Тод индэр
Д.Ууганбат: Кибер орон зайд ажилладаг мэргэжилтнүүдийн эрэлт хэрэгцээ улам нэмэгдэж байна
ҮБХИС-ийг онц дүнтэй төгссөн Д.Ууганбатыг энэ удаагийн дугаартаа урьж ярилцлаа.
-Зэвсэгт хүчний эгнээнд тавтай морил. Ямар мэргэжлээр суралцаж төгссөн бэ?
-Системийн аюулгүй байдал мэргэжлээр суралцсан. Кибер аюулгүй байдлын цэргийн командлал байгуулагдсантай холбогдуулан манай мэргэжлийн эрэлт хэрэгцээ Зэвсэгт хүчинд улам нэмэгдэж байна.
-Сонирхолтой мэргэжил эзэмшсэн байна. Яагаад тус мэргэжлийг сонгосон бэ?
-Би 2016-2017 онд ҮБХИС-ийн Батлан хамгаалахын мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төвд суралцаж төгссөн. Тэр хугацаандаа цэрэг хүний амьдралтай зах зухаас нь танилцсан. Төгсөөд ер нь л офицер болъё гэж шийдээд ҮБХИС-д үргэлжлүүлэн суралцаж 2017 оноос Цэргийн холбоо кибер аюулгүй байдлын тэнхимд системийн аюулгүй байдал мэргэжлээр суралцаж төгссөн.
-Мэргэжлийнхээ талаар мэдээлэл өгнө үү?
-Системийн аюулгүй байдал гэдэг нь их том ойлголт. Мэдээллийн аюулгүй байдал, түүнтэй холбогдсон хууль эрх зүй талаас нь ч мэргэшиж болдог. Ер нь хөрвөх боломж ихтэй мэргэжил гэж үздэг. Ерөнхийдөө сүлжээний төвд ажиллагаа хийдэг гэж ойлгож болно. Тухайн байгууллагын сүлжээг зохион байгуулах, хамгаалах, сүлжээнд ирж буй халдлагыг илрүүлэх, урьдчилан эсэргүүцэх, программ техник хангамжийг суурилуулах, кибер аюулгүй байдлыг нь сахин хамгаалах, хариу үзүүлэх чиглэлээр ажилладаг.
-Таны мэргэжил энэ цаг үед хэр чухал гэж боддог вэ?
-XXI зууныг мэдээллийн эрин зуун гэж тодорхойлж байгаатай холбогдуулан кибер орон зайд ажилладаг мэргэжлүүдийн эрэлт хэрэгцээ олон улсад маш ихээр нэмэгдэж байна. Манай Зэвсэгт хүчний хувьд кибер аюулгүй байдлын цэрэгтэй болсноос энэ төрлийн мэргэжлийн боловсон хүчний эрэлт дагаад нэмэгдсэн. Бид системийн аюулгүй байдал мэргэжлээр суралцсан анхны 10 төгсөгч. Тийм болохоор миний хувьд тус мэргэжлийг эзэмшсэндээ тун баяртай байгаа.
-Багш нарынхаа талаар юу гэж хэлэх вэ?
-Анги удирдсан багшийг маань ахлах дэслэгч С.Билэгт гэдэг. ОХУ-д системийн аюулгүй байдал мэргэжлээр 2017 онд төгссөн. Дэлхийд кибер цэргээрээ дээгүүрт эрэмбэлэгддэг улсад мэргэжил эзэмшсэн болохоор бидэнд маш их зүйл зааж сургасан. Мөн Зэвсэгт хүчний 189 дүгээр ангиас программист багш нар ирж, программ хангамж болон бусад хичээлүүдийг заадаг байсан.
-Дадлагаа хаана хийсэн бэ?
-ЗХЖШ, 189 дүгээр ангид дадлага хийх байсан боловч цар тахлын улмаас сургуульдаа байрлаж дадлагаа хийсэн.
