдөг. Хамгийн жаргалтай дурсамжууд хамгийн их тэсвэр тэвчээр шаардсан үед бүрдсэн байдаг даа.
-Ярилцсанд баярлалаа. Та бүхэнд амжилт хүсье!
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Баярлалаа. Биднийг үргэлж дэмжиж, урмын үгээр тэтгэж байдаг дасгалжуулагч, ажлын хамт олон, удирдлагууддаа нийт бие бүрэлдэхүүнийхээ өмнөөс талархал илэрхийлье!
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Ажлыг маань ойлгон үргэлж дэмжиж байдаг хамт олныхоо гэр бүлийнхэн болон өөрийнхөө гэр бүлийнхэнд баярлалаа гэж хэлье.
Тод индэр
Д.Амарбаясгалан: Парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал
Монгол Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд,
Эрхэм хүндэт Элчин сайд, эрдэмтэн судлаач, зочид төлөөлөгчид өө
Өнөөдөр бид Монгол Улсын ардчилсан засаглалын тулгуур багана болсон парламентын хяналтын тухай, энэ хяналтыг хэрхэн үр дүнтэй хэрэгжүүлэх тухай хэлэлцэхээр чуулаад байна.
Монгол Улсын Их Хурлын 2024 оны ээлжит сонгууль бүсчилсэн, холимог тогтолцоогоор явагдаж, түүний үр дүнд улс төрийн 5 нам, нийгмийн олон бүлгийн төлөөлөл бүхий 126 гишүүнтэй шинэ парламент бүрдээд байна. Бид хууль эрх зүйн орчныг шинэ цагийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлэн төгөлдөржүүлэх, ард иргэдийн төрдөө итгэх итгэл, хүлээлтийг бодит болгох, шинэ үеийн парламентыг төлөвшүүлэх томоохон зорилтуудыг тавин ажиллаж эхлээд байна.
Энэ хүрээнд Улсын Их Хурлаас батлагдан гарч буй хуулиуд хүний эрхийг дээдэлсэн, хүн төвтэй үзэл санаа бүхий байх, нийгмийн хурдацтай хөгжлийн шаардлагад нийцүүлэн, эрх зүйн зохицуулалтыг цаг алдалгүй гаргах, хуулийг иж бүрэн зохицуулалттай, тодорхой, ойлгомжтой болгож, хууль болон журмаар зохицуулах харилцааны заагийг зөв тодорхойлох зорилгоор “Гурван төгөлдөршил”-ийн бодлогыг хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Улмаар Улсын Их Хурлын гишүүдээс санал авсны үндсэн дээр холбогдох хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, үнэлэх, хэрэгжилтийг нь эрчимжүүлэх үүрэг бүхий 54 ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллуулж байгаагаас 15 нь Монгол Улсын Их Хурлын хяналтын чиг үүрэгтэй холбоотой ажлын хэсэг юм.
Мөн саяхан батлагдсан Монгол Улсын Их Хурлын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны стратеги төлөвлөгөөнд Улсын Их Хурал хууль тогтоомжийг боловсруулах, төлөвлөх, өргөн мэдүүлэх, хэлэлцэх, батлах, биелэлтэд хяналт тавих, тайлагнах бүх үе шатанд нэн тэргүүнд хүн төвтэй үзэл санаанд суурилсан, хүний эрх, эрх чөлөөг хангаж, хамгаалсан байх агуулга, шаардлагыг тавина хэмээн заасан. Үүнээс гадна хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих байнгын тогтолцоог бэхжүүлж, үр нөлөөг тогтмол судлан, түүнд үндэслэн хуулийг чанаржуулна хэмээн тусгасан.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хорин тавдугаар зүйлийн 1.8 дахь хэсэгт “хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн биелэлтийг хянан шалгах” онцгой бүрэн эрхийг хуульчилсан байдаг. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуулийн биелэлтийг улс даяар зохион байгуулж, хангах Засгийн газрын үйл ажиллагаа, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах нь Монгол Улсын Их Хурлын онцгой бүрэн эрх юм.
Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд зааснаар “Улсын Их Хурлын үндсэн зорилт нь ард түмний төлөөллийн дээд байгууллагын хувьд ард түмний засаглах эрхийг хангахад орших ба хууль тогтоох, төрийн дотоод, гадаад бодлогын үндсийг тодорхойлох, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах үндсэн чиг үүрэгтэй” гэж заасан байдаг. Улмаар Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай анхдагч хуулийг 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр баталсан.
Тус хуулиар Монгол Улсын Их Хурлын хянан шалгах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэх арга хэрэгсэл, хууль зүйн үр дагаврыг тодорхойлох, мөн хянан шалгах түр хороо байгуулах эрх зүйн зохицуулалттай болсон. Үүнээс гадна төрийн аудитын байгууллага, Монголбанк, Үндэсний статистикийн хороо, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, Төрийн албаны зөвлөл зэрэг бие даасан, хараат бус байгууллагад түшиглэн, тэдгээрийг хянан шалгах чиг үүргийнх нь хүрээнд Улсын Их Хурлын хянан шалгах үйл ажиллагаанд татан оролцуулах асуудлыг мөн тусгасан байна.
Монгол Улсын Их Хурлаас Үндсэн хуульд 2019 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийн дагуу Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2024 оны 5 дугаар сарын 16-ны өдөр баталсан. Уг хуульд дэлхийн улс орнуудад хэрэгждэг сайн туршлага бүхий зарим зохицуулалтыг тусгасан байна. Тухайлбал, Байнгын хорооддоо төвлөрсөн, хяналт шалгалтыг төлөвшүүлэх зорилгоор, гишүүний саналыг хүлээн авч хэлэлцсэний үндсэн дээр тухайн Байнгын хороо хяналт шалгалтын ажлын хэсэг байгуулах шийдвэр гаргадаг болсон. Улсын Их Хурлаас хийсэн хууль тогтоомжийн биелэлтийн үр дагаврын үнэлгээний тайланг холбогдох Байнгын хороо хүлээн авснаас хойш нэг сарын дотор хэлэлцэн, шаардлагатай гэж үзвэл нэгдсэн хуралдаанд оруулах буюу заавал хэлэлцдэг зохицуулалттай болсон.
Түүнчлэн Парламентын ардчиллыг бэхжүүлэх, хүчтэй сөрөг хүчнийг бүрдүүлэх чиглэлээр хяналт шалгалтын эрх хэмжээг нэмэгдүүлсэн. Жишээ нь цөөнхийн бүлэг төсвийн хяналтын сонсголыг санаачлах, Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хорооноос явуулсан хяналтын сонсголын тайлан, түүнд өгсөн санал дүгнэлтээ нэгдсэн хуралдаанд шууд танилцуулах гэх мэт шинэ боломжууд бий болсон.
Нэг үгээр хэлбэл, Монгол Улсын Их Хурлаас хууль тогтоомжийн биелэлтэд системтэй хяналтыг хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрэн, хангалттай бүрдсэн. Цаашид бид парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал байна. Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалт болон түүнд ажлаа хариуцан тайлагнадаг байгууллагуудын хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа уялдаа холбоотой, давхардал хийдэлгүй байхад анхаарч, хяналт, үнэлгээг үр нөлөөнд чиглүүлэх нь нэн чухал үүрэгтэй.
Эрхэм гишүүд ээ,
Эрдэмтэн судлаач, салбарын мэргэжилтнүүд ээ
Парламентын хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлж, түүний нөлөөг нэмэгдүүлэхэд та бүхний сайн туршлага, оролцоо чухал ач холбогдолтой юм.
Монголын ардчилсан засаглалын үндэс суурийг бэхжүүлэн хамгаалахын төлөө цаашид ч тууштай хамтран ажиллахыг уриалж байна. Мөн парламентын хяналтын үйл ажиллагааг тогтмолжуулах чиглэлээр Улсын Их Хурлын Тамгын газар онцгой анхаарч ажиллахыг чиглэл болгож байна.
