Бидэнтэй нэгдэх

Чөлөөт бүс

Нисдэг залуу Даниел Дуглас Хьюм

Огноо:

,

Сэтгүүлч:

Америк залуу Даниел Дуглас Хьюм өөрийн ер бусын явдлаас хойш амар тайван амьдарч чадаагүй гэдэг. Нэг шөнө түүнд гэрийнхээ цонхны тавцан дээр унтлагынхаа хувцастай зогсож байгаа мэт хачин мэдрэмж төржээ. “Бурхан минь, би шөнө дунд энд юу хийж байгаа билээ” хэмээн бодоод босч, яахаа мэдэхгүй хэсэг зогсов.

Тэр зүүдлээгүй гэдгээ сайтар мэдэж байлаа. Гэрийхнээсээ тусламж гуйн орилмоор санагдсан ч хэл нь тагнайдаа наалдчихсан мэт юу ч дуугарч чадсангүй. Орондоо буцаж ороод жаахан тайвширсныхаа дараа Даниел өөрийг нь “Нааш ир, наашаа нис” гэж намуухнаар дуудах баргил хоолойг сонсоод гэнэт бие нь хөнгөрч тавцан дээр очсоноо санав. Иймэрхүү явдал түүнд удаа дараа тохиолдсоор байлаа. Сүүлдээ үнэхээр нисэх боломжтой мэтээр төсөөлөх болжээ.

Хаврын нар шарсан тэр нэгэн өдөр Даниел зоогийн газарт хоол идээд гудамжинд гартал урьдын адил өнөөх намуухан дуугаар “Даниел” хэмээн дуудсан байна. Эргэж хартал хэн ч байсангүй. Даниел цааш алхаж явтал “Өнөөдөр чи гайхамшигт явдалтай учирна” гэж нөгөө “далдын хүн” нь түүнд дахиад хэлжээ. Яав? Юу болов? гэж Даниел цочин хашгирсан байна. Цаашаа алхаагаа улам хурдасгахдаа “Ёстой жинхэнэ буг чөтгөр л гэж ийм байдаг байх. Эсвэл би галзуурч байх шиг байна” гэж өөрөө өөртэйгөө ярьж амжив. Тэр шууд явсаар гэртээ оржээ. Түүний аав нь ном уншаад сууж байв.
Даниел мөн дэргэд нь сууж сонин гарчиглаж хэсэг саатсан байна. Тэгтэл унтаж байх шиг сонин мэдрэмж төрснөө удалгүй агаарт хөөрч эхэлжээ. Хүүгээ байшингийн таазанд тулж очоод хоёр гараа дэлгэн “Хүүе, ааваа намайг хараач” гэхэд тоох янзгүй номоо уншсаар суусан аав түүн рүү гэнэт хараад золтой л ухаан алдсангүй. Хүү минь чи чинь яаж сахилгагүйтэж байгаа юм бэ. Тоглохоо боль, бурхан минь. Би нүдэндээ ч итгэхгүй байна. Чи үнэхээр нисч байна гэж хашгирчээ. Хэдэн минутын дараа Даниел аажуухан газардав. Аав, хүү хоёр энэ тухай нэлээд ярилцаж, нисэх боломж хүнд байдаг юм байна гэдэгтэй санал нэгдсэн байна. Дараа нь Даниел дахин хөөрч таазанд толгойгоо тулган нэлээд удаан агаарт хөвжээ. Үүнээс хойш Даниел өөрийн биеийг бүрэн удирддаг болсон байна. Ийм ер бусын чадамжаа ашиглан 40 жилийн турш олон мянган үзэгчийг байлдан дагуулсан юм. Үзэгчдийнх нь дунд зохиолч Марк Твен, 3-р Наполеон хаан зэрэг 19-р зууны сүүл үеийн алдартнууд байлаа.

Хүмүүсийн жингүйдлийн энэ түүх зөвхөн Даниелээр төгсөөгүй аж. Одоо ч ийм хүн төрөн гарах боломжтой гэдэгт эрдэмтэд итгэлтэй байна. Хүн агаарт хөөрөн нисэх буюу тэрхүү жингүйдлийн нууцыг бүрэн тайлж чадаагүй ч гэсэн уураг тархины эрчим хүчээрээ гойд содон хүмүүс л ийм гайхамшгийг үзүүлж чадах аж. Гэхдээ энэ бол зөвхөн таамаглал. Нисдэг хүмүүсийн нууцыг бүрэн тайлах судалгааны ажил одоо болтол хараахан дуусаагүй л байна.
Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.

