УИХ-ын даргын захирамжаар УИХ-ын гишүүн Б.Энх-Амгалангаар ахлуулсан ажлын хэсэг байгуулагдсан. Энэ ажлын хэсэг нь сүүлийн үед нэлээн шуугиан тариад байгаа Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн гишүүд хууль бусаар хил зөрчин их хэмжээний мөнгө оруулсан гэх асуудалд анхаарч ажиллах юм. Тус ажлын хэсэг өнөөдөр ХЗДХЯ-нд шаардлага хүргүүллээ.
Ардчилсан Монгол Улсад мафийн систем байж болохгүй
Энэ талаар УИХ-ын гишүүн Б.Энх-Амгалан: ҮАБЗ-ийн албан хаагчид бол төрийн захиргааны албан хаагчид юм. Үндэсний аюулгүй байдлын тухай хууль болон ҮАБЗ-ийн тухай хуулиар эдгээр хүмүүс гадаад улсад тусгай чиг үүрэг гүйцэтгэх хууль зүйн зохицуулалт байхгүй. ҮАБЗ-ийн үзэл баримтлалыг УИХ-аар баталсны дараа үйл ажиллагаа явуулах хууль журамтай. Гэтэл ямар тусгай чиг үүргээр хил давж их хэмжээний мөнгө олж ирэв гэдэг асуудал дагуулж байна. Энэхүү ноцтой мэдээллүүд ил тод болгох ёстой. Хилээр ийм их хэмжээний мөнгө орж ирсэн эсэх, тухайн мөнгийг юунд зарцуулсан, ямар зориулалттай байсан зэрэг асуудлуудыг хууль хяналтын байгууллага шалгах ёстой. ҮАБЗ үндсэн чиг үүргээ биелүүлж байна уу эсвэл аюулгүй байдалд заналхийлэх зүйл хийж байна уу гэдгийг шалгах хэрэгтэй байна. Бид энэ асуудлаар ТЕГ болон ЦЕГ, АТГ-т хандсан.
Мөн Б.Баасанцогт өмгөөлөгч хэрэг төлөвлөдөг, схемдэж зурдаг, захиалга өгдөг. Тэр шүүгчдээрээ дамжуулж ял төлөвлөдөг байсан нь ил болсон. Түүнчлэн шүүхийн байгууллага, хууль хяналтын зарим байгууллагын ажилтан албан хаагчтай хувийн харилцаа тогтоож, наргиж цэнгэдэг, мөнгө төгрөг авч өгөлцдөг сүлжээ бий болжээ.
Монгол Улсын Үндсэн хуулиар иргэдийн эрх, эрх чөлөөг дээдэлдэг хүнлэг ардчилсан иргэний нийгэм байгуулахаар зорьж байна. Ардчилсан Монгол Улсад мафийн систем байж болохгүй, хүний эрх, эрх чөлөөг бүдүүлгээр зөрчиж болохгүй. Ардчилсан Монгол Улсад хүнд ял тулгадаг, эрүүдэн шүүдэг, хүнийг хэлмэгдүүлдэг байж болохгүй.
Тиймээс ХЗДХ-ын сайдад энэ асуудлаар хандаж байна гэлээ.
Ч.Ундрам: "Ариг" банкийг дээрэмдэх схемийг Б.Баасанцогт өмгөөлөгчийн компьютер дээрээс олсон
УИХ-ын гишүүн Ч.Ундрам: Хувь хүний өмчийг хууль хяналтын байгууллага зохион байгуулалттайгаар дээрэмддэг асуудал яригдаж байна. Тухайлбал, “Ариг* банкийг дээрэмдэх схемийг Б.Баасанцогт өмгөөлөгчийн компьютер дээрээс олсон. Ийм зүйл өнөөдөр байж болохгүй. Тийм учраас ТЕГ, ЦЕГ, АТГ-т хандсан. Өнөөдөр хариугаа өгөх эцсийн өдөр. ХЗДХЯ чиг үүргийнхээ хувьд энэ асуудалд анхаарч ажиллах ёстой учир албан бичиг өгч байна.
