Бидэнтэй нэгдэх

Тод индэр

Г.Нармандах: Би эмэгтэй хүнийг хамгийн сайхнаар нь харуулахыг хүсдэг

Огноо:

,

Сэтгүүлч:

- Мэйк ап артист буюу нүүр будагч гэх энэ мэргэжилтэй ажил амьдралаа холбосон тэр үеийн тухай таны дурсамжаар яриагаа эхлүүлье. Яагаад энэ салбарыг сонгох болов?

- Уг нь би МУИС-ийг Газрын менежмент мэргэжлээр 2006 онд төгссөн юм. Оюутан байхдаа ангийнхаа охидыг их буддаг байсан. Тэгээд л ээж, эгч гээд эргэн тойрны хүмүүсийнхээ нүүрийг их будаж өгнө өө. Тухайн үедээ би хэвлэлийн компанид ажилладаг байсан юм. Тэгж явсаар “би ер нь яг юунд дуртай юм бэ, юу хийхээрээ би аз жаргалтай байж чаддаг юм бэ” гэж өөрөөсөө асуусан. Хариулт нь мэдээж бусдын нүүрийг будаж, гоё сайхан болох тэр мэдрэмжээсээ таашаал авах нь миний хамгийн дуртай зүйл байсан. Гэнэтийн тохиолдлоор тэр нэг өдөр “Magic Kiss” институтын менежер хүүхэн боршур хийлгэхээр манай ажил дээр ирж таарсан. Тухайн үед нүүр будалтын сургалт гэж байдаггүй байлаа. Би тэдний яриаг сонсох зуураа танайд нүүр будагчийн сургалт байдаг уу гэсэн чинь байдаг гэж байна шүү. Тэгээд л ажлаасаа гараад шууд нүүр будагчийн сургалтад явж эхэлсэн дээ.

- Шууд л ажлаасаа гарчихсан хэрэг үү? Эргэн тойрныхон чинь гайхаж хүлээж авсан байх?

- Тийм ээ, энэ сонголтыг хийснээр маш олон хүний эсэргүүцэлтэй тулгарсан. Хамгийн түрүүн нөхөр маань “Чи бүхэл бүтэн 4 жил МУИС-д сурч төгсчхөөд яагаад нүүр будагч болох гээд байгаа юм. “Make-Up” гэж ер нь юу юм. Хэн чамд мөнгө төлж нүүрээ будуулах юм бэ” гээд л маш их гайхаж хүлээж авсан. Зөвхөн манай нөхөр гэлтгүй тухайн үедээ хүнд мөнгө төлөөд нүүрээ будуулна гэвэл бүх л хүн гайхаж хүлээж авдаг байсан үе. Яг энэ эсэргүүцэл хоёр жилийн турш үргэлжилсэн. Гэхдээ би хүлээн зөвшөөрөгдөнө гэдэгтээ яагаад ч юм итгэж байлаа. Эхлээд ойр дотнын хүмүүстээ, дараа нь бусад хүмүүст хүлээн зөвшөөрөгдөх ёстой гэж бодсон. Аав минь намайг их дэмжсэн. Учир нь эмээ минь кино үйлдвэрийн жижиг хэрэглэлийн эрхлэгчээр насаараа ажиллаж байсан хүн. Тэр ч утгаараа аав минь “энэ нүүр будагч гэдэг чинь явсаар нүүр хувиргагч гээд урлаг руу орох юм байна” гээд их дуртай хүлээж авсан. Ээж бол ай мэдэхгүй, миний охин сайн бодоорой л гэдэг байсан даа. Тэгээд л эхэлсэн. Энэ хугацаанд ихэнхдээ л сайн дурын ажил хийдэг байлаа. Барагтаа бол бэлэн мөнгө авдаггүй, авсан ч тэр нь 5, 10 мянгаас хэтэрдэггүй. Будагтай цүнхээ үүрээд автобусны мөнгөгүй алхаад явсан үе цөөнгүй бий. Дуртай зүйлээ хийж байгаа хүнд мөнгөний хомсдол тийм ч сонин биш санагддаг юм билээ.

- Таныг албан байгууллагуудад очиж эмэгтэй ажилчдад хэрхэн зөв будах сургалт ордог байсныг санаж байна. Энэ үе таны ажлын эхлэл үе байх нээ?

- Тийм ээ, хүлээн зөвшөөрөгдөх, хүсэл мөрөөдлийнхөө төлөө зоригтой алхсан тэр үе. Тухайн үед фэйсбүүк гэж байсан бол би одоогийнх шиг фэйсбүүкээр хичээл заах байсан биз. Олон арван байгууллагад очиж охид, бүсгүйчүүдэд хэрхэн нүүрээ зөв будах хичээл заадаг байлаа. Сургалтаа төгсчхөөд томоохон компаниуд руу шууд л яваад орсон. Их зоригтой байжээ гэж боддог юм. Хамгийн анх “Торго” компани руу ороод “Би танай шоуны нүүр будалтыг хийе, намайг компанидаа ажиллуулаач” гээд хэлсэн. Торго салоны Эрдэнээ гэдэг эгчтэй уулзахад “юу хийж чаддаг хүүхэд вэ, хийсэн юмнуудаа хэвлээд аваад ир” гэлээ. Хамаг байдгаа хэвлээд их л зузаан номын дайтай хавтас аваад очсон “эргээд хариу хэлнэ ээ” гэж хэлээд одоо болтол хариугаа өгөөгүй байдаг юм. /инээв/ Дараа нь “Шилмэл загвар” компанид очиж уулзахад Оюунчимэг захирал маань шууд л манай агентлагт нүүр будалтын хичээл ор гэсэн. Тэгэж хэлэхэд нь дотроо бол жаахан айдастай байсан ч гэсэн маш их баярлан хүлээн авч ажиллаж эхэлсэн. Энэ хугацаанд “Үдшийн шивнээ”, “Инфо” сэтгүүлүүдийн шинэ дугаар болгоны нүүр будалт дээр ажилладаг байлаа. Ингэж явсаар нүүр будагч гэх энэ мэргэжилдээ нэвт уусан шингэсэн дээ.