Чөлөөт бүс

Ариутгагч бодисыг сонгохдоо юу анхаарах вэ

Огноо:

,

Ариутгал халдваргүйтгэлийн бодис нь гадаргуу болон агаарт байгаа бактери, вирус, мөөгөнцөр зэрэг хортой бичил биетнийг устгахад ашигладаг бодис юм.
 
Ариутгагч бодисыг сонгохдоо хэд хэдэн шинж чанарыг анхаарч үзэх хэрэгтэй.
 
Микробын үр нөлөө: Ариутгагч бодис нь тодорхой бичил биетэн эсвэл бүлэг бичил биетнийг устгах чадвартай байдаг. Энэ нь ихэвчлэн ариутгалын бодисын үр нөлөөг тодорхойлдог “нян устгах шинжилгээ” гэж нэрлэгддэг туршилтаар хэмжигддэг.
 
Хордлого: Ариутгалын бодис нь хүн болон хүрээлэн буй орчинд хор хөнөөл учруулах чадвартай. Үүнийг амьтан дээр хордлогын туршилтаар чанарын шинжилгээ хийх эсвэл ариутгалын бодисын химийн шинж чанарыг судлах замаар тодорхойлж болно.
 
Хэрэглэхэд хялбар: Ариутгалын бодисыг хэрхэн савласан, хэрхэн хэрэглэх зэрэг ашиглахад хялбар байдаг. Зарим ариутгагч бодисууд нь урьдчилан хэмжсэн тунгаар байдаг бол зарим нь хэрэглэхийн өмнө усаар шингэлэх ёстой байдаг.
 
Олон нийтийн газар, гэр ахуйд яаж халдваргүйтгэл хийх вэ. 
 
1. Халдваргүйтгэл хийхийн өмнө заавал гар болон халдвар тарааж мэдэх хэсгээ бактерийн эсрэг савангаар угаагаарай дараа нь ариутгагч спиртэн цэвэрлэгчээр гараа ариутгаад резинэн бээлий өмсөх хэрэгтэй.
2. Тухайн газар агаарын солилцоо сайн хийх хэрэгтэй. Тиймээс 2-3 цагийн зайтай 10-15 минут орчим цонхоо онгойлгож агаарын солилцоо оруулаарай.
3. Гэр ахуйд ашиглаж болох ариутгагч бодис бэлтгэх үүнд: “лакс, ариутгагч спирт, хлорамин” байж болно.
4. Бэлтгэсэн ариутгагч бодисоо даавуу “ алчуур”-д шингээгээд “хаалганы бариул, угаалгын өрөө, гарын түшлэг, ширээ, сандал, унтраалга, цонх, хана” гэх мэт хүний байнга гар хүрдэг газруудаа арчиж цэвэрлэх хэрэгтэй.
5. Халдваргүйжүүлэхэд ашигласан бүх даавуу, алчуур болон халдваргүйжүүлэлтийн явцад үүссэн хог хаягдлыг зориулалтын уутанд хийж устгана.
6. Гэр ахуйн ариутгалын бодисуудыг ашиглахдаа заавал устай хольж ашиглахыг анхааруулж байна. Мөн түүнчлэн халдваргүйжүүлэлт бүрэн хийгдэж дууссаны дараа ариутгалын үед ашигласан бээлий болон амны хаалтыг тусгай уутанд хийж хаях хэрэгтэй. Дараа нь гараа бактерийн эсрэг савангаар сайтар угаагаарай.
 
Эх сурвалж: Нийслэлийн Эрүүл мэндийн газар
Дэлгэрэнгүй унших

Чөлөөт бүс

2100 он гэхэд манай гарагийн цаг агаар 3.1 хэмд хүрч дулаарна

Огноо:

,

НҮБ-аас боловсруулсан тайланд дурдсанаар 2100 он гэхэд цаг агаар 3.1 хэмд хүрч дулаарна гэжээ.

Мөн Азербайжан улсад зохион байгуулагдах COP29 чуулганд улс орнууд утааны шинэчилсэн стратегийн талаар хэлэлцэхээр бэлтгэж байгаа талаар дурдсан байна.

2015 онд улс орнууд уур амьсгалын аюултай нөлөөллөөс урьдчилан сэргийлэхийн тулд цаг агаарын 1.5 С (2.7 F) хэмд байлгахаар Парисын хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан байдаг.

