Бидэнтэй нэгдэх

Тод индэр

Т.Энхзаяа: Нийгмийн эрүүл мэнд хэчнээн чухал болохыг ойлгуулсан өдрүүд болж байна

Огноо:

,

Сэтгүүлч:

ЭМЯ-ны Нийгмийн эрүүл мэндийн газрын дарга Т.Энхзаяатай цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

-Ковид-19 цар тахал яг манай хөрш орноос эхлэн гарсан. Гэсэн ч та бүхний хувьд тооцоолол, судалгааны бүхий л арга хэмжээг авч ажиллаж байна. ЭМЯ-ны Нийгмийн эрүүл мэндийн газар энэ ажилд маш их хүч, хөдөлмөр зарцуулж байгаа байх?

-Коронавирус /Ковид-19/-ын халдварын дэгдэлт урд нь бүртгэгдэж байгаагүй, өнөөдөр шинэ буюу сэргэн тархаж буй хадварт өвчний тоонд ороод дэлхийн улс орнуудад пандеми цар тахал байдлаар тархаж байна. Манай газар эрүүл мэндийн яаманд нийгмийн эрүүл мэндийн бодлогын арга хэмжээнд голлон анхаарч ажилладаг. Эдгээр өдрүүдэд энэ өвчин, цар тахал нийгмийн эрүүл мэндийн арга хэмжээ хичнээн чухал болохыг ард иргэдэд ойлгууллаа гэж болохоор байна.

БНХАУ-д эхний өвчлөл бүртгэгдэнгүүт  бид олон нийтэд энэ өвчнөөс хамгийн энгийн хамгаалах арга болох амны хаалт зүүх, гараа угаах зөвлөмжүүдийг цаг алдалгүй хүргэсэн. Мөн Засгийн газар салбар яамны санаачилгаар хөл хориог  маш зөв үед шуурхай авсан нь бидний хувьд нийгмийн эрүүл мэндийн хувьд авч буй хамгийн том арга хэмжээ гэж үзэж байна. Үүний үр дүнд Монгол Улсад өнөөдөр хүн амын дунд тархсан тархвар одоогоор алга. Гэхдээ зөөвөрлөгдөж орж ирсэн, бидний хяналтад байгаа өвчтөнүүдээ бүртгээд, тусгаарлаад, эмчлээд явж байна. Энэ бол их амжилт. Дэлхийн улс орнуудад хийгдээгүй том амжилт гэгдээд явж байна. Түүнчлэн Засгийн газар эрүүл мэндийн салбартайгаа маш ойр, зөв чиглүүлэн хамтран ажиллаж, төрийн бүх байгууллага болон иргэд бидний ажлыг дэмжин ийм амжилтанд хүргэж байна.

Бид анх өвчлөл гарснаас хойш маш хурдтайгаар өвчлөлийн тоо баримтуудад тулгуурлан урьдчилсан тооцооллыг хийсэн. Тухайлбал, хэрвээ манай улсад энэ өвчин дэгдвэл ямар байдлаар дэгдэх вэ, хэдэн хүн хөнгөн, хэд нь хүнд өвчлөх вэ гээд урьдчилсан прогноз гаргасан. Үүнийгээ эрдэмтдийн багаараа хэлэлцүүлж, урьдчилан хардаг цахим загварчлалд үндэслэн бэлэн байдлын төлөвлөгөө, хүний нөөц, эмнэлэг, халдваргүйтгэлийн бодис, эм эмнэлгийн хэрэгслийн нөөцөө бэлтгэх талаар шуурхайлан ажилласан.

-Эмч гэхээр л эмчилгээ үзүүлж байх мэт ойлгодог байсан. Гэтэл эмчилгээ үйлчилгээнээс гадна нийгмийн эрүүл мэндийн асуудал маш чухлыг иргэд маш сайн ойлголоо гэдгийг та хэллээ. Бусад үед танай газрын хувьд ямар арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж ажилладаг вэ?

-Эрүүл мэндийн авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээг эмчилгээ, шинжилгээ оншилгоо, тусламж үйлчилгээгээр тогтохгүй нөгөө талаас хамгийн чухал нь өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ буюу нийгмийн эрүүл мэндийн арга хэмжээ гэж тодорхойлдог. Халдварт болон халдварт бус өвчнөөс сэргийлэх, хүний эрүүл мэндэд хортой нөлөөлөл үзүүлж болох орчны бохирдлоос сэргийлэх, зөв зохистой дадал хэвшлийг төлөвшүүлэх, олон нийтэд хандан, эрүүл мэндийн мэдлэг, боловсролыг дээшлүүлэх замаар заавар зөвлөмжийг  хүргэдэг.

Манай газрын хувьд өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх тал дээр голлон ажилладаг. Тэгэхээр бид өнөөдөр халдварт өвчний үед амны хаалт хэрэглэх, босон суунгаа гараа угаах зэрэг энгийн аргуудаар халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлж болдог юм байна гэдгийг бүх нийтээрээ буюу найман настай балчраас наян настай хөгшид хүртэл ой тойндоо ортол мэддэг болж байна. Энэ л бидний хийж буй ажлын гол ач холбогдол.

Ер нь нийгмийн эрүүл мэндийн асуудал бидэнд хичнээн чухлыг мэдрүүлсэн өдрүүд үргэлжилж байна шүү дээ. Бид Эрүүл ахуйн тухай хуулиа 2015 онд батлуулсан. Хэрэгжүүлэхийн тулд маш их хүчин чармайлт тавьсан. Харамсалтай нь байгууллага, иргэд тодорхой ач холбогдол өгөхгүй, хэнэггүй хандаж байснаас хэрэгжилт нь тааруухан байсан. Харин өнөөдөр энэ хуулийн хэрэгжилт маш сайн байна. Гудамжинд нус, цэрээ хаях, ил задгай газар бие засах зэрэг үйлдлүүдийг  Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу торгохоор болсон нь нэг талдаа Эрүүл ахуйн тухай хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулсан.

-Тэгвэл давхар амжилттай л яваа юм байна?

