Тод мэдээ
МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ эрүүл мэндийн салбарын төлөөлөлтэй уулзлаа
Монгол Ардын намын дарга, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ өнөөдөр /2024.06.18/ эмч нарын төлөөлөлтэй уулзаж, ярилцлаа. “Эрүүл мэнд-Шинэ сэргэлт” сэдэвт уг уулзалтад МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн хамтаар УИХ-ын гишүүн, Монгол Улсын гавьяат эмч Ж.Чинбүрэн, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Эрүүл мэнд, спорт, нийгмийн бодлогын зөвлөх Т.Мөнхсайхан болон МАН-аас УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуульд жагсаалтаар нэр дэвшиж буй эрүүл мэндийн салбарын төлөөлөл болох АШУҮИС-ийн Нийгмийн эрүүл мэндийн сургуулийн багш О.Саранчулуун, Харвардын Анагаах ухааны их сургууль, Харвардын Нийгмийн эрүүл мэндийн их сургуулийн багш, профессор Д.Ганмаа, Улсын ll төв эмнэлгийн элэг шилжүүлэн суулгах багийн координатор, зөвлөх эмч Ч.Энхболд, МҮЭ-ийн холбооны ерөнхийлөгч С.Эрдэнэбат нар оролцож, эмч, мэргэжилтнүүдэд мэдээлэл өгч, сонирхсон асуултад хариулсан юм.
Уулзалтын эхэнд МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Өнгөрсөн хугацаанд эмч нар цар тахлыг даван туулж 40 орчим мянган хүний амь насыг аварч чадсан. Ази, Номхон далайн бүсэд Монгол Улс 1.5 жилийн өмнө хатуу хөл хориог цуцалж чадсан. Эмч нарынхаа ачаар экспортыг нээж, Монгол Улс эдийн засгийн хүндрэлээс гарч чадсан. Эмч нартаа баярлалаа” хэмээгээд “Монгол Улс нутаг дэвсгэрийн төлөөлөлд түшиглэсэн 76 гишүүнтэй УИХ, өнгөрсөн 30 жилийн амжилт бүтээл, алдаа оноог түүх болгон үлдээж, нийгмийн салбар бүрийн дуу хоолой, иргэдийн идэвхтэй оролцоо бүхий шинэ парламентын эрин үеийг эхлүүлж байна. Эдийн засгийн өсөлтийг, нийгмийн суурь асуудлуудыг шийдвэрлэхэд илүүтэй чиглүүлэх үүднээс намын жагсаалтыг мэргэжлийн экспертүүдээс бүрдүүлэх зарчмыг баримталж ажиллалаа. Эмч нарын төлөөлөл Харвардын Нийгмийн эрүүл мэндийн ухааны их сургуулийн багш, дэд профессор Д.Ганмаа докторыг Монголын парламентад хүчтэй дуу хоолой болж чадна гэдэгт итгэж нэр дэвшүүлж байна. АШУҮИС-ийн Нийгмийн эрүүл мэндийн сургуулийн багш О.Саранчулуун, Улсын ll төв эмнэлгийн элэг шилжүүлэн суулгах багийн координатор, зөвлөх эмч Ч.Энхболд жагсаалтаар нэр дэвшиж байна. Мөн тойрогт Ж.Чинбүрэн, Т.Мөнхсайхан, А.Цогцэцэг, С.Энхболд нарын олон сайн эмчийг нэр дэвшүүлж байна. Тиймээс та бүхэн эрүүл мэндийн салбарынханд Монголын парламентын үүд хаалга нээлттэй байх энэхүү боломжийг дэмжихийг хүсье” хэмээв.
“Эрүүл мэнд-Шинэ сэргэлт” уулзалтын үеэр эмч мэргэжилтнүүдийн төлөөллөөс салбарын болон нийгмийн эрүүл мэндтэй холбоотой асуултуудад хариулт авсан юм. Тухайлбал,
-Эмч, эмнэлгийн ажилчдын нийгмийн асуудалд хэрхэн анхаарч байна вэ?
