Тод индэр
Д.Оюунбилэг: “Экспорт монголд” форум уул уурхайн бус бүтээгдэхүүнийг дэлхийд экспортлох зорилготой
-Эдийн засгаа солонгоруулах тухай олон жил ярилаа. Бүх нийтээрээ бодлогыг дэмждэг, ярьдаг. Гэтэл бодит байдал дээр үр дүн бага байгааг ихээхэн шүүмжилж байна. Шүүмжлэл нь нүдээ олсон санагддаг. Тэгвэл экспортыг олон улсад, илүү олон сувгаар яаж тэлэх боломж байна вэ?
-Өнгөрсөн жилүүдэд экспорыг дэмжих талаар маш олон, тодорхой баримт бичиг, хөтөлбөр, бодлого шийдвэрүүд гарсан байдаг. Гэхдээ гаргасанбаримт бичиг, хөтөлбөр, бодлого шийдвэрээ таниулах, оролцогч талуудын хамтын ажиллагаааг бий болгох тал дээр алдсан юм уу даа гэж хардаг. Үүнийг л илүү таниулах, сурталчилах хэрэгтэй байна.
Санхүүжүүлэгч болох төр,хувийн хэвшил, хөрөнгө оруулагчдынгурван талт хамтын ажиллагааг идэвхжүүлж нэг зүйлд нэгдэж байж бид эдийн засгаа солонгоруулах алхам гэдэг нь бодитой боллоо. Түүнээс төр дангаараа маш сайн баримт бичиг, хөтөлбөр, бодлого шийдвэр гаргаад түүнийг нь дэмжиж оролцох хувийн хэвшил, хөрөнгө оруулагчдын оролцоо байхгүй бол ажил болохгүй. Санхүүжүүлэлт буюу хөрөнгө оруулалт нь бодит баялаг бүтээгч буюу аж үйлдвэрийн салбараа дэмжиж тодорхой санхүүжилт хийхгүйгээр эдийн засаг солонгорох боломж хомс. Мөн хөрөнгө оруулалт хийх хөрөнгийн асуудал шийдэгдлээ гээд хүний нөөцийн асуудалтайгаа цогцоор нь шийдэж байж эдийн засаг солонгорч уул уурхайгаас хамааралтай бус аж үйлдвэрээс хамааралтай орон болох юм. Энэ нөөц бололцоо бол манай улсад байна гэж харж байгаа.
Өнгөрсөн жилүүдээ бодвол энэ бололцоо байгаа гэдгийг биетээр харуулсан бүтээгдэхүүнүүд дэлхийн зах зээл дээр гарч ирж байгааг та бид харж байна. Тухайлбал хөдөө аж ахуйн гаралтай түүхий эдийн нөөц боломж бий гэж ярьсаар олон жилийн нүүр үзсэн ч өнгөрсөн хэдхэн жилд л бид түүхий эдээ бүтээгдэхүүн болгон борлуулалт хийж эхэлсэн. Энэ байдлаа давуу тал болгон төсөл хөтөлбөрүүдээ хэрэгжүүлбэл эдийн засаг солонгорох нь тодорхой.
-Монголын эдийн засаг уул уурхайгаас ихээхэн хараат байна. Эдийн засагт орж байгаа мөнгөн урсгалын үлэмж хэсэг нь нүүрс, зэс, алт гэсэн гурван голлох түүхий эдийн экспортын орлогоос хамаарч байгаа. Харин бусад салбарын оруулж байгаа хувь нэмэр хэр байгаа вэ.Тухайлбал уул уурхайгаас бусад салбарын экспорт өсч байна уу?
-Сүүлийн жилүүдэд уул уурхайн бус салбарын экспорт нэмэгдэж байгаа. Ялангуяа хөдөө аж ахуйн салбарын экспорт тодорхой түвшинд нэмэгдсэн боловч байгаа нөөц бололцоотойгоо харьцуулаад үзвэл өчүүхэн бага, бүүр хангалтгүй гээд хэлчихэд хилсдэхгүй болов уу.