Улаанбаатар хот
Тод индэр
Ж.Галбадрах: Багшийн хомсдолыг арилгахгүйгээр боловсролын салбарт хийх хөгжил, шинэчлэлд ахиц гарах боломжгүй
-Боловсролын ерөнхий хуулийн хэрэгжилттэй хэрхэн танилцахаар ажиллаж байна вэ?
-Боловсролын ерөнхий хууль батлагдаж хэрэгжиж эхлээд дөнгөж жил гаруй болж байна. УИХ хууль тогтоох үйл ажиллагаанаас гадна хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавих үндсэн чиг үүргээ биелүүлэх ёстой. Боловсролын ерөнхий хуулийн хэрэгжилтэд тулгамдсан олон асуудал бэрхшээл үүсч байна. Нэн тэргүүнд багш нарын хомсдол салбарын эмгэнэл болоод байна. Боловсролын сайд 8 дугаар сарын сүүлээр 4200 багш дутагдаж буйг зарласан. Энэ бол сургуулиудаас авсан тоо. Бид цөм хөтөлбөрт тусгасан цагийн дагуу сургууль бүрийн бүлгийн тоонд үндэслэн багшийн тоог гаргахад 7600 багш дутагдалтай гэсэн тооцоолол гарсан. Цаашид сургуулийн норм нормативийг мөрдүүлэх, сургууль шинээр байгуулах тохиолдолд багшийн хомсдол улам л нэмэгдэхээр байна. Багшийн нарын хомсдолыг арилгахгүйгээр боловсролын салбарын хөгжил, шинэчлэлд ахиц гарах тухай ярих боломжгүй юм. Манай ажлын хэсэг хамгийн олон гишүүнтэй бөгөөд бид багш нарын хомсдолыг арилгах, багшийн үнэлэмжийг сайжруулах чиглэлд илүү анхаарч ажиллана. Санал, дүгнэлтээ хаврын чуулганаар танилцуулах болно.
-Хуулийн хэрэгжилттэй танилцаад Боловсролын ерөнхий хуульд өөрчлөх санал гаргах боломжтой юу?
-Хуульд өөрчлөлт оруулах тухай биш, хэрэгжилтийн алдаа, оноог хянах чиглэлээр ажлын хэсэг ажиллана гэдгийг онцолж хэлье. Ажлын хэсэг тулгамдсан асуудлуудыг маш сайн сонсож, бодит нөхцөл байдалтай газар дээр нь очиж танилцах чиглэлийг баримтлаж байна. Жишээлбэл, сум орон нутгийн ерөнхий боловсролын сургуулийн 6, 7 настны сургалтын талаар гишүүдийн гаргасан санал санаачлагыг багш нар, эцэг, эхчүүдтэй хамтран ярилцахаар төлөвлөж байна. Мөн ажлын хэсэг МУБИС зэрэг багш бэлтгэж буй их, дээд сургуульд дээр очиж, багш бэлтгэх бодлого, хяналтын тоог хэрхэн хангаж буй талаар мэдээлэл сонсож, оюутнуудтай уулзалт хийнэ. Энэ мэтчилэн боловсролын шат шатны байгууллагад очиж ажиллан бодит шийдэл гаргах нь үр дүнтэй хэмээн үзэж байна.
-Та боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалтад шүүмжлэлтэй хандаж байсан. Сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх ямар боломж байна гэж харж байна вэ?
-Эдийн засаг өсч, төсөв тэлж байгаа үед боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалтыг цаг алдалгүй нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна. Өнөөдөр улсын хэмжээнд 40-өөс дээш тооны хүүхэдтэй 4860 бүлэгт 214 мянган гаруй хүүхэд суралцаж байна. Бүр 60 давсан хүүхэдтэй бүлэг 8 байна. Ер нь 1800-аас дээш хүүхэдтэй даац хэтэрсэн сургуульд сургалт хэвийн явуулах боломжгүй, энэ нь эргээд сургалтын чанарт сөргөөр нөлөөлж байгаа. Улсын хэмжээнд ийм даац хэтэрсэн 124 сургуульд 368 мянган гаруй хүүхэд суралцаж байна. Энэхүү бүлэг дүүргэлт болон сургуулийн даац хэтэрсэн нөхцөлийг хэвийн болгохын тулд бидний хийсэн тооцоогоор даруй 150 сургууль шинээр барих зайлшгүй шаардлагатай байна. Тиймээс боловсролын салбарт хөрөнгө оруулалт маш чухал байгаа тул ирэх 4 жилд Засгийн газрын хэрэгжүүлж эхлэхээр төлөвлөж буй 14 мега төсөл дээр нэмээд 15 дахь мега төслийг боловсролын салбарт хэрэгжүүлэх ёстой гэж үзэж байгаа.