Ерөнхийлөгчийн Эрүүл мэнд, спорт, нийгмийн бодлогын зөвлөх Т.Мөнхсайхан:
-Эрүүл мэндийн сайдаар ажиллах хугацаандаа хоёр зүйлд анхаарсан. Нэгдүгээрт, цар тахлын хүнд үед ажилласан. Нөгөө талдаа эрүүл мэндийн салбарын хөгжлийг түргэтгэхэд чиглэж ажилласан. Ковидын үед эрүүл мэндийн салбарынхан эрсдэлтэй нөхцөлд ажилласан. Яг халдвартай хүмүүстэй тулж ажилласан эмнэлгийн ажилтнуудад нэмэлт урамшууллыг өндөр тооцож өгсөн. Ковидыг хүн хүчний дутагдалд орохгүйгээр даван туулсан гавьяа гүйцэтгэлийн тогтолцоонд шилжсэнтэй холбоотой. Салбарын ажилчдын нийгмийн асуудлыг шийдэх ажлууд шат дараатай хийгдсэн. Эрүүл мэндийн салбарынхан ахуй амьдралдаа санаа зовохгүйгээр явах ёстой. Тиймээс гүйцэтгэлийн санхүүжилтийн тогтолцоонд шилжсэн. Ингэснээр салбарынхан сайн ажиллах тусмаа цалин урамшуулал илүү авах боломж бүрдсэн. Үр дүнд нь үйлчлүүлсэн ард иргэд сэтгэл ханамжтай, эрүүл мэндийн салбарынхан ч сэтгэл ханамжтай байх боломж бүрдсэн. Эрүүл мэндийн байгууллагууд санхүү мөнгөнийхөө асуудлыг шийддэг хагас бие даасан тогтолцоо руу орох боломжтой болсон. Гэхдээ энэ ажил хангалттай хэмжээнд биеллээ олохгүй байна. Мэдээж олон шалтгаан байгаа. Хамгийн гол нь эрүүл мэндийн салбарт ногдож байгаа төсөв хүрэлцэхгүй байна. Цаашдаа ДНБ-ий тодорхой хувийг эрүүл мэндийн салбарт зарцуулдаг болвол асуудал бүрэн шийдэгдэх боломж бүрдэнэ. Мөн нийгмийн эрүүл мэндийг сайжруулах чиглэлээр анхаарч ажилласан. Энэ хүрээнд өвчин тусахгүй байх, өвчний шалтгааныг арилгах, урьдчилан сэргийлэх ажлуудыг сайржруулах чиглэлээр анхаарч ажиллалаа.
-УИХ-аар Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг баталсан. Энэ хуулиар ямар асуудлуудыг шийдэж байгаа вэ?
УИХ-ын гишүүн Ж.Чинбүрэн:
-2020-2024 оны парламент анагаахын шинжлэх ухааны хамгийн сүүлийн технологийг нэвтрүүлж, ард иргэдийнхээ эрүүл мэндийн үйлчилгээг хүргэх зорилгыг биелүүлэхийн төлөө ажилласан. Эрдэнэсийн сангийн ногдол ашгийг хамгийн түрүүнд эрүүл мэнд, боловсролд зарцуулахаар болсон. Өнөөдөр Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас 2 их наяд төгрөгийг ард иргэдийнхээ эрүүл мэндэд зарцуулдаг боллоо. УИХ-аас эмийн сонсголыг зохион байгуулж эрүүл мэндийн салбарт нүүрлэсэн бусармаг асуудлуудыг уудалж, Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг баталж чадсан. 2024.10.01-нээс хэрэгжиж эхлэх энэ хуулиар бүх хулгайн үүд хаалгыг хаасан. Өнөөдөр гүйцэтгэлийн санхүүжилтээр авах ёстой эмнэлгүүдийн өгөөжийг эм, эмийн хэрэгслийг хэд дахин нугалж зардаг нөхдүүдэд өгч байгаа явдлыг шийдэж өгсөн. Бидэнд муу антибиотик олдож байгаа учраас долоохон хоногт эмчлэх өвчнийг 21 хоног эмчилж байна. Эндээс үүдэн эмнэлгүүд асаргаа сувилгаандаа хамаг төсвөө зарцуулж байна. Сайн чанартай эмээр эмчилгээ үйлчилгээ явуулмаар байна. Тиймээс эмийн сонсголоор чанаргүй эмийг шагийн үнээр зардаг явдлыг хориглосон.
-Эрүүл мэндийн салбарт тулгарч буй хүндрэлтэй асуудлыг засаж залруулах бодлого шийдвэрийн талаар Таны санал?