Бидэнд үнэхээр их нөөц бололцоо байгаа. Зөвхөн хөдөө аж ахуйн салбарын хувьд хэлж байна л даа. Өнгөрсөн оны байдлаар уул уурхайн бус салбарын экспортод эзлэх хувь барааны төрлөөр нь ангилаад үзвэл ноос ноолуур, нэхмэл болон сүлжмэл эдлэл 52 хувь, хүнсний бэлэн бүтээгдэхүүн 12 хувь, мал амьтны гаралтай бүтээгдэхүүн 13 хувь, төмөрлөг эдлэл буюу техник хэрэгсэл 18 хувийг эзэлж байна.
Өнгөрсөн онд гэхэд л мах махан бүтээгдэхүүний экспорт 162,8 сая ам доллар буюу өнөөдрийн ханшаар төгрөгт хөрвүүлбэл 434.6 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийсэн. Энэ нь өмнөх он буюу 2017 оноос дариу 112 хувийн өсөлттэй гарсан гэхээр үнэхээр их бололцоо байгаа биз. Би өмнө хэлсэн экспортолсон тоо хэмжээ нь нөөц бололцоотойгоо харьцуулахад өчүүхэн бага тоо гэж. Тэгэхээр манай улсад юу байна боломж бололцоо, нөөц л байна.
-Манай хувийн хэвшлийнхэнд уул уурхай, хөдөө аж ахуйн салбарынхнаас гадна экспортын бүтээгдэхүүн бий болгох өөр ямар боломж байна гэж та хардаг вэ?
-Монголын давуу тал болгож болох зүйл буюу түүхий эдийн нөөц боломж бусдаас ялгарч болох онцлогтой бүтээгдэхүүнээ хөгжүүлж, зах зээлээ судлаад тухайн зах зээлд хэрэгцээтэй буюу нийцүүлж болох бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх нь чухал түүнээс бусад орнуудтай адил зүйл хийгээд өрсөлдөнө гэдэг бол бидний хувьд хэцүү.
Хамтраад нөөц боломжоо тодорхойлоод нэгдэж ажиллахгүй байгаа нь биднийг дэлхийд тэргүүлэх экспортын бүтээгдэхүүн гаргаж чадахгүй байгаа гол саад болоод байна.
Түүнээс бидэнд уул уурхай, хөдөө аж ахуйгаас гадна, гадаад экспорт хийх боловсон хүчин буюу өндөр мэдлэгтэй залуусаа томоохон компаниудад ажиллуулах, мөн тэднийхээ чадварыг ашиглаад бусад улсад экспортлох боломж бий. Үүнийг л “Экспорт Монголд” форумаараа товойлгон гаргаж ирэхээр бид ажиллаж байна. Товойж гарч ирнэ гэдэгт ч бид итгэлтэй байгаа.
-Таны удирдаж байгаа байгууллага “Экспорт Монголд” форумыг зохион байгуулах гэж байна. Энэ талаар тодорхой танилцуулаач бараа бүтээгдэхүүнээ гадаад зах зээлд экспортлох сонирхолтой хувийн хэвшлийнхэнд яг ямар өгөөж өгөх вэ?
-“Экспорт Монголд” форум нь гадаад зах зээлд гаргах экспортыг нэмэгдүүлэх, зах зээлээ тэлэх гэдэг утгаараа дотоодын компаниуд илүү оролцох болно. Харин зочид төлөөлөгчдийн хувьд Европын Холбооноос, Япон, БНХАУ, АНУ, Турк гээд бид зах зээлд нь хөл тавих ихээхэн сонирхолтой зочид төлөөлөгчид ирж оролцож, өөрийн оронд экспорт хийвэл юунд анхаарах, мөн ямар стандарт шаардлага хангах эсэх гээд экспортлогчдод алхам тутам шаардагддаг, шаардлагатай мэдээллийг өгөх болно. Мөн тухайн зах зээлд нэвтрэхэд заавал мэдэж байх хууль эрх зүйн орчин, барааны чанар стандарт, хил гааль татварын бодлогын талаар нэгдсэн мэдээллийг өгч цаашид яаж амжилттай олон улсын зах зээлд нэвтрэх зөвлөгөө мэдээллээр хангах юм. Мөн төр засгийн зүгээс ямар төсөл хөтөлбөр, шийдвэр гаргаж байгаа.Хувийн хэвшилд төр засгаас ямар дэмжлэг өгөх вэ гэсэн мэдээллийг хүргэх болно.