Ирээдүйд авах арга хэмжээ, өгсөн амлалтын дагуу агаарын хэмийг 2100 он гэхэд 2.6 хэмээс 2.8 хэм хүртэл өснө гэж тооцоолсон байдаг. Гэвч уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх тухай улс орнуудын амлалтуудын хэрэгжилтийг дүгнэдэг Emissions Gap /Агаарын бохирдолтой тэмцэх/ тайланд дурдсанаар улс орнууд 2100 он гэхэд аж үйлдвэржилтийн өмнөх үеийнхээс 3.1 С (5.6 F) хэмд хүрч дулаарна гэж дүгнэжээ.

Энэ үзүүлэлт нь сүүлийн гурван жилийн үр дүнгээс харагдаж байгаа юм. Тухайлбал, дэлхийн хүлэмжийн хийн ялгаруулалт 2022-2023 оны хооронд 1.3 хувиар нэмэгдэж, 57.1 гигатонн нүүрсхүчлийн хийтэй тэнцэх хэмжээний шинэ дээд түвшинд хүрсэн гэж тайланд дурджээ.

Уур амьсгалын өнөөгийн бодлого нь дэлхийн дулаарлыг энэ зууны эцэс гэхэд цельсийн 3.1 хэмээс давахад хүргэнэ гэж НҮБ-ын пүрэв гарагт гаргасан тайланд дурдсан. Цельсийн 3.1 хэм гэдэг нь арав гаруй жилийн өмнөх хэмтэй харьцуулахад хоёр дахин нэмэгдсэн хэм юм.

НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Антонио Гутерриш "Бид дэлхийн бөмбөрцгийн маш нарийн олсны эрмэг дээр явж байна", түүнчлэн "Өндөр хөгжилтэй улс орны удирдагчид агаарын бохирдлын зөрүүг арилгахгүй бол бид цаг уурын гаралтай гамшигт үзэгдэлтэй хэрхэн тэмцэх талаар толгойгоо гашилгахад хүрэх нь байна" гэж мэдэгдэв.

"Хэрэв бид 2030 он хүртэл, ялангуяа G20-ийн гишүүн орнуудын хувьд дэвшүүлсэн зорилтод хүрэхийн тулд дорвитой арга хэмжээ авахгүй бол 2030 он хүртэлх цаг уурын өнөөгийн зорилтдоо хүрэхийн тулд авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний хувьд тийм ч их ахиц дэвшил гаргаагүй байна" гэж Шинжлэх ухааны ахлах редактор Энн Олхофф хэлсэн байна.

Тиймээс улс орнууд хүлэмжийн хийн ялгаруулалтыг бууруулах талаар илүү их анхаарал хандуулж, арга хэмжээ авах шаардлагатай тулгараад байна гэж ОБЕГ-аас мэдээллээ. 

Дэлгэрэнгүй унших

Чөлөөт бүс

Тээврийн хэрэгслийн дугуйг улирлын нөхцөлд тохируулан сольж хэвших шаардлагатай

Огноо:

,

ЦЕГ-ын Тээврийн цагдаагийн албанаас гаргасан зам, тээврийн осол зөрчлийн статистик мэдээллээс үзвэл улсын хэмжээнд жилд гарч байгаа нийт ослын 57 хувь нь намар, өвлийн улиралд гарч байна.

Хүний амь нас хохирсон осол зуны улиралд их бүртгэгдсэн байхад намар, өвлийн улиралд ослын улмаас гэмтэл, бэртэл авах нь их байгаа нь эдгээр улиралд замын гадаргуунд өөрчлөлт орж, халтиргаа гулгаанаас хамааралтай зам тээврийн осол нэмэгддэг болохыг илэрхийлж байна.

Автотээврийн хэрэгсэл өмчлөгч, эзэмшигч нарын анхааралд сонордуулахад өөрийн эзэмшиж буй тээврийн хэрэгслийн дугуйг улирлын нөхцөлд тохируулан сольж хэвших шаардлагатайг дээрх тоо баримтууд харуулж байна.

Монгол Улсын Иргэний хуульд Өмчлөгч нь бусдад гэм хор учруулах замаар өмчлөх эрхээ урвуулан ашиглахыг хориглох тухай заалт байдаг.