-Өнөөдрийн “Наруми”-ийг бүтээхийн тулд таны татсан хаалга бүхэн нээлттэй байгаагүй тухай та ярьлаа шүү дээ. Шантарч, ухрах тухай бодож байв уу?

- Хэзээ ч ухрах тухай бодож байгаагүй ээ. 2012 онд АНУ руу мэйк ап сургалтанд явья гэж бодоод визэнд орсон ч гараагүй юм. 2013 онд ахиад үзээд алдлаа. Бас л гарсангүй. “За ер нь намайг явуулахгүй, Монголдоо бай” гэж байгаа юм байна гэж бодсон, аливаа зүйл цаг хугацаа нь ирнэ гэж байдаг юм шигээ. Тэгээд явж чадахгүй болсон хүн чинь тухайн үедээ шууд л хувийн студиэ нэг найзынхаа тусламжтайгаар байгуулсан нь одоогийн “Наруми”. Гэсэн ч АНУ-д суралцах хүсэл маань хэвээр байсан учир Америкийн “University of make-up” онлайн сургалтад сурсан. Төлбөрөө төлөөд бүх хичээлүүдээ онлайнаар аваад, видео хичээлтэйгээ хослуулж үздэг байлаа. Тэрний дараа 2016 онд Нанара Березина гээд Дэлхийн 18 удаагийн алтан медальтай, Оросын алдартай нүүр будагч бий. Түүнийг Казахстаны Астана хотод мастер класс хийнэ гэдгийг мэдээд Баян-Өлгий аймаг руу нисээд цаашаа Астана руу өвлийн -39 хэмийн хүйтэнд старексд суугаад 2 өдөр яваад очиж байлаа. Зорьж очсон энэ сургалтаас би маш их зүйлийг сурсан. Сурсан мэдсэнээ ашиглаад дэлхийн аваргын тэмцээнд оролцоод хүрэл медаль хүртэж байсан. Ер нь зорилгынхоо төлөө зүтгэж байгаа хүний үйлдлийг зөвөөр үнэлээд, тэрэнд нь таарсан урмыг өгвөл залуу хүмүүс ихийг хийх, зорилгоо биелүүлэх эрч хүч, итгэлийг авдаг гэж боддог.

- Мэргэжлээрээ Америкт сурах мөрөөдлөө биелүүлж чадсан уу?

-Анх визэнд орсноос хойш 6 жилийн дараа дахин виз мэдүүлсэн нь амжилттай болсон шүү./инээв/ Хоёр ч удаагийн оролдлого нь бүтэлгүйтсэн хүн чинь эртнээс сэтгэлээ бэлдээд л 2018 онд визэнд ороод, виз өгье гэх хариу сонсоод маш их баярлаж билээ.. Консул нь хэлэхдээ Монголоос энэ чиглэлд хүн сурахаар виз мэдүүлж байгаагүй учир чамайг дэмжмээр байна. Тэгээд ч чи өмнө нь 2 удаа визэнд энэ чиглэлээрээ орсон юм байна гэж хэлсэн. Зургаан жилийн дараа дахиад хүрээд ирсэн хүнийг үнэхээр л энэ чиглэлд сурахыг хүсч байгаа гэдгийг маань мэдэж, ойлгосон байх. Дэлхийн мэйк ап артистуудын мөрөөдөл болсон Cinema Makeup School-д тэнцэж, сурна гэж бодохоос л маш их баярлаж байлаа. Ингээд АНУ-д холливуудын алдарт, оскарын хэд хэдэн удаагийн шагналтай багш нар, нүүр хувиргагчдаас маш их зүйлийг сурч, тэдгээр алдартнуудын гараас сертификатаа гардаж авнаа гэж 7 жилийн өмнө зүүдэлж байсанаа бодит болгох мэдрэмж үнэхээр үгээр хэлэхийн аргагүй . Одоо ч багш нартайгаа болон сургуультайгаа дотно харилцаатай хамтран ажиллаж байгаадаа өөрийгөө тодорхой хэмжээнд сайн суралцсан төгсөгч байж дээ гэж бага зэрэг үнэлнээ. /инээв/ Энэ сургуулиасаа сурсан зүйлс “Нүүр будалт бол Урлаг” номонд маань багтсан байгаа.

- Чухам хэзээнээс өөрийгөө хүлээн зөвшөөрүүлж, олонд танигдаж эхлэв?