Харвардын Нийгмийн эрүүл мэндийн их сургуулийн багш, профессор Д.Ганмаа:
-Би ажлын гараагаа асрагчаар эхэлж байсан. Монголд Цэргийн төв эмнэлэгт мэдрэлийн эмчээр ажиллаж байв. Дараа нь Америкийн эмнэлэгт ажиллаж байлаа. Монголд сүүлийн 20 жил тасралтгүй эрүүл мэндийн салбарт эрдэм шинжилгээ судалгааны ажлууд хийж ирсэн. Манай салбарт тулгарч байгаа нэгдсэн бодлогыг зангидахын тулд бодитой зөв мэдээлэл хэрэгтэй байна. Бидэнд сүүлийн 30 жил цуглуулсан мэдээлэл бий. Гэхдээ энэ мэдээлэл яг үнэн үү? Мэдээлэл үнэн, зөв эсэхээс хамаарч олон асуудал шийдэгдэнэ. Миний туршлагаар бодитой үнэн зөв мэдээллийг цуглуулах судалгааг бид сайтар хийх хэрэгтэй. Тэр судалгаанд салбар бүрийн оролцоог хангаж, бодлогоо тодорхойлох ёстой. Эрүүл мэндийн салбар бусад салбартайгаа хамтарч ажиллаж байж үр дүнд хүрнэ.
Тод мэдээ
Т.Даваадалай: Улаанбаатар хотыг нэгдсэн стандарттай, хүртээмжтэй хот болгоход анхаарч ажиллаж байна
Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн орчны хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор “Гэрээсээ гарцгаая” аяны хүрээнд УИХ-ын гишүүн О.Саранчулуун, нийслэлийн Засаг даргын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай болон холбогдох албаныхан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төлөөлөл Улаанбаатар хотын гудамж, замын нөхцөл байдлыг үнэлж, үйлчилгээний газрууд, нийтийн тээврээр үйлчлүүллээ. Энэ үеэр хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн Улаанбаатар хотод амьдрахад ямар бэрхшээл тулгардаг, тэдгээрийг хэрхэн шийдвэрлэх талаар хэлэлцэж, гаргалгааг ярилцлаа.
“Гэрээсээ гарцгаая” аяны хүрээнд 2.5 км замыг туулахдаа эхлээд үйлчилгээний байгууллагын нөхцөл байдалтай танилцлаа. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн, тэр дундаа тэргэнцэртэй иргэн дэлгүүр, хоолны газар зэрэг үйлчилгээний байгууллагаар үйлчлүүлэхэд орц, гарцын асуудал хамгийн их саад болдог. Ихэвчлэн налуу зам байдаггүй. Ороход хаалганы хөндлөвч төмөртэй хэсгүүд саад учруулж байлаа.
Үүний дараа Улаанбаатар хотын төвийн гудамжаар явган замын нөхцөл байдалтай танилцлаа. Улаанбаатар хотоос төвийн бүсийн гол, гудамж замын 15 байршилд 59.6 км явган замыг байгалийн чулуугаар жигдэлж, нэг стандарттай болгож байгаа нь бүх иргэнд ээлтэй, хүртээмжтэй байдлыг бий болгох зорилготой. УИХ-ын гишүүн О.Саранчулуун, нийслэлийн Засаг даргын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төлөөлөл хуучин явган замтай хэсгээр явахад эвдрэл, гэмтэл, доголтой хэсгүүд таарч байв. Хуучин явган замын хээтэй болон хөндлөн хийцүүд, эвдрэл нь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн явах саад учруулдаг. Ийм замаар тэргэнцэртэй хүн удаан явахад бөөр өвддөг гэдгийг тэргэнцэртэй иргэд хэлж байв. Хүүхдийн тэрэгтэй явахад ч гэсэн хүндрэлтэй, донсолгоотой байдаг гэнэ. Харин байгалийн чулуугаар шинэчилж байгаа явган замууд нэг жигд учраас бэрхшээл байхгүй гэсэн юм.