-Тэгэлгүй яах вэ. Хүмүүсийн эрүүл ахуйн дадал хэвшил маш их сайжирсан. Амны хаалт зүүх, гараа угаах зэрэг зөвлөмжийг гаргаж эхэлснээс хойш бусад халдварт өвчин, амьсгалын замын халдварт өвчин 15.2 хувиар буурсан. Ердөө нэг хувийн бууралтын ард маш олон хүний өвчлөл буурсан бодит тоо байдаг. Гэтэл 15.2 хувиар буурч байгаа их амжилт. Мөнтүүнчлэн хадваргүйтгэл хийж сурч байна. Албан байгууллагууд өөртөө тохирсон халдваргүйтгэлийг хийж байна. Зоонозын өвчин судлалын үндэсний төв голомтын ариутгалыг хийж байна /тусгай үүргийн онгоц, автобуснуудыг халдваргүйтгэж байна/. Энэ бүх ариутгал халдваргүйтгэлийг хийхэд манай Нийгмийн эрүүл мэндийн газраас тусгайлсан зөвлөмж заавраар ханган ажиллаж байна. Банкныханд мөнгөн дэвсгэртүүдийг хэрхэн яаж ариутгаж, халдваргүйжүүлэх, за мөн хилээр нүүрс тээвэрлэж буй жолооч нарт хүртэл тусгайлсан зөвлөмж өгч байна. Цаашилбал, цэргийн анги нэгтгэл хэрхэн ажиллах, хорих ангиудад ч энэ бүхэн өөр өөр горимоор хийгддэг. Эдгээр бүх зөвлөмжийг манай газраас хүргэн ажиллаж байна. Энэ бол халдвар тархахаас урьдчилан сэргийлэх нийгмийн эрүүл мэндийн тухайд авч хэрэгжүүлж буй ажил шүү.

-Төр, Засгийн газрын олон байгууллага хамтран ажиллаж байна гэдгийг та яриандаа хэлсэн. Тэдгээрийн хийх алхам, хэрэгжүүлэх үйлдлийг танай Нийгмийн эрүүл мэндийн газрын хамт олон хамгийн түрүүнд судалж, тооцоолж нийтэд хүргэхэд бэлтгэж байгаа байх. Ингэхэд бүрэлдэхүүний хувьд хэдүүлээ вэ. Ачааллын хувьд багагүй байгаа байх?

-Манай газар 13 хүний бүрэлдэхүүнтэй. Тэдний маань тав нь Олон нийттэй харилцах, шуурхай удирдлагын хэлтэст ажиллаж байна. Энэ хэлтэс маань өдөр бүр 11:00 цагт коронавирусын талаарх цаг үеийн шуурхай мэдээллийг өгч байгааг одоо олон нийт мэддэг болсон. Дэлхий нийтэд цар тахал ямар байна, тоо, судалгаа хэрхэн өөрчлөгдөж байна, хүмүүс хэрхэн урьдчилан сэргийлэх вэ зэргийг судалж ард иргэдэд цаг алдалгүй хүргэн ажиллаж байна.

Манай газрын хувьд өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх гэдгийг түрүүнд хэлсэн. Өөрөөр хэлбэл, осол гэмтлээс хэрхэн сэргийлэх вэ, хоол тэжээлээ яаж зөв зохистой хэрэглэх вэ, ямар хоол тэжээлийг түлхүү авах, нөхөн үржихүйн тал дээр юу анхаарах вэ, бэлгийн замын халдвар болон сүрьеэгээс хэрхэн сэргийлэх вэ зэрэг бүхий л халдвараас сэрийлэхийн тулд ажилладаг. Манай газрын бас нэг чиг үүрэг нь судалгаа, шинжилгээ, нотолгоонд суурилсан бодлогын арга хэмжээ авах. Тэгэхээр энэ бүх нийгмийн эрүүл мэндийн бүрэлдэхүүн хэсгээр бид судалгаа шинжилгээ, эрсдлийн үнэлгээнд суурилж, бодлогын арга хэмжээ гаргах тал дээр ажилладаг.

-Дэлхий дахинд гарч байгаа өвчлөлийн мэдээн дээр суурилан эрсдэлийн үнэлгээг хийдэг гэж ойлгож болох уу?

-Тэгэлгүй яах вэ. Урьдчилан сэргийлэхийн тулд эрсдэлийг тооцох ёстой. Бид  коронавирусын халдвараас сэргийлэх ажлаа эрсдэлийн үнэлгээнд суурилан хийж байна. БНХАУ-д анх өвчлөл бүртгэгдсэн цагаас хойш 6 удаа эрсдэлийн үнэлгээг хийсэн. Өмнө нь зөөвөрлөгдөн орж ирэх магадлалын эрсдэлийн үнэлгээг хийсэн бол сүүлийн хоёр үнэлгээг  Монгол улсад дээрх өвчин тархах эрсдэлийг судалсан. Энэ үнэлгээг хийхдээ Онцгой байдлын ерөнхий газар, Гаалийн ерөнхий газар, Цагдаагийн ерөнхий газар, Тагнуулын ерөнхий газар, МХЕГ гээд бүхий л тусгай чиглэлийн байгууллагатай хамтран ажилладаг. Үнэлгээнд суурилж авах арга хэмжээг төлөвлөж, хийж хэрэгжүүлдэг гэсэн үг. Олон нийт Улсын онцгой комисс, ХӨСҮТ-ийн шуурхай штаб зэргийг мэддэг боллоо шүү дээ. Эд нар маань яг л эрсдэлийн үнэлгээнд суурилсан үйл ажиллагаагаа төлөвлөөд явж байдаг.

-Эрсдэлийн үнэлгээ хийхэд тухайн улс орны цаг агаарын нөхцөл байдал, иргэдийн бие физилогийн онцлог нөлөөлж байна уу?

-Өвчлөл өөр оронд бүртгэгдээд эхэлмэгц Эрүүл мэндийн яамны дэргэд Тархвар судлалын 12 эрдэмтнээс бүрдсэн баг байгуулсан. Энэ багт Академич П.Нямдаваа тэргүүтэй эрдэмтэн мэргэд ажиллаж байгаа. Манай газраас гарч буй бүх бодлогын бүх арга хэмжээнд зөвлөмжөө өгөөд явж байна. Саяхан дээрх эрдэмтдийн баг гурав хоногийн өмнө хуралдаж, монгол хүний биед энэ вирусын нөлөө ямар байна, ямар нөлөөлөл үзүүлэхээр байна гэх зэргийг судлах судалгааны ажил шаардлагатайг хэлэлцсэн. Үүнийг Эрүүл мэндийн сайдад уламжилснаар судалгааны ажлын эхний санхүүжилтийг Шинжлэх ухаан технологийн сангаас шийдвэрлэх талаар хэлсэн. Ингэснээр монгол хүний генетикт суурилсан судалгааны ажил эхэлнэ гэсэн үг. Эрүүл мэндийн сайд маань эрдэмтэн мэргэдийн үгийг маш сайн сонсоно, шийдэмгий, онцгой мэдрэмжтэйгээр энэ бүх ажлыг удирдан хийж байна.