- Өөрийн үйлчлүүлэгчтэй болохын тулд цүнхээ үүрээд 2 жил тасралтгүй явсан. Бор зүрхээрээ будгаа үүрээд явж байсан тэр хугацаа надад маш их туршлагыг өгсөн. Амжилтанд хүрэхийн тулд зайлшгүй зарцуулах ёстой л цаг хугацаа байсан гэж боддог. Америкт л гэхэд мэйк ап артистууд сурсныхаа дараа 2 жил тухайн мэргэжлээрээ дадлага буюу сайн дурын ажил хийсэн байх ёстой байдаг юм билээ. Тэгж байж албан ёсоор ажиллах эрх нь нээгддэг. Үнэхээр л энэ мэргэжлээр ажиллая гэж бодож байгаа бол эхний хоёр жил ямар ч мөнгө бодохгүйгээр, ашиг харалгүйгээр ажиллаж, өөрийгөө чадавхжуулж, бусдад танигдах хэрэгтэй гэж боддог юм. Тууштай байсны үр дүнд амьдрал намайг шагнасан. Арав орчим жилийн хугацаанд давхардсан тоогоор 25000 гаруй хүнийг будаж, 2000 гаруй хүнд сургалт орсон. Одоо ингээд бодоход олны танил урлаг соёлын алдартнуудаас будаж үзээгүй хүн их ховор юм билээ.

-Дэлхийн аваргын тайзнаа эх орныхоо нэрийг гаргаж, томоохон амжилт үзүүлээд ирж байсныг тань санаж байна. Оролцож байсан тэмцээн уралдаануудаас дурдахгүй юу?

- Хамгийн анх 2011 онд Нийслэлийн үсчин гоо сайханчдын тэмцээнд боди-арт төрлөөр оролцоод түрүүлж байсан. Тэр цагаас хойш тэмцээн уралдаанд оролцох хүсэл төрөх болсон. Дараа нь БНСУ-д 2016 онд болсон Дэлхийн аваргын тэмцээнд хурим болон тайзны нүүр будалтын төрлөөр оролцоод хүрэлт медаль авсан. Монгол улсын нэрийг дэлхийн хэмжээнд гаргасан, үнэлүүлсэн гэдэг утгаараа дэлхийн аваргад амжилт гаргасан хүмүүсийг аж үйлдвэрийн яамнаас шагнасан. Тухайн үед “Мастер гоо засалч” гэх цолыг хүртэж байсан.

Түүнчлэн “Гоёл наадам”-д оролцож 2016, 2017, 2018 онуудад 3 жил дараалан “Шилдэг нүүр хувиргагч”шагналыг хүртсэн. Харин сүүлийн жилүүдэд дотоодын болон гаднын тэмцээнүүдэд олон улсын шүүгчээр оролцож байна. Шүүлт хийх нь тэмцээнд оролцохоос ч хэцүү байдаг. Учир нь надтай л адил хүсэл, сонирхолдоо хөтлөгдөөд энэ салбарт орж ирж байгаа хүмүүсийг үнэн, зөвөөр шүүж шалгаруулна гэдэг маш хэцүү. Алдаа гаргах эрхгүй хариуцлагатай ажил.

- Сургалт, тэмцээн уралдаан гээд байнга шахуу олон хоногоор гадаад руу явахдаа хувийн амьдрал болон ажлаа хэрхэн зохицуулдаг вэ?

- Салбартаа амжилттай ажиллахтай зэрэгцэн хувийн амьдрал маань ч ид өрнөж байлаа. Энэ хугацаанд Орос, Монгол, Герман, Америк гэсэн улсуудад сургалтанд явж чадвараа дээшлүүлсэн.Багадаа 14 хоног, ихдээ 4-6 сараар явсан. Хүмүүс ажиллуулаад, цалин мөнгө олгож байгаа хүн чинь тэр бүхнээ ардаа үлдээгээд удаан явах боломжгүй. Бүх ажлаа нөхөртөө даатгаад л үлдээнэ. Намайг энэ мэргэжлийн сонгоход эсэргүүцэж байсан нөхөр минь сүүлдээ миний найдвартай ар тал, хамтрагч, дэмжигч, зохион байгуулагч болж хувирсан. Нөхөр маань нүүр будахаас л бусдыг хийдэг дээ. /инээв/ Эрэгтэй хүмүүс аливаа зүйлийг том зургаар харж, алсын хараатайгаар чиглүүлдэг юм билээ. Эмэгтэйчүүд бид чинь чимхлүүр ажлууддаа их анхаардаг шүү дээ. Гэр бүлийн хүн дэмжээд хамтарч эхэлснээр бизнес маань илүү хурдацтайгаар урагшилж эхэлсэн. Одоо эргээд бодоход бодож санаж явсан бүхнээ хэрэгжүүлж чадсан байна.

- Ер нь энэ мэргэжлээр сурч дуусна гэж байх уу?

- Ер нь хүн аливаа зүйлийг сурч дуусна гэж байхгүй. Өдрөөс өдөрт суралцаж, хөгжсөөр байдаг. Ялангуяа манай салбар цаг үеэ дагаад байнга хувьсан өөрчлөгдөж байдаг. Жил жилийн трэнд гэдэг ч юм уу. Үндсэн сууриа сайн тавьсан ч гэсэн байнга л суралцахгүй бол хоцрогдоно. Миний ажлын үр дүн үгээр биш үйлдлээр илэрхийлэгддэг учир цаашид ч тасралтгүй суралцаж, өөрийгөө хөгжүүлнэ гэж боддог.

-Нармандах гэж бүсгүй Наруми гэх брэнд үгийг бий болгож чадлаа шүү дээ. Энэ нэрний утгыг олон хүн асуудаг байх?

-Тийм ээ, өөрийнхөө бүтэн нэрийг утгачлаад Наруми гэж нэрлэсэн. Анхандаа хүмүүс энэ нэрний утгыг их асуудаг байлаа. Энэ миний нэрний товчлол гэж тайлбарладаг байлаа. Гэтэл “Гоо сайханд хүрэх, далай тэнгисийн чимээг илэрхийлэх” гэсэн гайхалтай утгатай болохыг өөрөө ч сүүлд олж мэдсэн. Өөрийнхөө нэрнээс бүтсэн Наруми гэх үг гоо сайхан, амар тайвныг илэрхийлж байсан нь намайг энэ мэргэжлийн хүн болох л учиртай байсныг илтгэжээ гэж их бэлэгшээдэг юм.