-Багшийн хомсдлыг шийдэх ямар гарц байна гэж та үзэж байгаа вэ?
Багшийн хомсдлыг бууруулахын тулд тэдний үнэлэмжийг нэмэгдүүлэх, нийгмийн баталгааг хангах нь хамгийн оновчтой шийдэл юм. Хөдөө орон нутагт багшийн хомсдол маш их байна. Тухайн аймаг, сум, дүүргийн ерөнхий боловсролын сургуулийн шилдэг төгсөгчийг багш мэргэжил эзэмшээд эргээд төрөлх сургуульдаа багшлах тохиолдолд сургалтын төлбөрийг 100 хувь хөнгөлөх, суралцах хугацаанд амьжиргааны тэтгэлэг олгох, 5 жил тасралтгүй үр бүтээлтэй ажиллавал гадаадад магистрт суралцуулах, ипотекийн зээлийн хөнгөлөлт үзүүлэх зэргээр багш нарын нийгмийн асуудлыг шийдэх талаар төр дорвитой шийдвэр гаргах ёстой хэмээн үзэж байна.
Тод индэр
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Шанхайн экспо”-гийн нээлтэд үг хэллээ
БНХАУ-ын Худалдааны яам, Шанхай хотын Ардын Засгийн газраас жил бүр зохион байгуулдаг “Хятадын олон улсын импортын VII экспо”-гийн нээлт өнөөдөр болж, Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ оролцож үг хэлэв.
“Шинэ эрин үед ирээдүйгээ хамтдаа хуваалцъя” уриан дор болж буй энэ удаагийн экспогийн нээлтийн ёслолд Пакистан, Серби, Словак, Узбекистан, Малайз, Казахстан зэрэг орны Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нарын хамт тэрбээр хүндэт зочноор оролцож байна. Монгол Улс анх удаа Ерөнхий сайдын түвшинд парламентад суудал бүхий улс төрийн бүх намын удирдлага, Улсын Их Хурал, Засгийн газрын зарим гишүүний хамт “Шанхайн экспо”-д өргөн бүрэлдэхүүнтэй, хувийн хэвшлийн олон төлөөлөлтэй оролцож буйгаараа онцлогтой.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Ази, европын стратегийн уулзварт оршдог Монгол Улс энэхүү экспод идэвхтэй оролцох нь хөрш орон БНХАУ төдийгүй бусад улстай эдийн засгийн харилцаа холбоогоо гүнзгийрүүлэх өргөн боломж нээсээр ирсэн. Энэ онд Монгол Улс, БНХАУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жилийн ой тохиож байгаа. Хоёр улсын худалдааны эргэлт 2023 оны байдлаар 17.6 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Цаашид 20 тэрбумд хүргэхээр талууд зорьж байна. Монгол Улс “Алсын хараа-2050”, “Шинэ сэргэлтийн бодлого” зэрэг урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлогоо БНХАУ-ын “Бүс ба Зам” болон “Даян дэлхийн хөгжлийн санаачилга”-тай уялдуулж, “Чайна Энержи”, CNPC буюу Хятадын үндэсний газрын тос, байгалийн хийн корпораци зэрэг томоохон компанитай нүүрс болон эрчим хүчний хосолсон шийдэл, усан цахилгаан станц, төмөр замын төслүүдэд идэвхтэй хамтран ажиллаж байгааг тэмдэглэв.
