Тод индэр
“Цэнхэр дуулгатны өчил”
Хилийн 0168 дугаар ангийн СМССА-ны ахлах офицер, ахмад Д.Ёндон
Монгол Улсын цэргийн баг 2002 оноос Ирак, Сьерра Лион, Чад, Косово, Хойд, Өмнөд Судан, Афганистан зэрэг оронд олон улсын энхийг дэмжих ажиллагаанд өнөөдрийг хүртэл тасралтгүй 18 жил үүрэг гүйцэтгэж байна.
Энхийг дэмжих ажиллагааны үндсэн хүчийг Зэвсэгт хүчний 330, 350, 150, 084 дүгээр тусгай ангиудаас бүрдүүлж НҮБ-ын аюулгүйн зөвлөл, хүчний командлагчаас өгсөн үүрэг даалгаврыг хариуцлагатай биелүүлж олон сайшаалыг хүртэж ирсэн. Өдгөө “UNMISS” ажиллагаанд Хил хамгаалах ерөнхий газар, Цагдаагийн ерөнхий газар, Онцгой байдлын ерөнхий газар, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газар, Тагнуулын ерөнхий газраас цөөн тооны алба хаагчдыг сонгон шалгаруулж, сурган зааварлаж татан оролцуулдаг. Энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх нь өөрийгөө сорих том алхам төдийгүй эдийн засгийн хувьд хүний амьдралд түлхэц болж өгдгөөрөө давуу талтай.
Миний бие Хил хамгаалах байгууллагад 13 жил ажиллахдаа олон улсын энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцох хүслийг тээсээр 2019 онд сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн юм. Сонгон шалгаруулалт тун хатуу. Эрүүл мэндийн үзлэгээр орж тэнцсэн тохиолдолд биеийн тамирын шалгалтад орно. Ингээд Таван толгойн хээрийн бэлтгэлд 70 хоног бие, сэтгэл зүйн шалгууруудад тэнцэж байж энхийг дэмжих ажиллагааны багт үүрэг гүйцэтгэх эрхийг олж авсан. Хээрийн бэлтгэлд тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагын алба хаагчдаас бүрдсэн 900 гаруй цэргийн алба хаагчид хамрагдсан. Энэхүү сургалтын зорилго цэргийн албаны мэдлэг, ур чадварыг сорих, мартсаныг сануулахад оршдог. Сургалтыг энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэсэн мэдлэг, чадвартай, туршлагатай офицер, ахлагч нар явуулдаг. Ингэж байж гадны улс орны цэргийн алба хаагчдын ур чадвар ямар түвшинд байгаа бид бүхэн ямар байх ёстойг зааж сургадаг.
Бидний хувьд халуун наранд, хүйтэн бороонд жагсаж, долоо хоног бүр 10 километрийн тасаг, салааны гүйлт, 14 хоног тутмын 30 километрийн явган маршийн үеэр байлдаанд, гинжинд тарах баазын хамгаалалтыг зохион байгуулах, агаарын болон явган эргүүл цуваанд хэрхэн байраа эзлэх, объект чөлөөлөх, бүслэн нэгжих ажиллагаа, шөнийн түгшүүр дохио өгөгдсөн үед хоргодох байранд хувийн зэвсэг, агсамж дуулгатайгаа хугацаандаа амжих зэрэг дадал чадварыг нэгбүрчлэн эзэмшсэн.