-Манай улсад нүүр будалтын мэргэжлийн ном хэвлэгдэн гарч байгаагүй. Гоо сайхны чиглэлд ном гаргах санаа чухам хэзээнээс урган гарав?

- Одоогоос 4 жилийн өмнө ном бичье гэж бодож эхэлсэн. Эхэндээ сургалтанд хамрагдаж байгаа сурагчдадаа зориулж гарын авлага гаргая гэж боддог байлаа. Материалуудаа эмхтгэж бэлдээд, орчуулахыг нь орчуулаад, бичихийг нь бичиж явсаар сүүлдээ бодол маань өөрчлөгдөж ном болгохоор шийдсэн. Гадны оронд нүүр будагчдад зориулсан маш гоё номнууд байдаг. Олон ч ном захиалж авчруулаад уншсан. Тэгээд л яагаад би энэ ном шиг бүгдийг цогцоор агуулсан бүсгүй хүн бүрийн ширээний ном болохуйц өргөн агууламжтай номыг Монголчууддаа зориулан бэлтгэн гаргаж болохгүй гэж бодсон. Төлөвлөгөөгөө гаргаад 2017 оны 6 сард номынхоо ажлыг эхлүүлсэн. Редактораар нь хэнийг сонгох вэ? зураг авалтыг хаана хийлгэх вэ, стиллистээр хэн ажиллах вэ? Моделиудаа хэрхэн сонгох вэ? гээд бүх зүйлийг нарийн төлөвлөж, багаа бүрдүүлж эхэлсэн. Би өөрөө бичгийн хүн биш учраас эхэндээ их хэцүү байсан. Санаагаа яаж зөв зүйтэй ойлгуулах вэ? гээд л... Харин одоо эргээд харахад ном маань дан ганц миний хүчин чармайлт бус 50 гаруй хүний хөдөлмөрөөр бүтэж, өнөөдөр уншигчдын гарт хүрэхэд бэлэн болоод байна.

-Номын агуулгын талаар та жаахан дэлгэрүүлэхгүй юу? Энэ номоор хүмүүст юуг харуулахыг, илэрхийлэхийг зорьж байгаа вэ?

Номоор дамжуулж охид, бүсгүйчүүдэд юу өгч чадах вэ гэж их бодсон. Энэ салбарт ажилласан 10 жилийн туршлага, мэдсэн сурсан бүхнээ хүмүүстэй хуваалцах зорилгоор номоо бүтээсэн. Би хүн бүхэнд тусгайлан хичээл зааж чадахгүй учир тэр бүхнийг номоороо дамжуулж охид, бүсгүйчүүддээ хүргэхийг хүссэн. Би эмэгтэй хүнийг хамгийн сайхнаар нь харуулахыг хүсдэг. Өөрийгөө гоё сайхнаар харж, инээмсэглэж буй эмэгтэйчүүдийг хараад би өөрөө маш их кайф авдаг. Эмэгтэй хүн бүр өөрийгөө гоё сайхнаар харахыг хүсдэг. Энэ хүслээ гүйцэлдүүлж өдөр бүр өөрийн гараар гоо сайхныг бий болгох тэр боломжийг л энэ номоороо дамжуулан эмэгтэйчүүддээ олгохыг зорьсон. Агуулгын хувьд өргөн цар хүрээтэй, хүртээмжтэй, ойлгомжтой байлгахыг чухалчилсан. Зөвхөн нүүрээ хэрхэн будах тухай бус, нүүрээ будахад суурь, арьс ямар чухал вэ? нүүр будалтын бүтээгдэхүүнээ хэрхэн зөв сонгох гээд л бүх мэдээллийг цэгцтэйгээр бүсгүйчүүддээ хүргэхийг зорьсон.

-Тус ном бүх насныханд зориулагдсан гэж ойлгож болох уу?

- Мэдээж бүх насныханд зориулсан. Өсвөр насны охид болоод 30 болон түүнээс дээш насныхан гээд бүх л хүн өөрт тохирсон мэдээлэл зөвлөгөөг авах боломжийг бүрдүүлэн номоо бэлтгэсэн. Хамгийн сүүлийн бүлгээ мэргэжлийн артистуудад зориулсан. Энгийн будалтаас эхлээд тайзны болон зураг авалтын будалтын ялгаа гээд нийтдээ 23 төрлийн будалтыг 200 гаруй зургаар дүрсжүүлэн, ямар ч хүн дагаад хийхэд өөрийгөө өөрчилж чадахуйц тайлбартайгаар оруулж өгсөн.

- Сошиалд бүх төрлийн хичээлүүд нээлттэй байдаг болсон. Магадгүй уншигчид маань энэ ном сошиал дахь мэдээллээс юугаараа давуу вэ гэдгийг асуухыг хүсч байгаа байх?

