Тод индэр
Алтан гартай Чой Бум Чэ эмч ”Алтан гадас” одон хүртлээ
БНСУ-д үргүйдлийн салбартаа тэргүүлэгч CLWH (Creation and Love Women’s Hospital) эмэгтэйчүүдийн эмнэлгийн Монгол дахь албан ёсны салбар болох “CLWH МОНГОЛ” эмнэлгийн үүсгэн байгуулагч, хүний их эмч, ангаах ухааны доктор, профессор Бум Чэ Чой эмчийг улсын баяр наадмын өмнө 2019 оны 07 сарын 10-нд төрийн дээд шагнал, “Алтан гадас” одонгоор шагнагдах үеэр нь бид уулзаж ярилцсан юм.
- Анх танай эмнэлэг хэдэн онд байгуулагдсан вэ?
Манай эмэнэлэг Солонгосын Гванжү хотод байрладаг. CLWH (CL fertility center) нэртэй эмэгтэйчүүдийн эмнэлэг ба анх 2000 оны 08 сарын 29-нд нээгдэж, өнгөрсөн хугацаанд нийт 30,000 гаруй хүнд IVF ажилбар хийн, олон зуун гэр бүлд аз жаргал өгч чадсан. Одоогоор тус эмнэлэгт 160 гаруй ажилтантай.
Манай эмнэлэг нь орчин үеийн тоног төхөөрөмжөөр бүрэн тоноглогдсон ба төрөл бүрийн шинжилгээ хийж, үр хөврөлийг өсгөвөрлөх болон хадгалах мэргэжлийн лаборатори ажиллуулж байна. Манай эмнэлэг хамгийн сүүлийн үеийн стандартад нийцсэн аргаар үр шилжүүлэн суулгах цогц үйлчилгээг үзүүлдэг.
Монголын иргэдэд БНСУ-д үйл ажиллагаа явуулах хугацаандаа 2011 оноос хойш IVF буюу лабарторын аргаар үр шилжүүлэн суулгах ажилбар хийж эхэлсэн ба одоогоор энэ эмнэлэгээр үйлчилгээ авсан нийт 400 хүүхэд Монгол улсад төрсөн. Энэ хугацаанд манай эмнэлгийг зорин очих монгол гэр бүлийн тоо жил ирэх тусам нэмэгдэж байсан нь үр хүүхэдтэй болж чадахгүй байгаа асуудал монголчуудын тулгамдсан асуудлын нэг болоод байгааг анхаарч бид Монголд салбараа байгуулах талаар төлөвлөсөн. Улмаар 2012 оноос Монгол улсад түр томилолтоор ирэн ажиллаж, нөхөн үржихүйн эмч мэргэжилтнүүдэд зориулсан туршлага судлах сургалт, судалгаа шинжилгээний ажил, эмчилгээ, үйлчилгээг Монголын эмнэлгүүдтэй хамтран хийж байсан.
- Монголд танай эмнэлэг хэзээ байгуулагдаж, ямар үйл ажиллагаа явуулж байна вэ?
Монгол дахь албан ёсны салбараа 2017 оны 3 сарын 17-нд нээж, үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн. Тус эмнэлэг нь үргүйдлийг эмчлэх, эмэгтэйчүүдийн дурангийн мэс засал болон IVF буюу лабораторын аргаар үр шилжүүлэн суулгах ажилбараар дагнаж үйл ажиллагаа явуулдаг олон улсын клиник эмнэлэг юм. Монгол дахь CLWH эмнэлэг нь Солонгосын орчин үеийн дэвшилтэт технологи бүхий лабораторын тоног төхөөрөмжүүдээр бүрэн тоноглогдсон ба эмчлэгч эмч болон лабораторын үр хөврөл судлаач, координатор зэрэг бүх мэргэжилтэнүүд их эмч Н.Нарангэрэл, Н.Пүрэвжаргал, Б.Цогмаа, Э.Батчимэг нарын зэрэг туршлагатай боловсон хүчнүүд БНСУ-д мэргэжил дээшлүүлэн, дадлага хийж туршлагажсан юм.
Тус эмнэлэгт үргүйдлийг оношилж эмчлэх, IVF буюу лабораторын аргаар үр шилжүүлэн суулгах ажилбар хийх, жирэмсний эхо оношлогоо, жирэмсэн эхийн хяналт зэрэг үйлчилгээнээс гадна эмэгтэйчүүдийн эмгэгийн оношлогоо эмчилгээ, үйлчилгээг үзүүлж байна.