-Бусад оронтой харьцуулахад орлого багатай орон ч гэсэн аюулыг бол сөрөөд даваад байгаа нь эрүүл мэндийн салбарынхны чадварыг харуулж байгаа байх?

-Коронавиусын шинэ, сэргэн тархаж байгаа энэ өвчин олон улсын эрүүл мэндийн дүрмээр зохицуулагддаг өвчин юм. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага гишүүн орнууддаа Олон улсын дүрмээр зохицуулагддаг өвчнөөс сэргийлэх шуурхай удирдлагын тогтолцоогоор ажиллахыг зөвлөмж болгодог. Тэр нь манайхны яриад байгаа Тохиолдлын удирдлагын тогтолцоонд орж ажиллахыг ярьж байгаа юм. Манай улсад  ЭМЯ-ны хувьд манай газрын Олон нийттэй харьцах тандалт шуурхай удирдлагын хэлтэс энэ чиг үүргийн дагуу ажиллаж байна. Дэлхийн бусад оронд Халдварт өвчнийг хянах тогтолцоо буюу СиДиСи/CDC/-ийн тогтолцоо гэж бий. Энэ тогтолцоо нь АНУ, БНХАУ зэрэг дэлхийн хөгжингүй маш олон оронд нарийн зохион байгуулалттай байдаг төдийгүй анагаахын мэргэжлийн бөгөөд цэргийн цолтой генерал хүн удирддаг юм билээ. Манай улсад энэ удаа Эрүүл мэндийн сайд маань энэ ажлыг гартаа авч, ажлаа маш сайн зохион байгуулсны үр дүнд хөгжингүй орны CDC шиг л зохион байгуулалтад орж ажиллаж байна. Үндсэндээ манай яам CDC-гийн зохион байгуулалтад шуурхай шилжсэн. Эндээс харж байхад цаашдаа CDC шиг хадварт өвчнөөс сэргийлэхэд яаралтайгаар цэргийн зохион байгуулалтад шуурхай шилжих, бэлэн байдлаа хангаж ажиллах байгууллага шаардлагатай гэдэг нь ч харагдаж байна. Товчхондоо аливаа олон нийтийг хамарсан халдварт өвчний үед хариу арга хэмжээг зохион байгуулдаг, тандалт судалгаа хийх чадвартай, эрүүл ахуйн норм журмыг сахиулдаг цэргийн зохион байгуулалтад шуурхай шилжих зохион байгуулалт бүхий байгууллагатай болох шаардлага аль хэдийн үүсчээ.

-Энэ чухал байгууллага хүссэн хүсээгүй гарч ирж ажиллаж байна. Бусад улсад шууд цэргийн зохион байгуулалтад орж ажилладаг гэж байна. Гэтэл манайд бол эрүүл мэндийн салбарынхан маань эмчийн тангараг өргөсөн учраас ажлын ачааллыг үл тоон ажиллаж байна гэж харж болох уу?

-Манайд Шадар сайдын тушаалаар ХӨСҮТ дээр шуурхай баг байгуулагдчихсан. Эрүүл мэндийн яаман дээр маань Тохиолдлын удирдлагын тогтолцоог шуурхай удирдлагаар зохицуулан ажиллах баг гарчихсан ажиллаж байгаа. Хэдийгээр манайд CDC шиг байгууллага байхгүй байгаа ч зохион байгуулалтад орсон баг, штабууд маань хөгжингүй орнуудын CDC шиг л ажиллаж байгаа. Үндсэндээ халдварт өвчнийг хянах төв шиг өргөн зохион байгуулалтад орсон. Тиймдээ ч хөл хорио тогтоох зэрэг арга хэмжээг шуурхай авсны үндсэн дээр бид бүх бэлтгэл ажлаа хангаж чадсан. Хүний нөөцийн хувьд ч зохион байгуулалтаа хийчихсэн. Тухайлбал эмч нараа хэн нь хаана хэдэн цагаар ажиллах вэ гэдэг жагсаалтаа ч гаргачихсан байгаа.

-Гэхдээ ХӨСҮТ-д олон хоног хариагүй эмч, сувилагч нар бий гэсэн шүү дээ?

-Вирусын халдвар одоогоор зөвхөн зөөвөрлөгдөж орж ирсэн учраас эмч нар маань ээлжгүйгээр эмчилгээ хийж байгаа. Халдвар, хамгаалалт, сэргийлэлтийн асуудалтай холбоотойгоор тусгаарлалтад орж ажиллах, эмч нарыг зохицуулалт хийж ажиллаж байна. Тэгэхээр бид ч, ХӨСҮТ ч халдварт өвчин хүн амын дунд бүртгэгдээд эхэлбэл эмч нарын ажиллах зохион байгуулалтаа хийж байгаа гэсэн үг. Хүний нөөцийн бэлэн байдлаа ханган ажиллахад эмч, сувилагч нарынхаа нэрсийг гаргаж, ээлж дараалал хуваарийг нь ч эмнэлэг бүр гаргачихсан байгаа.

-Өмнө нь холер зэрэг халдварт өвчний үед өнөөгийнх шиг тодорхой хэмжээгээр хөл хорио тогтоон ажиллаж байсан. Тухайн үед мөн л хорионоос гарч зугтаж байна, эсэргүүцлээ илэрхийлж байна гэх асуудал үүсч байсан. Тухайн үеийн иргэдийн нийгмийн сэтгэлзүйн байдал, хандлага өнөөгийнхтэй харьцуулахад өөрчлөлт байна уу?

-Иргэдийн хандлага маш их өөрчлөгдсөн. Бид хамтдаа тэмцэж, энэ аюулт өвчнөөс сэргийлж чадна гэдэг мессежүүдийг гар утаснуудаар иргэд хүргэж байгааг хүн бүр анзаарсан байх. Эдгээрийг маш сайн биелүүлж, өөрсдийгөө хамгаалж байна. Ард иргэд маань ихэнх нь маш хариуцлагатай, өөрсдийгөө тусгаарлах ёстой гэдгийг ухамсарлаж байна. Бүх заавар, зөвөлгөөг мөрдөн ажиллаж байна. Ихэнх иргэн ойлголттой болчихсон байна. Иргэддээ энэ дашрамд талархал илэрхийлмээр байна. Та бүхэн маань бидний ажлыг маш сайн дэмжиж байна гэсэн үг шүү. Түгээмэл бус цөөн тохиолдолд асуудал үүсгэсэн байх. Гэвч нийт иргэдийн ихэнх хувь нь аливаа асуудал үүсгэлгүй эрүүл мэндийн салбартайгаа хамтран, дэмжин ажиллаж байгаа.