- Тэгэлгүй яах вэ, бид хүссэн мэдээллээ, хүссэн цагтаа онлайнаар хүлээж авдаг болсон. Таны энэ асуултыг би өөрөөсөө асуусан. Бодитой, харах, үзэх зүйлтэй, хүссэн үедээ номоо дэлгээд өөрийгөө будаж болох тийм л номыг бүтээхийг зорьсон. Хүн болгоны царай төрх өөр өөр байдаг. Хэн нэгэн нүүрээ будахыг даган дуурайгаад будаж болох ч тэр будалт таны нүүрний хэлбэр, төрхөд хэрхэн зохих вэ гэдэг нь маш чухал асуудал. Номондоо Монголчуудын нийтлэг 8 төрхийг гаргаж, нүүрний хэлбэр, онцлог тус бүрт тохирох будалтыг детальчлан зааж өгсөн. Охид, эмэгтэйчүүд номоо үзээд өөрийн нүүрний хэлбэрт тохирох хэлбэрээс сонгон, будалтаа хийх боломжтой гэсэн үг юм. Бүсгүй хүн бүрийн эрж хайдаг, асуулт хариултыг ойлгомжтой байдлаар номондоо тусгаж, нэмэлт зөвлөмжүүдийг оруулсан байгаа. Үүгээрээ л энэ ном сошиал хичээлүүдээс ялгарна. Мэдээж бодит туршлагууд, олон улсын стандартууд, холливуудын сургалтын техник гээд олон зүйлийг илэрхийлэхийг зорьсон учир 5 бүлэгт хувааж, бүлэг тус бүрт олон сэдвүүдийг багтаасан гэдгээрээ онцлог.

-Номын албан ёсны нээлтийг хэзээ хийхээр төлөвлөж байна?

- Монголд анх удаа хэвлэгдэн гарч байгаа гоо сайхны ном гэдэг утгаараа номын дэлгүүрүүдэд тараагаад өнгөрөх бус олон үйл ажиллагааг багтаасан “Narumi Beauty Show”-г энэ сарын 23-ны өдөр зохион байгуулахаар төлөвлөөд ажиллаж байна. Энэхүү үйл ажиллагаанд ирсэн эмэгтэйчүүддээ зориулаад салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдсөн гайхалтай бүсгүйчүүд өөрсдийн лекцийг тавина. Аль болох цагийг үр дүнтэй, хүртээмжтэй болгох үүднээс номынхоо нээлтийг ч утга учиртай болгохыг зорьж байна. Номын нээлтэд хүрэлцэн ирсэн охид, эмэгтэйчүүддээ олон гэнэтийн бэлэг барихаар бэлдэж байна. Дэлгэрэнгүй яривал гэнэтийн бэлэг маань задарчих гээд байна /инээв/

- “Наруми” цаашдын хэтийн зорилгоо хэрхэн харж байна.

- Мэдээж өөрөөс гарах бүхий л зүйлийг энэ салбартаа зориулна гэж боддог. Олон жил мөрөөдөж АНУ-д очиж суралцсаныхаа үр дүнг гаргаж нүүр хувиргалтын чиглэлд кино урлагийн салбарт түлхүү ажиллахаар зорьж байна. Монголынхоо кино урлагийн салбарыг өндөр түвшинд хөгжихөд нүүр хувиргалтын чиглэлд өөрийн хувь нэмрээ оруулж, мэдлэг ,туршлагаа зориулъя гэж бодож байгаа.

Нүүр будалт гунигтай өдрийг ч жаргалтай болгодог. Нүүрээ будаад гарсан эмэгтэй хүн тэр өдөржингөө инээмсэглэл тодруулж явдаг. Өөрт тохирсон гоёмсог будалт хийгээд, сайхан хувцаслаад явж байгаа эмэгтэйн ажил, амьдралд тэр хэмжээний өөрчлөлт, ахиц дэвшлүүд бий болдог . Эмэгтэй хүн бүрийг гоё сайхан байгаасай гэж би боддог. Тэр ч утгаараа энэ салбарт ажиллаж, амьдарч ирсний хүрээнд эмэгтэйчүүддээ бодитоор өгч чадах зүйл минь миний ном болон та бүхэнд хүрч байна. Цаашид ч “Наруми” шинэ, шинэлэг бүхнийг та бүхэндээ хүргэсээр байх болно.

- Ярилцсанд баярлалаа. Таны цаашдын ажилд нь амжилт хүсье.

Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.

Тод индэр

Артерийн судсаар химий тариа хийх нь хавдарт маш өндөр тунтай, үр дүнтэй эмчилгээ хийх боломжийг олгодог

Огноо:

,

БНХАУ-ын  Гуанжоу хотод байрлах “Modern Cancer Hospital Guangzhou” буюу Гуанжоугийн орчин үеийн хавдрын эмнэлгийн Интервенцийн эмчилгээний тасгийн эмч Бан Жун Хуатай ярилцлаа.  Дэлхийн өндөр хөгжилтэй олон оронд хавдрын 18-20 төрлийн эмчилгээг санал болгодог болсон. Түүний нэг нь  химийн эмчилгээ. Гэхдээ химийн эмчилгээг маш нарийн мэс заслын аргаар, хавдрын голомт руу чиглэсэн байдлаар хийдэг болоод байгаа юм. 

-Та өөрийгөө танилцуулаач, хими эмчилгээний чиглэлээр хэдэн жил ажиллаж байна вэ? 

-Сайн байцгаана уу, би Гуанжоугийн Орчин үеийн эмнэлгийн Интервенцийн эмчилгээний тасгийн эмч Бан Жун Хуа байна. Би энэ салбарт 25 гаруй жил ажилласан туршлагатай. Харин  хавдрын Интервенцийн эмчилгээгээр сүүлийн 15 жилийн турш ажиллаж байна. Манай эмчилгээний аргыг сонгосон нийт өвчтөний тоо 20 мянгаас давсан бөгөөд хүний биеийн бүх хэсгийн хавдрын эмчилгээг хийж ирсэн.   Бид олон жилийн турш хавдрын эмчилгээний чиглэлээр ажилласан туршлагатай.