Бэлтгэлийн хугацаа дуусах үед монгол цэргийн ариун шүтээн болох цэргийн хар сүлднээсээ адис авч, эцэг эх, хань ижил, үр хүүхдүүдтэйгээ эргэн уулзах ерөөл тавин алс холыг зорьсон билээ. БНӨСУ нь газрын тосны асар их баялагтай боловч дэлхийн хамгийн ядуу орны нэгээр тооцогддог. Өмнөд Судан Улс хөдөө аж ахуйн эдийн засагтай орон юм. Энэ улсад малын хулгай газар авч, байгалийн баялаг, бэлчээр нутгаа булаацалдсантай холбоотой дайн үүсч, улмаар НҮБ-ын Энхийг сахиулагчдын хамгаалалтад ортлоо дэлхийн улс гүрнүүдийн хараанд өртсөн. Ингээд энэ удаагийн цэргийн багийн ээлж БНӨСУ-ын Бентью хотын Юнити мужийн “Хубилай” баазад ирж 120,000 мянган хүн амтай дүрвэгсэдийн хуарангийн халаагүй харуулын албанд үүрэг гүйцэтгэсээр есөн сарыг үджээ. Үүрэг гүйцэтгэх газар оронд ирснээс хойш PUS-ийн иргэд, НҮБ-ын ажилчид мөн өөрийн болон дэргэдэх хүнийхээ аюулгүй байдлыг хэрхэн хангах, НҮБ-ын хүч хэрэглэх дүрэмд заасан үүргээ хэрхэн биелүүлэх дадлага туршлагыг олгосон юм.
Эндэхийн хүмүүс монголоор тун цэвэрхэн ярьдаг нь эхэндээ сонин санагдаж байсан. Гэхдээ “харуудтай” ярилцаж, цэргийн бааз руу ойртуулах хатуу хориотой. Дүрвэгсдийн хуаранд англи хэл гадарладаг, зөв санаа бодолтой залуус нь НҮБ-ын ажилчдын жолооч, харуул хамгаалалт, цэвэрлэгээний ажил хийнэ. Зарим нь хийх ажилгүй хуарангаар тэнүүчлэн явна. Эмэгтэйчүүд нь том түмпэнд угаах хувцсаа хийн толгой дээрээ тавьж хуарангийн далангийн тогтоол усанд угааж усанд орно. Энэ улсын бүсгүйчүүд бүх зүйлийг толгой дээрээ авч явдаг. Арай ахимаг насны эмэгтэйчүүд гар хадуур барин хатсан сүрэл, бургас тайран хэлхэж, зах дээр заран мөнгө олно. НҮБ-аас картаар сар бүр хүнс авах боловч нэг өрх айл 8-15 ам бүлтэй учир төдийлөн хүрэлцдэггүй юм билээ. Тиймээс дийлэнх иргэд нь тураалд орсон байдаг. Хийх ажилгүй залуус нэрмэл ууж, усан тамхинд мансуурч дээрэм тонуул хийх, бүлэглэн зодолдох, НҮБ-ын агуулахаас хулгай хийх, ажилчид руу шавар, чулуу шидэх, жадаар нэгнийгээ сүлбэн хөнөөх явдал гардаг. Энэ бүх үйлдлийг таслан зогсоох нь цэнхэр дуулгатнуудын үүрэг юм. Өмнөд Судан улсад үүрэг гүйцэтгэх хугацаанд цэргийн алба хаагчид эрүүл мэндийн өндөр эрсдэл дагуулсан нөхцөлд үүрэг гүйцэтгэдэг. Халуун оронд ихэвчлэн тохиолддог цусан суулга, малиар, хортой шавж, могойнд хатгуулах, өвчин тээсэн шумуул хазахыг үгүйсгэхгүй. Үүний дээр дэлхий нийтэд тархаад буй “Covid-19” өвчний дэгдэлт асар хурдацтай явагдаж африкийн 22 орны 21 оронд бүртгэгдэж, бидний байрлаж буй Бентью хотод 2006 тохиолдол гарсан юм. Цар тахлын нөхцөлд цэргийн багийн удирдлага, эрүүл мэндийн төвийн хамт олон шуурхай арга хэмжээ авч, бие бүрэлдэхүүнийг амны хаалт зүүлгэн орох, гарах хаалган дээр гар угаах, ариутгал хийх, биеийн халуун үзэх цэгүүдийг байрлуулан хөл хорой тогтоон гадны хүнээс хоёр метр зай барих зэрэг дэглэм, дотоод журмыг мөрдөж одоогоор халдвар авсан цэргийн алба хаагч гараагүй байна.