Энэ жилийн “Экспорт Монголд” форумын хамгийн гол онцлог нь олон улсын бизнесийн төлөөлөл буюу импортлогчдыг урьж өөрсдийгөө таниулах, тэргүүлэх туршлагуудыг сурталчиллах, экспортод оролцогч талуудын хамтын ажиллагааг бий болгох дээр илүү ач холбогдол өгч байгаа.
Түүнчлэн уул уурхайн бус салбарын экспортын “Олон УлсынФорум” гэдгийг ихээхэн онцолж байна.Гол нь хамтын ажиллагааг эхлүүлэх мөн гадаад зах зээлд бараа бүтээгдэхүүнээ гаргахад тухайн бизнесүүдээс суралцах харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг бий болгох олон улсын зах зээлд гарах экспортын нэгдсэн сүлжээг үүсгэх зэргээр гадны холбоод, төрийн бус байгууллага, бизнесийн хэвшлийн салбарын төлөөлөлтэй санал солилцох юм.
-Монголын компаниуд, төр засгийн бодлого тодорхойлогчид энэ удаагийн“Экспорт Монголд” форумаас юуг илүүтэй олж хараасай, анхаарал хандуулаасай гэж та хүсэж байна?
-Үнэнийг хэлэхэд уул уурхайн салбартай холбоотой форумууд салбар салбараар гээд жилд хэд хэдэн удаа болж байна. Гэтэл бидний хувьд уул уурхайн гэхээсээ илүүтэйгээр уул уурхайн бус бүтээгдэхүүнийг дэлхийн зах зээлд гаргах нь нэн тэргүүний зорилго юм. “Экспорт Монголд” форумын хүрээнд экспортыг нэмэгдүүлж гадаад худалдааны алдагдлыг бууруулах,экспортод тулгарч буй саад бэрхшээлийг нэгтгэж гарц шийдлээ хамтдаа хэлэлцэх цаашдаа харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг бий болгон, хамтарч ажиллаасай гэж хүсэж байна. Гол нь олон улстай хийж буй манай улсын экспорт жилээс жилд өсөн нэмэгдэж, уул уурхайн бус аж үйлдвэрийн орон болох нь чухал. Бид дэлхийд гар утас үйлдвэрлэлээр тэргүүлэхгүй ч гэсэн үнэтэй брэнд бүтээгдэхүүнийг экспортолдог улс болох боломж байна. Монгол компаниуд тухайн бүтээгдэхүүнээрээ тэргүүлнэ гэсэн амбицтай ажиллаад эхэллээ, үүнийгээ илүү олон компанийн амбиц болгомоор байна.
-Баярлалаа “Экспорт Монголд” форумын ажилд өндөрт амжилт хүсье.
-Баярлалаа. Та бүхэн манай форумыг ард иргэдэд сурталчилан таниулж байгаа нь өөрөө экспортод оруулж буй хувь нэмэр юм. Монголын мэдээллийн хэрэгслүүд ч гэсэн олон улсад гарах хэрэгцээ байгаа шүү гэдгийг хэлмээр байна. Мөн манай форумд идэвхитэй оролцож, хүрэлцэн ирээрэй гээд нийт хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудаа урьж байна.