-Химийн эмчилгээг нарийн судсаар биш бичил мэс заслын аргаар, артерын судсаар хийхэд сөрөг нөлөө бий юу?

-Интервенцийн эмчилгээ нь 40–60 жилийн түүхтэй. Манай эмнэлэг байгуулагдсан цагаасаа хойш энэ технологийг ашигласан байдаг. Энэ нь бүрэн боловсорсон, найдвартай эмчилгээний арга тул ямар нэг сөрөг үр дагавар байхгүй, санаа зовохгүй байж болно. Энэхүү эмчилгээ нь дүрс оношлогооны төхөөрөмжийн тусламжтайгаар удирдан чиглүүлж, зүү эсвэл катетер ашиглан хавдрын байршилд маш нарийвчлалтай хүрч очин шаардлагатай эмчилгээг хийдэг. Манай Интервенцийн эмчилгээ нь артерийн судсаар дамжин орж, хавдарт цусан хангамж өгдөг судсыг олж илрүүлээд, өндөр тунгаар хими эмийг яг тэр судас руу нь тарьж өгдөг гэдгээрээ давуу талтай. 

-Эмчилгээний үр дүн нарийн судсаар химийн тариа хийж эмчилснээс илүү гэж ойлголоо. Энэ талаар та дэлгэрэнгүй тайлбарлаач?

-Артерийн судсаар дамжуулан өгөх эмийн концентраци буюу хавдар руу чиглэсэн нөлөөлөл нь венийн судсаар тарьдаг уламжлалт аргынхаас 10 дахин өндөр байдаг. Энэ нь хавдарт маш өндөр тунтай, үр дүнтэй эмчилгээ хийх боломжийг олгодог. Хэрвээ тухайн судсанд тохирсон нөхцөл байвал бид хавдрын цусан хангамжийг хаах эмчилгээ болох судас боох буюу эмболизаци аргыг ашиглах боломжтой. Ерөнхийдөө хавдрын эмчилгээнд эм хийх хоёр зам бий. Уламжлалт арга бол венийн судсаар хийх. Харин бид артерийн судсаар дамжуулан хийх аргыг ашигладаг юм. Артерийн судсаар хийх арга нь дараах хэд хэдэн давуу талтай.

Нэгдүгээрт, Хавдарт маш нарийн чиглэсэн байдаг. Өөрөөр хэлбэл, хавдрын бүсэд эмийн концентраци маш өндөр байхад, эргэн тойрон дахь эрүүл эдүүдэд эмийн концентраци харьцангуй бага байдаг. Иймээс зорилтот хэсэгт өндөр тунтай эмийн нөлөө үзүүлэх боломжтой бөгөөд энэ нь хавдрын эмчилгээнд маш их үр дүнтэй байдаг. 

Хоёрдугаарт, артерийн судсаар хийх хими нь мөн бүтэн биеийн хими эмчилгээний үйлчилгээг үзүүлдэг. Өөрөөр хэлбэл, венийн судсаар өгдөг уламжлалт аргын үр нөлөөг давхар үзүүлдэг гэсэн үг. 

Гуравдугаарт, энэ арга нь дархлааны системд үзүүлэх сөрөг нөлөө бага, богино хугацаанд хязгаарлагддаг. Мөн артерийн аргаар хийх хими эмчилгээ нь судасны гэмтэл бараг үүсгэдэггүй. Хэрвээ гэмтэл гарсан ч гэсэн энэ нь хавдрыг тэжээж буй судсанд хамаарах тул хавдарт цусан хангамж багасах нь эмчилгээний үр дүнг сайжруулна.

Нарийн судсаар эм хийх үед ихэвчлэн гаднах, өнгөц байрлалтай судаснууд гэмтэл авах магадлалтай байдаг. Тиймээс төв судсанд гуурс тавьсны дараа эмийг хийх шаардлагатай болдог. Энэ нь мөн адил бага зэргийн инвазив буюу жижиг хэмжээний мэс ажилбар юм. Манай артерийн замаар хийх эмчилгээтэй адилхан бөгөөд үндсэн ялгаа төдийлөн байхгүй.

-Артерийн судсаар хийх хими эмчилгээг бүхий л төрлийн хорт хавдрын үед ашиглах боломжтой юу. Байрлалаасаа хамаараад хийх боломжгүй байх тохиолдол бий юу?

-Биеийн бүх хэсгийн хорт хавдарт артерийн судсаар хүрсэн тохиолдолд бид эмчилгээ хийх боломжтой байдаг нь нэг давуу талтай. Нарийн судсаар хийх эмчилгээнээс давуу талтай өөр нэг зүйлийг хэлье. Хэрвээ артерийн замаар эм хийсний дараа хэрэв тухайн үед бөглөлт хийхэд тохиромжтой судас байвал бид тэр судсуудыг боож, эмболизаци хийж чаддаг. Ингэснээр хавдрын цусны хангамжийг тасалдуулж чаддаг юм.

-Танай эмнэлэгт хийж байгаа химийн тарианы чанарын талаар та юу хэлэх вэ?

-Дэлхий даяар ашигладаг, хамгийн чанартай эмнүүдийг бид эмчилгээндээ хэрэглэдэг. Хэрэв өвчтөн шаардлагатай гэж үзвэл гадаадаас импортолсон эмийг ч хэрэглэж болно.  Эсвэл Хятадад үйлдвэрлэсэн дотоодын эмийг ч ашиглаж болно. Аль аль нь чанарын баталгаатай бөгөөд ямар нэгэн сөрөг нөлөө байхгүй. Эдгээр эмүүд нь холбогдох зөвшөөрлийн дагуу үйлдвэрлэгдсэн бөгөөд дэлхий нийтэд хүлээн зөвшөөрөгдсөн, эмчилгээний зориулалтаар нийлүүлэгддэг. 