Бид Монгол улсын хүн амын өсөлт хөгжил болон үргүйдпийн салбарт өөрсдийн хувь нэмрээ оруулж, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн Монгол хүний онцлогт тохирсон арга, аргачлалыг боловсруулан хэрэгжүүлэх зорилт дэвшүүлэн, салбар эмнэлэгээ өргөтгөн 2021 оноос тусгай клиникийн эмнэлгийг байгуулан, төв Азийн бүсийн гол төв болгох зорилт тавин томоохон хөрөнгө оруулалт хийхээр, газраа сонгон авч, зураг төслөө гаргаж эхэлсэн. Ийнхүү монгол дах салбараа өргөтгөж байгаа нь монголын олон иргэдийг гадаадын орнууд руу явж эмчилгээ, оношлогоонд явуулахгүй онгоц, байр хоолны зардлыг нь хэмнэх ач тустай ба хямдралтай үйлчилгээ үзүүлж байгаа юм.
- Танай эмнэлэг хаана байрлаж байна, яаж харилцах вэ?
Манай эмнэлэгийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг эмнэлгийн вэб сайт болон фэйсбүүк хуудсаар зочлон сонирхож болно https://www.facebook.com/CLWH Mongolia Вэб сайт: төв эмнэлгийн www.clwhivf.com, Монголын салбарын http://www.clwh.mn. Манай байрлалын хаяг бол Хан-уул дүүрэг, 15-р хороо, Гэгээнтэн цогцолборын "FIDES TOWER"-ийн 3 давхар ажилладаг.
Холбогдох утас: 7010-1700: 94021700
- Танай эмнэлэг өөр хаана салбартай вэ?
ОХУ-ын Владивосток хотноо 2018 онд салбараа нээж, тус улсын олон муж улсын иргэдийг эмчилж байгаа. Мөн Узбекстан, Непальд салбараа ажиллуулдаг. АНУ, Япон, Европын хэд хэдэн орны ижил төрлийн эмнэлгүүдтэй хамтран ажилладаг.
- Та өөрөө хэдэн оноос энэ мэргэжлээр ажиллаж байна?
Миний бие 1985 оноос эхлэн энэ салбарын чиглэлээр ажиллаж, байна. Мэдлэг, туршлагаа АНУ-ын Харвардын их сургуульд суралцан, дадлага хийж мэргэжлээ дээшлүүлсэн. Энэ чигэлээр олон зуун илтгэл хийж, мэдээлэл гарган, арга зүйг боловсруулсанонд салбараа нээж, тум улсын олон муж улсын иргэдийг эмчилж байгаа. АНУ, Япон, Европын хэд хэдэн орны ижил төрлийн эмнэлгүүдтэй хамтран ажилладаг.
- Танд төрийн дээд шагнал хүртсэн талархал илэрхийлье.
Баярлалаа.
Тод индэр
Артерийн судсаар химий тариа хийх нь хавдарт маш өндөр тунтай, үр дүнтэй эмчилгээ хийх боломжийг олгодог
БНХАУ-ын Гуанжоу хотод байрлах “Modern Cancer Hospital Guangzhou” буюу Гуанжоугийн орчин үеийн хавдрын эмнэлгийн Интервенцийн эмчилгээний тасгийн эмч Бан Жун Хуатай ярилцлаа. Дэлхийн өндөр хөгжилтэй олон оронд хавдрын 18-20 төрлийн эмчилгээг санал болгодог болсон. Түүний нэг нь химийн эмчилгээ. Гэхдээ химийн эмчилгээг маш нарийн мэс заслын аргаар, хавдрын голомт руу чиглэсэн байдлаар хийдэг болоод байгаа юм.
-Та өөрийгөө танилцуулаач, хими эмчилгээний чиглэлээр хэдэн жил ажиллаж байна вэ?
-Сайн байцгаана уу, би Гуанжоугийн Орчин үеийн эмнэлгийн Интервенцийн эмчилгээний тасгийн эмч Бан Жун Хуа байна. Би энэ салбарт 25 гаруй жил ажилласан туршлагатай. Харин хавдрын Интервенцийн эмчилгээгээр сүүлийн 15 жилийн турш ажиллаж байна. Манай эмчилгээний аргыг сонгосон нийт өвчтөний тоо 20 мянгаас давсан бөгөөд хүний биеийн бүх хэсгийн хавдрын эмчилгээг хийж ирсэн. Бид олон жилийн турш хавдрын эмчилгээний чиглэлээр ажилласан туршлагатай.