УИХ-ын гишүүн О.Саранчулуун “Монголд хөгжлийн бэрхшээлтэй 10 хүн тутмын 6 нь олдмол бэрхшээлтэй байдаг. Хамгийн энгийн жишээг та бүхэн сая харлаа. Тэргэнцэртэй хүн үйлчилгээний газрууд руу ороход налуу зам байдаггүй. Хотын явган хүний зам нэгдсэн стандартгүй байгаа нь зорчиход хүндрэл үүсгэдэг. Бид Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн тухай конвенцын хүрээнд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн оролцоог дэмжиж ажиллах үүрэгтэй. Үүний нэг жишээ болгож “Гэрээсээ гарцгаая” аяныг хэрэгжүүлж байна. Биет байдлаар орчны хүртээмжийг хэрхэн сайжруулах вэ гэдэгт шалгуур үзүүлэлтүүдийг ийнхүү туршиж байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангах, амьдрах орчныг дээшлүүлэх зорилгоор нутгийн удирдлагын байгууллагуудын оролцоог сайжруулахын тулд 32 шалгуур үзүүлэлт бүхий 13 бүлэг төлөвлөгөөг тусгасан гарын авлагыг мөн боловсруулсан” гэдгийг хэллээ.
Нийслэлийн Засаг даргын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай “Гэрээсээ гарцгаая” аяныг дэмжиж, 2.5 км газарт явган зам, үйлчилгээний байгууллагууд, нийтийн тээврээр зорчлоо. Хот гэдэг бол ганцхан хүнд зориулагдаагүй. Хот бүх хүнд тэгш, хүртээмжтэй орчин нөхцөлтэй байх ёстой. Улаанбаатар хотод хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн орчны хүртээмжийг сайжруулахад дутагдалтай зүйлс нэлээд ажиглагдлаа. Үйлчилгээний газрууд налуу замаа шийдэж өгөх хэрэгтэй. Нийтийн тээврийн жолооч нар хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнтэй хэрхэн харьцах, тэдэнд хэрхэн туслахад суралцмаар байна. Явган хүний замыг нэгдсэн стандартаар шинэчлэх нь чухал байна. Улаанбаатар хотын зүгээс нэгдсэн стандарттай, хүртээмжтэй хотыг бий болгоход уялдаа холбоотой ажиллана” гэдгийг тодотгов.
“Гэрээсээ гарцгаая” аяны хүрээнд дараагийн зогсоол нийтийн тээврээр үйлчлүүлэх байв. Тэргэнцэртэй иргэн нийтийн тээврээр үйлчлүүлэхэд орц, гарцын асуудал мөн хүндрэлтэй байдаг. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд зориулсан буух товчлуурыг ашиглаж сурах, бууж, суух налуу замыг ашиглаж сурах хэрэгтэй. Үүний тулд нийтийн тээврийн жолооч нарыг сургалтад хамруулах ажлыг зохион байгуулах талаар аянд оролцогсод хэлэлцэв. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих төвийн гаднаас аяны маршрут өндөрлөж, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төлөөлөл санал бодлоо хуваалцаж, нийслэлийн Засаг даргын орлогч Т.Даваадалай, УИХ-ын гишүүн О.Саранчулуун нар санал хүсэлтүүдийг бодит ажил хэрэг болгоход гар бие оролцохоо илэрхийллээ.
Тод мэдээ
Зөвшөөрөлгүй ногоон байгууламжийг устгасан болон эзэмшил бүхий газраасаа хэтрүүлэн хашаа барьсан зөрчлийг арилгуулж байна
Нийслэлийн хэмжээнд нийтийн эзэмшлийн зам, талбайг зөвшөөрөлгүй сэтлэх, ногоон байгууламжийг устгах, эзэмшил бүхий газраасаа хэтрүүлэн хашаа барих зэрэг зөрчил илэрсээр байна. Тодруулбал, Хүннү 2222 хорооллын автобусны буудлын баруун талд “Хангилцаг” ХХК дулааны шугамын ажил гүйцэтгэхдээ ногоон байгууламжийг зөвшөөрөлгүй тайрч устгасан бол “Номин Реалтор” ХХК эзэмшил бүхий газраасаа хэтрүүлэн хашаа барьсан. Уг асуудалтай холбогдуулан нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засгийн хөгжил, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай болон холбогдох албаныхан тус байршилд ажиллалаа.
