Тод мэдээ
Корпорацийн залилан ба авлига-2021
Аж үйлдвэрийн салбар, хууль эрх зүйн тогтолцооноос үл хамааран аливаа бизнесийн үйл ажиллагаанд луйвар залилан, авлигын шинж тэмдэг оршиж байдаг. Компаниуд энэ эрсдэлд чиглэсэн томоохон арга хэмжээг хэрэгжүүлж байсан ч Ковид-19 цар тахлын улмаас энэ зарчим өөрчлөгдсөн. Цар тахлын улмаас ажилтнууд зайнаас ажиллах хэлбэрт шилжих болсон нь тэдэнд тавих хяналтыг бууруулж байна. Одоо компаниуд залилангаас боломжийн хэрээр урьдчилан сэргийлэх стратегийг урьд өмнөхөөс илүү хэрэгжүүлэх шаардлага гарч байна. Залилангийн үйл ажиллагааг танихад нь туслах сургалтыг ажилтнуудын дунд тогтмол явуулах нь эргээд эрсдэл гарахад ажилтнуудын зүгээс мэдэгдэх боломжийг бүрдүүлнэ. Нэр нууцалсан мэдээлэл авах тогтолцоо нь ажилтнуудад мэдээлэл өгч байхыг шаарддаг. Хэрэв залилангийн гэмт хэрэг илэрсэн бол нарийвчилсан мөрдөн шалгах ажиллагаа гүйцэтгэж, эрх бүхий байгууллагуудтай хамтран ажиллах шаардлага гарна.
АМЕРИКИЙН НЭГДСЭН УЛС: Кобре энд Ким, олон улсын хуулийн фирм
“Байдены засаг захиргаа санхүүгийн болон корпорацийн залилангийн хэрэгтэй тэмцэх илүү түрэмгий байр суурь баримтлах төлөвтэй байгаа ба энэ нь Обамагийн засаг захиргааны баримталж байсан чиг шугамд нийцэж байгаа юм. Трампын үед корпорацийн захирлуудыг мөрдөн шалгах ажиллагаа ихэссэн хэдий ч корпорациуд болон банкуудын эсрэг хуулийн дагуу хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ суларсан гэж хүмүүс үзэж байгаа. Энэ байдал Ерөнхий прокурор Меррик Гарландын удирдлага дор өөрчлөгдөх төлөвтэй байна. Үүнтэй холбоотойгоор залилан болон авлигын асуудалд ийнхүү илүү эрс шийдэмгий хандсанаар цар тахалтай холбоотой залилангийн хэрэгт ч анхаарал хандуулах боломжтой болно.”
БРАЗИЛ: Би Ди Оү, олон улсын аудитын фирм
“Машин угаах ажиллагаа буюу төрийн өмчит газрын тосны Петробрас компанийн удирдлагууд, улс төрчид, нийтийн албаны томоохон албан тушаалтнууд, мужийн захирагчид, томоохон бизнес эрхлэгчдийг хамарсан тус улсын түүхэн дэх хамгийн том авлигын мөрдөн шалгах ажиллагааг дууссанаас хойш Бразил улсад залилан, хээл хахууль, авлигын түвшин мэдэгдэхүйц буурсан гэж үздэг. Энэхүү ажиллагаа болон холбооны цагдаагийн газрын бусад ажиллагаатай холбоотойгоор шинэ үе шатанд тус улс орж байна. Түүнчлэн Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын зүгээс Бразил улсын авлигын асуудалд анхаарал хандуулсан мониторингийн байнгын бүлгийг байгуулжээ. Үүний зэрэгцээ цар тахлын улмаас нийтийн эрүүл мэндийн худалдан авалтын шаардлага нэмэгдэж байгаатай холбогдуулан залилан болон амьсгалын аппарат, цар тахалтай холбоотой эмчилгээ, хамгаалах хэрэгслийн үнэ хэт өндөр байгаа тухайд маш олон мөрдөн шалгах ажиллагааг одоогоор явуулж байна.”