-Химийн эмчилгээг нарийн судсаар биш бичил мэс заслын аргаар, артерын судсаар хийхэд сөрөг нөлөө бий юу?
-Интервенцийн эмчилгээ нь 40–60 жилийн түүхтэй. Манай эмнэлэг байгуулагдсан цагаасаа хойш энэ технологийг ашигласан байдаг. Энэ нь бүрэн боловсорсон, найдвартай эмчилгээний арга тул ямар нэг сөрөг үр дагавар байхгүй, санаа зовохгүй байж болно. Энэхүү эмчилгээ нь дүрс оношлогооны төхөөрөмжийн тусламжтайгаар удирдан чиглүүлж, зүү эсвэл катетер ашиглан хавдрын байршилд маш нарийвчлалтай хүрч очин шаардлагатай эмчилгээг хийдэг. Манай Интервенцийн эмчилгээ нь артерийн судсаар дамжин орж, хавдарт цусан хангамж өгдөг судсыг олж илрүүлээд, өндөр тунгаар хими эмийг яг тэр судас руу нь тарьж өгдөг гэдгээрээ давуу талтай.
-Эмчилгээний үр дүн нарийн судсаар химийн тариа хийж эмчилснээс илүү гэж ойлголоо. Энэ талаар та дэлгэрэнгүй тайлбарлаач?
-Артерийн судсаар дамжуулан өгөх эмийн концентраци буюу хавдар руу чиглэсэн нөлөөлөл нь венийн судсаар тарьдаг уламжлалт аргынхаас 10 дахин өндөр байдаг. Энэ нь хавдарт маш өндөр тунтай, үр дүнтэй эмчилгээ хийх боломжийг олгодог. Хэрвээ тухайн судсанд тохирсон нөхцөл байвал бид хавдрын цусан хангамжийг хаах эмчилгээ болох судас боох буюу эмболизаци аргыг ашиглах боломжтой. Ерөнхийдөө хавдрын эмчилгээнд эм хийх хоёр зам бий. Уламжлалт арга бол венийн судсаар хийх. Харин бид артерийн судсаар дамжуулан хийх аргыг ашигладаг юм. Артерийн судсаар хийх арга нь дараах хэд хэдэн давуу талтай.
Нэгдүгээрт, Хавдарт маш нарийн чиглэсэн байдаг. Өөрөөр хэлбэл, хавдрын бүсэд эмийн концентраци маш өндөр байхад, эргэн тойрон дахь эрүүл эдүүдэд эмийн концентраци харьцангуй бага байдаг. Иймээс зорилтот хэсэгт өндөр тунтай эмийн нөлөө үзүүлэх боломжтой бөгөөд энэ нь хавдрын эмчилгээнд маш их үр дүнтэй байдаг.
Хоёрдугаарт, артерийн судсаар хийх хими нь мөн бүтэн биеийн хими эмчилгээний үйлчилгээг үзүүлдэг. Өөрөөр хэлбэл, венийн судсаар өгдөг уламжлалт аргын үр нөлөөг давхар үзүүлдэг гэсэн үг.
Гуравдугаарт, энэ арга нь дархлааны системд үзүүлэх сөрөг нөлөө бага, богино хугацаанд хязгаарлагддаг. Мөн артерийн аргаар хийх хими эмчилгээ нь судасны гэмтэл бараг үүсгэдэггүй. Хэрвээ гэмтэл гарсан ч гэсэн энэ нь хавдрыг тэжээж буй судсанд хамаарах тул хавдарт цусан хангамж багасах нь эмчилгээний үр дүнг сайжруулна.
Нарийн судсаар эм хийх үед ихэвчлэн гаднах, өнгөц байрлалтай судаснууд гэмтэл авах магадлалтай байдаг. Тиймээс төв судсанд гуурс тавьсны дараа эмийг хийх шаардлагатай болдог. Энэ нь мөн адил бага зэргийн инвазив буюу жижиг хэмжээний мэс ажилбар юм. Манай артерийн замаар хийх эмчилгээтэй адилхан бөгөөд үндсэн ялгаа төдийлөн байхгүй.
