Чөлөөт бүс
Монголын радиогийн нэвтрүүлэгчид олон улсын жишиг студиэс тив дэлхийтэй мэндчилнэ
Монгол оронд радио өргөн нэвтрүүлэг бэлтгэн дамжуулж эхэлсэн түүхт 85 жилийн ой энэ долоо хоногт тохиож байна. Тодруулбал, Монголын радиогийн 85, “Алтан сан хөмрөг”-ийн 65 жилийн ойн өдөр есдүгээр сарын 1-нд буюу энэ ням гарагт тохионо.
1930-аад оны үе. “Засгийн газрын барилга”, “Ардын цэнгэлдэх хүрээлэн”, “Ленин клуб” хэмээн нэрлэгдэж, тухайн үедээ Улаанбаатар хотын өнгө үзэмжийн илэрхийлэл, төрх болж байсан хэдэн байшингийн үүдэнд хэсэг залуус нэгэн сонин зүйлийг байрлуулахаар шамдаж, тэрхүү хачирхалтай зүйл оройн 19:00 цагийн үед гэнэт "ярьж" эхэлснээр агаарын цэнхэр долгионыг эзэмшигч Монголын радиогийн түүхийн хуудас бичигдэж эхэлсэн түүхтэй юм. Ийн Монголын өглөө Монголын радиогоос эхлээд 85 жилийг ардаа үджээ.
Тэгвэл өнөөдөр МҮОНР сүүлийн үеийн, дэлхийн жишигт нийцсэн тоног төхөөрөмж бүхий, шинэлэг дизайнаар тохижуулсан студийнхээ нээлтийг хийлээ. Маргаашаас эхлэн олон нийтийн радиогийн нэвтрүүлэгчид уг студиэс “Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотоос ярьж байна” хэмээн Монгол орны өнцөг булан, хязгаарт бүрт хүрч тэнд буй сонсогч, үзэгчидтэй болон тив дэлхийтэй мэндчилэх юм
МҮОНР-ийн шинэ студийн нээлтийн үеэр МҮОНРТ-ийн Ерөнхий захирал Л.Нинжжамц “Монголын радио дүрстэй радио болж дэлхий дахинаа дуу хоолойгоо цуурайтуулах цаг ирсэн. МҮОНР-ийн эфирийн нэгдүгээр студийг Наро Банчэн хутагт сангийн дэмжлэгтэйгээр мэргэжлийн стандартын дагуу засаж, тохижуулж, хамт олондоо хүлээлгэж өглөө. Мөн студийн нээлт, баярын арга хэмжээнд Монголын радиод залуу нас, эрдэм боловсролоо зориулсан ахмадууд оролцож байна. Бид энэ өдөр ахмадууддаа Монголын радиод хийгдэж буй бүтээн байгуулалт болон нэвтрүүлэг контентоо тайлагнана. Өмнө нь энэ студиэс олон сайхан нэвтрүүлэг сонсогч түмэнд хүрч байсан бол одоо дүрстэй сонсогч, уншигч, үзэгчдэд хүрнэ” гэлээ.
Мөн МҮОНР-ийн Нэвтрүүлгийн албаны дарга Б.Баярсайхан “Монголын радиогийн 85 жилийн түүх Монгол Улсын хөгжлийн түүхтэй салшгүй холбоотой. Энэ 85 жилийн түүхийн үйл явдал бүрт Монголын радио ямар нэг хэмжээгээр оролцогч, үлгэрлэгч, манлайлагч, уриалан дуудагч байж ирсэн. Тухайлбал, Монголын радио 1935 онд анхны зайны сургалт явуулж, 1939 онд дуулалт жүжиг сонсогчдод хүргэж, 1981 онд монгол хүн анх сансарт нисэхэд сансар, дэлхий хоёрын хоорондын харилцаа холбоог иргэдэд шууд дамжуулж байсан. Монголын радио ийм арвин түүхтэй.
