Бидэнтэй нэгдэх

Чөлөөт бүс

Монгол Улсын 17 аймгийн 137 сум тарваган тахлын байгалийн голомттой

Огноо:

,

Сэтгүүлч:

Тарваган тахал нь нянгаар үүсгэгддэг, халдвартай мэрэгч амьтад, бүүргээр дамжин халдварладаг тунгалгийн зангилаа, уушги, ходоод гэдсийг зонхилон гэмтээдэг зоонозын цочмог халдварт өвчин. Монгол Улсын 17 аймгийн 137 сум тарваган тахлын байгалийн голомттой. 

Халдвар дамжих зам :

• Шууд хавьтал (тахлаар өвчилсөн тарвага агнах, арьс өвчих, мах эвдэх..)
• Агаар дусал
• Дам халдвар (мэрэгч амьтдын бөөс, бүүрэгт хазуулах)
• Хоол боловсруулах зам (тарваганы түүхий эд, эрхтэн залгих, дутуу чанасан мах идэх)
Нууц үе : Хэдэн цагаас 6 хоног, дунджаар 2-3 хоног
Эмнэл зүйн хэлбэр :
• Арьсны хэлбэр
• Булчирхайн хэлбэр
• Уушгины хэлбэр
• Үжил хэлбэр
• Гэдэсний хэлбэр
• Залгиур хоолойн хэлбэр
Шинж тэмдэг :
• 38-40 хэм хүрч халуурах
• Суга, цавь, хүзүү, тунгалгийн булчирхай цочих, хөдөлгөөнгүй маш их эмзэглэлтэй болох
• Бүх бие булчингаар шархирч өвдөх
• Толгой өвдөх
• Ханиалгах
• Цустай цэр гарах
• Амьсгалахад хүндрэлтэй болох
• Бөөлжих
• Хэвлийгээр өвдөх
• Суулгах

Урьдчилан сэргийлэх :

• Тарвага агнахгүй байх
• Тарваганы мах идэхгүй байх
• Түүхий эд, эрхтэнг хэрэглэхгүй байх
• Тарвагыг нохойгоор бариулахгүй байх, урхи, хавхаар агнахгүй байх
• Тарваганы түүхий мах эд, эрхтэнг хот суурин газарт оруулахгүй байх
• Хүүхдийг тарваганы дошон дээр тоглуулахгүй, унтуулахгүй байх
• Шимэгчид хазуулахаас сэргийлж дайжуулагч хэрэглэх
• Тарваган тахлын эсрэг вакцин тариулах
• Гэр орондоо агнасан тарвага, арьс хадгалахгүй байх
• Гэр орондоо мэрэгч амьтан орохоос сэргийлж тор хийх, май тавих..,
• Нохойг байнга уяатай байлгах
• Үхсэн, хөдөлгөөн удааширсан тарваганд хүрэхгүй байх
• Үхсэн тарвага, мэрэгч амьтдын тухай зоонозын өвчин судлалын төвд яаралтай мэдээлэх (70282853, 70284393)
• Тарваган тахлын эрсдэлд өртсөн, эмнэлзүйн шинж тэмдэг илэрсэн тохиолдолд харьяа эрүүл мэндийн байгууллагад яаралтай мэдээлж дуудлага өгөөрэй. 

Дэлгэрэнгүй унших

Сэтгэгдэл

Чөлөөт бүс

Цасан шуургатай үед автомашинтай явж байгаад зогсох шаардлага тулгарвал хэрхэх вэ

Огноо:

,

Цасан шуургатай үед төөрөх эсвэл бусад шалтгаанаар урт хугацаагаар зогсох шаардлага тулгарвал дараах зөвлөмжийг санаарай. 

Эх сурвалж: ОБЕГ-ын Урьдчилан сэргийлэх газар

Дэлгэрэнгүй унших

Чөлөөт бүс

Цаа бугын нүд зун шаргал, өвөл гүн цэнхэр болдог

Огноо:

,

Монгол орны ховор амьтан цаа бугын тухай сонирхолтой баримтаас хуваалцъя. Биеийн урт 220 см, сэрвээний өндөр 140 см, жин 300 кг хүрнэ. Бие нь гонзгойвтор, хөл харьцангуй богино, хүзүү урт, чих жижгэвтэр, үзүүр мохоодуу. Зун хүрэн буурал, бүдэг эрээлж бүхий жигд бор, өвөл бараавтар эрээлж бүхий цайвар саарал зүстэй.
 
