Бидэнтэй нэгдэх

Тод мэдээ

АТГ: Гэмт хэргийн шинжтэй 13 гомдол, мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээв

Огноо:

,

Сэтгүүлч:

Авлигатай тэмцэх газрын Мөрдөн шалгах хэлтэс 2023 оны тавдугаар сарын 8-12-ны өдрүүдэд гэмт хэргийн шинжтэй 136 гомдол, мэдээллийг шалгав. Үүнээс 13 гомдол, мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээж, 32 гомдол, мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзах саналтайгаар прокурорт шилжүүлсэн бөгөөд одоогоор 90 гомдол, мэдээллийг хянан шалгаж байна.

Түүнчлэн эрүүгийн 836 хэрэгт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулснаас өнгөрсөн долоо хоногт 14 хэргийг шүүхэд шилжүүлэх, 15 хэргийг хаах, 1 хэргийг харьяаллын дагуу шилжүүлэх саналтай прокурорт хүргүүлж, 2 хэргийг нэгтгэн шалгаж байна. Мөрдөн шалгах ажиллагаанд одоогоор 804 хэрэг шалгагдаж байна. Гэмт хэрэг гарахад нөлөөлсөн шалтгаан, нөхцөлийг арилгуулахаар мөрдөгчийн 4 мэдэгдэл хүргүүлжээ.

Шүүхэд шилжүүлэх саналтайгаар прокурорын байгууллагад хүргүүлсэн хэргүүдийг дурдвал:

  • Хилийн цэргийн ...-р ангийн эрх бүхий албан тушаалтан нь албан үүрэг, албан тушаалын эрх мэдлээ албаны эрх ашгийн эсрэг, хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэлдүүлэх зорилгод ашиглаж хийх ёстой үйлдлийг хийхгүй байж, өөртөө эдийн засгийн давуу байдал бий болгосон гэх;
  • Дархан-Уул аймгийн Цагдаагийн газрын удирдах албан тушаалтан “Г” нь албан үүрэг, бүрэн эрхээ урвуулан ашиглаж зөрчил гаргагчид давуу байдал бий болгосон гэх;
  • “Б” нь Монголбанкны удирдах албан тушаалтнаар ажиллаж байх хугацаандаа хууль бусаар эд хөрөнгийн давуу байдал бий болгож нэр бүхий аж ахуйн нэгжид 1,435,500,000 төгрөгтэй тэнцэх хэмжээний хохирол учруулсан гэх;
  • Төв аймгийн Эрдэнэсант сумын Засаг даргын Тамгын газрын албан тушаалтан “У” нь албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж эдийн засгийн давуу байдлыг бий болгосон гэх;
  • Монгол-Оросын хувь нийлүүлсэн нийгэмлэг Улаанбаатар төмөр замын удирдах албан тушаалтан “М” нь албан тушаал, эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж, нийгэмлэгт хохирол учруулсан гэх;
  • Баянзүрх дүүрэг дэх Цагдаагийн газрын нэгдүгээр хэлтсийн байранд иргэн “Г” цагдаагийн алба хаагч нарт зодуулсны улмаас биедээ гэмтэл авсан гэх;
  • Сэлэнгэ аймгийн Ус, цаг уур орчны шинжилгээний төвийн удирдах албан тушаалтан “Э” нь албан үүрэг, бүрэн эрхээ урвуулан ашигласан гэх;
  • “Б” нь Архангай аймгийн Өлзийт сумын удирдах албан тушаалтнаар ажиллаж байхдаа хууль бус эдийн засгийн давуу байдал бий болгосон, албаны чиг үүргээ хэрэгжүүлэхийн тулд хахууль өгөхийг шаардсан гэх;
  • Эрүүл мэндийн яамны харьяа Халдварт өвчийн судлалын удирдах албан тушаалтнаар ажиллаж байсан “Н” нь  хууль бус давуу байдал бий болгосон, үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэх;
  • Хан-Уул дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтсийн албан тушаалтан “О” нь хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс гүйцэтгэх ёсгүй үйлдэл хийснийхээ хариуд удаа дараа хахууль авсан гэх;
  • “У” нь Зам, тээврийн хөгжлийн яамны албан тушаалтнаар ажиллаж байх хугацаандаа албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглан хууль бус давуу байдал бий болгосон гэх;
  • Баян-Өлгий аймгийн Хөдөлмөр халамж, үйлчилгээний газрын удирдах албан тушаалтан “С”, “Г”, “Ф”, “Ж” нар бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж бусдад давуу байдал бий болгосон гэх;
  • Хилийн мэргэжлийн хяналтын албаны албан тушаалтан “Б”, “С”, “Б”, “Т” нар нэр бүхий иргэдээс хясан боогдуулах замаар хахууль авсан гэх;
  • “М” нь Орхон аймгийн Эрүүл мэндийн газрын удирдах албан тушаалтнаар ­ажиллаж байхдаа өөртөө давуу байдал бий болгон албан үүрэг, бүрэн эрхээ урвуулан ашиглаж төсвийн хөрөнгийг зориулалтын бусаар зарцуулсан, өөртөө давуу байдал бий болгосон гэх.