ИХ БРИТАНИЙН НЭГДСЭН ВАНТ УЛС: Корпорацийн Судалгаа, Шинжилгээний Компани, олон улсын судалгааны байгууллага
“Ковид-19 цар тахал нь дэлхий даяар залилан хийх боломжийг нэмэгдүүлж байна. Харамсалтай нь Их Британи улсад ч энэ байдал илэрч байгаа бөгөөд цар тахлын улмаас ердийн хамгаалалт, эрсдэлийн удирдлагын хяналт алдагдаж, хүчгүйдэж байна. Сүүлийн нэг жилийн хугацаанд бүртгэгдсэн залилан, авлигын хэргүүдийн тоо өсжээ. Залилангийн хэргээр мэргэшсэн судлаачдын холбооноос хийсэн судалгаагаар 2020 оны наймдугаар сарын байдлаар залилангийн чиглэлээр мэргэшсэн хүмүүсийн 77% нь залилангийн хэрэг нэмэгдэх хандлагатай байгаа гэж үзсэн байна. Магадгүй хамгийн их анхаарлын төвд байгаа асуудалд кибер луйвар багтаж байгаа бөгөөд ажилгүйдлийн залилан ч мөн өссөн байна.”
ИРЛАНД УЛС: Грант Торнтон, олон улсын аудитын фирм
"Эдийн засгийн гэмт хэрэг, залилан, корпорацийн гэмт хэрэг, цагаан захтнуудын гэмт хэрэг гэсэн ойлголтууд ижил утгатай хэрэглэгддэг. Ерөнхийдөө эдгээр нэр томъёо нь хууль бус үйл ажиллагаа гэсэн ангилалд багтдаг бөгөөд үүнд хөрөнгө завших, хээл хахууль, авлига, корпорацийн болон хувийн залилан, мөнгө угаах зэрэг гэмт хэрэг багтдаг. Ирландын Мэргэшсэн Нягтлан Бодогчдын байгууллагын хийсэн 2019 оны эдийн засгийн гэмт хэргийн судалгааны үр дүнгээс харахад Ирланд улсад бүртгэгдсэн эдийн засгийн гэмт хэрэг, залилангийн түвшин өссөн байна. Залилангийн гэмт хэрэгт хамаарах сэжиг бүхий зүйлийг мэдээлж байх шаардлагыг хуулинд оруулсан нь үүний нэг шалтгаан болж байна гэж үзэж байгаа юм.”
ПОРТУГАЛ УЛС: Морайс Лейтон, Галвон Телис, Суарес да Силва Ассосиадос, олон улсын хуулийн фирм
“Сүүлийн жилүүдэд Португал улсын улс төр, нийтийн алба, спортын салбарыг хамарсан авлигатай холбоотой мөрдөн шалгах ажиллагаа, гэмт хэргийн шинжтэй хэргүүдийн тоо өсөж, энэ талаар хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр ч байнга яригдах болсон байна. Энэ нь олон улсын худалдаа, хувийн хэвшилтэй холбоотой авлигын хэргүүдийн мөрдөн шалгах ажиллагааны ач холбогдлыг бууруулж байна. Гэвч Ковид-19 цар тахал гэх мэт эдийн засгийн хямралын дараах үр дагаврын улмаас эрх баригчид найдвартай нотлох баримтгүй томоохон мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж, шүүх дээр шийдэгддэг хэргүүдийг урагшлуулахад нөлөөлж болох бөгөөд ингэснээр Португал улс авлигын хэрэгт хэтэрхий зөөлөн хандсан хэвээр байна гэсэн ойлголтыг төрүүлж байна.”
ОРОСЫН ХОЛБООНЫ УЛС: Би Ди Оү, олон улсын аудитын фирм
“ОХУ-д корпорацийн залилан, хээл хахууль, авлигын хэргийн түвшинд мэдэгдэхүйц өөрчлөлт гараагүй. Гэхдээ үүнтэй холбоотой эрсдэл бусад улстай харьцуулахад харьцангуй өндөр хэвээр байна.”
ЭНЭТХЭГ УЛС: Би Ди Оү, олон улсын аудитын фирм
“Энэтхэг улсад корпорацийн залилан урт удаан бөгөөд баян түүхтэй. Уламжлалын дагуу худалдан авалт, гуравдагч талтай холбоотой залилан анхаарлын төвд хэвээр байгаагаас гадна Ковид-19 цар тахалтай холбоотойгоор кибер гэмт хэрэг 100 гаруй хувиар өссөн байна. Бизнесийн үйл ажиллагаанд саад учруулж байгаа хамгийн гол зүйл нь залилан мэхлэгчдэд өртөж болзошгүй нөхцөл байдал юм.”