Мөн Монгол Улсын Засгийн газар асар хурдтай хувьсан өөрчлөгдөж буй энэ цаг үед гурван гол шилжилтийг хийж, шинэ эдийн засгийн бүтцийг бүрдүүлэхээр ажиллаж байна. Нэгдүгээрт, AI хиймэл оюун ухаанд түшиглэсэн цахим, ухаалаг технологийг хөгжлийн хурдасгуур болгох, хоёрдугаарт, ногоон хөгжлийн шилжилтийг хэрэгжүүлэх, гуравдугаарт, хүний нөөцийн шилжилтэд анхаарч, ирээдүйн хөгжлөө төлөвлөж байна. Монгол Улсын аж ахуйн нэгжүүд энэ удаагийн Шанхайн экспод дэлхийд танигдсан ноос, ноолуур зэрэг хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнээс гадна уул уурхайн салбарынхаа хөгжил дэвшил, зах зээлд өрсөлдөх боломжийг өргөнөөр танилцуулж буй нь цаашид байгалийн баялгийн бэлтгэн нийлүүлэгчээс үйлдвэрлэлд суурилсан ханган нийлүүлэгчийн байр сууринд хүрэх зорилготой. Манай өвөг дээдсийн сургаалд “Монголын За бол Андгай” хэмээх сайхан үг байдаг. Бид хэлцэл бол хэлцэл, гэрээ бол гэрээ хэмээсэн зарчимд тулгуурлан хөрөнгө оруулагчдад ээлтэй эрх зүйн орчин, цахим нээлттэй засаглал, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг эрхэмлэсээр ирсэн. Бид Та бүхэнтэй харилцан суралцах, харилцан ашигтай түншлэн ажиллахад бэлэн байна гэлээ.
Ерөнхий сайд дараа нь “Шанхайн экспо”-д оролцож буй Монголын аж ахуйн нэгжүүдийн талбайгаар зочилж, амжилт хүслээ. Өнгөрсөн жилүүдэд манай улсын ноос ноолууран бүтээгдэхүүн, шингэн хүнс үйлдвэрлэгчид тус экспод оролцсон бол энэ жил 10 гаруй аж ахуйн нэгж үзэсгэлэнд оролцож байна. Монголын уул уурхайн үндэсний ассоциацийн гишүүн “Эрдэнэс Монгол нэгдэл”, түүний гишүүн “Эрдэнэс Тавантолгой” компани болон “Ньюком групп”, “Макс групп”, “Капитал Маркет Монгол” зэрэг компани ажиллаж байна. Үзэсгэлэнгийн үеэр Монголын уул уурхайн салбар, хөрөнгө оруулалт шаардлагатай төслүүдийн мэдээллээ хуваалцаж, ирэх жил болох “Mining week-MinePro 2025” арга хэмжээний сурталчилгааг олон улсад танилцуулах юм.
2018 оноос хойш жил бүрийн арваннэгдүгээр сарын 5-10-нд зохион байгуулагдаж буй Шанхайн экспо нь даян дэлхийн хамтын ажиллагаа, худалдааны шинэ боломжийг хамтдаа эрэлхийлэх үндсэн зорилготой. Энэхүү экспо нь хүнс, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, автомашин, ухаалаг үйлдвэрлэл болон мэдээлэл технологи, өргөн хэрэглээний бараа, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн болон тоног төхөөрөмж, худалдаа үйлчилгээ гэсэн зургаан үндсэн хэсгээс бүрддэг. Түүнчлэн инновацын тусгай хэсэг, олон улсын үндэсний дүр төрхийг харуулсан үзэсгэлэнгийн тусгай хэсэг зэрэг нийт 15 чиглэлээр зохион байгуулагдаж байна.
Зургаан удаагийн экспо зохион байгуулахад 173 улс, бүс нутаг, олон улсын байгууллага оролцож, нийт 420 тэрбум ам.долларын бодит худалдан авалт, борлуулалтын гүйлгээ хийж, 2500 нэр төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, инновац, дэвшилтэт шинэ технологийг танилцуулжээ.