Монгол Улсын Засгийн газар, Дэлхийн банкны Олон улсын хөгжлийн ассоциацийн хамтарсан “Улаанбаатар хотын дулаан хангамжийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх төсөл”-ийн хүрээнд Хан-Уул дүүргийн 18 дугаар хороо, Удирдлагын академийн гудамж “Хүннү 2222” хотхоны замын хойд талд “Хангилцаг” ХХК дулааны магистраль шугамын барилга угсралтын ажил гүйцэтгэж буй. Гэвч ажил гүйцэтгэх үеэрээ Хүннү 2222 хорооллын автобусны буудлаас баруун тийш 320 метр орчим урт зайд авто замын хажуугийн шар хуайс моддыг сүйтгэсэн. Тиймээс өнгөрсөн долоодугаар сарын 31-нд НХШГ-аас ногоон байгууламжийг зөвшөөрөлгүй тайрч устгасан “Хангилцаг” ХХК-д зөрчлийг арилгах хугацаатай мэдэгдлийг хүргүүлсэн. Ийнхүү өнөөдөр давтан хяналт шалгалт хийхэд тус аж ахуйн нэгжийн зүгээс ногоон байгууламжийн нөхөн сэргээлтийг хийж эхлүүлсэн бөгөөд ирэх аравдугаар сарын 1-нд мод тарина гэлээ.
Харин “Номин Реалтор” ХХК-ийн хувьд Хүннү 2222 хорооллын автобусны буудлын урд талд өөрийн эзэмшлийн газраасаа 2-3 метр зайд хашаагаа сунгаж, хэтрүүлэн барьсан. Иймээс нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албанаас зохих зөвшөөрөлгүй илүү талбай ашиглан, нийтийн эзэмшлийн зам, талбайд барьсан хашааг чөлөөлж, зөрчлөө арилгах хугацаатай мэдэгдлийг хүргүүлсэн юм. Гэвч мэдэгдэлд заасан хугацаанд зөрчлөө арилгаагүй юм.
Энэ талаар нийслэлийн Засаг даргын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай “Хувийн аж ахуйн нэгжүүд кадастрынхаа дагуу барилгын ажлаа гүйцэтгэх хэрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл нийтийн эзэмшлийн зам талбайг хумьж, явган хүн зорчиход хүндрэлтэй болгож болохгүй. Иймд “Номин Реалтор” ХХК нь мэдэгдэлд заасан хугацаанд газар чөлөөлөөгүй тохиолдолд Газрын тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.4-т заасны дагуу газар албадан чөлөөлөх арга хэмжээ авч, холбогдох зардлыг гаргуулна. Мөн Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1-т заасны дагуу газар эзэмших эрх, эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох хүртэл арга хэмжээ авна” гэдгийг мэдэгдлээ.
Тод мэдээ
Нийслэлийн цэцэрлэгийн цахим бүртгэл өнөөдөр дуусна
Нийслэлийн хүүхдийн цэцэрлэгийн цахим бүртгэл үргэлжилж байна. 2025-2026 оны хичээлийн жилд улсын хэмжээнд 278,290 хүүхдийг сургуулийн өмнөх боловсролд хамруулах хэрэгцээ үүснэ. Үүний 135,582 хүүхэд нь нийслэлд хамаарна.
Нийслэлийн хүүхдийн цэцэрлэгийн бүртгэлийн системд наймдугаар сарын 15-ны байдлаар 104,031 хүүхдийн бүртгэлийг баталгаажуулжээ. Нийт хамрагдах хүүхдийн 76,7 хувь цахим бүртгэлээ баталгаажуулсан байна.
- Хоёр настай хүүхэд -22.762
- Гурван настай хүүхэд -24.693
- Дөрвөн настай хүүхэд -27.563
- Тав настай хүүхэд -29.031 бүртгүүлсэн байна. Цэцэрлэгийн цахим бүртгэл өнөөдөр дуусна.
Иргэд хүүхдээ цэцэрлэгт хамруулах үйлчилгээг авахдаа дараах зүйлсийг анхаарна уу.
- Өөрийн болон хүүхдийнхээ хаягийн бүртгэл, мэдээллийг нягталж, баталгаажуулсан байх;
- Таны хүүхэд өнгөрсөн жил цэцэрлэгт хамрагдсан бол тухайн цэцэрлэгтээ “Үргэлжлүүлж явах” эсэх сонголтыг хийх;
- Хэрвээ шилжилт хөдөлгөөнийг энэ хугацаанд хийх бол 2025 оны наймдугаар сарын 15-ны өдрөөс өмнө баталгаажуулсан байх ёстой аж.