-Сургалтын тогтолцооны хувьд юу хэлэх вэ, цаашид засаж сайжруулах талаар санал байна уу?
-Хичээл, дадлага сургалтаас эхлээд амрах цаг хүртэл бүгд цагийн хуваарийн дагуу явагддаг учир сонсогч бидэнд суралцахад амар байсан. Мэдээж цэргийн хүнд байх тэсвэр хатуужил, цэргийн хэргийн мэдлэг олгох сургалтууд ч чухал. Энэ талд бид нар өөрсдийгөө сайн бэлтгэгдсэн гэж боддог. Харин цаашид сайжруулах асуудал гэвэл сонсогчдын бие даах цагийг илүү нэмж өгвөл зүгээр санагдсан. Аливаа мэргэжлийг эзэмшихэд түүнийхээ дагуу давхар судалгаа хийх шаардлага зайлшгүй тулгардаг. Тийм учир бие даалтын хангалттай цагтай байх нь мэргэжлээ сайн эзэмших маш чухал.
-Томилолтоо авсан уу?
-Одоогоор аваагүй байна. Ирэх сараас биднийг анги, байгууллагууд руу томилно гэж мэдэгдсэн.
-Суралцах арга барилынхаа тухай хэлбэл…
-Бид арваас гурав нь онц дүнтэй төгссөн. Мэдээж хүн бүрийн сурах арга барил өөр. Миний хувьд эхлээд дадлага дээр бүгдийг болохоос болохгүй хүртэл нь оролдож үзчихээд онолын хичээлдээ суувал маш үр дүнтэй байдаг. “Байгууллагын сүлжээ, түүнийг гаднын халдлагаас хамгаалах” сэдвээр диплом бичсэн. Ер нь диплом бичнэ гэдэг нь ямар нэгэн байгууллагад ажилд ороход тухайн бичсэн сэдвийнхээ дагуу ажиллаж чадна гэдгээ баталж байгаа хэрэг юм. Хоёр сар гаруй хугацаанд анги удирдсан багшаас эхлээд тэнхимийн багш бүгд гар сэтгэл нийлэн миний дипломын ажилд тусалсан. Мөн ШУТИС-д тус мэргэжлээр суралцаж байгаа оюутнуудтай туршлага солилцож, тэдэнтэй хамтран ажилласан. Ямар ч анги, байгууллагад томилогдсон бай бичсэн дипломынхоо чиглэлийн дагуу ажиллаж чадна гэдэгтээ бүрэн итгэлтэй байна.
-Онжавууддаа хандаж юу гэж хэлэх вэ?
-Системийн аюулгүй байдал мэргэжлийг эзэмшсэндээ бид маш баяртай байгаа. Цаашид мэргэжлээ улам гүнзгийрүүлэн судлах хүсэл эрмэлзэлтэй. Манай онжавууд хайрцагнаас гадуур сэтгэхийг хүсдэг. Шинэ зүйл сурч мэдсэн бол заавал бусдадаа хуваалцдаг, зааж сургадаг онцлогтой. Мөн тус мэргэжлээр суралцсан анхны сонсогчид учир бүгд өөрсдийн сонирхсон чиглэлийнхээ дагуу диплом бичсэн. Ямар ч гэсэн бид өөрсдийнхөө хэмжээнд тултал нь сонгон судалж, дипломоо хамгаалсан. Онжавуудаараа бахархаж байна. Монгол орны хаана ч томилогдсон бай бид үргэлж нэг нэгэнтэйгээ холбоотой байх болно.
Батлан хамгаалах яам
Тод индэр
Л.Оюун-Эрдэнийг Монгол ардын намын даргаар сонголоо
Монгол ардын намын 30 дугаар Их хурлын төлөөлөгчдийн 99.7 хувийн саналаар Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг сонголоо.