-Артерийн судсаар хийх хими эмчилгээг бүхий л төрлийн хорт хавдрын үед ашиглах боломжтой юу. Байрлалаасаа хамаараад хийх боломжгүй байх тохиолдол бий юу?
-Биеийн бүх хэсгийн хорт хавдарт артерийн судсаар хүрсэн тохиолдолд бид эмчилгээ хийх боломжтой байдаг нь нэг давуу талтай. Нарийн судсаар хийх эмчилгээнээс давуу талтай өөр нэг зүйлийг хэлье. Хэрвээ артерийн замаар эм хийсний дараа хэрэв тухайн үед бөглөлт хийхэд тохиромжтой судас байвал бид тэр судсуудыг боож, эмболизаци хийж чаддаг. Ингэснээр хавдрын цусны хангамжийг тасалдуулж чаддаг юм.
-Танай эмнэлэгт хийж байгаа химийн тарианы чанарын талаар та юу хэлэх вэ?
-Дэлхий даяар ашигладаг, хамгийн чанартай эмнүүдийг бид эмчилгээндээ хэрэглэдэг. Хэрэв өвчтөн шаардлагатай гэж үзвэл гадаадаас импортолсон эмийг ч хэрэглэж болно. Эсвэл Хятадад үйлдвэрлэсэн дотоодын эмийг ч ашиглаж болно. Аль аль нь чанарын баталгаатай бөгөөд ямар нэгэн сөрөг нөлөө байхгүй. Эдгээр эмүүд нь холбогдох зөвшөөрлийн дагуу үйлдвэрлэгдсэн бөгөөд дэлхий нийтэд хүлээн зөвшөөрөгдсөн, эмчилгээний зориулалтаар нийлүүлэгддэг.
Гэхдээ тухайн өвчтөн бүрийн эмчилгээний төлөвлөгөө нь Хятадад ирснийх нь дараа тодорхой болдог. Бид өвчтөн бүрийн онцлогт тохируулсан, хувийн буюу индивидуалчлагдсан эмчилгээний горим боловсруулдаг. Өөрөөр хэлбэл, хүн бүрийн биеийн байдлаас шалтгаалан зөвхөн түүнд тохирсон эмчилгээний хувийн төлөвлөгөө гаргадаг юм. Эмийн чанар, технологийн дэвшил бол аль батлагдсан, боловсронгуй болсон. Өвчтөнд яаж нөлөөлөх, үр дүн гарах нь эмчийн ур чадвар, туршлагаас хамаардаг гэдгийг энд зориуд дурьдаж хэлье.
-Дэлхий дээр химийн эмчилгээтэй холбоотой шинэ аргууд ойрын үед нэвтрэх үү. Магадгүй Хятад улсад ч юм уу тийм туршилт хийж байгаа, шинэ эмчилгээ нэвтрүүлэх гэж байгаа талаар мэдээлэл байна уу?
-Шинэ төрлийн хими эмчилгээний эмүүд гарч ирж магадгүй. Гэхдээ одоогийн энэ технологи бол аль хэдийнэ батлагдсан, тогтсон арга юм. Та мэс заслыг жишээ болгож бодоход, аль хэсэгт хийх вэ гэвэл биеийн аль ч хэсэгт хийх боломжтой шүү дээ. Энэ л зарчим юм. Өөрөөр хэлбэл, шинэ төрлийн судас боох буюу бөглөх материалууд болон шинэ хими эмчилгээний эмүүд дээр голчлон судалгаа хийгдэж байна. Мэдээжийн хэрэг, энэ чиглэлд ахиц дэвшил гарна. Учир нь дэлхийн шинжлэх ухаан, технологи тасралтгүй хөгжиж байгаа учраас анагаах ухааны чиглэлийн дэвшлүүд ч мөн адил уялдаа холбоотойгоор хөгжиж байна.
Тод индэр
Н.Учрал: Хөгжлийн банкны ТУЗ-д шахааны хүн томилохгүй
Монгол Улсын Засгийн газрын Хэрэг эрхлэг газрын дарга Н.Учрал Хөгжлийн банканд ажиллаж, дараах ажлуудыг үүрэг болголоо. Энэ тухай тэрбээр "Солонгосын хөгжлийн банк (Korea Development Bank) нь дефолт болсон зээлийн эргэн төлөлтийг 3 жилийн дотор 90 хувьд хүргэсэн байдаг.
