Тод мэдээ
Үерийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр эрдэмтэн, судлаачидтай хамтарч байна
Онцгой байдлын ерөнхий газрын Шуурхай штаб үерийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор мэргэжлийн байгууллага, эрдэмтэн судлаачидтай хамтран ажиллаж тэдний санал, зөвлөмжийг үйл ажиллагаандаа тусгаж байна.
Тухайлбал, Газар зохион байгуулалт геодези зураг зүйн ерөнхий газраас Шуурхай штабт холбогдох мэргэжлийн албан тушаалтан ажиллаж байгаа юм.
Энэ хүрээнд үерийн нөхцөлийг өндрийн тоон загвар ашиглан тандалт судалгаа хийж байна. Энэхүү тандалт судалгаагаар үүссэн бодит үерийн нөхцөл байдлыг зохиомол үерийн тооцоололтой харьцуулан судалж байгаа юм.
Тодруулбал, зургаадугаар сарын сүүлчээр орсон борооны улмаас Улаанбаатар хот орчмын Туул голын үерийн аюултай түвшин 82 см-ээр давж үерлэсэн. Тэгвэл үерийн аюултай түвшин 100 см, 200 см-ээр давж үерлэсэн тохиолдолд Улаанбаатар хотын аль байршилд, ямар хэмжээний талбай усанд автах эрсдэлийг тооцоолох туршилт судалгааны ажлыг хийж байгаа юм.
Тандалт судалгаанд үндэслэн Онцгой байдлын Шуурхай штабаас эрсдэл бүхий байршлуудад урьдчилан сэргийлэх хариу арга хэмжээг оновчтой, зөв зохион байгуулахаар төлөвлөн ажиллаж байна гэж ОБЕГ-ын Урьдчилан сэргийлэх газраас мэдээллээ.
Тод мэдээ
"Тавантолгой төмөр зам" ХХК БНХАУ-ын төмөр замын тэргүүлэгч компанитай хамтран ажиллахаар тохиролцов
Тод мэдээ
УИХ-ын гишүүн Ж.Золжаргал Элчин сайд Кшыштоф Бойкотой уулзлаа
УИХ-ын гишүүн, УИХ дахь Монгол-Польшийн парламентын бүлгийн дарга Ж.Золжаргал Бүгд Найрамдах Польш Улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Кшыштоф Бойкотой уулзлаа.
Уулзалтын эхэнд УИХ-ын гишүүн Ж.Золжаргал манай улсын “гуравдагч хөрш”, ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөөний нэгдмэл үнэт зүйлтэй Польш Улстай бүхий л салбарт үр дүнтэй, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг өрнүүлэх нь манай улсын гадаад бодлогын чухал зорилтуудын нэг гэдгийг онцлов. Мөн хоёр улсын харилцаанд хууль тогтоох байгууллага хоорондын хамтын ажиллагаа чухал үүрэгтэй. Энэ хүрээнд парламентын найрамдлын бүлгүүд харилцан байгуулагдсан бөгөөд харилцан туршлага хуваалцаж, санал солилцохын зэрэгцээ хамтын ажиллагааг улам өргөжүүлнэ гэдэгт итгэлтэй байгаагаа илэрхийллээ. Мөн тэрбээр 2023 онд Бүгд Найрамдах Польш Улсын Элчин сайдын яам Улаанбаатар хотод албан ёсоор нээгдэж, үйл ажиллагаа идэвхтэй явуулж байгаад баяртай байна. Элчин сайдын яамны үйл ажиллагаа иргэд хоорондын харилцааг бэхжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой. Цаашид Бүгд Найрамдах Польш Улстай кибер аюулгүй байдлыг хангах болон шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн ил тод нээлттэй байх, орчин үеийн арга туршлагаас суралцах зэргээр хамтран ажиллах сонирхолтой байна гэв.
Элчин сайд Кшыштоф Бойко, манай хоёр улсын харилцаа соёл урлаг, эдийн засаг, улс төрийн хүрээнд улам өргөжин хөгжиж байна. Сүүлийн жилүүдэд эдийн засгийн худалдааны эргэлт 100 сая ам.долларт хүрсэнд талархаж байна. Мөн Улаанбаатар хотноо Польшийн кино өдрүүдийг 14 дэх удаагаа, олон улсын төгөлдөр хуурчдын уралдааныг 4 дэх удаагаа холбогдох байгууллагуудтай хамтран зохион байгуулахаар бэлтгэж байгаа нь манай хоёр орны соёл, урлагийн салбарын хамтын ажиллагаа улам өргөжиж буйн илэрхийлэл юм. Өнгөрсөн жил Бүгд Найрамдах Польш Улсын Ерөнхийлөгч Анджей Дудагийн Монгол Улсад хийсэн төрийн айлчлал хоёр орны харилцааны түүхэнд тодоор бичигдэж, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэн бэхжүүлэхэд чухал түлхэц боллоо. Польш Улсын Сеймд Польш-Монголын парламентын бүлэг байгуулагдсан. Ирэх жил манай хоёр улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жилийн ой тохионо. Энэ ойг ёслол төгөлдөр тэмдэглэхэд парламентын бүлгүүдийн үүрэг, оролцоо чухлыг онцолсон. Мөн тэрбээр цаашид хоёр улсын хамтын ажилллагааг өргөжүүлэхэд парламентын бүлгүүдийн гишүүд идэвхтэй ажиллана гэдэгт итгэж байгаагаа илэрхийлсэн юм.