Африкийн 35-45 хэмийн аагим халуунд сум үл нэвтрэх хантааз, дуулга, автоматаар зэвсэглэн 0,4 пк сумтай үүрэг гүйцэтгэх үед амны хаалт зүүх нь амьсгалахад хүндрэлтэй ч бид тогтоосон журмыг ягштал мөрдөж байгаа.
Бид Өмнөд Судан Улсад үүрэг гүйцэтгэсэн нэгнээ зөвхөн харуул хамгаалалтад зогсож байгаад ирсэн мэтээр ойлгодог. Үнэндээ хэзээ ч эрсдэлд орж болохоор хүнд орчин, нөхцөлд үүрэг гүйцэтгэдэг болохыг өөрийн биеэр мэдэрсэн юм. Зэвсэггүй бүсийн Чарли эргүүлийн бүлэгт үүрэг гүйцэтгэж байхад цагийн байдал үүсч дүрвэгсдийн хуарангаас 1000м зайд буун дуу гарах үед очиж самналт хийхэд бага хэмжээний зэвсэгт мөргөлдөөн болсон байсан юм. Энэ үед зэвсэг барьсан нутгийн иргэдийг хараад сэтгэлдээ нэгийг боддог юм билээ.
Энхийг дэмжих ажиллагаанд Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний гүйцэтгэх үүрэг, оролцоо тасралгүй нэмэгдэж, Монголын цэргийн ажиглагчид, цэргийн багууд, цэргийн эмч, сувилагч нар дэлхий дахинаа энх амгалан байдлыг сахиулах, шинэ тусгаар улсын ард түмний нийтлэг эрх ашгийг хамгаалах, тусгаар тогтнол, ардчиллыг бэхжүүлэхэд дэмжлэг туслалцаа үзүүлж ирснээр манай Зэвсэгт хүчний нэр хүнд дээшилж, манай улсын дэлхийн тавцанд эзлэх байр суурь баталгаажин бэхжих нөхцлийг бүрдүүлж байна.
Монгол Улсын цэргийн алба хаагчид бие бялдар, сэтгэл зүйн хувьд цаг агаарын эрс тэс уур амьсгал, газар орны аюултай орчин нөхцөлд богино хугацаанд дасан зохицож, цагийн байдлын ямар ч үед өмнөө тавигдсан үүргийг мэргэжлийн өндөр түвшинд гүйцэтгэх чадварыг НҮБ, Олон улсын эвслийн Хүчний штаб, тухайн орны Зэвсэгт хүчнээс өндрөөр үнэлж байдгийг онцлох нь зүйтэй байх. Хэзээ хаанаас ч гэнэтийн халдлага ирэхийг мэдэхгүй ч дэлхийн энх тайвны төлөө бие сэтгэлээ зориулан байгаа цэрэг эрсийн нэр хүндийг өндөрт өргөн яваа цэнхэр дуулгатнууд НҮБ-ын цэрэг хандивлагч орнуудын дунд 2020 онд үзүүлэлтээрээ топ 20-д жагсаж байна. БНӨСУ-ын IX ээлжинд Хил хамгаалах байгууллагаас 31 цэргийн алба хаагч оролцож манай хилчдээс сарын тэргүүний алба хаагчаар Хилийн 0130 дугаар ангийн хошууч Т.Серкбол, Хилийн 0275 дугаар ангийн ахмад Ч.Ууганбаатар, Хилийн 0131 дүгээр ангийн дэслэгч Д.Ууганбат, Хилийн 0287 дугаар ангийн ахлах ахлагч С.Мөнхсоёл нар шалгарч, хилчид цэргийн ур чадвар сайн, авьяаслаг, хөдөлмөрч бүтээлч гэдгээ харуулсан.
Дэлхийн халуун цэгт энхийг сахиулах нэр төртэй энэ үүргийг биелүүлэх боломж олгож итгэл хүлээлгэсэн Хилийн 0168 дугаар ангийн захирагч, хурандаа П.Батбилэг, даргын зөвлөлийн гишүүд, ангийнхаа нийт бие бүрэлдэхүүнд талархаж байгаагаа илэрхийлье.