Финляндын хөгжлийн банк өнөөдрийн Nokia-г бий болгож чадсан. Энэ жишгээр 2024 онд УИХ-аар Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг батлахдаа Монгол улсын Хөгжлийн банкийг Экспорт, импортын банк болгохоор тусгасан.
Энэ хүрээнд Хөгжлийн банканд ажиллалаа.
- Чанаргүй зээлийн эргэн төлөлтийг эрчимжүүлэх
- Арилжааны банктай өрсөлдөж түр зуурын санхүүжилтээс татгалзах, эдийн засагт үр өгөөжтэй, том төслүүдийг санхүүжүүлэх
- Санхүүжүүлэх төслийг УИХ-аар заавал батлуулах
- Банкны үйл ажиллагаа, зээл, төслийн мэдээллийг нээлттэй ил тод болгох
- Засаглалыг сайжруулж, улс төрийн нөлөөнөөс салгаж, нээлттэй сонгон шалгаруулалт хийх
- Хараат бус ТУЗ-ийн гишүүдэд шахааны хүн томилохгүй. Гадны санхүүгийн байгууллагаас төлөөлөл оруулах урилга хүргүүлэх
- Статус, хууль эрх зүйн орчныг сайжруулахдаа олон нийтээс санал авах зэрэг шаардлагатай арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг үүрэг болголоо" гэлээ.
Тод индэр
Ж.Чинбүрэн: 2 нас хүртэл эхийн сүүгээр хооллох хувь 2023 онд 6.9 хувиар буурсан байна
“Эхийн сүүгээр хооллолтыг дэмжих дэлхийн 7 Хоног” үргэлжилж байна. Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн 2017, 2023 онд хийсэн Хүн амын хоол тэжээлийн V, VI үндэсний судалгааны дүнгээс харахад Хүүхдийг төрсний дараа 1 цагийн дотор ангир уураг амлуулах үзүүлэлт 2017 онд 83.7 хувь, 2023 онд 87.4 хувь болж, 3.7 хувиар өссөн.
Эхийн сүүгээр 6 сар дагнан хооллох хувь 2017 онд 58.3 хувь, 2023 онд 59.8 хувь болж 1.5 хувиар нэмэгдсэн боловч, 2 нас хүртэл эхийн сүүгээр хооллох хувь 2017 онд 47.3 хувь байсан бол 2023 онд 40.4 хувь болж 6.9 хувиар буурсан байна.
Хөхөөр хооллолтын зөвлөх эмч Х.Мөнгөнцэцэг: Хөхөөр хооллолт бол хүүхэддээ оруулж буй хамгийн том хөрөнгө оруулалт юм. Хүүхдээ төрүүлээд эхний зургаан сард заавал хөхөөр хооллоод, хамгийн багадаа хоёр нас хүртэл үргэлжлүүлэн хөхүүлэх нь зөвхөн тухайн хүүхдийн хүүхэд насанд бус, өсвөр үе, насанд хүрсэн үед ч насан туршийн эрүүл мэндийн суурь болдог.
АУ-ны доктор, клиникийн профессор, Зинт клиникийн хүүхдийн эмч Т.Навчаа Хүүхдийг 2 нас хүртэл нь эхийн сүүгээр хооллосноор IQ чансааг нь 3-4 оноогоор дээшлүүлдэг. Мөн ээжийн таргалалт, чихрийн шижингээр өвчлөх эрсдэлийг бууруулдаг гэх мэт олон ач холбогдолтой. Ээж нь хүүхдээ хөхүүлэх тусам өндгөвч, хөхний хорт хавдраас өөрийгөө хамгаалж байдаг.
Дэлхийн улс орнууд 1992 оноос эхлэн жил бүрийн наймдугаар сарын эхний долоо хоногт “Эхийн сүүгээр хооллолтыг дэмжих дэлхийн 7 хоног”-ийг тэмдэглэн өнгөрүүлж ирсэн. Энэ жилийн уриа бол: “Нэн тэргүүнд эхийн сүүгээр хооллолт тогтвортой дэмжлэгт орчинг бүрдүүлье” бөгөөд 170 гаруй улс энэ өдрүүдийг тэмдэглэн өнгөрүүлж байна.