ХЯТАД УЛС, ХОНКОНГ: Алварез энд Марсал Маргаан ба Мөрдөн шалгалт, зөвлөх үйлчилгээний компани
"Компаниуд цар тахлын үр дагаврыг арилгахаар ажиллаж байгаа тул өмнө нь нуун дарагдуулсан залилан, хээл хахууль, авлигын асуудлууд илэрч байгааг бид харж байна. Санхүүгийн тайлангийн улирал эхлэхэд энэ хандлага үргэлжлэх болно гэж найдаж байна. Эх газрын Хятад болон Хонконгийн эрх баригчид аль аль нь сүүлийн үед авлигатай тэмцэх талаар хатуу байр суурь баримталж, олон хээл хахууль, авлигын хэргийг илчилсэн. Энэ байр сууриа хадгалж, цар тахлын улмаас үүсэж буй эрсдэлийг хүлээн зөвшөөрснөөр ирэх хэдэн жилд хэргүүдийг нэмж илрүүлэх болно гэдгийг бид урьдчилан харж байна."
САУДИЙН АРАБ УЛС: Би Ди Оү, олон улсын аудитын фирм
“Саудын Араб Улс нь НҮБ-ын Авлигын эсрэг конвенц болон Их 20-ын авлигын эсрэг үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд гарын үсэг зурж нэгдэн, залилан болон авлигатай тэмцэх чиглэлээр олон арван арга хэмжээ авч хэрэгжүүлжээ. Тухайлбал, Авлигатай тэмцэх үндэсний комисс байгуулж, улсын сектор, 25 ба түүнээс дээш хувийн төрийн эзэмшил бүхий бүх компаниудын үйл ажиллагаанд хяналт тавих болсон. Тус Комисс нь тухайн улсын хаанд шууд тайлагнадаг хараат бус байгууллага юм. Түүнчлэн тус улс сүүлийн хэдэн жилд Транспэрэнси Интернэшнл байгууллагын авлигын төсөөллийн индексээ ахиулж, дэвшил гаргасаар байна.”
АРАБЫН НЭГДСЭН ЭМИРАТ УЛС: Корпорацийн Судалгаа, Шинжилгээний Компани, олон улсын судалгааны байгууллага
“Арабын Нэгдсэн Эмират Улс (АНЭУ) нь Ойрхи Дорнод ба Хойд Африкийн бүс нутаг дахь авлига хамгийн бага улс хэвээр байна. Ийм учраас жил гаруйн өмнө НҮБ-ын Ерөнхий ассемблей АНЭУ-д авлигын эсрэг бага хурлаа зохион байгуулсан байж болох юм. Энэхүү чуулганы төлөөлөгчид авлигын эсрэг тогтоолын төслийг боловсруулж, авлигын эсрэг НҮБ-ын Ерөнхий ассемблейн удахгүй болох тусгай чуулганд бэлтгэх зорилгоор хөрөнгө буцаан олгох ажиллагаа, олон улсын хамтын ажиллагаа болон бусад асуудлыг хэлэлцсэн.”
ӨМНӨД АФРИК УЛС: Өмнөд Африк дахь Ки Пи Эм Жи компани, олон улсын аудитын фирм
“Ковид-19 цар тахлын үр нөлөөгөөр бидний өнгөрсөн жилийн турш ажигласан залилан, авлигын чиг хандлагад тодорхой өөрчлөлт гарсан нь дамжиггүй юм. Засгийн газар, хувийн хэвшлийн компаниуд хувийн хамгаалалтын хэрэгсэл болон холбогдох үйлчилгээг худалдан авахад илүү их анхаарч, цар тахалтай тэмцэж, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэхэд бүх нийтийн анхаарлыг хандуулж байсан. Засгийн газар өнгөрсөн онд хувийн хамгаалалтын хэрэгсэл худалдан авахад олон тэрбум ранд зарцуулсан. Иймд компаниуд болон хувь хүмүүс уг үйл ажиллагаанд оролцож, тодорхой ашиг хүртэх сонирхол байгаа нь мэдээж юм. Одоогийн байдлаар Өмнөд Африк улсын хууль сахиулах байгууллагууд хувийн хамгаалалтын хэрэгслийн худалдан авах ажиллагаатай холбоотой луйвар залилангийн нэлээд олон мөрдөн шалгалтыг явуулж байна.”