Цаа нь тайгын царам, өндөр уулын таг газар бэлчээрлэж хаг, хөвд идэж сүргээрээ амьдардаг. Агтлаагүй эр цааг этэр, агталсныг зарь, эмийг мянжиг, янзагыг хугаш гэнэ. Ороо нийлэг 10 сард болж, этэр 15 хүртэл манжиг хурааж хээлтүүлнэ.
 
Хээл авсан мянжиг хээлээ 7 сар гаруй буюу 220-225 хоног тээж 5, 6 сард төллөж намар орой болтол хөхүүлнэ. Этрийн эвэр орооны дараа 12, 1 сард, хээлтэй манжгийнх төллөсний дараа 6 сард, сувай манжгийнх 2 сард унаад, 8 сарын сүүлчээр ургаж дуусна.
 
Өвөл хаг, хөвд, мод, бутны мөчир, нахиа, найлзуураар идээшилнэ. Зун элдэв ногоо, хаг хөвд, бутны навч, найлзуур, мөөг иднэ. Зун өглөө орой, өвөл голдуу өдөр бэлчээрлэнэ. Сүрэг янз бүрийн насны манжиг, этэр, төлөөс бүрдэнэ.
 
Хөвсгөл нуур орчмын өндөр уулсын зоо, тагийн бүслүүрийн д.т. 2300-3000 м өндөрт алаг цоог тархацтай. Монголд Улаан тайгын нурууны Жамс, баруун зүүн Жодог, Бяранга, Тэнгис, Шарга голын эх, Хөвсгөл нуурын Хэвэн, Залуу үүрийн сарьдаг, Хэвэн, Залуу үүр голын эх 1600-аад ам. км нутагт тархана.
 
Зун ойн бүсээс дээш сарьдаг, тагийн хаг, хөвд, сөөг бүхий царамд, өвөл, хавар уулын ойн дээд бүслүүрт бэлчинэ. Буган цаа 10 сарын эхнээс Саяны өндөр уулсын ар бэлээс өвөр лүү нүүдэллэн ирж, дараа оны шар усны үер болохоос урьтаж буцан нүүдэллэдэг.
 
Төрөл зүйлийнхээ цорын ганц төлөөлөгч цаа бугыг хойд Азид гаршуулсан гэрийн анхны тэжээмэл мал гэж эрдэмтэд үздэг.
 
Уг амьтан нь алхах үедээ туурайгаа хавирч явдаг учир хөлнөөс нь хонх жингэнэж байгаа мэт өвөрмөц содон дуу авиа гардаг. Тиймээс цаа буганууд ямар ч зузаан цас, хүчтэй шуурга, алс хол газар байсан нэгнийхээ чимээг сонсон урагшилсаар сүргээсээ тасарч, төөрдөггүй байна.
 
Цааны нүд өнгөө хувиргадаг. Тавдугаар сарын 20-ноос есдүгээр сарын 10-ны хугацаанд нүд нь алтан шаргал өнгөтэй болдог. Есдүгээр сарын 10-наас хойш хойд тундрт 3 сар өдөр болдоггүй шөнөөрөө байдаг. Шөнө, цасны дороос ухаж ургамлаа танин мэдэх үед нүд нь хөх өнгөтэй болдог. Хөх өнгөтэй болохоор цаа өдөр, шөнөгүй хардаг.
 
 
Цаа буга дунджаар 50-70 килограмм ачаа даах бөгөөд холын аян замд гарахад өдөрт 60-70 километр зам туулах чадвартай.
 
Цаа бугын арьс их гөлгөр ямар ч тохиолдолд халцардаггүй, юманд үрэгдсэн халтирсан үед зулгардаггүй, дулаахан байдаг байна.
 
Монголд 1953 оноос цаа буга агнахыг хуулиар хориглон, амьтны тухай хуулиар нэн ховор амьтнаар оруулж Монгол Улсын "Улаан ном"-д “нэн ховор” зэрэглэлээр бүртгэсэн. Тархац нутгийн ихэнх хэсэг нь Хорьдол-Сарьдгийн дархан цаазат газар, Улаан тайга болон Хөвсгөл нуурын байгалийн цогцолборт газарт хамрагдаад байна.
 
 
Эх сурвалж: Экологийн цагдаагийн алба
Дэлгэрэнгүй унших

Чөлөөт бүс

Гацуур модныхоо гэрлийг нэг цагаас илүү асаахгүй байхыг уриалж байна

Огноо:

,

ОБЕГ-ын Урьдчилан сэргийлэх газраас гацуур модныхоо гэрлийг нэг цагаас илүү асаахгүй байхыг уриалж байна. 