Тод индэр
Д.Амарбаясгалан: Парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал
Монгол Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд,
Эрхэм хүндэт Элчин сайд, эрдэмтэн судлаач, зочид төлөөлөгчид өө
Өнөөдөр бид Монгол Улсын ардчилсан засаглалын тулгуур багана болсон парламентын хяналтын тухай, энэ хяналтыг хэрхэн үр дүнтэй хэрэгжүүлэх тухай хэлэлцэхээр чуулаад байна.
Монгол Улсын Их Хурлын 2024 оны ээлжит сонгууль бүсчилсэн, холимог тогтолцоогоор явагдаж, түүний үр дүнд улс төрийн 5 нам, нийгмийн олон бүлгийн төлөөлөл бүхий 126 гишүүнтэй шинэ парламент бүрдээд байна. Бид хууль эрх зүйн орчныг шинэ цагийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлэн төгөлдөржүүлэх, ард иргэдийн төрдөө итгэх итгэл, хүлээлтийг бодит болгох, шинэ үеийн парламентыг төлөвшүүлэх томоохон зорилтуудыг тавин ажиллаж эхлээд байна.
Энэ хүрээнд Улсын Их Хурлаас батлагдан гарч буй хуулиуд хүний эрхийг дээдэлсэн, хүн төвтэй үзэл санаа бүхий байх, нийгмийн хурдацтай хөгжлийн шаардлагад нийцүүлэн, эрх зүйн зохицуулалтыг цаг алдалгүй гаргах, хуулийг иж бүрэн зохицуулалттай, тодорхой, ойлгомжтой болгож, хууль болон журмаар зохицуулах харилцааны заагийг зөв тодорхойлох зорилгоор “Гурван төгөлдөршил”-ийн бодлогыг хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Улмаар Улсын Их Хурлын гишүүдээс санал авсны үндсэн дээр холбогдох хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, үнэлэх, хэрэгжилтийг нь эрчимжүүлэх үүрэг бүхий 54 ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллуулж байгаагаас 15 нь Монгол Улсын Их Хурлын хяналтын чиг үүрэгтэй холбоотой ажлын хэсэг юм.
Мөн саяхан батлагдсан Монгол Улсын Их Хурлын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны стратеги төлөвлөгөөнд Улсын Их Хурал хууль тогтоомжийг боловсруулах, төлөвлөх, өргөн мэдүүлэх, хэлэлцэх, батлах, биелэлтэд хяналт тавих, тайлагнах бүх үе шатанд нэн тэргүүнд хүн төвтэй үзэл санаанд суурилсан, хүний эрх, эрх чөлөөг хангаж, хамгаалсан байх агуулга, шаардлагыг тавина хэмээн заасан. Үүнээс гадна хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих байнгын тогтолцоог бэхжүүлж, үр нөлөөг тогтмол судлан, түүнд үндэслэн хуулийг чанаржуулна хэмээн тусгасан.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хорин тавдугаар зүйлийн 1.8 дахь хэсэгт “хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн биелэлтийг хянан шалгах” онцгой бүрэн эрхийг хуульчилсан байдаг. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуулийн биелэлтийг улс даяар зохион байгуулж, хангах Засгийн газрын үйл ажиллагаа, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах нь Монгол Улсын Их Хурлын онцгой бүрэн эрх юм.
Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд зааснаар “Улсын Их Хурлын үндсэн зорилт нь ард түмний төлөөллийн дээд байгууллагын хувьд ард түмний засаглах эрхийг хангахад орших ба хууль тогтоох, төрийн дотоод, гадаад бодлогын үндсийг тодорхойлох, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах үндсэн чиг үүрэгтэй” гэж заасан байдаг. Улмаар Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай анхдагч хуулийг 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр баталсан.
Тус хуулиар Монгол Улсын Их Хурлын хянан шалгах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэх арга хэрэгсэл, хууль зүйн үр дагаврыг тодорхойлох, мөн хянан шалгах түр хороо байгуулах эрх зүйн зохицуулалттай болсон. Үүнээс гадна төрийн аудитын байгууллага, Монголбанк, Үндэсний статистикийн хороо, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, Төрийн албаны зөвлөл зэрэг бие даасан, хараат бус байгууллагад түшиглэн, тэдгээрийг хянан шалгах чиг үүргийнх нь хүрээнд Улсын Их Хурлын хянан шалгах үйл ажиллагаанд татан оролцуулах асуудлыг мөн тусгасан байна.