Хубилай бааз
Эх сурвалж: Хил хамгаалах ерөнхий газар
Тод индэр
Д.Амарбаясгалан: Парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал
Монгол Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд,
Эрхэм хүндэт Элчин сайд, эрдэмтэн судлаач, зочид төлөөлөгчид өө
Өнөөдөр бид Монгол Улсын ардчилсан засаглалын тулгуур багана болсон парламентын хяналтын тухай, энэ хяналтыг хэрхэн үр дүнтэй хэрэгжүүлэх тухай хэлэлцэхээр чуулаад байна.
Монгол Улсын Их Хурлын 2024 оны ээлжит сонгууль бүсчилсэн, холимог тогтолцоогоор явагдаж, түүний үр дүнд улс төрийн 5 нам, нийгмийн олон бүлгийн төлөөлөл бүхий 126 гишүүнтэй шинэ парламент бүрдээд байна. Бид хууль эрх зүйн орчныг шинэ цагийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлэн төгөлдөржүүлэх, ард иргэдийн төрдөө итгэх итгэл, хүлээлтийг бодит болгох, шинэ үеийн парламентыг төлөвшүүлэх томоохон зорилтуудыг тавин ажиллаж эхлээд байна.
Энэ хүрээнд Улсын Их Хурлаас батлагдан гарч буй хуулиуд хүний эрхийг дээдэлсэн, хүн төвтэй үзэл санаа бүхий байх, нийгмийн хурдацтай хөгжлийн шаардлагад нийцүүлэн, эрх зүйн зохицуулалтыг цаг алдалгүй гаргах, хуулийг иж бүрэн зохицуулалттай, тодорхой, ойлгомжтой болгож, хууль болон журмаар зохицуулах харилцааны заагийг зөв тодорхойлох зорилгоор “Гурван төгөлдөршил”-ийн бодлогыг хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Улмаар Улсын Их Хурлын гишүүдээс санал авсны үндсэн дээр холбогдох хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, үнэлэх, хэрэгжилтийг нь эрчимжүүлэх үүрэг бүхий 54 ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллуулж байгаагаас 15 нь Монгол Улсын Их Хурлын хяналтын чиг үүрэгтэй холбоотой ажлын хэсэг юм.
Мөн саяхан батлагдсан Монгол Улсын Их Хурлын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны стратеги төлөвлөгөөнд Улсын Их Хурал хууль тогтоомжийг боловсруулах, төлөвлөх, өргөн мэдүүлэх, хэлэлцэх, батлах, биелэлтэд хяналт тавих, тайлагнах бүх үе шатанд нэн тэргүүнд хүн төвтэй үзэл санаанд суурилсан, хүний эрх, эрх чөлөөг хангаж, хамгаалсан байх агуулга, шаардлагыг тавина хэмээн заасан. Үүнээс гадна хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих байнгын тогтолцоог бэхжүүлж, үр нөлөөг тогтмол судлан, түүнд үндэслэн хуулийг чанаржуулна хэмээн тусгасан.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хорин тавдугаар зүйлийн 1.8 дахь хэсэгт “хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн биелэлтийг хянан шалгах” онцгой бүрэн эрхийг хуульчилсан байдаг. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуулийн биелэлтийг улс даяар зохион байгуулж, хангах Засгийн газрын үйл ажиллагаа, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах нь Монгол Улсын Их Хурлын онцгой бүрэн эрх юм.
Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд зааснаар “Улсын Их Хурлын үндсэн зорилт нь ард түмний төлөөллийн дээд байгууллагын хувьд ард түмний засаглах эрхийг хангахад орших ба хууль тогтоох, төрийн дотоод, гадаад бодлогын үндсийг тодорхойлох, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах үндсэн чиг үүрэгтэй” гэж заасан байдаг. Улмаар Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай анхдагч хуулийг 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр баталсан.