-Өдөр бүр ЭМЯ-наас 11:00 цаг үеийн мэдээлэл өгч байгаа. Үзэгч, сонсогч, уншигч бүхэн мэдээлэл өгч байгаа хүмүүсийг бараг таньдаг болчихсон. Харахад хуруу дарам цөөн хүн байгаа боловч ард нь маш том баг ажиллаж байгаа байх?

-Халдварт өвчний эрсдэл гарсан үед мэдээлэл холбоо харилцааны эрсдэлийн үеийн мэдээлэл харилцаа холбоо гэдэг заавар, журмын дагуу иргэдэд өгөх мессежийг нэг л сувгаар өгөх учиртай. Манайхаас гэхэд яг энэ ажлыг олон нийтэд Олон нийттэй харилцах шуурхай удирдлагын хэлтэс өгч байгаа. Уншигчид таньдаг болсон байх Нарангэрэл даргыг. Түүний өгч буй мэдээллийг бэлтгэхийн тулд ард нь төлөвлөлтийн баг, шуурхай арга хэмжээний баг, эрсдэлийн үеийн мэдээлэл харилцаа холбооны баг, нөөцийн баг гээд маш олон хүн ажилладаг.

Вирусын нөхцөл байдалтай холбоотойгоор энэ мэдээлэл, зөвлөмжийг өнөөдөр, маргааш өгнө гэхчилэн төлөвлөгөөний дагуу Эрүүл мэндийн салбар бүхэлдээ ажиллаж байгаа. Энэ бүх үйл ажиллагаа өдөр тутамд иргэдэд хүрч буй 11:00 цагийн мэдээллээр хязгаарлагдахгүйгээр ард нь өндөржүүлсэн бэлэн байдалд ажиллаж байгаа. Онцгой байдал, хил, хяналт, цагдаа, тагнуулын байгууллагууд бүгд хамтран ажиллаж байгаа.

Дээр хэлсэнчлэн олон улсын эрүүл мэндийн дүрмээр зохицуулагддаг халдварт өвчин гэдэг яг өнөөгийн цаг үе. Товчхондоо коронавирусын үед ажиллах тохиолдлын удирдлагын тогтолцоо юм. ХӨСҮТ-д штаб байгуулагдан ажиллаж байгаа. Энэ штаб илэрч буй тохиолдлуудын халдварлах эрсдэлийн судалгааг хийдэг. Нэг хүний ард олон хавьтал байдаг. Манайхан их сайн мэддэг болсон нь франц улсын иргэний явсан маршрутыг гаргасан шүүдээ, ойрын уулзсан иргэдийг илрүүлэн шинжилгээнд хамруулсан. Хэн, хаагуур, юу хийж, хэнтэй уулзсан бэ гэдэг зураглалыг гаргаж, хавьтлуудыг нь илрүүлж, шинжилгээ хийдэг. Үндсэндээ цар тахлыг “цурманд” оруулж байгаа юм. Тэр штабд зөвхөн тархвар судлаачдаас гадна Онцгой байдлын албаныхан, мэргэжлийн хяналтынхан, гааль, цагдаа, тагнуулынхан гээд өргөн бүрэлдэхүүнтэйгээр ажилладаг. 40 гаруй хүнтэй баг олны нүдэнд харагдахгүй байгаа ч тэрхүү чухал ажлыг хийж, цаг, өдрөөр төлөвлөгөөгөө гарган ажиллаж байгаа.

Энэ тохиолдлын удирдлагын тогтолцоонд эрүүл мэндийн салбар хэрхэн шуурхай ажиллах талаар АХБ-ны дэмжлэгтэй төсөл хэрэгжүүлж байна. Мөн ДЭМБ-ын дэмжлэгтэй, олон улсын эрүүл мэндийн дүрмээр ажиллаж байгаа.

-Манай улсад, дотоодод халдвар тархчихаагүй учраас манайханд бэлэн байдлаа хангах их том боломж өгсөн гэсэн?

-Бид БНХАУ-ын сургамжид үндэслэн ажлаа төлөвлөн ажиллаж байгаа. Бидэнтэй маш ойр хил залгаа газруудад халдвар бүртгэгдсэн. Эдгээр нь бидэнд сургамж болж байгаа. Засгийн газар яаралтай арга хэмжээ авснаар бид ч цаг хожиж, төлөвлөлтөө хийж, бүх нөөцөө бэлтгэсэн. Энэ их том боломж. Бид дэлхийн бусад орны сургамжид тулгуурлан ажиллах боломж ч гарч байна.Өдөр бүр ДЭМБ-аас эрүүл мэндийн салбарынханд зориулсан сургалт зохион байгууллагддаг. Ямар зөвлөмж өгөх, халдваргүйтгэл, ариун цэврийн нөхцөл ямар байх вэ зэргээр хичээл, сургалтуудыг зохион байгуулж, цахимаар бүртгүүлээд хичээлдээ оролцож байгаа. Мөн АНУ, Итали, ОХУ ямар хүнд байдалд орж байна. Тэдгээрийг бид харж байгаа нь сургамж болж байна. Герман, Япон, БНСУ зэрэг орон халдвар, хамгаалалтыг хэрхэн хийж, шинжилгээ, оношлогоо, эмчилгээ үйлчилгээг ямар сайн үзүүлж байна гэдгийг ч харж анхаарч байна. Тиймдээ ч эрсдэлийн үнэлгээг хийж, хариу арга хэмжээний төлөвлөлт гаргасан. Тухайлбал, хоорондоо хамааралгүй буюу алаг цоог халдвар гарсан нөхцөлд хэрхэн ажиллах вэ, өвчлөл голомтон гарвал хэрхэн ажиллах вэ, нийт хүн амд өвчлөл гарсан тохиолдолд хэрхэн хадварыг хумих вэ гэдгээ бүгдийг нь төлөвлөөд байна.