Монгол Улсын Их Хурлаас Үндсэн хуульд 2019 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийн дагуу Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2024 оны 5 дугаар сарын 16-ны өдөр баталсан. Уг хуульд дэлхийн улс орнуудад хэрэгждэг сайн туршлага бүхий зарим зохицуулалтыг тусгасан байна. Тухайлбал, Байнгын хорооддоо төвлөрсөн, хяналт шалгалтыг төлөвшүүлэх зорилгоор, гишүүний саналыг хүлээн авч хэлэлцсэний үндсэн дээр тухайн Байнгын хороо хяналт шалгалтын ажлын хэсэг байгуулах шийдвэр гаргадаг болсон. Улсын Их Хурлаас хийсэн хууль тогтоомжийн биелэлтийн үр дагаврын үнэлгээний тайланг холбогдох Байнгын хороо хүлээн авснаас хойш нэг сарын дотор хэлэлцэн, шаардлагатай гэж үзвэл нэгдсэн хуралдаанд оруулах буюу заавал хэлэлцдэг зохицуулалттай болсон.
Түүнчлэн Парламентын ардчиллыг бэхжүүлэх, хүчтэй сөрөг хүчнийг бүрдүүлэх чиглэлээр хяналт шалгалтын эрх хэмжээг нэмэгдүүлсэн. Жишээ нь цөөнхийн бүлэг төсвийн хяналтын сонсголыг санаачлах, Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хорооноос явуулсан хяналтын сонсголын тайлан, түүнд өгсөн санал дүгнэлтээ нэгдсэн хуралдаанд шууд танилцуулах гэх мэт шинэ боломжууд бий болсон.
Нэг үгээр хэлбэл, Монгол Улсын Их Хурлаас хууль тогтоомжийн биелэлтэд системтэй хяналтыг хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрэн, хангалттай бүрдсэн. Цаашид бид парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал байна. Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалт болон түүнд ажлаа хариуцан тайлагнадаг байгууллагуудын хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа уялдаа холбоотой, давхардал хийдэлгүй байхад анхаарч, хяналт, үнэлгээг үр нөлөөнд чиглүүлэх нь нэн чухал үүрэгтэй.
Эрхэм гишүүд ээ,
Эрдэмтэн судлаач, салбарын мэргэжилтнүүд ээ
Парламентын хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлж, түүний нөлөөг нэмэгдүүлэхэд та бүхний сайн туршлага, оролцоо чухал ач холбогдолтой юм.
Монголын ардчилсан засаглалын үндэс суурийг бэхжүүлэн хамгаалахын төлөө цаашид ч тууштай хамтран ажиллахыг уриалж байна. Мөн парламентын хяналтын үйл ажиллагааг тогтмолжуулах чиглэлээр Улсын Их Хурлын Тамгын газар онцгой анхаарч ажиллахыг чиглэл болгож байна.
Улаанбаатар хот
Тод индэр
Ж.Галбадрах: Багшийн хомсдолыг арилгахгүйгээр боловсролын салбарт хийх хөгжил, шинэчлэлд ахиц гарах боломжгүй
-Боловсролын ерөнхий хуулийн хэрэгжилттэй хэрхэн танилцахаар ажиллаж байна вэ?