Шинэ мянган гараад радиогийн хөгжлийн чиг хандлага өөрчлөгдсөн. Нөгөө талаасаа радиог зөвхөн шугамын хүлээн авагчаар сонсдог үе ард үлдсэн. Радиог сонсохоос гадна үздэг, уншдаг хөгжил рүү шилжиж байна. МҮОНР эфирийн нэгдүгээр студиэ иж бүрэн тоноглож тохижууллаа. Энэ студи интернетээр дүрстэй дамжуулалт хийх олон улсын стандарт, шаардлагыг бүрэн хангасан гэдгээрээ онцлог. Эфирийн нэгдүгээр студийг шинэчлэх санхүүжилтийг Наро Банчэн хутагт сан нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд манайд олгосон” гэсэн юм.
Дараагаар нь Монголын радиогийн ахмад сэтгүүлч Э.Баатарчулуун “Би Монголын радиогийн ахмадуудын нэг ээ. Би радиодоо 35 жил ажиллаж, тэтгэвэрт гарсан. Монголын радио олон улсын жишигт нийцсэн студитэй болсонд маш их баяртай байна. Биднийг ажиллаж байхад ийм студи ховор байлаа. Одоо студиэсээ шууд дүрстэй нэвтрүүлэг хийх сайхан боломж гарч ирсэн байна. Шинэ студийн тоног төхөөрөмж, шинэчлэлтэй танилцлаа. Монголын радиогийн 85 жилийн ойн арга хэмжээ маш сайхан болж байна. МҮОНР техник технологийн хөгжил дэвшилтэй хөл нийлүүлж, олон улсын студитэй болж, радиод олон шинэ, сайхан студи нээгдэж байгаад маш их баярлаж байна” гэлээ.
Чөлөөт бүс
“Та Докду арлын талаар сонсож байсан уу?”
Солонгос улсад Аялал зуучлалын докторантад сурдаг миний бие харийн улсыг зорьсон зорилгоо биелүүлэхийн тулд Өдөр бүрийг үр бүтээлтэй өнгөрөөж, өөрийгөө хөгжүүлэхийн төлөө хичээн зүтгэж байна.
Тиймээс эрдэм шинжилгээний хурал, гадуур зохиогдож байгаа үйл ажиллагаануудад чадахаараа идэвхтэй оролцож илүү суралцаж, мэдлэгээ тэлэхийг зорьдог. Энэ удаа “Дэлхийн Докдугийн сурвалжлагч” хөтөлбөрөөр олон орны оюутнуудтай мөр зэрэгцэн Солонгосын үзэсгэлэнт арал болох Докду аралтай танилцан, түүх соёлыг судлах ховор боломж надад тохиосон юм. Тус хөтөлбөрийн гол зорилго нь Докду арлын үнэ цэнийг дэлхий нийтэд таниулах явдал билээ.
2025 оны арваннэгдүгээр сард би Уллындо(Ulleungdo) арлаар дамжин усан онгоцоор Докду арал руу аялсан юм. Багаасаа аялалд дуртай байсан болоод ч тэрүү сүүлийн жилүүдэд Олон улс уруу аялсан түүх бүтээж чадсан нь миний докторт суралцах үйл явц болон судалгаа хийхэд ч гэсэн том нөлөөллийг үзүүлж байгаа гэж хардаг. Энэ удаагийн аялал маань усан онгоцны аялал байсан тул урьдны бүх аяллаас илүү догдлом, хүлээлттэй, сэтгэл хөдөлгөм байлаа.
Докду арал нь Солонгос улсаас 217 км, Япон улсаас 220 км зайд, Зүүн тэнгисийн хамгийн зүүн хэсэгт байрладаг. Галт уулын дэлбэрэлтээс үүссэн хоёр том хадархаг арал, хэд хэдэн шүрэн хаднаас бүрдэх бөгөөд олон төрлийн далайн амьтан, ховор шувуудын өлгий нутаг, далайн экосистемийн судалгаанд онцгой ач холбогдолтой газар юм.