-Коронавирусын халдвар, тархалт эрүүл мэндийн салбарын хөгжлийг давхар шалгаж байна. Манайх ч нөөцөө бэлтгэсэн талаар та сая хэлсэн. Энгийн үед эрүүл мэндийн салбар тоног төхөөрөмж, эм бэлдмэлийн хувьд хомсдолтой гэх гомдлоос тасардаггүй байсан даа?

-Ер нь эрүүл мэндийн салбарыг Засгийн газар сүүлийн хэдэн жил байгаагүйгээр дэмжсэн. Хүний нөөц, эмч мэргэжилтний цалин хөлс, нийгмийн асуудлыг маш сайн дэмжсэн. Эмнэлгийн тусламжийн тал дээр хүний нөөц, эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, амьсгалын аппаратын хангамж, бүх зүйл үнэхээр сайжирсан. Засгийн газар маш ихээр дэмжиж байгаа.

Энэ салбарыг дэмжиж байна гэдэг нь өөрөө монгол хүний эрүүл мэндийн төлөөх ажил. Хүн эрүүл байж л баялаг бүтээнэ шүү дээ. Олон улсын зээл тусламжийг эрүүл мэндийн салбарт хандуулж байна, эрүүл мэндийн санхүүжилтийг маш эрчимтэй нэмэгдүүлж байна. Энэ бүгд төр засаг эрүүл мэндийн салбарт анхаарлаа ихээхэн хандуулж буйн тод илрэл юм. Бидний ажлыг уншигчдад хүргэж байгаа танай сонины хамт олонд талархлаа илэрхийлье.

Эх сурвалж: Erennews.mn

Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.

Тод индэр

Д.Амарбаясгалан: Парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал

Огноо:

,

Бүгд Найрамдах Улсыг тунхаглаж, Анхдугаар Үндсэн хууль баталсны 100 жилийн ойн хүрээнд зохион байгуулагдсан “Парламентын хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх нь” чуулга уулзалтыг Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан нээж хэлсэн үгийг бүрэн эхээр нь толилуулж байна. 

Монгол Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд,
Эрхэм хүндэт Элчин сайд, эрдэмтэн судлаач, зочид төлөөлөгчид өө
Өнөөдөр бид Монгол Улсын ардчилсан засаглалын тулгуур багана болсон парламентын хяналтын тухай, энэ хяналтыг хэрхэн үр дүнтэй хэрэгжүүлэх тухай хэлэлцэхээр чуулаад байна.
Монгол Улсын Их Хурлын 2024 оны ээлжит сонгууль бүсчилсэн, холимог тогтолцоогоор явагдаж, түүний үр  дүнд улс төрийн 5 нам, нийгмийн олон бүлгийн төлөөлөл бүхий 126 гишүүнтэй шинэ парламент бүрдээд байна. Бид хууль эрх зүйн орчныг шинэ цагийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлэн төгөлдөржүүлэх, ард иргэдийн төрдөө итгэх итгэл, хүлээлтийг бодит болгох, шинэ үеийн парламентыг төлөвшүүлэх томоохон зорилтуудыг тавин ажиллаж эхлээд байна.
Энэ хүрээнд Улсын Их Хурлаас батлагдан гарч буй хуулиуд хүний эрхийг дээдэлсэн, хүн төвтэй үзэл санаа бүхий байх, нийгмийн хурдацтай хөгжлийн шаардлагад нийцүүлэн, эрх зүйн зохицуулалтыг цаг алдалгүй гаргах, хуулийг иж бүрэн зохицуулалттай, тодорхой, ойлгомжтой болгож, хууль болон журмаар зохицуулах харилцааны заагийг зөв тодорхойлох зорилгоор “Гурван төгөлдөршил”-ийн бодлогыг хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Улмаар Улсын Их Хурлын гишүүдээс санал авсны үндсэн дээр холбогдох хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох,  үнэлэх, хэрэгжилтийг нь эрчимжүүлэх үүрэг бүхий 54 ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллуулж байгаагаас 15 нь Монгол Улсын Их Хурлын хяналтын чиг үүрэгтэй холбоотой ажлын хэсэг юм.
Мөн саяхан батлагдсан Монгол Улсын Их Хурлын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны стратеги төлөвлөгөөнд Улсын Их Хурал хууль тогтоомжийг боловсруулах, төлөвлөх, өргөн мэдүүлэх, хэлэлцэх, батлах, биелэлтэд хяналт тавих, тайлагнах бүх үе шатанд нэн тэргүүнд хүн төвтэй үзэл санаанд суурилсан, хүний эрх, эрх чөлөөг хангаж, хамгаалсан байх агуулга, шаардлагыг тавина хэмээн заасан. Үүнээс гадна хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих байнгын тогтолцоог бэхжүүлж, үр нөлөөг тогтмол судлан, түүнд үндэслэн хуулийг чанаржуулна хэмээн тусгасан.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хорин тавдугаар зүйлийн 1.8 дахь хэсэгт “хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн биелэлтийг хянан шалгах” онцгой бүрэн эрхийг хуульчилсан байдаг. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуулийн биелэлтийг улс даяар зохион байгуулж, хангах Засгийн газрын үйл ажиллагаа, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах нь Монгол Улсын Их Хурлын онцгой бүрэн эрх юм.
Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд зааснаар “Улсын Их Хурлын үндсэн зорилт нь ард түмний төлөөллийн дээд байгууллагын хувьд ард түмний засаглах эрхийг хангахад орших ба хууль тогтоох, төрийн дотоод, гадаад бодлогын үндсийг тодорхойлох, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах үндсэн чиг үүрэгтэй” гэж заасан байдаг. Улмаар Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай анхдагч хуулийг 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр баталсан.
Тус хуулиар Монгол Улсын Их Хурлын хянан шалгах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэх арга хэрэгсэл, хууль зүйн үр дагаврыг тодорхойлох, мөн хянан шалгах түр хороо байгуулах эрх зүйн зохицуулалттай болсон. Үүнээс гадна төрийн аудитын байгууллага, Монголбанк, Үндэсний статистикийн хороо, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, Төрийн албаны зөвлөл зэрэг бие даасан, хараат бус байгууллагад түшиглэн, тэдгээрийг хянан шалгах чиг үүргийнх нь хүрээнд Улсын Их Хурлын хянан шалгах үйл ажиллагаанд татан оролцуулах асуудлыг мөн тусгасан байна.