-Боловсролын ерөнхий хууль батлагдаж хэрэгжиж эхлээд дөнгөж жил гаруй болж байна. УИХ хууль тогтоох үйл ажиллагаанаас гадна хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавих үндсэн чиг үүргээ биелүүлэх ёстой. Боловсролын ерөнхий хуулийн хэрэгжилтэд тулгамдсан олон асуудал бэрхшээл үүсч байна. Нэн тэргүүнд багш нарын хомсдол салбарын эмгэнэл болоод байна. Боловсролын сайд 8 дугаар сарын сүүлээр 4200 багш дутагдаж буйг зарласан. Энэ бол сургуулиудаас авсан тоо. Бид цөм хөтөлбөрт тусгасан цагийн дагуу сургууль бүрийн бүлгийн тоонд үндэслэн багшийн тоог гаргахад 7600 багш дутагдалтай гэсэн тооцоолол гарсан. Цаашид сургуулийн норм нормативийг мөрдүүлэх, сургууль шинээр байгуулах тохиолдолд багшийн хомсдол улам л нэмэгдэхээр байна. Багшийн нарын хомсдолыг арилгахгүйгээр боловсролын салбарын хөгжил, шинэчлэлд ахиц гарах тухай ярих боломжгүй юм. Манай ажлын хэсэг хамгийн олон гишүүнтэй бөгөөд бид багш нарын хомсдолыг арилгах, багшийн үнэлэмжийг сайжруулах чиглэлд илүү анхаарч ажиллана. Санал, дүгнэлтээ хаврын чуулганаар танилцуулах болно.
-Хуулийн хэрэгжилттэй танилцаад Боловсролын ерөнхий хуульд өөрчлөх санал гаргах боломжтой юу?
-Хуульд өөрчлөлт оруулах тухай биш, хэрэгжилтийн алдаа, оноог хянах чиглэлээр ажлын хэсэг ажиллана гэдгийг онцолж хэлье. Ажлын хэсэг тулгамдсан асуудлуудыг маш сайн сонсож, бодит нөхцөл байдалтай газар дээр нь очиж танилцах чиглэлийг баримтлаж байна. Жишээлбэл, сум орон нутгийн ерөнхий боловсролын сургуулийн 6, 7 настны сургалтын талаар гишүүдийн гаргасан санал санаачлагыг багш нар, эцэг, эхчүүдтэй хамтран ярилцахаар төлөвлөж байна. Мөн ажлын хэсэг МУБИС зэрэг багш бэлтгэж буй их, дээд сургуульд дээр очиж, багш бэлтгэх бодлого, хяналтын тоог хэрхэн хангаж буй талаар мэдээлэл сонсож, оюутнуудтай уулзалт хийнэ. Энэ мэтчилэн боловсролын шат шатны байгууллагад очиж ажиллан бодит шийдэл гаргах нь үр дүнтэй хэмээн үзэж байна.
-Та боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалтад шүүмжлэлтэй хандаж байсан. Сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх ямар боломж байна гэж харж байна вэ?
-Эдийн засаг өсч, төсөв тэлж байгаа үед боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалтыг цаг алдалгүй нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна. Өнөөдөр улсын хэмжээнд 40-өөс дээш тооны хүүхэдтэй 4860 бүлэгт 214 мянган гаруй хүүхэд суралцаж байна. Бүр 60 давсан хүүхэдтэй бүлэг 8 байна. Ер нь 1800-аас дээш хүүхэдтэй даац хэтэрсэн сургуульд сургалт хэвийн явуулах боломжгүй, энэ нь эргээд сургалтын чанарт сөргөөр нөлөөлж байгаа. Улсын хэмжээнд ийм даац хэтэрсэн 124 сургуульд 368 мянган гаруй хүүхэд суралцаж байна. Энэхүү бүлэг дүүргэлт болон сургуулийн даац хэтэрсэн нөхцөлийг хэвийн болгохын тулд бидний хийсэн тооцоогоор даруй 150 сургууль шинээр барих зайлшгүй шаардлагатай байна. Тиймээс боловсролын салбарт хөрөнгө оруулалт маш чухал байгаа тул ирэх 4 жилд Засгийн газрын хэрэгжүүлж эхлэхээр төлөвлөж буй 14 мега төсөл дээр нэмээд 15 дахь мега төслийг боловсролын салбарт хэрэгжүүлэх ёстой гэж үзэж байгаа.