Нийтийн мэдээллийн тухай хуульд заасан мэдээлэл нээлттэй, ил тод, үнэн зөв байх, бодитой мэдээллээр хангах үндсэн зарчмын дагуу авлигын гэмт хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагааны талаарх мэдээллийг Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 14 дэх заалт, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 29.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасныг чанд баримтлан товч байдлаар олон нийтэд мэдээлж байгаа болно.

Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.

Тод мэдээ

ЭЗБХ: Тогтвортой хөгжлийн зорилгын дэд хорооны даргаар УИХ-ын гишүүн Б.Мөнхсоёлыг сонгов

Огноо:

,

Улсын Их Хурлын Эдийн засгийн байнгын хорооны өнөөдрийн (2024.11.05) хуралдаан 10 цаг 57 минутад гишүүдийн 52 хувийн ирцтэйгээр эхэлж, хоёр асуудал хэлэлцэн шийдвэрлэлээ.



Эхлээд “Нэр дэвших хүсэлтийн загвар батлах тухай”  Байнгын хорооны тогтоолын төслийг хэлэлцэн батлав. Байнгын хорооны дарга Р.Сэддорж төслийн талаар танилцуулсан. Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.3.13 дахь заалт, Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 129 дүгээр зүйл, Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 30 дугаар зүйлийн 30.1, 30.6 дахь хэсэг, Төвбанк/Монголбанк/-ны тухай хуулийн 26 дугаар зүйл 1, 2, 3 дахь хэсэг, 271 дүгээр зүйлийн 3, 4 дэх хэсэг, 273 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг, Санхүүгийн зохицуулах хорооны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.2, 11.5, 11.6 дахь хэсэг, 29 дүгээр зүйлийн 29.3, 29.4, Статистикийн тухай хуулийн 131 дугаар зүйлийн 131.2 дахь хэсэг, 14 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсгийг үндэслэн Эдийн засгийн байнгын хорооноос төслийг боловсруулжээ. Тус төслийн хавсралтаар Монголбанкны ерөнхийлөгч, Тэргүүн дэд ерөнхийлөгч, Дэд ерөнхийлөгч, Монголбанкны Хяналтын зөвлөлийн дарга, гишүүн, Төв банкны Мөнгөний бодлогын хорооны гишүүн, Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга, гишүүн, тус Хорооны Хяналтын зөвлөлийн дарга, гишүүн, Үндэсний статистикийн хорооны дарга, тус Хорооны зөвлөлийн гишүүнд нэр дэвших хүсэлтийн загваруудыг төслийн хавсралтаар тус бүрд нь батлахаар боловсруулсан байна.