Монгол Улсын Их Хурлаас Үндсэн хуульд 2019 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийн дагуу Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2024 оны 5 дугаар сарын 16-ны өдөр баталсан. Уг хуульд дэлхийн улс орнуудад хэрэгждэг сайн туршлага бүхий зарим зохицуулалтыг тусгасан байна. Тухайлбал, Байнгын хорооддоо төвлөрсөн, хяналт шалгалтыг төлөвшүүлэх зорилгоор, гишүүний саналыг хүлээн авч хэлэлцсэний үндсэн дээр тухайн Байнгын хороо хяналт шалгалтын ажлын хэсэг байгуулах шийдвэр гаргадаг болсон. Улсын Их Хурлаас хийсэн хууль тогтоомжийн биелэлтийн үр дагаврын үнэлгээний тайланг холбогдох Байнгын хороо хүлээн авснаас хойш нэг сарын дотор хэлэлцэн, шаардлагатай гэж үзвэл нэгдсэн хуралдаанд оруулах буюу заавал хэлэлцдэг зохицуулалттай болсон.
Түүнчлэн Парламентын ардчиллыг бэхжүүлэх, хүчтэй сөрөг хүчнийг бүрдүүлэх чиглэлээр хяналт шалгалтын эрх хэмжээг нэмэгдүүлсэн. Жишээ нь цөөнхийн бүлэг төсвийн хяналтын сонсголыг санаачлах, Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хорооноос явуулсан хяналтын сонсголын тайлан, түүнд өгсөн санал дүгнэлтээ нэгдсэн хуралдаанд шууд танилцуулах гэх мэт шинэ боломжууд бий болсон.
Нэг үгээр хэлбэл, Монгол Улсын Их Хурлаас хууль тогтоомжийн биелэлтэд системтэй хяналтыг хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрэн, хангалттай бүрдсэн. Цаашид бид парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал байна. Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалт болон түүнд ажлаа хариуцан тайлагнадаг байгууллагуудын хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа уялдаа холбоотой, давхардал хийдэлгүй байхад анхаарч, хяналт, үнэлгээг үр нөлөөнд чиглүүлэх нь нэн чухал үүрэгтэй.
Эрхэм гишүүд ээ,
Эрдэмтэн судлаач, салбарын мэргэжилтнүүд ээ
Парламентын хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлж, түүний нөлөөг нэмэгдүүлэхэд та бүхний сайн туршлага, оролцоо чухал ач холбогдолтой юм.
Монголын ардчилсан засаглалын үндэс суурийг бэхжүүлэн хамгаалахын төлөө цаашид ч тууштай хамтран ажиллахыг уриалж байна. Мөн парламентын хяналтын үйл ажиллагааг тогтмолжуулах чиглэлээр Улсын Их Хурлын Тамгын газар онцгой анхаарч ажиллахыг чиглэл болгож байна. 
 
2024.11.19
Улаанбаатар хот
Дэлгэрэнгүй унших

Тод индэр

Ж.Галбадрах: Багшийн хомсдолыг арилгахгүйгээр боловсролын салбарт хийх хөгжил, шинэчлэлд ахиц гарах боломжгүй

Огноо:

,

Боловсролын ерөнхий хуулийн хэрэгжилттэй  танилцах, хэрэгжилтийг хангах, багшийн хомсдолыг арилгах, багшийн үнэлэмжийг сайжруулах асуудлыг судалж, санал, дүгнэлт боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн Ж.Галбадрах ахалж байна. Түүнтэй уулзаж ярилцлаа.

-Боловсролын ерөнхий хуулийн хэрэгжилттэй хэрхэн танилцахаар ажиллаж байна вэ?
-Боловсролын ерөнхий хууль батлагдаж хэрэгжиж эхлээд дөнгөж жил гаруй болж байна. УИХ хууль тогтоох үйл ажиллагаанаас гадна хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавих үндсэн чиг үүргээ биелүүлэх ёстой. Боловсролын ерөнхий хуулийн хэрэгжилтэд тулгамдсан олон асуудал бэрхшээл үүсч байна. Нэн тэргүүнд багш нарын хомсдол салбарын эмгэнэл болоод байна. Боловсролын сайд 8 дугаар сарын сүүлээр 4200 багш дутагдаж буйг зарласан. Энэ бол сургуулиудаас авсан тоо. Бид цөм хөтөлбөрт тусгасан цагийн дагуу сургууль бүрийн бүлгийн тоонд үндэслэн багшийн тоог гаргахад 7600 багш дутагдалтай гэсэн тооцоолол гарсан. Цаашид сургуулийн норм нормативийг мөрдүүлэх, сургууль шинээр байгуулах тохиолдолд багшийн хомсдол улам л нэмэгдэхээр байна. Багшийн нарын хомсдолыг арилгахгүйгээр боловсролын салбарын хөгжил, шинэчлэлд ахиц гарах тухай ярих боломжгүй юм. Манай ажлын хэсэг хамгийн олон гишүүнтэй бөгөөд бид багш нарын хомсдолыг арилгах, багшийн үнэлэмжийг сайжруулах чиглэлд илүү анхаарч ажиллана. Санал, дүгнэлтээ хаврын чуулганаар танилцуулах болно.
-Хуулийн хэрэгжилттэй танилцаад Боловсролын ерөнхий хуульд өөрчлөх  санал гаргах боломжтой юу?
-Хуульд өөрчлөлт оруулах тухай биш, хэрэгжилтийн алдаа, оноог хянах чиглэлээр ажлын хэсэг ажиллана гэдгийг онцолж хэлье. Ажлын хэсэг тулгамдсан асуудлуудыг маш сайн сонсож, бодит нөхцөл байдалтай газар дээр нь очиж танилцах чиглэлийг баримтлаж байна. Жишээлбэл,  сум орон нутгийн ерөнхий боловсролын сургуулийн 6, 7 настны сургалтын талаар гишүүдийн гаргасан санал санаачлагыг  багш нар, эцэг, эхчүүдтэй хамтран ярилцахаар төлөвлөж байна. Мөн ажлын хэсэг МУБИС зэрэг багш бэлтгэж буй их, дээд сургуульд дээр очиж, багш бэлтгэх бодлого, хяналтын тоог хэрхэн хангаж буй талаар мэдээлэл сонсож, оюутнуудтай уулзалт хийнэ. Энэ мэтчилэн боловсролын шат шатны байгууллагад очиж ажиллан бодит шийдэл гаргах нь үр дүнтэй хэмээн үзэж байна.
-Та боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалтад шүүмжлэлтэй хандаж байсан. Сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх ямар боломж байна гэж харж байна вэ?
-Эдийн засаг өсч, төсөв тэлж байгаа үед боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалтыг цаг алдалгүй нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна. Өнөөдөр улсын хэмжээнд 40-өөс дээш тооны хүүхэдтэй 4860 бүлэгт 214 мянган гаруй хүүхэд суралцаж байна. Бүр 60 давсан хүүхэдтэй бүлэг 8 байна. Ер нь 1800-аас дээш хүүхэдтэй даац хэтэрсэн сургуульд сургалт хэвийн явуулах боломжгүй, энэ нь эргээд сургалтын чанарт сөргөөр нөлөөлж байгаа. Улсын хэмжээнд ийм даац хэтэрсэн 124 сургуульд 368 мянган гаруй хүүхэд суралцаж байна. Энэхүү бүлэг дүүргэлт болон сургуулийн даац хэтэрсэн нөхцөлийг хэвийн болгохын тулд бидний хийсэн тооцоогоор даруй 150 сургууль шинээр барих зайлшгүй шаардлагатай байна. Тиймээс боловсролын салбарт хөрөнгө оруулалт маш  чухал байгаа тул ирэх 4 жилд Засгийн газрын хэрэгжүүлж эхлэхээр төлөвлөж буй 14 мега төсөл дээр нэмээд 15 дахь мега төслийг боловсролын салбарт хэрэгжүүлэх ёстой гэж үзэж байгаа.  
-Багшийн хомсдлыг шийдэх ямар гарц байна гэж та үзэж байгаа вэ?
Багшийн хомсдлыг бууруулахын тулд  тэдний үнэлэмжийг нэмэгдүүлэх, нийгмийн баталгааг хангах нь хамгийн оновчтой шийдэл юм. Хөдөө орон нутагт багшийн хомсдол маш их байна. Тухайн аймаг, сум, дүүргийн ерөнхий боловсролын сургуулийн шилдэг төгсөгчийг багш мэргэжил эзэмшээд эргээд төрөлх сургуульдаа багшлах тохиолдолд сургалтын төлбөрийг 100 хувь хөнгөлөх,  суралцах хугацаанд амьжиргааны тэтгэлэг олгох, 5 жил тасралтгүй үр бүтээлтэй ажиллавал гадаадад магистрт суралцуулах, ипотекийн зээлийн хөнгөлөлт үзүүлэх зэргээр багш нарын нийгмийн асуудлыг шийдэх талаар төр дорвитой шийдвэр  гаргах  ёстой хэмээн үзэж байна.
Дэлгэрэнгүй унших