Гэхдээ тухайн өвчтөн бүрийн эмчилгээний төлөвлөгөө нь Хятадад ирснийх нь дараа тодорхой болдог. Бид өвчтөн бүрийн онцлогт тохируулсан, хувийн буюу индивидуалчлагдсан эмчилгээний горим боловсруулдаг. Өөрөөр хэлбэл, хүн бүрийн биеийн байдлаас шалтгаалан зөвхөн түүнд тохирсон эмчилгээний хувийн төлөвлөгөө гаргадаг юм. Эмийн чанар, технологийн дэвшил бол аль батлагдсан, боловсронгуй болсон.  Өвчтөнд яаж нөлөөлөх, үр дүн гарах нь эмчийн ур чадвар, туршлагаас хамаардаг гэдгийг энд зориуд дурьдаж хэлье.  

-Дэлхий дээр химийн эмчилгээтэй холбоотой шинэ аргууд ойрын үед нэвтрэх үү. Магадгүй Хятад улсад ч юм уу тийм туршилт хийж байгаа, шинэ эмчилгээ нэвтрүүлэх гэж байгаа талаар мэдээлэл байна уу?

-Шинэ төрлийн хими эмчилгээний эмүүд гарч ирж магадгүй. Гэхдээ одоогийн энэ технологи бол аль хэдийнэ батлагдсан, тогтсон арга юм. Та мэс заслыг жишээ болгож бодоход, аль хэсэгт хийх вэ гэвэл  биеийн аль ч хэсэгт хийх боломжтой шүү дээ. Энэ л зарчим юм. Өөрөөр хэлбэл, шинэ төрлийн судас боох буюу бөглөх материалууд болон шинэ хими эмчилгээний эмүүд дээр голчлон судалгаа хийгдэж байна. Мэдээжийн хэрэг, энэ чиглэлд ахиц дэвшил гарна. Учир нь дэлхийн шинжлэх ухаан, технологи тасралтгүй хөгжиж байгаа учраас анагаах ухааны чиглэлийн дэвшлүүд ч мөн адил уялдаа холбоотойгоор хөгжиж байна.

Дэлгэрэнгүй унших

Тод индэр

Н.Учрал: Хөгжлийн банкны ТУЗ-д шахааны хүн томилохгүй

Огноо:

,

Монгол Улсын Засгийн газрын Хэрэг эрхлэг газрын дарга Н.Учрал  Хөгжлийн банканд ажиллаж, дараах ажлуудыг үүрэг болголоо. Энэ тухай тэрбээр "Солонгосын хөгжлийн банк (Korea Development Bank) нь дефолт болсон зээлийн эргэн төлөлтийг 3 жилийн дотор 90 хувьд хүргэсэн байдаг.

Финляндын хөгжлийн банк өнөөдрийн Nokia-г бий болгож чадсан. Энэ жишгээр 2024 онд УИХ-аар Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг батлахдаа Монгол улсын Хөгжлийн банкийг Экспорт, импортын банк болгохоор тусгасан.

Энэ хүрээнд Хөгжлийн банканд ажиллалаа.

  • Чанаргүй зээлийн эргэн төлөлтийг эрчимжүүлэх
  • Арилжааны банктай өрсөлдөж түр зуурын санхүүжилтээс татгалзах, эдийн засагт үр өгөөжтэй, том төслүүдийг санхүүжүүлэх
  • Санхүүжүүлэх төслийг УИХ-аар заавал батлуулах
  • Банкны үйл ажиллагаа, зээл, төслийн мэдээллийг нээлттэй ил тод болгох
  • Засаглалыг сайжруулж, улс төрийн нөлөөнөөс салгаж, нээлттэй сонгон шалгаруулалт хийх
  • Хараат бус ТУЗ-ийн гишүүдэд шахааны хүн томилохгүй. Гадны санхүүгийн байгууллагаас төлөөлөл оруулах урилга хүргүүлэх
  • Статус, хууль эрх зүйн орчныг сайжруулахдаа олон нийтээс санал авах зэрэг шаардлагатай арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг үүрэг болголоо" гэлээ. 
Дэлгэрэнгүй унших

Тод индэр

Ж.Чинбүрэн: 2 нас хүртэл эхийн сүүгээр хооллох хувь 2023 онд 6.9 хувиар буурсан байна

Огноо:

,

“Эхийн сүүгээр хооллолтыг дэмжих дэлхийн 7 Хоног” үргэлжилж байна. Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн 2017, 2023 онд хийсэн Хүн амын хоол тэжээлийн V, VI үндэсний судалгааны дүнгээс харахад Хүүхдийг төрсний дараа 1 цагийн дотор ангир уураг амлуулах үзүүлэлт 2017 онд 83.7 хувь, 2023 онд 87.4 хувь болж, 3.7 хувиар өссөн.

Эхийн сүүгээр 6 сар дагнан хооллох хувь 2017 онд 58.3 хувь, 2023 онд 59.8 хувь болж 1.5 хувиар нэмэгдсэн боловч, 2 нас хүртэл эхийн сүүгээр хооллох хувь 2017 онд 47.3 хувь байсан бол 2023 онд 40.4 хувь болж 6.9 хувиар буурсан байна.

