Тод мэдээ
Монгол Улсад Цус судлалын алба үүссэний 60 жилийн ой тохиож байна
Монгол Улсад цус судлалын алба үүссэний 60 жилийн ой тохиож байна. Түүхт ойг тэмдэглэх ёслол хүндэтгэлийн арга хэмжээ 2023 оны аравдугаар сарын 05-ны өдөр Монголын Хүүхдийн ордонд боллоо.
Анх 1963 онд “Цусны төв станц” нэртэй байгуулагдсан тус байгууллага Эрүүл мэндийн яамны харьяа Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төв болж өргөжин тэлж, үндэсний хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулдаг аймаг орон нутагт салбар нэгжтэй томоохон байгууллага болж хөгжсөн их ойн баярт Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх илгээлт ирүүлснийг Ерөнхийлөгчийн эрүүл мэнд, спорт, нийгмийн бодлогын зөвлөх Т.Мөнхсайхан гардуулж, Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг цахимаар мэндчилгээ дэвшүүллээ.
С.Чинзориг сайд мэндчилгээндээ нэгэн жарны түүхийг хамтдаа бүтээлцсэн эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүд, тус салбарын үе үеийн ахмадуудад талархал илэрхийлээд цусны аюулгүй байдлыг хангах, цусны албыг хөгжүүлэх, асуудал улс орон бүрийн төрийн бодлогын салшгүй хэсэг бөгөөд Монгол Улсын Засгийн газар, Эрүүл мэндийн яамнаас цус, цусан бүтээгдэхүүний нөөц, хангамжийн тогтвортой байдал, цусны аюулгүй байдлыг хангах, цус сэлбэлт судлалын үйл ажиллагаатай холбоотой эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, техник технологи, барилга байгууламжийн шинэчлэл хийх, хүний нөөцийг чадавхжуулахад үргэлж анхаарч, бодлого, шийдвэртээ тусгаж ирснийг онцлон тэмдэглэв.
Тэрбээр “Цусны станц ба салбар байгуулах тухай” БНМАУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн 1963 оны 505 дугаар тогтоолоор Гуравдугаар эмнэлгийн цусны станцыг Бактер шинжилгээний газрын Корийн ийлдэс бэлтгэх тасагтай нэгтгэж Цусны төв станцыг байгуулж, анхны захирлаар Чимэддуламын Шарав эмчийг томилсноор Монгол Улсад цус сэлбэх алба бие даан албан ёсоор байгуулагдсан бөгөөд өнөөдөр дэлхийн жишигт нийцсэн Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төв болж хөгжсөн.
Түүхэн хугацаанд цус сэлбэлт судлалын салбарын үе үеийн эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүд, эрүүл мэндийн ажилтнууд бусдын амь нас, эрүүл мэндийн төлөө өөрийн эрүүл мэндээ умартсан зүтгэсэн нөр их хөдөлмөр, хүмүүнлэгийн үйлсийн хүчээр энэ салбарын түүх бичигдсэнийг бид ойлгон хүндэтгэдэг билээ.
Та бүхний эрдэм мэдлэг, ур чадварын ачаар хүн амаа эрүүлжүүлэх чиглэлээр хэрэгжүүлсэн төрийн бодлогын дүнд бий болсон 1960-1980-аад оны хүн амын өсөлт, анагаах ухааны хөгжилтэй холбоотой мэс заслын эмчилгээнд хэрэгцээтэй цус, цусан бүтээгдэхүүний эрэлт, 1990-ээд оны нийгэм эдийн засгийн хямрал, эрүүл мэндийн салбарт тулгарсан хүндрэл, бэрхшээл, 2000-аад оны эрүүл мэндийн салбарын шинэчлэлт бүрт та бүхний оруулсан хувь нэмэр асар их” хэмээн тус салбарт ажиллагсдын хөдөлмөр, зүтгэлийг үнэлж явдгаа илэрхийлсэн.
Ойн баярын арга хэмжээнд оролцогсдод мэндчилгээ дэвшүүлж Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвийн ерөнхий захирал, анагаах ухааны доктор Н.Эрдэнэбаяр ЭМЯ-ны Төрийн захиргааны удирдлагын газрын дарга С.Эрдэнэтуяа, ДЭМБ-ын Монгол дахь Суурин төлөөлөгч Сокорро Эскаланте нар үг хэллээ.