-Багшийн хомсдлыг шийдэх ямар гарц байна гэж та үзэж байгаа вэ?
Багшийн хомсдлыг бууруулахын тулд тэдний үнэлэмжийг нэмэгдүүлэх, нийгмийн баталгааг хангах нь хамгийн оновчтой шийдэл юм. Хөдөө орон нутагт багшийн хомсдол маш их байна. Тухайн аймаг, сум, дүүргийн ерөнхий боловсролын сургуулийн шилдэг төгсөгчийг багш мэргэжил эзэмшээд эргээд төрөлх сургуульдаа багшлах тохиолдолд сургалтын төлбөрийг 100 хувь хөнгөлөх, суралцах хугацаанд амьжиргааны тэтгэлэг олгох, 5 жил тасралтгүй үр бүтээлтэй ажиллавал гадаадад магистрт суралцуулах, ипотекийн зээлийн хөнгөлөлт үзүүлэх зэргээр багш нарын нийгмийн асуудлыг шийдэх талаар төр дорвитой шийдвэр гаргах ёстой хэмээн үзэж байна.
Тод индэр
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Шанхайн экспо”-гийн нээлтэд үг хэллээ
БНХАУ-ын Худалдааны яам, Шанхай хотын Ардын Засгийн газраас жил бүр зохион байгуулдаг “Хятадын олон улсын импортын VII экспо”-гийн нээлт өнөөдөр болж, Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ оролцож үг хэлэв.
“Шинэ эрин үед ирээдүйгээ хамтдаа хуваалцъя” уриан дор болж буй энэ удаагийн экспогийн нээлтийн ёслолд Пакистан, Серби, Словак, Узбекистан, Малайз, Казахстан зэрэг орны Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нарын хамт тэрбээр хүндэт зочноор оролцож байна. Монгол Улс анх удаа Ерөнхий сайдын түвшинд парламентад суудал бүхий улс төрийн бүх намын удирдлага, Улсын Их Хурал, Засгийн газрын зарим гишүүний хамт “Шанхайн экспо”-д өргөн бүрэлдэхүүнтэй, хувийн хэвшлийн олон төлөөлөлтэй оролцож буйгаараа онцлогтой.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Ази, европын стратегийн уулзварт оршдог Монгол Улс энэхүү экспод идэвхтэй оролцох нь хөрш орон БНХАУ төдийгүй бусад улстай эдийн засгийн харилцаа холбоогоо гүнзгийрүүлэх өргөн боломж нээсээр ирсэн. Энэ онд Монгол Улс, БНХАУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жилийн ой тохиож байгаа. Хоёр улсын худалдааны эргэлт 2023 оны байдлаар 17.6 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Цаашид 20 тэрбумд хүргэхээр талууд зорьж байна. Монгол Улс “Алсын хараа-2050”, “Шинэ сэргэлтийн бодлого” зэрэг урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлогоо БНХАУ-ын “Бүс ба Зам” болон “Даян дэлхийн хөгжлийн санаачилга”-тай уялдуулж, “Чайна Энержи”, CNPC буюу Хятадын үндэсний газрын тос, байгалийн хийн корпораци зэрэг томоохон компанитай нүүрс болон эрчим хүчний хосолсон шийдэл, усан цахилгаан станц, төмөр замын төслүүдэд идэвхтэй хамтран ажиллаж байгааг тэмдэглэв.