Сүүлийн үед Солонгос, Японы хооронд газар нутгийн маргаан хэвлэл мэдээллээр их гарах болсон бөгөөд энэхүү газар нутгийн маргааны төв болсон сэдэв бол Докду арлын газрын маргаан зүй ёсоор ордог. Докду арал бол өглөөний нарыг хамгийн түрүүнд үзэж болох байгалийн үзэсгэлэнгээрээ гайхагдахын зэрэгцээ газрын гүндээ асар их байгалийн баялагтай гэгддэг хосгүй үзэсгэлэнт байгалийн бүтэцийг харуулсан арал юм.
Япон улс Докдуг өөрийн газар нутаг гэж үздэг бол Солонгосын Засгийн газар Докду нь эртнээс Солонгосчуудын эзэмшил нутаг гэдгийг баталгаажуулах, дэлгэрүүлэхэд анхаарч байна. Түүхэн баримтуудаар ч Солонгосчууд энэхүү аралд эртнээс суурьшиж ирсэн нь нотлогддог бөгөөд өнөөдөр ч тус арал дээр Солонгос иргэд амьдарч, хамгаалж байдаг. Докду бол Солонгосын ард түмний хувьд дайны үеийн хүнд цаг үеийг санагдуулдаг, гашуун дурсамж тээсэн ариун газар юм.
Солонгосчууд Докдуг зорихдоо ихэвчлэн нулимстайгаар дурсгалын зураг даруулж, газар нутгийн үнэ цэн, бахархлаа илэрхийлдэг. Мөн үе үеийн уран бүтээлчид Докдугийн тухай олон дуу, шүлэг, өгүүлэл туурвисан байдаг. Солонгост ирсний дараа би ‘Докду бол манай газар’ хэмээн дуулж буй бага ангийн хүүхдүүдийг хараад энэ арал ямар утга учир, түүхэн үнэ цэн агуулж байгаа болоод хүүхдүүд хүртэл ингэж дуулдаг билээ гэж ихэд сонирхон интернетээс хайж байсан үе саяхан. Хайлт хийсний дараа ийм их үнэ цэнээр олдсон учир түүнийгээ алдахгүйн тулд хойч үедээ хүртэл өвлүүлэхийн төлөө хичээж байгаа сэтгэлийг нь ойлгосон.
Арал дээр хөл тавьсан мөчид миний сэтгэлд гүн сэтгэгдэл төрсөн. Догдлол, сониуч зан зэрэгцэн хөдөлж, аралд очсон тэр мөчид энэ бүхэн улам хүчтэй мэдрэгдсэн юм. Үгээр илэрхийлэхийн аргагүй үзэсгэлэнт энэ арал хязгаар үгүй далайн дунд орших нэгэн гайхамшиг байлаа. Ийм үзэсгэлэнтэй газар тул өөр улс орнууд ч анхаарлаа хандуулж, шунан дурлах нь аргагүй мэт санагдсан. Байгалийн гоо үзэсгэлэнг бишрэхийн зэрэгцээ аяллын хөтөлбөрийн үеэр танилцсан түүхэн баримт, соёлын өв, арлын тухай өгүүлэмжүүд нь энэ газар бол зүгээр нэг арал бус Солонгосын ард түмний түүх, өв соёлын амьд гэрч гэдгийг улам тод харуулсан. Энэ бүхнийг биеэр мэдэрсний дараа би энэхүү гайхамшигт арлыг дэлхий дахинд таниулж, түүний үнэ цэнийг олон нийтэд хүргэх хүсэл тэмүүллээр дүүрсэн юм.
Мэргэжлийн үүднээс харахад, Докдугийн байгалийн болон газарзүйн онцлог нь эко аялал жуулчлалын нөөц болох боломжийг тодорхой харуулдаг. Байгальд хор хөнөөл учруулахгүйгээр хүмүүст танин мэдэх, суралцах боломж олгох тогтвортой аялал жуулчлалын жишиг загвар болж хөгжих бүрэн потенциалтай. Ийм байгалийн өвийг дайн, маргааны төв болгож биш, харин энх тайвны бэлгэдэл болгон хамгаалах нь хүн төрөлхтний үүрэг гэж бодож байна.