МАН-ын даргаар сонгосны дараа Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ хэлсэн үгэндээ, “Нэр дэвшүүлсэн эрхэм журмын нөхөр намын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Амарбаясгалан болон итгэл хүлээлгэж, улс төрийн ууган хүчин МАН-ын даргаар сонгосон 30 дахь удаагийн Их хурлын төлөөлөгчид та бүхэнд баярлалаа.
МАН өнгөрсөн зуунд эх орныхоо тусгаар тогтнол, эрх чөлөөг сэргээн мандуулж чадсан шигээ, шинэ зуунд эдийн засгийн тусгаар тогтнол, бие даасан байдлыг бататган бэхжүүлэхийн хичээнгүйлэн зүтгэх болно. Эдийн засгийн тусгаар тогтнолын зууныг эхлүүлэх, зургаан сэргэлт буюу “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ыг дэмжиж улс төрийн шийдвэр гаргасанд, намын дэвшилтэт шинэчлэлийн багц зорилтыг дэмжиж тогтоол баталсанд эрхэм төлөөлөгчид та бүхэндээ талархаж байна.
Уурхайн эгэл тосгонд өвөөтэйгөө хамт өсч, өрх толгойлсон ээждээ дэм болох гэж явсан бяцхан хүү өнөөдөр улс төрийн ууган хүчний дарга, Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар ажиллах боломж тохиосон миний амьдрал бол ардаараа овоглосон Ардын намын түүхэн үнэт зүйл юм. Залуучуудаа хичнээн их дэмжиж чаддагийн илэрхийлэл юм. Зуун жил болсон ч үргэлж шинэчлэгдэж, залуу байж чаддагийн бодит нотолгоо юм.
Өнөөдөр надад улс төрийн эрх мэдэл, зоримог ажиллах боломж ирж байна. Итгэлийг зүтгэлээр хариулахын төлөө өөрт байгаа бүхий л боломжоо дайчлан ажиллах болно. Цар тахлын хүндрэлийг даван туулж, эдийн засгаа сэргээхийн төлөө цаг мөч бүхэнтэй уралдаж, шинэ сэргэлтийн бодлогоо хэрэгжүүлж, ирэх хавраас их бүтээн байгуулалтыг өрнүүлцгээе” гэлээ.
Тод индэр
Э.Анар: Цахим мөнгө нь санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэв
Монголбанкны Төлбөр тооцооны газрын захирал Э.Анартай ярилцлаа.
Асуулт: Төлбөрийн үйлчилгээний хүртээмжийг сайжруулах талаар Монголбанкнаас авч буй зохицуулалтын арга хэмжээ юу байна вэ?
Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2022 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төсөлд заасны дагуу санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зорилтын хүрээнд Санхүүгийн зохицуулах хороотой хамтран Сэндбоксын орчинг бий болгон ажиллаж байна. Энэ нь төлбөрийн болон санхүүгийн үйлчилгээнд дэвшилтэд технологийг нэвтрүүлэхийг зорьж буй финтек байгууллагыг дэмжих зорилготой эрх зүйн орчин юм. Өнгөрсөн долоо хоногт энэхүү Сэндбоксын хүрээнд Монголбанкнаас зөвшөөрөлтэй цахим мөнгөөр үнэт цаасыг нийтэд санал болгосон нь төлбөрийн үйлчилгээнээс гадна санхүүгийн үйлчилгээг цахим мөнгөөр авах боломжтой гэдгийн нэг жишээ боллоо. Монголбанк Инновацийн оффис байгуулсан нь дэвшилтэт технологид суурилсан шинэлэг бүтээгдэхүүн үйлчилгээг нийтэд санал болгох финтек байгууллагууд хүрэлцэн ирж, эрхзүйн орчин болон дэд бүтцийн шийдлийн талаар санал солилцож зөвлөлдөх бүрэн боломжийг бий болгосон.
Асуулт: Цахим мөнгөөр үнэт цаас худалдаж авах давуу тал нь юу вэ?