Уулзалтад УИХ дахь Монгол-Польшийн парламентын бүлгийн гишүүд болох УИХ-ын гишүүн Б.Найдалаа, Х.Жангабыл, Д.Мөнхбаясгалан нар оролцлоо гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Тод мэдээ
Б.Уянга: Дахин боловсруулсан ус ашиглахтай холбоотой хууль эрх зүйн орчинд тодорхой зохицуулалт байхгүй байна
Ундны ус, ариун цэврийн байгууламжаар хангагдах эрхийн хэрэгжилтийг үнэлж, санал, дүгнэлт гаргах, цаашид авах арга хэмжээний санал боловсруулан танилцуулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг энэ долоо хоногт хоёр өдөр дараалан хуралдах юм. Энэ талаар ажлын хэсгийн ахлагч, Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Уянгаас зарим зүйлийг тодрууллаа.
-Усны асуудлыг зохицуулсан 13 орчим хууль байдаг. Хууль хоорондын нийцэл ямар байна вэ. Ер нь ажлын хэсэг байгуулах гол шалтгаан нөхцөл юу байсан бол…?
-Монгол Улсын Их Хурлын даргын 09 дүгээр сарын 05-ны өдийн 79 дүгээр захирамжаар Ундны ус, ариун цэврийн байгууламжаар хангагдах эрхийн хэрэгжилтийг үнэлж, санал, дүгнэлт гаргах, цаашид авах арга хэмжээний санал боловсруулан танилцуулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг долоон гишүүний бүрэлдэхүүнтэй байгуулсан. Байгалийн ухааны салбарын хүн болохоор надаар ажлын хэсгийг ахлуулахаар болсон байх.
Улсын Их Хурлаас энэ чиглэлийн ажлын хэсгийг 2022 онд байгуулж байсан юм билээ. Холбогдох тайлан, ажлын хэсгийн протоколуудтай танилцсан.
Ер нь хүний ундны усаар хангагдах суурь эрх хэрхэн хангагдаж байгаа асуудал нь судалгааны хувьд гүн гүнзгий агуулгатай, өргөн цар хүрээтэй сэдэв. Усны нөөцийн асуудал гэхэд Байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлтийн яам, Усны газарт хамаардаг. Гэхдээ 2008 оноос өмнө нь тухайн үеийн Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн яамны Үндэсний геологийн албанд холбогдох мэдээлэл нь байж байх жишээтэй. Мөн айл өрхүүдэд түгээх цэвэр усны угсралт, ариун цэврийн байгууламж нь Хот байгуулалт, барилга, орон сууцжуулалтын яаманд, ус суваг, тохижилт төлбөр тооцоо нь нийслэлийн харьяаны асуудалд хамаардаг гэх зэргээр олон газарт асуудал нь харьяалагддаг. Хамгийн гол нь олон газарт харьяаллагддаг салаалсан асуудлын уялдаа холбоо нь хууль эрх зүйн орчинд хангагдсан эсэх нь чухал.
Монгол Улс усны асуудлыг зохицуулсан 13 орчим хуультай. Ажлын хэсэг есдүгээр сарын эхээр хийсэн эхний хуралдаанаараа дээрх хуулиудад хуульчдаар дүн шинжилгээ хийлгэхээр тохирсон. Ялангуяа ус гэсэн нэр томьёолол орсон дөрвөн хуулийн хооронд давхардал, хийдэл, зөрчил байгаа эсэхийг судлуулахаар Парламентын судалгаа, хөгжлийн хүрээлэнд хандсан. Ирэх сарын 15-н гэхэд судалгааны тайлан дүн шинжилгээний хариу гарах юм.
-Ажлын хэсгийн хоёр дахь хуралдаанаар саарал усны ашиглалтын асуудлыг хөндсөн санагдана. Энэ талаарх хууль эрх зүйн зохицуулалт нь ямар байгаа бол…?