Энэхүү хөтөлбөрт оролцсоноор би Докду арлын үнэ цэнэ, нийгмийн эв нэгдлийн чухлыг гүнзгий ойлгосон. Цаашид өөрийн эх орондоо ч байгалийн болон түүхийн үнэ цэнтэй газруудаа хамгаалж, танин мэдүүлэх үйлсэд хувь нэмрээ оруулахыг зорьж байна.
Мөн "Дэлхийд Докдуг таниулах сурвалжлагч" хүний хувьд миний мэдэрсэн бас нэг чухал зүйл бол Докду нь Өмнөд Солонгос, Японы хооронд газар нутгийн маргаантай байгаа нь бүрэн эрхт байдлын зөрчил үргэлжилсээр, цаашлаад дэлхийн амар тайван алдагдахвий гэсэн айдас байлаа. Солонгосчуудын хувьд Докду арал энх тайван байх нь дэлхийн энх тайвны бэлгэ тэмдэг гэж үзэхүйц хэмжээнд том ач холбогдол өгч байгаа ба үүнээс улбаалан дэлхийг амар тайван бус байлгахыг хүсэхгүй байгаа учраас өөрсдийн гэсэн газар нутаг дээрээ маргаанаа дуусгахыг хүсч байгаа байр суурьтай байгаа юм.
Иймээс Докду арлыг зөвхөн газар нутгийн маргааны төв бус, харин дэлхий нийтэд энх тайвныг бэлгэдэх ариун газар хэмээн ойлгох хэрэгтэй гэж үзэж байна.
Докторант Ганбатын Эрдэнэсувд
Гангненг Их Сургууль
Чөлөөт бүс
Угаарын хийн хордлогын үед илрэх түгээмэл шинж тэмдэг
Угаарын хийн хордлогын үед илрэх түгээмэл шинж тэмдэг:
- Толгой өвдөх, толгой эргэх
- Огиулах, бөөлжих
- Ядрах, сульдах
- Ханиалгах
- Ухаан балартах
Чөлөөт бүс
Зэрлэг, тэжээвэр амьтдад хазуулсан үед авах арга хэмжээ
Анагаах ухаанд өнөөг хүртэл эмчлэх боломжгүй байгаа өвчнүүдийн нэг нь мал, амьтнаас хүнд халдварладаг галзуу өвчин юм.
Галзуу өвчтэй гэрийн тэжээвэр амьтад болон зэрлэг амьтанд хазуулах, ноцуулах, мөн өвчтэй амьтдын шүлс хүний ил шарх шалбархай, салст бүрхүүлд хүрсэн тохиолдолд энэ өвчин хүнд халдварлаж өвчлүүлдэг.
- Тиймээс зэрлэг, тэжээвэр амьтдад хазуулсан үед авах яаралтай арга хэмжээг та бүхэнд хүргэж байна.
- Шархыг усаар 15 минут сайтар урсгаж угаан, 5%-ийн иодын уусмалаар шархыг сайтар шавшаарай.
- Эмнэлэгт яаралтай очиж, галзуугийн эсрэг вакцинд хамрагдаарай.
- Эмчийн заавраар галзуу өвчний эсрэг вакцинд хамрагдана.
-
Тод мэдээ2024/03/15
Авто замын даац хэтрүүлсэн, задрах боломжгүй ачаа тээвэрлэлтийг 30 хоногийн хуга...
-
Тод индэр2020/09/15
О.Отгонбаяр: Нэмэлт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, зардал бууруулах чиглэлд штабууд ам...
-
Тод мэдээ2023/11/30
Мал, тэжээвэр амьтдын тооллого ирэх сарын 7-оос орон даяар зохион байгуулагдана
-
Тод зураг2020/06/12
Япон улсаас 258 иргэн эх орондоо ирлээ