Г.Дамдинням: Олон шударга шүүгчийн хажуугаар тусгай ган хамгаалалттай шүүхийн хонгил бий болжээ
УИХ-ын гишүүн Г.Дамдинням-Хууль шүүхийн хонгил гэдэг асуудал 2 парламент дамжин яригдаж байна. Өнгөрсөн намрын чуулганаар Шүүхийн тухай хуулийг баталсан. Хуульд хуулийн байгууллагад ажилладаг хүмүүсийн хийхийг хориглосон заалтууд орсон. Гэтэл өнөөдрийн байдлаар 50 орчим сая төгрөгийг 11 шүүх, шүүхийн байгууллагын ажилтнуудад системтэйгээр тараасан байгаа юм. Тараасан хүн нь өмгөөлөгч Б.Баасанцогт. ҮАБЗ-д ажилладаг байсан үнэмлэхтэй. ҮАБЗ-ийн нарийн бичгийн дарга А.Гансүхийг хаана явна, Б.Баасанцогт дагаад явж байдаг. А.Гансүхийг Зам тээврийн сайд байхад Б.Баасанцогт МИАТ-ийн захирал байсан. Дараа нь ҮАБЗ-ийн нарийн бичгийн дарга болоход нь ажилтнаар нь ирсэн байдаг. Байнгын холбоо сүлбээтэй байна. А.Гансүх дарга таньдаг гэдгээ хүлээн зөвшөөрсөн. Энэ сүлжээнд шүүхийн захиргааны ажилтнууд ч оролцсон байгаа юм. Шүүхийн захиргааны ажилтнууд орж ирсэн өргөдөл гомдлыг аль шүүгчид хуваарилах вэ, хэзээ хийлгэх вэ гэдэг асуудлыг шийддэг хүмүүс. Энэ бүхнээс харахад олон шударга шүүгчийн хажуугаар тусгай “ган* хамгаалалттай шүүхийн хонгил бий болжээ. Монгол Улсын нэрийн өмнөөс ялладаг прокурор хүртэл энэ хонгилд орсон байгаа юм.
Ц.Сандаг-Очир: Ерөнхийлөгч Х.Баттулга яагаад өнөөдрийг хүртэл өөрийнхөө томилдог шүүгч нарт хариуцлага тооцохгүй байна вэ
УИХ-ын гишүүн Ц.Сандаг-Очир–УИХ-ын гишүүд хууль баталдаг, хууль санаачилдаг, баталсан хуулийнхээ хэрэгжилтэд хяналт тавьдаг субъект. Шүүхийн тухай хуульд шүүгч нарын хориглох заалтыг оруулсан. Гэтэл Б.Баасанцогт гэдэг хүн шүүгч нарт мөнгө тараасан байна. Энэ бол авлига байж болзошгүй. Мөн цагаан сарын үеэр Монгол Улсын хилээр эх үүсвэр нь тодорхойгүй их хэмжээний гадаад валют орж ирсэн гэх мэдээлэл байна. ҮАБЗ-ийн ажилчид төрийн захиргааны албан хаагчид. Гэтэл А. Гансүх дарга төрийн тусгай чиг үүрэг гүйцэтгэж явсан гэж мэдээлэл хийсэн. Төрийн захиргааны албан хаагчид төрийн тусгай чиг үүрэг гүйцэтгэж явах ёсгүй. Энэ ямар учиртай мөнгө орж ирсэн бэ гэдэг асуултын тэмдэг гарч байна. Зорилго нь юу вэ. Мөн Б.Баасанцогтын компьютерээс нэр бүхий улстөрчдийн хэргийг төлөвлөсөн, зураглал олсон. Энэ бол гэмт хэргийн шинжтэй томоохон асуудал. Гэтэл Ерөнхийлөгч Х.Баттулга өнөөдрийг хүртэл яагаад өөрийнхөө томилдог шүүгч нарт хариуцлага тооцохгүй байна вэ гэлээ.
Мөн энэ үеэр Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар шүүгч нарт мөнгө шилжүүлсэн баримтыг үндэслэн Цагдаагийн Ерөнхий газарт албан бичиг хүргүүлж, хэрэг бүртгэл нээн шалгалтын ажил явагдаж байгаа гэв.
Сэтгэгдэл