-Ажлын хэсгийн хуралдаанд Усны газрын дарга З.Батбаяр 2011 онд батлагдсан “Ус үндэсний хөтөлбөр”-ийн хүрээнд хийсэн ажлын тайлангаа танилцуулсан. 2021 онд хэрэгжиж дууссан эл хөтөлбөрийн хүрээнд Мянганы сорилтын сангийн төслөөр баригдаж буй хаягдал ус дахин боловсруулах үйлдвэрийн явц байдал, хэрэгжүүлж дуусахаар төлөвлөж буй үйл ажиллагааны талаар мэдээлэл авсан. Төслийн хүрээнд “Ус хангамжийн баруун эх үүсвэрийг шинээр байгуулах”, “Хаягдал ус дахин боловсруулах” зэрэг гурван үйлдвэрийг барьж 2025 онд ашиглалтад оруулахаар зэхжээ. Өөрөөр хэлбэл, бидний өдөр тутамдаа хэрэглээд урсгасан ус цэвэрлэх байгууламжаар дамжаад тус үйлдвэрт дахин цэвэрлэж, боловсруулагдаад буцаж ашиглах асуудлын дэд бүтэц бэлэн болжээ гэсэн үг. Гэвч дахин боловсруулсан ус ашиглахтай холбоотой хуулийн тодорхой зохицуулалт байхгүй байна. Тухайн үйлдвэрт дамжуулах усны стандарт, найрлага нь ямар байх ёстой, боловсруулсан ус ямар стандарттай байх юм, тэрхүү стандартад хэн, хаанаас хяналт тавих вэ гэсэн нарийвчилсан тодорхой зохицуулалт алга. Иймд устай холбоотой аль нэг хуульд нь саарал усны харилцааг зохицуулсан асуудлыг тусгах шаардлагатай гэсэн ерөнхий дүгнэлтэд хүрээд байна.
Нөгөөтээгүүр, үйлдвэрт хаягдал усыг дахин цэвэршүүлж, боловсруулахад тодорхой технологийн зардал гарах тул эцсийн бүтээгдэхүүнд нэмүү өртөг шингэх нь гарцаагүй. Дахин боловсруулсан ус өртөг өндөртэй байна гэсэн үг. Энэ нөхцөлд бид үер, цас мөсний усыг хадгалах ухаалаг хуримтлал үүсгэх нь өртөг зардлын хувьд бага байж ч мэдэх юм. Тэгэхээр асуудлыг олон талаас нь судлах зүйтэй. Тиймээс салбарын эрдэмтэн, судлаачдаа сонсох шаардлагатай байна.
-Ажлын хэсгээс тусгайлан эрдэмтэн, судлаачдын үгийг сонсож, хэлэлцэнэ гэсэн үг үү?
-Ажлын хэсгийн ахлагчийн хувьд өнгөрсөн хугацаанд усны асуудлаар салбарын төлөөлөлтэй албан бус уулзалтуудыг олонтаа хийсэн. Гэхдээ ажлын хэсгийн хувьд энэ долоо хоногийн хуралдаанаар устай холбоотой төрийн яам агентлаг, төрийн бус байгууллага, эрдэмтэн судлаачид гээд салбарын бүх талуудын оролцоог хангаж усны асуудлаар хийж байгаа ажил, цаашид авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай арга хэмжээний талаар ерөнхий мэдээлэл сонсож, танилцана.
Дараа нь хуулийн давхардал, хийдлийн талаарх судалгааны дүн шинжилгээ бэлэн болмогц Мянганы сорилтын сангийн төслийн хүрээнд барьж буй үйлдвэр болон бусад асуудлаар газар дээр нь очиж танилцах ажлуудыг зохион байгуулна. Үүний дараа л ажлын хэсэг хуулийн хэрэгжилтийн талаарх зөвлөмж, санал, дүгнэлтээ боловсруулна даа.
-Ер нь монголд усны чанарын асуудал хэр байгаа бол… Ажлын хэсгийн ахлагчийн хувьд олон янзын мэдээлэл судалгаатай танилцсан нь гарцаагүй?
-Судлаач хүний хувьд хэлэхэд усны чанарын асуудлыг байнга ярьж байх хэрэгтэй гэж боддог.
Шинжлэх ухааны академийн холбогдох хүрээлэнгүүдийн усны чанарын талаарх нарийвчилсан судалгаануудыг хийсэн байдаг. Тухайлбал, Монгол Улсын 21 аймаг, сумдын хүн амын ундандаа өргөн хэрэглэдэг худгуудаас сорьц авч, усны чанарыг судалж, тайлан дүгнэлтээ гаргасан байдаг. Үүнээс эш татвал, Өмнөговь аймгийн 15 сумын унданд хэрэглэдэг худгийн усны чанарыг 88 үзүүлэлтээр судлахаар 73 сорьц авсан байдаг. Энэхүү 73 сорьцын 13 нь унданд хэрэглэж болохгүй, 22 нь шууд хэрэглэж болох, үлдсэн нь ариутгах шаардлагатай гэснийг тайланд тэмдэглэсэн байна билээ. Тиймээс бид эрдэмтэн судлаачдынхаа цаг хугацаа, хүн хүч, хөрөнгө мөнгө босгож хийсэн судалгааны тайлангуудыг уншдаг, холбогдох зөвлөмжийг дагаж, асуудлыг шийдвэрлэхэд тусгадаг байх шаардлагатай байна.