Хөхөөр хооллолтын зөвлөх эмч Х.Мөнгөнцэцэг: Хөхөөр хооллолт бол хүүхэддээ оруулж буй хамгийн том хөрөнгө оруулалт юм. Хүүхдээ төрүүлээд эхний зургаан сард заавал хөхөөр хооллоод, хамгийн багадаа хоёр нас хүртэл үргэлжлүүлэн хөхүүлэх нь зөвхөн тухайн хүүхдийн хүүхэд насанд бус, өсвөр үе, насанд хүрсэн үед ч насан туршийн эрүүл мэндийн суурь болдог.

АУ-ны доктор, клиникийн профессор, Зинт клиникийн хүүхдийн эмч Т.Навчаа Хүүхдийг 2 нас хүртэл нь эхийн сүүгээр хооллосноор IQ чансааг нь 3-4 оноогоор дээшлүүлдэг. Мөн ээжийн таргалалт, чихрийн шижингээр өвчлөх эрсдэлийг бууруулдаг гэх мэт олон ач холбогдолтой. Ээж нь хүүхдээ хөхүүлэх тусам өндгөвч, хөхний хорт хавдраас өөрийгөө хамгаалж байдаг.

Дэлхийн улс орнууд 1992 оноос эхлэн жил бүрийн наймдугаар сарын эхний долоо хоногт “Эхийн сүүгээр хооллолтыг дэмжих дэлхийн 7 хоног”-ийг тэмдэглэн өнгөрүүлж ирсэн. Энэ жилийн уриа бол: “Нэн тэргүүнд эхийн сүүгээр хооллолт тогтвортой дэмжлэгт орчинг бүрдүүлье” бөгөөд 170 гаруй улс энэ өдрүүдийг тэмдэглэн өнгөрүүлж байна.

Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа
Тод мэдээ8 цаг 32 минут

Т.Даваадалай: Улаанбаатар хотыг нэгдсэн стандарттай, хүртээмжтэй хот...

Тод мэдээ8 цаг 36 минут

Зөвшөөрөлгүй ногоон байгууламжийг устгасан болон эзэмшил бүхий газра...

Тод мэдээ8 цаг 38 минут

Нийслэлийн цэцэрлэгийн цахим бүртгэл өнөөдөр дуусна

Тод мэдээ8 цаг 44 минут

Карго хүргэлтийн ажилчид гар утас хулгайлжээ

Тод мэдээ8 цаг 50 минут

Нийслэлийн хэмжээнд өнгөрсөн долон хоногт объектын гал түймрийн 34 д...

Тод мэдээ8 цаг 53 минут

Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, хадгалсан этгээдүүди...

Тод мэдээ8 цаг 55 минут

Усны тухай хуулийн хэрэгжилтэд хяналт шалгалт явуулж байна

Өнөөдөр8 цаг 57 минут

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Өнөөдөр9 цаг 3 минут

Улаанбаатарт өдөртөө 26 хэм дулаан

Тод мэдээ2025/08/15

Хиймэл оюун ухаанд суурилсан камераар иргэнд зөрчлийн мэдээлэл алдаа...

Тод мэдээ2025/08/15

А.БАЯР: Дрифт хийх сонирхолтой иргэдийн хүслийг хааж боож болохгүй

Тод мэдээ2025/08/15

Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн ажиллуулдаг байгууллагыг бодитоор урамшуулд...

Тод мэдээ2025/08/15

Оюутолгойн бүлэг ордын ашиглалтын талаар хянан шалгах түр хорооны да...

Тод мэдээ2025/08/15

Н.Учрал: Хөгжлийн банкны ТУЗ-д Азийн хөгжлийн банк төлөөллөө ажиллуу...

Тод мэдээ2025/08/15

Согтууруулах ундаа хэрэглэсэн жолооч машинтайгаа урсгал сөрж, осол г...

Тод мэдээ2025/08/15

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Өнөөдөр2025/08/15

Улаанбаатарт өдөртөө 24 хэм дулаан

Тод мэдээ2025/08/14

Таван шарын нүхэн гарцын гармын хойд хэсгийн авто замыг засаж шинэчи...

Тод мэдээ2025/08/14

Өмнөговь аймаг дулааны цахилгаан станц барих төслийг санхүүжүүлэх зо...

Тод мэдээ2025/08/14

Монгол Улсын Их Хурлын 2026 оны төсвийн төслийг олон нийтээр хэлэлцү...

Тод мэдээ2025/08/14

“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-д онцгой дэглэм тогтоосноос хойш нүүрсн...

Тод мэдээ2025/08/14

Зүрх судасны үндэсний төв байгуулах төслөөр 119 ортой эмнэлэг барина...

Тод мэдээ2025/08/14

Ч.Төгсдэлгэр: РЦНК-ийн баруун талд ногоон байгууламж барих асуудалд ...

Тод мэдээ2025/08/14

Боловсролын сайд П.Наранбаяр БНСУ дахь Монгол сургуулийн үүсгэн байг...

Тод мэдээ2025/08/14

Хэт чанга дуу чимээ гаргаж буй тээврийн хэрэгсэлд хяналт шалгалт хий...

Өнөөдөр2025/08/14

Өнөөдөр Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутгаар бороо орно

Өнөөдөр2025/08/14

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Тод мэдээ2025/08/13

"Нойр нь хулжсан Улаанбаатар" буюу дуу чимээгээр хүчирхийлэгчид

Тод мэдээ2025/08/13

2025-2026 оны хичээлийн жилд улсын хэмжээнд 1.3 сая сурагч суралцана...

Тод мэдээ2025/08/13

"Алтан намар-2025” өргөтгөсөн худалдаагаар бүх төрлийн ногоог хямд...

Санал болгох