Улмаар гэрлэн чимэглэл нь гэмтэлтэй болон халалт үүссэн эсэхийг тогтмол шалгах, тэжээлийн утасны орооцолдоог гаргах, бага насны хүүхдийг ганцааранг нь орхихгүй байх, гадагш гарах, унтаж амрах үедээ гэрлэн чимэглэлийг залгуураар салгах зэргээр болзошгүй гал түймрийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэхийг онцгойлон анхааруулж байна. 

Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа
Өнөөдөр9 цаг 37 минут

Улаанбаатарт өдөртөө 3 хэм дулаан

Тод мэдээ11 цаг 19 минут

ХХААХҮЯ: Тусламжийн нэг сая тун вакциныг хүлээн авлаа

Тод мэдээ11 цаг 21 минут

Монгол эрэгтэйчүүдийн дундаж наслалт 67 байна

Тод мэдээ11 цаг 23 минут

Зудын эрсэдлийг бууруулах тодорхой санал боловсруулж УИХ-д танилцуул...

Өнөөдөр11 цаг 25 минут

Гадаад валютын улсын нөөц 5 тэрбум ам.долларыг давж, түүхэн дээд хэм...

Тод мэдээ11 цаг 27 минут

ЗГХЭГ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Сэлэнгэ, Булган аймгийн малчдын бүлэг...

Тод мэдээ11 цаг 28 минут

АНУ-ын Охайо мужид онц байдал зарлалаа

Тод мэдээ11 цаг 30 минут

Метроны зөвлөх үйлчилгээний тендерт 11 улсын компани санал ирүүлэв

Өнөөдөр11 цаг 33 минут

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эрч хүч ихсэнэ

Өнөөдөр2024/03/18

Өнөөдөр ихэнх нутгаар цаг агаар тогтуун байна

Чөлөөт бүс2024/03/18

Цасан шуургатай үед автомашинтай явж байгаад зогсох шаардлага тулгар...

Тод индэр2024/03/18

Эрэгтэйчүүдийн өмнө тулгамдаж буй асуудлыг шийдвэрлэх аливаа санал, ...

Тод мэдээ2024/03/18

"Эрдэнэ ресурс девелопмент корпорэйшн" ХК-ийн үнэт цаасны ...

Тод мэдээ2024/03/18

Баяр тэмдэглэх нэрээр согтууруулах ундааны зүйл хэтрүүлэн хэрэглэхгү...

Өнөөдөр2024/03/18

Малын сэг зэмийг бүрэн устгах, шар усны үерээс урьдчилан сэргийлэх а...

Тод мэдээ2024/03/18

ГИХГ: Хоёрдугаар сард 28 улсын 1897 иргэнд цахим виз олголоо

Тод мэдээ2024/03/18

Соёлын сайд Ч.Номин циркийн салбарын төлөөллийг хүлээн авч уулзлаа

Тод мэдээ2024/03/18

Бүгд Найрамдах Буриад Улсын Засгийн газраас манай улсад 8 500 тонн х...

Өнөөдөр2024/03/18

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Тод индэр2024/03/15

Л.Оюун-Эрдэнэ: Бага тойруу дахь эрх мэдлийн төвлөрлийг задлахгүйгээр...

Өнөөдөр2024/03/15

Нийт нас баралтын 2.4-3 хувь нь амиа хорлосон шалтгаантай байна

Тод мэдээ2024/03/15

Авто замын даац хэтрүүлсэн, задрах боломжгүй ачаа тээвэрлэлтийг 30 х...

Тод мэдээ2024/03/15

"Архашаат" боомтоор 8-аас доош суудалтай автомашинаар нэвт...

Тод мэдээ2024/03/15

Европын Холбооноос зудын хүндрэлийг даван туулахад зориулж 500 мянга...

Тод мэдээ2024/03/15

Том малын зүй бус хорогдол улсын хэмжээнд 3.5 сая болжээ

Тод мэдээ2024/03/15

Зам, даваанд халтиргаа, гулгаа үүсэж болзошгүйг анхааруулж байна

Өнөөдөр2024/03/15

УИХ-ын 2024 оны Хаврын ээлжит чуулган өнөөдөр нээлтээ хийнэ

Өнөөдөр2024/03/15

Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлж байна!

Өнөөдөр2024/03/15

Хол газар яваар одогсод баруун урагш мөрөө гаргавал зохистой

Тод мэдээ2024/03/14

“Малчин түмэндээ тусалья” хандивын бөхийн барилдаанаар н...

Санал болгох