Төслийн танилцуулгатай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн М.Бадамсүрэн, Л.Соронзонболд, А.Ундраа, Н.Батсүмбэрэл, П.Батчимэг нар асуулт асууж, Байнгын хорооны дарга болон Байнгын хорооны ажлын албанаас хариулт, тайлбар авав. Нэр дэвших хүсэлтийн маягтыг холбогдох хуульд заасан шалгуурын дагуу нарийвчлан боловсруулах саналыг М.Бадамсүрэн гишүүн хэлсэн бол тус маягтуудад хуулиас давсан шалгуур, шаардлагыг тусгахгүй байхад анхаарахыг Э.Батшугар гишүүн анхааруулж байв.



Хуулиар тогтоосон хугацаатай албан тушаалтнуудын ажиллах хуулийн хугацаа дуусч байгаатай холбогдуулан сонгон шалгаруулалт болон нээлттэй сонсголыг шуурхайн зохион байгуулах саналыг Н.Батсүмбэрэл гишүүн гаргасан. Ийнхүү гишүүд төсөлтэй холбогдуулан үг хэлсний дараа санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 84.6 хувь нь дэмжиж  “Нэр дэвших хүсэлтийн загвар батлах тухай”  Байнгын хорооны тогтоолын төслийг баталлаа.



“Тогтвортой хөгжлийн зорилгын дэд хорооны даргыг сонгох тухай” Байнгын хорооны тогтоолын төслийг дараа нь хэлэлцэв. Эдийн засгийн байнгын хорооны харьяанд Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийн зорилгуудыг хууль тогтоомж болон хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн баримт бичигт тусгах, хэрэгжилтэд хяналт тавих асуудлыг дагнан хариуцаж, эрхлэх асуудлынхаа хүрээнд судалгаа хийх, холбогдох мэдээлэл авах, зохих албан тушаалтан, иргэн, байгууллагаас тайлбар авах, ажлын хэсэг байгуулах, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн төсөл боловсруулах, санал, дүгнэлт гаргаж, түүнийгээ харьяалагдах Байнгын хороонд, шаардлагатай бол Байнгын хороогоор уламжлан нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх, эрхэлсэн асуудлаараа тогтоол гаргах эрхтэй Тогтвортой хөгжлийн зорилгын дэд хороо байгуулагдсан. Тус дэд хорооны даргад Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Мөнхсоёлыг нэр дэвшүүлж буйг Р.Сэддорж дарга танилцууллаа.
'


Тогтвортой хөгжлийн зорилгын дэд хорооны даргад нэр дэвшүүлэхтэй холбоотой асуудлаар Н.Алтаншагай гишүүн лавлаж, Байнгын хорооны даргаас хариулт авлаа. Дэд хорооны даргад нэр дэвшүүлэх, сонгох нь Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн дагуу явагддаг гэлээ. Дараа нь санал хураалт явуулахад гишүүдийн олонх дэмжин Тогтвортой хөгжлийн зорилгын дэд хорооны даргаар Б.Мөнхсоёл гишүүнийг сонгохыг дэмжив. Иймд холбогдох тогтоолын төсөл батлагдаж, Р.Сэддорж дарга Байнгын хорооны тогтоолыг уншиж танилцууллаа гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.
Дэлгэрэнгүй унших

Тод мэдээ

Төвлөрөл сааруулах Үндэсний баг орон нутагт ажиллаж байна

Огноо:

,

Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан өнгөрсөн баасан гарагт төвлөрлийг сааруулах, тусламж, үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зорилго бүхий Үндэсний багийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөтэй танилцаж, шаардлагатай зарим асуудлыг шийдвэрлэлээ. 



Улаанбаатар хотод ирж буй иргэдийн нэгээхэн хэсэг нь улсын чанартай томоохон эмнэлгүүдийг зорьдог.
 
Үүнээс улбаалж томоохон эрүүл мэндийн байгууллагын ачаалал нэмэгдэж, хүлээгдэл үүсэх зэрэг олон асуудал үүсдэг. 



