Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн, СЗХ, Сангийн яамны удирдлагууд, Монголын банк, санхүүгийн салбарын төлөөллүүд АНУ-ын Нью-Йорк хотноо “Монголын хөрөнгө оруулалтын долоо хоног” нэгдсэн арга хэмжээнд оролцож байна. Энэ сарын 22-ны өдрөөс эхэлсэн арга хэмжээний эхний өдөр Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн тэргүүтэй төлөөлөгчид Нью-Йоркийн хөрөнгийн биржийн үйл ажиллагаатай танилцлаа. Энэ үеэр тус биржийн дэд ерөнхийлөгч, Олон улс хариуцсан зөвлөх газрын тэргүүн Крис Тэйлор болон бусад удирдлагуудтай уулзалт хийж, Монголын компаниуд, тэр дундаа банкнууд Нью-Йоркийн хөрөнгийн бирж дээр гарах боломжийн талаар санал солилцов. 

Арга хэмжээний хоёр дахь өдөр буюу дөрөвдүгээр сарын 23-нд Нью-Йорк хотноо “Монголын банкны форум” зохион байгуулагдаж, Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн, СЗХ-ны дарга Д.Баярсайхан тэргүүтэй төрийн байгууллагууд болон арилжааны банкнуудын төлөөлөл оролцож, илтгэл тавьж, панел хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.

Энэ үеэр Монголбанк, СЗХ болон Монголын банкны холбооны удирдлагууд Монголын банкны салбарын томоохон банкнууд дотоодын хөрөнгийн бирж дээр IPO хийж, нээлттэй хувьцаат компани болсон нь чухал алхам болсон бөгөөд тус салбарын хөрөнгө оруулалтын өгөөж 19.4 хувь байгаа нь Төв Азийн орнууд дундаа харьцангуй өндөрт тооцогдох үзүүлэлт гэдгийг онцлов.

Форумд гадаадын 50 гаруй хөрөнгө оруулагч, шинжээч оролцсоны дотор BNP Paribas, JP Morgan, Morgan Stanley, Standard Chartered Banks, Moody’s Rating Agency, Fitch Rating Agency зэрэг АНУ-д төвтэй томоохон банк, санхүүгийн байгууллагууд, хөрөнгө оруулалтын сангууд багтсан. “Монголын хөрөнгө оруулалтын долоо хоног” болон “Монголын банкны форум” үйл ажиллагааг хөрөнгө оруулалтын харилцаа, судалгааны чиглэлээр Нью-Йорк хотод үйл ажиллагаа явуулдаг “Capital Market Mongolia” компани Монголбанктай хамтран анх удаа зохион байгуулснаараа онцлог байв гэж Монголбанкнаас мэдээллээ.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2024 оны 73 дугаар тогтоолоор зэсийн баяжмалыг биржээр дамжуулан арилжаалах шийдвэр гарч, тус тогтоолын дагуу “Монголын хөрөнгийн бирж” ХК (МХБ) нь 2024 оны 4 дүгээр сарын 29-ний өдрийн 16:00 цагт зэсийн баяжмалын анхны арилжааг зохион байгуулахаар боллоо.

Эхний арилжаагаар 22.35%-ийн зэсийн агуулгатай нийт 3000 нойтон метр тонн зэсийн баяжмалыг тонн тутмыг 2141.83 ам.доллараас эхлэн дуудаж, арилжааг зохион байгуулах бөгөөд арилжигдсан зэсийн баяжмалыг БНХАУ-ын Эрээн боомтод хүргэж өгөх нөхцөлтэй.

Уул уурхайн бүтээгдэхүүний биржээр арилжаалах зэсийн баяжмалын арилжааг зохион байгуулах, бэлтгэл ажлыг хангах хүрээнд МХБ нь уул уухайн бүтээгдэхүүний арилжаа, холбогдох журам, арилжааны системийг танилцуулах сургалтыг хоёр удаа зохион байгуулж, 100 гаруй худалдан авагчийг хамруулсан.

2023 оны 4 дүгээр сарын 29-ний өдрийн арилжааны дэлгэрэнгүй мэдээллийг энд дарж үзэж болон хэмээн Монголын хөрөнгийн биржээс мэдээллээ. 