Тод индэр

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Шанхайн экспо”-гийн нээлтэд үг хэллээ

Огноо:

,

БНХАУ-ын Худалдааны яам, Шанхай хотын Ардын Засгийн газраас жил бүр зохион байгуулдаг “Хятадын олон улсын импортын VII экспо”-гийн нээлт өнөөдөр болж, Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ оролцож үг хэлэв.
 
“Шинэ эрин үед ирээдүйгээ хамтдаа хуваалцъя” уриан дор болж буй энэ удаагийн экспогийн нээлтийн ёслолд Пакистан, Серби, Словак, Узбекистан, Малайз, Казахстан зэрэг орны Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нарын хамт тэрбээр хүндэт зочноор оролцож байна. Монгол Улс анх удаа Ерөнхий сайдын түвшинд парламентад суудал бүхий улс төрийн бүх намын удирдлага, Улсын Их Хурал, Засгийн газрын зарим гишүүний хамт “Шанхайн экспо”-д өргөн бүрэлдэхүүнтэй, хувийн хэвшлийн олон төлөөлөлтэй оролцож буйгаараа онцлогтой.
 
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Ази, европын стратегийн уулзварт оршдог Монгол Улс энэхүү экспод идэвхтэй оролцох нь хөрш орон БНХАУ төдийгүй бусад улстай эдийн засгийн харилцаа холбоогоо гүнзгийрүүлэх өргөн боломж нээсээр ирсэн. Энэ онд Монгол Улс, БНХАУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жилийн ой тохиож байгаа. Хоёр улсын худалдааны эргэлт 2023 оны байдлаар 17.6 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Цаашид 20 тэрбумд хүргэхээр талууд зорьж байна. Монгол Улс “Алсын хараа-2050”, “Шинэ сэргэлтийн бодлого” зэрэг урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлогоо БНХАУ-ын “Бүс ба Зам” болон “Даян дэлхийн хөгжлийн санаачилга”-тай уялдуулж, “Чайна Энержи”, CNPC буюу Хятадын үндэсний газрын тос, байгалийн хийн корпораци зэрэг томоохон компанитай нүүрс болон эрчим хүчний хосолсон шийдэл, усан цахилгаан станц, төмөр замын төслүүдэд идэвхтэй хамтран ажиллаж байгааг тэмдэглэв.


 
Мөн Монгол Улсын Засгийн газар асар хурдтай хувьсан өөрчлөгдөж буй энэ цаг үед гурван гол шилжилтийг хийж, шинэ эдийн засгийн бүтцийг бүрдүүлэхээр ажиллаж байна. Нэгдүгээрт, AI хиймэл оюун ухаанд түшиглэсэн цахим, ухаалаг технологийг хөгжлийн хурдасгуур болгох, хоёрдугаарт, ногоон хөгжлийн шилжилтийг хэрэгжүүлэх, гуравдугаарт, хүний нөөцийн шилжилтэд анхаарч, ирээдүйн хөгжлөө төлөвлөж байна. Монгол Улсын аж ахуйн нэгжүүд энэ удаагийн Шанхайн экспод дэлхийд танигдсан ноос, ноолуур зэрэг хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнээс гадна уул уурхайн салбарынхаа хөгжил дэвшил, зах зээлд өрсөлдөх боломжийг өргөнөөр танилцуулж буй нь цаашид байгалийн баялгийн бэлтгэн нийлүүлэгчээс үйлдвэрлэлд суурилсан ханган нийлүүлэгчийн байр сууринд хүрэх зорилготой. Манай өвөг дээдсийн сургаалд “Монголын За бол Андгай” хэмээх сайхан үг байдаг. Бид хэлцэл бол хэлцэл, гэрээ бол гэрээ хэмээсэн зарчимд тулгуурлан хөрөнгө оруулагчдад ээлтэй эрх зүйн орчин, цахим нээлттэй засаглал, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг эрхэмлэсээр ирсэн. Бид Та бүхэнтэй харилцан суралцах, харилцан ашигтай түншлэн ажиллахад бэлэн байна гэлээ.
 