Тод мэдээ
Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн сургалтад 300 албан хаагч оролцож байна
Төрийн албан хаагчийг ёс зүйн зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх, холбогдох хууль тогтоомжийг мөрдүүлэх үндэсний хөтөлбөр хэрэгжиж байна.
Энэ хүрээнд төрийн албан хаагчийн ёс зүй, авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагын удирдах албан тушаалтнуудад зориулсан сургалт өнөөдөр нийслэлийн нутгийн захиргааны цогцолбор байранд болж байна.
Сургалтад нийслэл, дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар болон нийслэлийн харьяа байгууллагын удирдах албан тушаалын 300 албан хаагч оролцож байгаа бөгөөд НЗДТГ-ын дарга П.Хадбаатар нээж, үг хэллээ.
Ёс зүйн хорооны дарга, Төрийн албаны зөвлөлийн гишүүн Ц.Амартөгс “Төрийн албан хаагчийн ёс зүй”, АТГ-ын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсийн ахлах ажилтан, ахлах комиссар Б.Тэрбиш “Авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх”, Удирдлагын академийн Эрх зүйн тэнхимийн эрхлэгч, доктор А.Алтанзул “Ёс зүйн зөрчил, эрх зүйн үндэслэл, хариуцлага” сэдвээр илтгэл хэлэлцүүлж байна.
Ёс зүйн хорооны дарга, Төрийн албаны зөвлөлийн гишүүн Ц.Амартөгс “Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хууль 2023 онд батлагдсан. Тус хуулиар төрийн албан хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээ, нийтлэг үүрэг, хариуцлагыг тогтоож өгсөн. Тухайлбал, төрийн албан хаагч иргэдийн асуудлыг анхааралтай сонсож, хууль тогтоомжоор олгосон үйл ажиллагааны хүрээнд хариу өгдөг байх ёстой. Тиймээс төрийн албан хаагч мэргэжил болон харилцаа хандлагын хувьд ямар үүрэг хүлээж байна вэ гэдгийг сургалтаар хэлэлцэн таниулж байна. Мөн албан хаагч алдаа гаргах нөхцөл байдал хэрхэн үүсэж байна вэ гэдгийг тодорхойлж, алдаа, зөрчил гаргахгүй байлгахад сургалт чиглэлээ. Өнөөдрийн сургалтад оролцож байгаа нийслэл болон нийслэлийн харьяа байгууллагын удирдах албан тушаалтнууд эдгээр хэм хэмжээ, үүрэг, зарчмыг манлайлан мөрдүүлэхэд анхаарч байна” гэлээ.
Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хуульд “Төрийн албан хаагч хүнлэг, энэрэнгүй байх, үнэнч, шударга байх, хариуцлагатай байх, манлайлах, хамтач байх ёс зүйн зарчмыг баримтална” хэмээн заажээ. Төрийн албан хаагчийн ёс зүй, байгууллагын соёлыг өдөр тутмын энгийн үйлдлээс эхэлж сайжруулдаг. Албан хаагч хувийн харилцаа, хандлага болон иргэдийн хүсэлтийг шийдэхэд сэтгэл гаргаж ажилладаг байх тал дээр анхаарах хэрэгтэйг сургалтын үеэр онцоллоо.
Төрийн албан хаагч ард түмэндээ чин сэтгэлээсээ үйлчилж, төрийн албаны нэр хүндийг эрхэмлэх, зан харилцаа, үг, үйлдлээрээ хүний эрх, эрх чөлөө, нэр төр, алдар хүнд, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хүндэтгэх, албан үүргээ гүйцэтгэхдээ бусдад аливаа хэлбэрээр дарамт үзүүлэхгүй байх, ялгаварлан гадуурхахгүй байх зэрэг ёс зүйн нийтлэг хэм хэмжээг сахин мөрдөх үүрэгтэй. Эдгээр үүрэг, хэм хэмжээг өдөр тутмын үйл ажиллагаа, төрийн албан хаагчийн ёс зүйн хүрээнд байнгын мөрдөж занших ёстойг сургалтаар танилцуулж байна.