Тус хуулиар Монгол Улсын Их Хурлын хянан шалгах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэх арга хэрэгсэл, хууль зүйн үр дагаврыг тодорхойлох, мөн хянан шалгах түр хороо байгуулах эрх зүйн зохицуулалттай болсон. Үүнээс гадна төрийн аудитын байгууллага, Монголбанк, Үндэсний статистикийн хороо, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, Төрийн албаны зөвлөл зэрэг бие даасан, хараат бус байгууллагад түшиглэн, тэдгээрийг хянан шалгах чиг үүргийнх нь хүрээнд Улсын Их Хурлын хянан шалгах үйл ажиллагаанд татан оролцуулах асуудлыг мөн тусгасан байна.
Монгол Улсын Их Хурлаас Үндсэн хуульд 2019 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийн дагуу Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2024 оны 5 дугаар сарын 16-ны өдөр баталсан. Уг хуульд дэлхийн улс орнуудад хэрэгждэг сайн туршлага бүхий зарим зохицуулалтыг тусгасан байна. Тухайлбал, Байнгын хорооддоо төвлөрсөн, хяналт шалгалтыг төлөвшүүлэх зорилгоор, гишүүний саналыг хүлээн авч хэлэлцсэний үндсэн дээр тухайн Байнгын хороо хяналт шалгалтын ажлын хэсэг байгуулах шийдвэр гаргадаг болсон. Улсын Их Хурлаас хийсэн хууль тогтоомжийн биелэлтийн үр дагаврын үнэлгээний тайланг холбогдох Байнгын хороо хүлээн авснаас хойш нэг сарын дотор хэлэлцэн, шаардлагатай гэж үзвэл нэгдсэн хуралдаанд оруулах буюу заавал хэлэлцдэг зохицуулалттай болсон.
Түүнчлэн Парламентын ардчиллыг бэхжүүлэх, хүчтэй сөрөг хүчнийг бүрдүүлэх чиглэлээр хяналт шалгалтын эрх хэмжээг нэмэгдүүлсэн. Жишээ нь цөөнхийн бүлэг төсвийн хяналтын сонсголыг санаачлах, Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хорооноос явуулсан хяналтын сонсголын тайлан, түүнд өгсөн санал дүгнэлтээ нэгдсэн хуралдаанд шууд танилцуулах гэх мэт шинэ боломжууд бий болсон.
Нэг үгээр хэлбэл, Монгол Улсын Их Хурлаас хууль тогтоомжийн биелэлтэд системтэй хяналтыг хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрэн, хангалттай бүрдсэн. Цаашид бид парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал байна. Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалт болон түүнд ажлаа хариуцан тайлагнадаг байгууллагуудын хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа уялдаа холбоотой, давхардал хийдэлгүй байхад анхаарч, хяналт, үнэлгээг үр нөлөөнд чиглүүлэх нь нэн чухал үүрэгтэй.
Эрхэм гишүүд ээ,
Эрдэмтэн судлаач, салбарын мэргэжилтнүүд ээ
Парламентын хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлж, түүний нөлөөг нэмэгдүүлэхэд та бүхний сайн туршлага, оролцоо чухал ач холбогдолтой юм.
Монголын ардчилсан засаглалын үндэс суурийг бэхжүүлэн хамгаалахын төлөө цаашид ч тууштай хамтран ажиллахыг уриалж байна. Мөн парламентын хяналтын үйл ажиллагааг тогтмолжуулах чиглэлээр Улсын Их Хурлын Тамгын газар онцгой анхаарч ажиллахыг чиглэл болгож байна.
Улаанбаатар хот
Тод индэр
Ж.Галбадрах: Багшийн хомсдолыг арилгахгүйгээр боловсролын салбарт хийх хөгжил, шинэчлэлд ахиц гарах боломжгүй
-Боловсролын ерөнхий хуулийн хэрэгжилттэй хэрхэн танилцахаар ажиллаж байна вэ?