Монгол улс хүнсний хувьсгалаа цаасан дээр хийгээд "гурилаар хараат" болчихно гэж та бүхэн зүүдлээгүй явсан биз. Тэгвэл шатахуун, түлш, цахилгаан гээд ОХУ-ын хараат ямарваа нэгэн алхам хийхдээ хазгай гишгэчихвэл улсаараа харанхуй руу бүдэрч мэдэхээр айдастай өвлийг давсан. Тэгвэл өдгөө эх орныхоо хөрсөнд тариалж дотоодын хэрэгцээгээ хангаж буйг нь дэмжих нь бүү хэл салхинд хийсгэх бодлого барихаар болов уу гэлтэй шийдвэрүүд гаргалаа. 

Гадаадаас импортоор хямд өртөгтэй гурилыг гаалийн албан татваргүйгээр оруулж ирэх хууль батлагдлаа. Тодруулбал, “Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай” хууль батлагдсанаар:

• Засгийн газраас жил бүр шаардлагатай импортын гурилын хэмжээг тогтооно. Ингэснээр гадаадаас хямд, чанартай гурил орж ирнэ.
• Газар тариалангийн салбарыг бүрэн хамгаалалтад авч, зах зээлийн зарчмаар үнэ тогтооно.
• Жил бүр 100 мянган тонн улаан буудайг стратегийн нөөцөд авах, улаан буудайг биржээр худалдаалах боломжтой болно. Ингэснээр газар тариалангийн салбар бизнес зарчмаар хөгжих боломж нь бүрдэнэ" хэмээн лоозондов. 

Ийнхүү "гуйлгачин" монгол зангаа тавихгүй байсаар дахин хэрэгжүүлж хүнсний хувьсгалаа ч ухраах алхам руу түлхэж орхилоо. Тэртээ 2008 онд С.Баяр Ерөнхий сайдаар ажиллаж байх хугацаандаа ОХУ-аас 100 мянган тонн гурил, будаа гуйж очсон түүхтэй. Ийнхүү идэх хоолоо хүнээс гуйж явна гэдэг гутамшиг гээд "Атрын-III" аяныг хэрэгжүүлж асуудлыг даван гарч байлаа.

Үүнийхээ үр дүнд Монгол Улс гурилынхаа хэрэгцээг 100 хувь дотоодоос хангадаг болсон билээ. Гэвч энэ үйл явдлыг эргэн давтах гээд байгаа нь харамсалтай. Хэрвээ хэмжээ хязгааргүй гурил импортоор оруулаад байвал энэ байдал руу эргээд очих нь ойлгомжтой. Энэ нь бодит байдал дээр хэрэгжвэл бид дахиад л үйлдвэрлэлгүй зогсож буудайгаа ч эх орондоо тариалах боломжгүй болж олон мянган хүн ажилгүйчүүдийн эгнээнд шилжинэ.

Бичигдээгүй хуулийн зарчмын дагуу иргэд импортоор орж ирсэн хямд гэх гурилыг сонгож хүнсэндээ хэрэглэх нь тодорхой. Ингээд хүнсний аюулгүй байдлыг хангах үүднээс дотооддоо гол нэрийн хүнсний бүтээгдэхүүнээр хангана гэж сүртэй "Хүнсний хувьсгал" эхлүүлсэн нь цагаан дээр хараар бичигдэн үлдэхээс өөр ахиц дэвшилгүй үлдэнэ. Манай улс өдгөө махны зах зээлээ Хятадуудад алдчихаад  дарлуулж байгаа гэдгийг санах хэрэгтэй.

Бүхий л зүйлдээ хараат болж байна гэдэг ажилгүй, анхайгүй монгол хүмүүсийг ирээдүйд төрүүлэхэд хамгийн их түлхэц болж буйгаа улс төрчдийн хэн нь ч ойлгохгүй байна гэж баймгүй!!!

Өнөөдрийн хямд үнэ хэмээн хэлэхийн цаана ирээдүйд бид өчнөөн саяар ч гурилаа авч идэх байдалд хүрч мэднэ. ОХУ-аас шатахуунаа нийлүүлэхгүй гэхэд хомсдолд орж үнэ нэмдэгтэй агаар нэг. Ирэх сонгуульдаа ахиухан санал авах гэсэн өнгөц бодлогын үр дүнд бид улсаараа амсах болж буй нь эмгэнэл.  Атрын аянаа хамгаалах гэж гаалийн татварыг тавьж байсан. Гэтэл өнөөдөр бүр салбараар нь татаж унагах бодлогыг барьж эхлэх нь юуны учир вэ?!