Н.Эрдэнэбаяр захирал “Бид хийж бүтээсэн ажлаа мөнхжүүлэх үүднээс түүхэн замналаа ном болгож, баримтат кино гаргасан. Баярын арга хэмжээнд маань үе үеийн ахмад ажилтнууд, эрүүл мэндийн байгууллагынхан, бүхий л цаг хугацаанд хамтран ажилладаг хүндэт донорууд хүрэлцэн ирсэн байна. Ойдоо зориулан ард иргэдэд цусны донорын хэрэгцээ шаардлага, тулгамдсан асуудлыг бодлогын хэмжээнд танилцуулах хурал зохион байгуулахаар төлөвлөсөн.
Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төв нь төрөөс санхүүждэг эрүүл мэндийн байгууллагуудаас цорын ганц олон улсын стандарт хэрэгжүүлдэг байгууллага бөгөөд манайхаас үйлдвэрлэж байгаа бүтээгдэхүүн олон улсын шаардлагад нийцэж, цусны аюулгүй байдлыг хангаж чадаж байгаа” гэв.
Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвийн харьяа 26 салбар төв орон нутагт үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд цус цуглуулах, үйлдвэрлэх, хадгалах, тээвэрлэх иж бүрэн тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан. Нийтдээ 14 төрлийн цус, цусан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг байсан тус байгууллага гурван жилийн өмнөөс бүх салбартаа тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл хийснээр өдгөө 36 нэр төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж хүн ардыг аюул өвчнөөс аврахад хувь нэмрээ оруулан зүтгэж буйг эрүүл мэндийн салбарт хамтран зүтгэгчид нь ойн баярын үеэр онцлон тэмдэглэж, онцгойлон талархал илэрхийлж байлаа.
Жаран жилийн ойн баярын хүндтэй зочдын нэг Монгол Улсын “Алтан донор” Д.Бум-Эрдэнэ 2001 оноос эхлэн 250 удаа цусаа өгч олон зуун хүний амийг аварсан ачтан. Тэрбээр өнөөдрийн үйл ажиллагаанд хүндэт зочноор оролцож хэлсэн үгэндээ “Эрүүл хүн бүр цусаа өгч бусдад амьдрал бэлэглэнэ гэдэг хамгийн буянтай үйлс юм. Миний хувьд 700-800 хүний амь аварч “Алтан донор” болсон. Гэхдээ хэчнээн хүн аварсан тоондоо биш хамгийн гол нь хүнд буян болж, тус хүргэсэндээ баярладаг. Нэг үеэ бодоход цусны донор ховор биш болсон. Залуучууд энэ үйлсэд нэгдэх нь нэмэгдсэн” хэмээсэн юм.
Нэгэн жарны түүхэн ойгоо баяр хөөр дүүрэн тэмдэглэж буй Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвийн үе үеийн ахмадууд байгуулагынхаа цаашдын хөгжлийн төлөө санаа бодлоо энэ үеэр хуваалцаж байсан юм. Тэд цусны донорын сургалт, сурталчилгаагаар дамжуулан өсөн нэмэгдэж буй цус цусан бүтээгдэхүүний хэрэгцээг хангах, сайн дурын, авлагагүй цусны донорын эгнээг өргөжүүлэх, амьдралын зөв дадал хэвшлийг бий болгох, эрүүл зан үйлийг төлөвлшүүлэхэд иргэний үүрэг, хариуцлагыг нэмэгдүүлэх, төрийн болон төрийн бус байгууллагын хамтын оролцоог хангаж, үйл ажиллагааг нь уялдуулан зохицуулахад ЭМЯ бодлогын хэмжээнд анхаарч буйд талархал илэрхийлсэн юм.