-Боловсролын ерөнхий хууль батлагдаж хэрэгжиж эхлээд дөнгөж жил гаруй болж байна. УИХ хууль тогтоох үйл ажиллагаанаас гадна хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавих үндсэн чиг үүргээ биелүүлэх ёстой. Боловсролын ерөнхий хуулийн хэрэгжилтэд тулгамдсан олон асуудал бэрхшээл үүсч байна. Нэн тэргүүнд багш нарын хомсдол салбарын эмгэнэл болоод байна. Боловсролын сайд 8 дугаар сарын сүүлээр 4200 багш дутагдаж буйг зарласан. Энэ бол сургуулиудаас авсан тоо. Бид цөм хөтөлбөрт тусгасан цагийн дагуу сургууль бүрийн бүлгийн тоонд үндэслэн багшийн тоог гаргахад 7600 багш дутагдалтай гэсэн тооцоолол гарсан. Цаашид сургуулийн норм нормативийг мөрдүүлэх, сургууль шинээр байгуулах тохиолдолд багшийн хомсдол улам л нэмэгдэхээр байна. Багшийн нарын хомсдолыг арилгахгүйгээр боловсролын салбарын хөгжил, шинэчлэлд ахиц гарах тухай ярих боломжгүй юм. Манай ажлын хэсэг хамгийн олон гишүүнтэй бөгөөд бид багш нарын хомсдолыг арилгах, багшийн үнэлэмжийг сайжруулах чиглэлд илүү анхаарч ажиллана. Санал, дүгнэлтээ хаврын чуулганаар танилцуулах болно.
-Хуулийн хэрэгжилттэй танилцаад Боловсролын ерөнхий хуульд өөрчлөх санал гаргах боломжтой юу?
-Хуульд өөрчлөлт оруулах тухай биш, хэрэгжилтийн алдаа, оноог хянах чиглэлээр ажлын хэсэг ажиллана гэдгийг онцолж хэлье. Ажлын хэсэг тулгамдсан асуудлуудыг маш сайн сонсож, бодит нөхцөл байдалтай газар дээр нь очиж танилцах чиглэлийг баримтлаж байна. Жишээлбэл, сум орон нутгийн ерөнхий боловсролын сургуулийн 6, 7 настны сургалтын талаар гишүүдийн гаргасан санал санаачлагыг багш нар, эцэг, эхчүүдтэй хамтран ярилцахаар төлөвлөж байна. Мөн ажлын хэсэг МУБИС зэрэг багш бэлтгэж буй их, дээд сургуульд дээр очиж, багш бэлтгэх бодлого, хяналтын тоог хэрхэн хангаж буй талаар мэдээлэл сонсож, оюутнуудтай уулзалт хийнэ. Энэ мэтчилэн боловсролын шат шатны байгууллагад очиж ажиллан бодит шийдэл гаргах нь үр дүнтэй хэмээн үзэж байна.
-Та боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалтад шүүмжлэлтэй хандаж байсан. Сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх ямар боломж байна гэж харж байна вэ?
-Эдийн засаг өсч, төсөв тэлж байгаа үед боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалтыг цаг алдалгүй нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна. Өнөөдөр улсын хэмжээнд 40-өөс дээш тооны хүүхэдтэй 4860 бүлэгт 214 мянган гаруй хүүхэд суралцаж байна. Бүр 60 давсан хүүхэдтэй бүлэг 8 байна. Ер нь 1800-аас дээш хүүхэдтэй даац хэтэрсэн сургуульд сургалт хэвийн явуулах боломжгүй, энэ нь эргээд сургалтын чанарт сөргөөр нөлөөлж байгаа. Улсын хэмжээнд ийм даац хэтэрсэн 124 сургуульд 368 мянган гаруй хүүхэд суралцаж байна. Энэхүү бүлэг дүүргэлт болон сургуулийн даац хэтэрсэн нөхцөлийг хэвийн болгохын тулд бидний хийсэн тооцоогоор даруй 150 сургууль шинээр барих зайлшгүй шаардлагатай байна. Тиймээс боловсролын салбарт хөрөнгө оруулалт маш чухал байгаа тул ирэх 4 жилд Засгийн газрын хэрэгжүүлж эхлэхээр төлөвлөж буй 14 мега төсөл дээр нэмээд 15 дахь мега төслийг боловсролын салбарт хэрэгжүүлэх ёстой гэж үзэж байгаа.