Ерөнхий сайд дараа нь “Шанхайн экспо”-д оролцож буй Монголын аж ахуйн нэгжүүдийн талбайгаар зочилж, амжилт хүслээ. Өнгөрсөн жилүүдэд манай улсын ноос ноолууран бүтээгдэхүүн, шингэн хүнс үйлдвэрлэгчид тус экспод оролцсон бол энэ жил 10 гаруй аж ахуйн нэгж үзэсгэлэнд оролцож байна. Монголын уул уурхайн үндэсний ассоциацийн гишүүн “Эрдэнэс Монгол нэгдэл”, түүний гишүүн  “Эрдэнэс Тавантолгой” компани болон “Ньюком групп”, “Макс групп”, “Капитал Маркет Монгол” зэрэг компани ажиллаж байна. Үзэсгэлэнгийн үеэр Монголын уул уурхайн салбар, хөрөнгө оруулалт шаардлагатай төслүүдийн мэдээллээ хуваалцаж, ирэх жил болох “Mining week-MinePro 2025” арга хэмжээний сурталчилгааг олон улсад танилцуулах юм.


 
2018 оноос хойш жил бүрийн арваннэгдүгээр сарын 5-10-нд зохион байгуулагдаж буй Шанхайн экспо нь даян дэлхийн хамтын ажиллагаа, худалдааны шинэ боломжийг хамтдаа эрэлхийлэх үндсэн зорилготой. Энэхүү экспо нь хүнс, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, автомашин, ухаалаг үйлдвэрлэл болон мэдээлэл технологи, өргөн хэрэглээний бараа, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн болон тоног төхөөрөмж, худалдаа үйлчилгээ гэсэн зургаан үндсэн хэсгээс бүрддэг. Түүнчлэн инновацын тусгай хэсэг, олон улсын үндэсний дүр төрхийг харуулсан үзэсгэлэнгийн тусгай хэсэг зэрэг нийт 15 чиглэлээр зохион байгуулагдаж байна.
 
Зургаан удаагийн экспо зохион байгуулахад 173 улс, бүс нутаг, олон улсын байгууллага оролцож, нийт 420 тэрбум ам.долларын бодит худалдан авалт, борлуулалтын гүйлгээ хийж, 2500 нэр төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, инновац, дэвшилтэт шинэ технологийг танилцуулжээ.


 
 

Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа
Өнөөдөр3 цаг 13 минут

Өнөөдөр ихэнх нутгаар цаг агаар тогтуун байна

Тод мэдээ5 цаг 5 минут

Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн сургалтад 300 албан хаагч оролцож байн...

Тод мэдээ5 цаг 9 минут

Их, дээд сургуулиудын академик эрх чөлөөг хангаж, өмчийн хэлбэр харг...

Тод мэдээ5 цаг 12 минут

Эдийн засагч, эрдэмтдээс бүрдсэн баг Нийгмийн даатгалын санд хяналт ...

Тод мэдээ5 цаг 37 минут

Газрын тосны хайгуулын Хэрлэнтохой XXVIII талбайд бүтээгдэхүүн хуваа...

Тод мэдээ5 цаг 41 минут

С.Амарсайхан: Цаг агаарын гэнэтийн аюултай үзэгдэлд бэлэн байх, хүлэ...

Өнөөдөр5 цаг 43 минут

МҮОНРТ-ийн Ерөнхий захирал Г.Гэрэл мисс З.Номинзулыг хүлээн авч уулз...

Тод мэдээ5 цаг 46 минут

УИХ-ын Тамгын газрын дэд дарга Э.Лхагва Ханнс-Зайделийн сангийн Монг...

Тод мэдээ5 цаг 51 минут

Үндсэн хуулийн ойн хүрээнд зохион байгуулдаг Шатар сонирхогчдын Улсы...

Тод мэдээ5 цаг 54 минут

Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн ...

Тод мэдээ5 цаг 56 минут

Хог шатсан дуудлага нэмэгдэх хандлагатай байна

Тод мэдээ2024/11/21

Хилийн зурваст зөвшөөрөлгүй нэвтэрч, хулгайн ан хийх гэж байсан иргэ...

Тод мэдээ2024/11/21

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2025 оны Төсвийн тухай хуульд бүхэлд нь хор...

Тод мэдээ2024/11/21

“Эрдэнэс Монгол” нэгдэлд хэрэгжих дараагийн реформыг дэм...

Тод мэдээ2024/11/21

Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт ору...

Тод мэдээ2024/11/21

Канад улсын баруун бүс нутгийн Саскачеван, Манитоба мужид 30 см зуза...

Тод мэдээ2024/11/21

Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн шүүгч бус гишүүний сонгон шалгаруулалтын т...

Тод мэдээ2024/11/21

“Эрүүдэн шүүлт тулгах, хүнлэг бус, хэрцгий хандахаас ангид бай...

Өнөөдөр2024/11/21

Архивын баримт, биет үзмэрийн үзэсгэлэн энэ сарын 27-ны өдөр хүртэл ...

Тод мэдээ2024/11/21

Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн ...

Өнөөдөр2024/11/21

Улаанбаатарт өдөртөө 4 хэм дулаан

Тод индэр2024/11/20

Д.Амарбаясгалан: Парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон...

Тод мэдээ2024/11/20

Парламентын хяналт, түүний тогтолцоо, хэрэгжилтийн талаар хэлэлцэж, ...

Тод мэдээ2024/11/20

Үндсэн хуулийн чиглэлээр сургагч багш бэлтгэх хөтөлбөрийн бүртгэл эх...

Тод мэдээ2024/11/20

Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах хороо хуралдлаа

Өнөөдөр2024/11/20

Иргэдэд хууль, эрх зүйн үнэ төлбөргүй зөвлөгөө өгөх өдөрлөг өнөөдөр ...

Тод мэдээ2024/11/20

Улаанбаатарын анхны дагуул хот Шинэ Зуунмодыг бүтээн байгуулна

Тод мэдээ2024/11/20

Гол нэрийн зарим хүнсний барааны үнэ ямар байна вэ

Өнөөдөр2024/11/20

ТББХ: “Үндсэн хуулиа дээдлэн залах тухай” УИХ-ын тогтоол...

Өнөөдөр2024/11/20

Хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалахтай холбоотой хяналтын сонсгол өнөөдө...

Санал болгох