Тод мэдээ
Зам тээврийн ослын хэмжилт зэргийг дроноор шийдэх талаар БНСУ-ын компанитай санал солилцлоо
Нийслэлийн ИТХ-ын дарга А.Баяр БНСУ-ын “MGIS” компанийн захирал Ким Жун Вү, ахлах инженер Хан Сун Ён нарыг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтаар авто замын түгжрэлийг үүсгэж буй хүчин зүйлийн нэг болох зам тээврийн ослын буруутан болон хохирлыг цагдаагийн ажилтан очихгүйгээр дрон болон АI технологи ашиглан хэрхэн богино хугацаанд шийдвэрлэх боломжтой талаар санал солилцлоо.
Учир нь нийслэлийн зам тээврийн ослын дуудлагын 80 орчим хувийг хоёр машин шүргэлцсэн гэх дуудлага эзэлдэг байна. Энэ тохиолдолд цагдаа ослын газар түгжрэлээс хамаарч дунджаар 15-40 дараа очдог бол ослын газар хэмжилт хийх, шаардлагатай мэдээллийг цуглуулахад багадаа 30 минутаас дээш хугацааг зарцуулдаг байна. Үүнээс хүнд төрлийн ослын газарт 2 цаг ажиллах тохиолдол ч гардаг байна. Хамгийн гол нь энэхүү хугацаанаас хамаарч тухайн орчмын авто замд түгжрэл үүсдэг бөгөөд нийслэлийн түгжрэлийн тулгамдсан асуудал болоод байгааг албаныхан хэллээ.
Уулзалтын үеэр НИТХ-ын дарга А.Баяр “Нийслэлийн зам тээврийн ослын 80 орчим хувийг хоёр машин шүргэлцсэн осол эзэлж байна. Үүнийг 5-10 минутад шийдэх технологийн шийдлийг л бид хайж байна. Зам тээврийн ослын дуудлага ирэхэд цагдаа заавал ослын газар очихгүйгээр дрон нисгэж зураг авч мэдээллийг системд илгээх. Илгээсэн мэдээллийг AI технологийн тусламжтайгаар боловсруулж хэн буруутай, хэдэн төгрөгийн хохирол гарсныг тогтоодог болох нь тэргүүний зорилго. Тухайн жолооч нар ч ослын зургаа систем рүү илгээж болно гэсэн үг. Дүүрэг болгон замын хөдөлгөөний удирдлагын төвтэй. Энэ төвөөс дроноо удирддаг систем л шаардлагатай байна. Хоёрт цагдаа, даатгал зайлшгүй очих тохиолдол буюу хүний эрүүл мэнд, амь нас хохирсон ч юм уу, эсвэл 3-4 машин мөргөлдсөн, хайс хашлага мөргөсөн тохиолдолд цагдаа дронтойгоо очиж нисгээд шаардлагатай зураг, дүрсээ авах. Ослын нөхцөл байдлаас хамаарч дрон нисгэж цаг хугацааг хэмнэх, ослоос шалтгаалсан түгжрэлийг үүсгэхгүй байх л зорилго тавиад байна. Энэ чиглэлээр дроны системийн хөгжүүлэлт хийх боломжтой юу” гэдгийг тодрууллаа.
“MGIS” компанийн захирал Ким Жун Вү “Бид БНСУ-даа Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын газартай хамтран ажилладаг. Систем хөгжүүлэлт, дрон зураг авалт, борлуулалт гэсэн хэлтэстэй. Зам тээврийн ослын газарт дроныг ашигласнаар цаг хугацааг 60-70 хувь хэмнэж байгаа судалгаа гарсан. Дроны үйлдвэрлэл, хөгжүүлэлт дэлхий дахинаа эрчимтэй хөгжиж байна. АНУ, ОХУ зэрэг орнуудад дроныг зам тээврийн ослын, тэр дундаа мөрдөх ажиллагаанд ашиглах болсон. Монголд ч гэсэн энэ чиглэлээр дроны системийг хөгжүүлэх боломжтой гэж харж байна. Гол нь цаг хугацаа, эдийн засгийн хувьд олон хэмнэлтийг хийх боломжтой гэж харж байна. Та бүхний хүсэж буй системийн хөгжүүлэлтийг хийхэд эхний ээлжид дата мэдээлэл цуглуулах, судалгаа, туршилт хийх гээд багагүй хугацаа орох ч хамтарч ажиллахад таатай байх болно” гэдгээ илэрхийллээ.