-Багшийн хомсдлыг шийдэх ямар гарц байна гэж та үзэж байгаа вэ?
Багшийн хомсдлыг бууруулахын тулд тэдний үнэлэмжийг нэмэгдүүлэх, нийгмийн баталгааг хангах нь хамгийн оновчтой шийдэл юм. Хөдөө орон нутагт багшийн хомсдол маш их байна. Тухайн аймаг, сум, дүүргийн ерөнхий боловсролын сургуулийн шилдэг төгсөгчийг багш мэргэжил эзэмшээд эргээд төрөлх сургуульдаа багшлах тохиолдолд сургалтын төлбөрийг 100 хувь хөнгөлөх, суралцах хугацаанд амьжиргааны тэтгэлэг олгох, 5 жил тасралтгүй үр бүтээлтэй ажиллавал гадаадад магистрт суралцуулах, ипотекийн зээлийн хөнгөлөлт үзүүлэх зэргээр багш нарын нийгмийн асуудлыг шийдэх талаар төр дорвитой шийдвэр гаргах ёстой хэмээн үзэж байна.
Тод индэр
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Шанхайн экспо”-гийн нээлтэд үг хэллээ
БНХАУ-ын Худалдааны яам, Шанхай хотын Ардын Засгийн газраас жил бүр зохион байгуулдаг “Хятадын олон улсын импортын VII экспо”-гийн нээлт өнөөдөр болж, Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ оролцож үг хэлэв.
“Шинэ эрин үед ирээдүйгээ хамтдаа хуваалцъя” уриан дор болж буй энэ удаагийн экспогийн нээлтийн ёслолд Пакистан, Серби, Словак, Узбекистан, Малайз, Казахстан зэрэг орны Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нарын хамт тэрбээр хүндэт зочноор оролцож байна. Монгол Улс анх удаа Ерөнхий сайдын түвшинд парламентад суудал бүхий улс төрийн бүх намын удирдлага, Улсын Их Хурал, Засгийн газрын зарим гишүүний хамт “Шанхайн экспо”-д өргөн бүрэлдэхүүнтэй, хувийн хэвшлийн олон төлөөлөлтэй оролцож буйгаараа онцлогтой.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Ази, европын стратегийн уулзварт оршдог Монгол Улс энэхүү экспод идэвхтэй оролцох нь хөрш орон БНХАУ төдийгүй бусад улстай эдийн засгийн харилцаа холбоогоо гүнзгийрүүлэх өргөн боломж нээсээр ирсэн. Энэ онд Монгол Улс, БНХАУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жилийн ой тохиож байгаа. Хоёр улсын худалдааны эргэлт 2023 оны байдлаар 17.6 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Цаашид 20 тэрбумд хүргэхээр талууд зорьж байна. Монгол Улс “Алсын хараа-2050”, “Шинэ сэргэлтийн бодлого” зэрэг урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлогоо БНХАУ-ын “Бүс ба Зам” болон “Даян дэлхийн хөгжлийн санаачилга”-тай уялдуулж, “Чайна Энержи”, CNPC буюу Хятадын үндэсний газрын тос, байгалийн хийн корпораци зэрэг томоохон компанитай нүүрс болон эрчим хүчний хосолсон шийдэл, усан цахилгаан станц, төмөр замын төслүүдэд идэвхтэй хамтран ажиллаж байгааг тэмдэглэв.