Мөн Монгол Улсын Засгийн газар асар хурдтай хувьсан өөрчлөгдөж буй энэ цаг үед гурван гол шилжилтийг хийж, шинэ эдийн засгийн бүтцийг бүрдүүлэхээр ажиллаж байна. Нэгдүгээрт, AI хиймэл оюун ухаанд түшиглэсэн цахим, ухаалаг технологийг хөгжлийн хурдасгуур болгох, хоёрдугаарт, ногоон хөгжлийн шилжилтийг хэрэгжүүлэх, гуравдугаарт, хүний нөөцийн шилжилтэд анхаарч, ирээдүйн хөгжлөө төлөвлөж байна. Монгол Улсын аж ахуйн нэгжүүд энэ удаагийн Шанхайн экспод дэлхийд танигдсан ноос, ноолуур зэрэг хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнээс гадна уул уурхайн салбарынхаа хөгжил дэвшил, зах зээлд өрсөлдөх боломжийг өргөнөөр танилцуулж буй нь цаашид байгалийн баялгийн бэлтгэн нийлүүлэгчээс үйлдвэрлэлд суурилсан ханган нийлүүлэгчийн байр сууринд хүрэх зорилготой. Манай өвөг дээдсийн сургаалд “Монголын За бол Андгай” хэмээх сайхан үг байдаг. Бид хэлцэл бол хэлцэл, гэрээ бол гэрээ хэмээсэн зарчимд тулгуурлан хөрөнгө оруулагчдад ээлтэй эрх зүйн орчин, цахим нээлттэй засаглал, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг эрхэмлэсээр ирсэн. Бид Та бүхэнтэй харилцан суралцах, харилцан ашигтай түншлэн ажиллахад бэлэн байна гэлээ.
Ерөнхий сайд дараа нь “Шанхайн экспо”-д оролцож буй Монголын аж ахуйн нэгжүүдийн талбайгаар зочилж, амжилт хүслээ. Өнгөрсөн жилүүдэд манай улсын ноос ноолууран бүтээгдэхүүн, шингэн хүнс үйлдвэрлэгчид тус экспод оролцсон бол энэ жил 10 гаруй аж ахуйн нэгж үзэсгэлэнд оролцож байна. Монголын уул уурхайн үндэсний ассоциацийн гишүүн “Эрдэнэс Монгол нэгдэл”, түүний гишүүн “Эрдэнэс Тавантолгой” компани болон “Ньюком групп”, “Макс групп”, “Капитал Маркет Монгол” зэрэг компани ажиллаж байна. Үзэсгэлэнгийн үеэр Монголын уул уурхайн салбар, хөрөнгө оруулалт шаардлагатай төслүүдийн мэдээллээ хуваалцаж, ирэх жил болох “Mining week-MinePro 2025” арга хэмжээний сурталчилгааг олон улсад танилцуулах юм.
2018 оноос хойш жил бүрийн арваннэгдүгээр сарын 5-10-нд зохион байгуулагдаж буй Шанхайн экспо нь даян дэлхийн хамтын ажиллагаа, худалдааны шинэ боломжийг хамтдаа эрэлхийлэх үндсэн зорилготой. Энэхүү экспо нь хүнс, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, автомашин, ухаалаг үйлдвэрлэл болон мэдээлэл технологи, өргөн хэрэглээний бараа, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн болон тоног төхөөрөмж, худалдаа үйлчилгээ гэсэн зургаан үндсэн хэсгээс бүрддэг. Түүнчлэн инновацын тусгай хэсэг, олон улсын үндэсний дүр төрхийг харуулсан үзэсгэлэнгийн тусгай хэсэг зэрэг нийт 15 чиглэлээр зохион байгуулагдаж байна.
Зургаан удаагийн экспо зохион байгуулахад 173 улс, бүс нутаг, олон улсын байгууллага оролцож, нийт 420 тэрбум ам.долларын бодит худалдан авалт, борлуулалтын гүйлгээ хийж, 2500 нэр төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, инновац, дэвшилтэт шинэ технологийг танилцуулжээ.
-
Тод зураг2020/03/10
Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй
-
Тод мэдээ2023/05/05
БШУЯ: Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол зүйчдийг бэлтгэж эхэллээ
-
Тод мэдээ2023/02/13
Улсын аварга шалгаруулах тэмцээнээс дөрвөн алт, нэг мөнгөн медаль хүртлээ
-
Тод мэдээ2024/07/23
Б.Бямбасайхан: 40 гаруй жилд анх удаа Сэлбэ, Дунд гол дагуу бүрэн хэмжээний цэвэ...