Тод мэдээ
Их, дээд сургуулиудын академик эрх чөлөөг хангаж, өмчийн хэлбэр харгалзалгүйгээр дэмжин ажиллана
Өнгөрсөн наймдугаар сард Боловсролын сайд П.Наранбаяр Монголын хувийн их дээд сургуулиудын холбооны төлөөлөлтэй уулзах үеэр ярилцсаны дагуу нэгдсэн байдлаар бүх хувийн их, дээд сургуулийн удирдлагуудтай уулзлаа.
Хувийн их, дээд сургуулийн удирдлагууд тулгамдаж буй асуудлуудаа хэлэлцэн нэгтгэж, төрийн дээд боловсролын салбар дахь оролцоо дэмжлэг болон эрх зүйн орчин, элсэлтийн босго, дээд боловсролын байгууллагуудын эрэмбэ, багшийн хөгжил болон нийгмийн баталгаа гэсэн чиглэлүүдээр санал хүсэлтээ илэрхийлэв. Тухайлбал, их, дээд сургуулийн онцлогийг харгалзаж үнэлэх замаар эрэмбэ тогтоох, төрийн зүгээс өмчийн хэлбэрийг ялгахгүйгээр адил тэгш бодлого хэрэгжүүлэх, салбарт хэрэгжиж буй хуулиудад өөрчлөлт оруулах шаардлагатай гэлээ.
Боловсролын сайд П.Наранбаяр их, дээд сургуулиудын академик эрх чөлөөг хангаж, өмчийн хэлбэр харгалзалгүйгээр дэмжин ажиллахаа онцолж, дээд боловсролын байгууллагуудын онцлог, чиглэлийг харгалзан ангилах байдлаар хөндлөнгийн байгууллагаар эрэмбэ тогтоолгох, элсэлтийн босгыг үе шаттайгаар өсгөн элсэгчдийг чанаржуулах бодлого баримтална хэмээв. Мөн бүх санал хүсэлтэд хариу өгч, нэгтгэж эрэмбэлэн үе шаттайгаар шийдвэрлэхээ хэллээ гэж Боловсролын яамнаас мэдээллээ.
Тод мэдээ
Эдийн засагч, эрдэмтдээс бүрдсэн баг Нийгмийн даатгалын санд хяналт тавина
Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн дэргэд Олон нийтийн хяналтын зөвлөл болон Орон тооны бус мэргэжлийн хороог байгуулж, Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгалан гишүүдийг хүлээн авч уулзлаа.
Сонгон шалгаруулалтыг нээлттэй зарлаж, Олон нийтийн хяналтын зөвлөлд төрийн болон төрийн бус байгууллагын төлөөллөөс гадна хөрөнгө оруулалт, даатгуулагчийг төлөөлсөн долоон гишүүн сонгогдсон.
Мөн Орон тооны бус мэргэжлийн хороонд эрсдэл,тооцоолол, хөрөнгө оруулалт, аудит хариуцсан есөн гишүүн сонгогдсон юм.
Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлд Нийгмийн даатгалын сангийн чөлөөт үлдэгдэл мөнгөн хөрөнгийг өсгөж арвижуулах үүргийг хүлээдэг.
Үүнд мэргэжлийн хорооны гишүүд судалгаа, баримтуудыг гаргаж мэргэжлийн зөвлөгөө, мэдээллээр хангаж ажиллана.
Хяналтын зөвлөлийн гишүүд Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн гаргасан шийдвэр, хэрэгжилтэд хяналт тавина.
Нийгмийн даатгалын чөлөөт үлдэгдэл болох мөнгөн хөрөнгийг дөрвөн зүйлд зарцуулахаар хуульд заасан байдаг.
Засгийн газраас гаргасан бонд болон Монголбанкны үнэт цаас худалдаж авч болно. Мөн Төрийн сангийн нэгдсэн сан болон арилжааны банканд хадгалж болох зохицуулалтыг хийсэн.
Цаашид Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн дэргэдэх Олон нийтийн хяналтын зөвлөл, орон тооны бус мэргэжлийн хороод нь сангийн хөрөнгийг эрсдэлээс хамгаалах чиг үүрэгтэй ажиллана гэж Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамнаас мэдээллээ.