Иймд автотээврийн хэрэгсэл өмчлөгч, эзэмшигч та бүхэн иргэний үүргээ биелүүлж гарч болзошгүй аюул ослоос сэргийлж улирлын нөхцөлд тохируулан тээврийн хэрэгслийн дугуйгаа сольж авто замын хөдөлгөөнд оролцохыг уриалж байна.

Өвлийн дугуйг сонгохдоо бид дугуйн дээр тэмдэглэсэн ашиглалтын нөхцөлийн дараах тодорхойлолтыг анхаарах шаардлагатай. 

Эх сурвалж: Автотээврийн Үндэсний Төв

Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа
Тод мэдээ2024/11/22

Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн ...

Тод мэдээ2024/11/22

Хог шатсан дуудлага нэмэгдэх хандлагатай байна

Тод мэдээ20 цаг 38 минут

Хилийн зурваст зөвшөөрөлгүй нэвтэрч, хулгайн ан хийх гэж байсан иргэ...

Тод мэдээ20 цаг 43 минут

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2025 оны Төсвийн тухай хуульд бүхэлд нь хор...

Тод мэдээ20 цаг 48 минут

“Эрдэнэс Монгол” нэгдэлд хэрэгжих дараагийн реформыг дэм...

Тод мэдээ20 цаг 52 минут

Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт ору...

Тод мэдээ20 цаг 56 минут

Канад улсын баруун бүс нутгийн Саскачеван, Манитоба мужид 30 см зуза...

Тод мэдээ21 цаг 1 минут

Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн шүүгч бус гишүүний сонгон шалгаруулалтын т...

Тод мэдээ21 цаг 9 минут

“Эрүүдэн шүүлт тулгах, хүнлэг бус, хэрцгий хандахаас ангид бай...

Өнөөдөр21 цаг 13 минут

Архивын баримт, биет үзмэрийн үзэсгэлэн энэ сарын 27-ны өдөр хүртэл ...

Тод мэдээ21 цаг 22 минут

Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн ...

Өнөөдөр21 цаг 26 минут

Улаанбаатарт өдөртөө 4 хэм дулаан

Тод индэр2024/11/20

Д.Амарбаясгалан: Парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон...

Тод мэдээ2024/11/20

Парламентын хяналт, түүний тогтолцоо, хэрэгжилтийн талаар хэлэлцэж, ...

Тод мэдээ2024/11/20

Үндсэн хуулийн чиглэлээр сургагч багш бэлтгэх хөтөлбөрийн бүртгэл эх...

Тод мэдээ2024/11/20

Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах хороо хуралдлаа

Өнөөдөр2024/11/20

Иргэдэд хууль, эрх зүйн үнэ төлбөргүй зөвлөгөө өгөх өдөрлөг өнөөдөр ...

Тод мэдээ2024/11/20

Улаанбаатарын анхны дагуул хот Шинэ Зуунмодыг бүтээн байгуулна

Тод мэдээ2024/11/20

Гол нэрийн зарим хүнсний барааны үнэ ямар байна вэ

Өнөөдөр2024/11/20

ТББХ: “Үндсэн хуулиа дээдлэн залах тухай” УИХ-ын тогтоол...

Өнөөдөр2024/11/20

Хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалахтай холбоотой хяналтын сонсгол өнөөдө...

Өнөөдөр2024/11/20

Улаанбаатарт өдөртөө 2 хэм дулаан

Чөлөөт бүс2024/11/19

Ариутгагч бодисыг сонгохдоо юу анхаарах вэ

Тод мэдээ2024/11/19

Филлипин улсад “Пепито” нэртэй хүчтэй хар салхи шуурчээ

Тод мэдээ2024/11/19

Тээврийн хэрэгслийн улсын дугаар хадгалах үйлчилгээний жилийн хураам...

Тод мэдээ2024/11/19

“Moody’s” агентлаг Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлий...

Өнөөдөр2024/11/19

Нийслэлд ЕБС-ийн нэгдүгээр ангийн сурагчдын эрт илрүүлгийн үзлэг үрг...

Тод мэдээ2024/11/19

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Элчин сайд Сандра Шуфаниг хүлээн авч уу...

Тод мэдээ2024/11/19

УИХ: Ажлын хэсэг МУБИС-ийн үйл ажиллагаатай танилцав

Тод мэдээ2024/11/19

Хүний эрхийн дэд хорооны гишүүд ХЭҮК-ын үйл ажиллагаатай танилцав

Санал болгох