Мөн Монгол Улсын Засгийн газар асар хурдтай хувьсан өөрчлөгдөж буй энэ цаг үед гурван гол шилжилтийг хийж, шинэ эдийн засгийн бүтцийг бүрдүүлэхээр ажиллаж байна. Нэгдүгээрт, AI хиймэл оюун ухаанд түшиглэсэн цахим, ухаалаг технологийг хөгжлийн хурдасгуур болгох, хоёрдугаарт, ногоон хөгжлийн шилжилтийг хэрэгжүүлэх, гуравдугаарт, хүний нөөцийн шилжилтэд анхаарч, ирээдүйн хөгжлөө төлөвлөж байна. Монгол Улсын аж ахуйн нэгжүүд энэ удаагийн Шанхайн экспод дэлхийд танигдсан ноос, ноолуур зэрэг хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнээс гадна уул уурхайн салбарынхаа хөгжил дэвшил, зах зээлд өрсөлдөх боломжийг өргөнөөр танилцуулж буй нь цаашид байгалийн баялгийн бэлтгэн нийлүүлэгчээс үйлдвэрлэлд суурилсан ханган нийлүүлэгчийн байр сууринд хүрэх зорилготой. Манай өвөг дээдсийн сургаалд “Монголын За бол Андгай” хэмээх сайхан үг байдаг. Бид хэлцэл бол хэлцэл, гэрээ бол гэрээ хэмээсэн зарчимд тулгуурлан хөрөнгө оруулагчдад ээлтэй эрх зүйн орчин, цахим нээлттэй засаглал, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг эрхэмлэсээр ирсэн. Бид Та бүхэнтэй харилцан суралцах, харилцан ашигтай түншлэн ажиллахад бэлэн байна гэлээ.
Ерөнхий сайд дараа нь “Шанхайн экспо”-д оролцож буй Монголын аж ахуйн нэгжүүдийн талбайгаар зочилж, амжилт хүслээ. Өнгөрсөн жилүүдэд манай улсын ноос ноолууран бүтээгдэхүүн, шингэн хүнс үйлдвэрлэгчид тус экспод оролцсон бол энэ жил 10 гаруй аж ахуйн нэгж үзэсгэлэнд оролцож байна. Монголын уул уурхайн үндэсний ассоциацийн гишүүн “Эрдэнэс Монгол нэгдэл”, түүний гишүүн “Эрдэнэс Тавантолгой” компани болон “Ньюком групп”, “Макс групп”, “Капитал Маркет Монгол” зэрэг компани ажиллаж байна. Үзэсгэлэнгийн үеэр Монголын уул уурхайн салбар, хөрөнгө оруулалт шаардлагатай төслүүдийн мэдээллээ хуваалцаж, ирэх жил болох “Mining week-MinePro 2025” арга хэмжээний сурталчилгааг олон улсад танилцуулах юм.
2018 оноос хойш жил бүрийн арваннэгдүгээр сарын 5-10-нд зохион байгуулагдаж буй Шанхайн экспо нь даян дэлхийн хамтын ажиллагаа, худалдааны шинэ боломжийг хамтдаа эрэлхийлэх үндсэн зорилготой. Энэхүү экспо нь хүнс, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, автомашин, ухаалаг үйлдвэрлэл болон мэдээлэл технологи, өргөн хэрэглээний бараа, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн болон тоног төхөөрөмж, худалдаа үйлчилгээ гэсэн зургаан үндсэн хэсгээс бүрддэг. Түүнчлэн инновацын тусгай хэсэг, олон улсын үндэсний дүр төрхийг харуулсан үзэсгэлэнгийн тусгай хэсэг зэрэг нийт 15 чиглэлээр зохион байгуулагдаж байна.
Зургаан удаагийн экспо зохион байгуулахад 173 улс, бүс нутаг, олон улсын байгууллага оролцож, нийт 420 тэрбум ам.долларын бодит худалдан авалт, борлуулалтын гүйлгээ хийж, 2500 нэр төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, инновац, дэвшилтэт шинэ технологийг танилцуулжээ.
-
Тод мэдээ2020/10/30
Нийслэлийн 381 жилийн ойн Хүндэтгэлийн концерт боллоо
-
Өнөөдөр2024/11/18
Х.Нямбаатар: Төв талбай дээр метро, BRT, трамвайны бүх уулзах цэгүүдийг хийхээр ...
-
Өнөөдөр2024/05/06
Улаанбаатарт шөнөдөө 11 хэм дулаан
-
Тод зураг2019/09/17
Галзуу өвчний эрсдэлд өртсөн нийт 108 тохиолдол бүртгэгджээ