Тод мэдээ
Интерполоор эрэн сурвалжлагдаж байсан БНСУ-ын иргэнийг хяналт шалгалтаар илрүүллээ
Интерполоор олон улсын хэмжээнд эрэн сурвалжлагдаж байсан БНСУ-ын иргэнийг Гадаадын иргэн, харьяатын газар хяналт шалгалтаар ирүүлж, зөрчлийн хэрэг нээн шалгалтын ажиллагаа явуулж байна.
Тус иргэн нь БНСУ-д бусдаас онц их хэмжээний мөнгө залилсан хүндрүүлэх нөхцөл байдалтай эдийн засгийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэх хэрэгт шалгагдаж, Интерполын “Улаан булант” зар мэдээгээр олон улсын хэмжээнд эрэн сурвалжлагдаж байсан бөгөөд 2017 оноос хойш Монгол Улсад хууль бусаар оршин сууж байсан нь тогтоогдсон.
Уг иргэнийг Дүүргийн эрүү, иргэний хэргийн хялбар ажиллагааны анхан шатны тойргийн шүүхийн шүүгчийн захирамжаар саатуулан шалгаж, Монгол Улсаас албадан гаргахаар ажиллаж байна гэж ГИХГ-аас мэдээллээ.
Тод мэдээ
Олон улсын прокурорууд цахим орчин дахь гэмт хэрэгтэй хамтран тэмцэнэ
Олон улсын прокуроруудын холбооны Зүүн Европ, Төв Азийн бүс нутгийн 10 дахь удаагийн бага хурал Шангри-Ла зочид буудалд болж байна.
“Прокурорын үүрэг, оролцооны хувьсал: Цахим орчин дахь гэмт хэрэгтэй тэмцэх сорилтууд, сайн туршлага” сэдвийн дор болж буй хурлыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх нээж үг хэллээ.
Тэр бээр, цахим орчин, кибер аюулгүй байдлын эрсдэл нь улс орнуудын хил хязгаараас үл хамаарч прокурорын байгууллагуудын өмнө урьд хожид байгаагүй шинэ сорилт бий болгож байгааг тэмдэглэлээ.
Иймээс хамтын хүчин чармайлт, цогц шийдэл, харилцан уялдаатай бодлого чухал гэдгийг онцолж, прокурорын байгууллагууд цаашид хуулийн засаглал, шударга ёсыг бэхжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байгаагаа илэрхийлэв.
Монгол Улс ардчилал, хууль дээдлэх зарчим, хүний эрх, эрх чөлөөний үнэт зүйлсийг тууштай хамгаалж, прокурорын байгууллагын хараат бус, бие даасан байдлыг бататгах, эрх зүйн шинэчлэлийг эрчимжүүлэх, олон улсын гэрээ, конвенцыг нэг мөр хэрэгжүүлэх, улс орны сайн жишгийг нутагшуулах чиглэлээр идэвх, санаачилгатай ажиллаж байгааг хэллээ.
Бага хурлаар “Олон нийтийн сүлжээ ба гэмт хэргийн хувьсал, чиг хандлага”, “Цахим орчинд үйлдэгдэж буй хүүхдийн эсрэг гэмт хэрэгтэй тэмцэх нь”, “Технологийн дэвшил, инновацыг гэмт хэрэгтэй тэмцэхэд ашиглах нь”, “Хүн худалдаалах гэмт хэрэг: Бүс нутгийн чиг хандлага, стратеги, хохирогчийг хамгаалах ажиллагаа” сэдвийг хэлэлцэх юм.
25 улсын 100 орчим төлөөлөгч оролцож буй хурлыг Олон улсын прокуроруудын холбоо, Монгол Улсын Ерөнхий прокурорын газар хамтран зохион байгуулж байна.
1995 онд байгуулагдсан Олон улсын прокуроруудын холбоо нь дэлхийн прокуроруудыг нэгтгэсэн байгууллага бөгөөд 177 орны 183 гишүүн байгууллага, 1,900 орчим бие даасан гишүүнтэй юм