Үнэт цаас ба мөнгө гэсэн 2 талт төлбөр тооцоон дээр суурилж явагддаг уламжлалт хэлбэрийг халж, цахим мөнгөөр үнэт цаас худалдан авах, брокерын данс, бонд захиалгын данс зэргийг цахим мөнгөний аппликэйшнээр дамжуулан шуурхай, түргэн гүйцэтгэх боломжийг цахим мөнгө олгож байна. Мөн, цахим мөнгөний үйлчилгээг шинэ зах зээлд нэвтрүүлснээр санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, түүнтэй холбоотой төлбөр тооцоог түргэн шуурхай, саадгүй гүйцэтгэх, үр дүнгийн тооцоолыг хийх цаг хугацааг хэмнэх, үйл ажиллагааг хялбаршуулах зэрэг давуу талууд бий болж байна. Цахим мөнгө нь банкан дахь мөнгөн хөрөнгөөр баталгаажсан байдаг тул үр ашигтай, ашиглахад хялбар, найдвартай гэсэн үг. Цахим мөнгөний гүйлгээ нь бага дүнтэй төлбөрийн системээр дамжиж 7/24 горимоор тасралтгүй хийгддэг зарчимтай.
Асуулт: Цахим мөнгө нь төлбөр тооцооны шинэ арга хэлбэр мөн үү?
Технологийн өндөр хурдтай 21-р зуунд төлбөр тооцоо хийх нь зөвхөн өр төлбөрийг барагдуулах гэхээс илүүтэйгээр та бидний цахим харилцааны бас нэгэн шинэ соёл болж байна. Өөрөөр хэлбэл, 2 хүн нэг ижил төлбөрийн хэрэгсэл ашигладаг бол гуравдагч этгээд түүнд заавал нэгддэг. Энэ нь төлбөр тооцоог цаасан мөнгөөр хийхээс илүү хурдан, найдвартай бөгөөд хүн хоорондын харилцааг сонирхолтой болгож байдаг шинэлэг арга юм. Цаашид финтек компаниуд нь санхүүгийн үйлчилгээний зардлыг бууруулах, хүртээмжийг нэмэгдүүлэхэд санаачлагатай ажиллаж, хууль тогтоомжийг мөрдөж, улс орны эдийн засгийн хөгжил, санхүүгийн тогтвортой байдалд хувь нэмэр оруулна гэж найдаж байна.
Тод индэр
ЗГ: Эрсдэлд суурилсан хилийн хорио хийхийг ДЭМБ санал болгож байна
Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2021 оны арванхоёрдугаар сарын 1-нд болж, Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд омикрон хувилбарын талаар мэдээлэл хийв.
Омикрон хувилбар нь бусад хувилбартай харьцуулахад дахин халдварлуулах эрсдэл өндөр, одоо хэрэглэж байгаа лабораторийн оношлуураар илрүүлэх боломжтой. Омикрон хувилбарын халдварлах чадвар, өвчлөл хүндрэл болон вакцины нөлөөг судалж байна. Эрсдэлд суурилсан хилийн хориог хийхийг ДЭМБ санал болгож байна.
Омикрон хувилбар дээр пфайзер, модерна, астра зенека зэрэг вакцин үйлдвэрлэгчид туршилт хийж байна. Бүрэн тун вакцин болон нэмэлт тунгийн хамралт өндөр улс орнуудад эрсдэл бага байх магадлалтай гэх таамаглалыг эрдэмтэд хийжээ.
Их Британи, АНУ зэрэг улс орны гол тактик эрсдэлд суурилсан хилийн хорио, вакцины бүүстэр тунгийн хамралтыг нэмэгдүүлж, иргэддээ амны хаалт зүүх, хүн хоорондын зай барих зэрэг зөвлөмжийг өгч байна гэв. 2021 оны арваннэгдүгээр сарын 30-ны байдлаар манай улсын нийт хүн амын 70 хувь нь нэгдүгээр тунд, 66 хувь нь хоёрдугаар тунд, 21 хувь нь гуравдугаар тунд хамрагдаад байна.