Уг асуудлыг шийдвэрлэхээр Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан төрөлжсөн мэргэшлийн эрүүл мэндийн байгууллагын хэрэгцээтэй байгаа тусламж үйлчилгээг нутагшуулах, тусламж үйлчилгээний чанар хүртээмжийг сайжруулах, хүлээгдлийг бууруулах зорилго бүхий “Үндэсний баг” байгуулсан.



Үндэсний баг нь нийслэл, дүүрэг төдийгүй орон нутагт цаашлаад улсын хэмжээнд эрүүл мэндийн байгууллагын тусламж үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлж, хүлээгдлийг бууруулах чиглэлээр цогц тусламжийг үзүүлэх жишиг баг юм. 



Тодруулбал, эрүүл мэндийн салбарт тэр дундаа дүүрэг, орон нутгийн эрүүл мэндийн байгууллагуудад нэн хэрэгцээтэй байгаа 
- Хавдрын тусламж үйлчилгээ 
- Зүрх судасны тусламж, үйлчилгээ
 - Ангиографийн оношлогоо /эмэгтэйчүүдийн, тархины, зүрхний, хэвлийн/
- Гэмтэл согогийн тусламж үйлчилгээ 
- Ерөнхий мэс заслын тусламж үйлчилгээ зэрэг төрлүүдээр төвлөрөл бий болсон бүс нутгуудад тусламж үйлчилгээ үзүүлэхээс гадна эмч, мэргэжилтнүүдийг ажлын байранд нь дадлагажуулах, зааж сурган, мэргэжил арга зүйгээр хангах юм. 



Өнгөрсөн сар гаруйн хугацаанд Хэнтий, Өмнөговь, Өвөрхангай зэрэг аймагт ажиллаж, давхардсан тоогоор 200 гаруй үзлэг оношлогоо, 50 гаруй нэн шаардлагатай мэс заслын тусламж үйлчилгээг үзүүлжээ.
Өөрөөр хэлбэл, энэ хэмжээний иргэдийг Улаанбаатар хот руу явуулж, зардал чирэгдэл болохоос урьдчилан сэргийлж, орон нутагт нь тусламж үйлчилгээг цаг алдалгүй түргэн шуурхай үзүүлснээр аймаг бүрт олон хүний амь насыг аварч чадсан байна. 



Уулзалтын үеэр сайд Т.Мөнхсайхан дээрх үндэсний багуудыг эрүүл мэндийн салбарт бий болж буй жишиг баг болохыг дурдаад цаашид уг багийн үйл ажиллагааг тогтвортой явуулахад яамны зүгээс бодлогоор хангаж, шат, шатны байгууллагуудад уг тогтолцоог бүрдүүлэхэд анхаарч ажиллахаа илэрхийллээ. 


 

Мөн эмч нарын төлөөлөл уулзалтын үеэр Үндэсний багийн үйл ажиллагааны үр дүнд дүүрэг, орон нутгийн эмч нар бие дааж, төрөлжсөн нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээг үзүүлэх чадварт эхнээсээ суралцаж байгааг онцлоод тун удахгүй олон мянган иргэн амьдарч байгаа бүс нутгаасаа эрүүл мэндийн үйлчилгээг чирэгдэлгүйгээр авах боломж бүрдэнэ гэлээ.

Дэлгэрэнгүй унших

Тод мэдээ

"Анхдугаар Үндсэн хуулийн 100 жилд эмэгтэй парламентчдын оролцоо, манлайлал" сэдэвт эмэгтэй парламентчдын III чуулган боллоо

Огноо:

,

Улсын Их Хурлын Төрийн байгуулалтын байнгын хороо, Улсын Их Хурал дахь Эмэгтэй гишүүдийн бүлэг хамтран 2024 оны арваннэгдүгээр сарын 04-ний өдөр “Эмэгтэй парламентчдын чуулган 2024” арга хэмжээг зохион байгууллаа. 

Төрийн шийдвэр гаргах түвшинд жендэрийн тэгш байдлыг хангахад чиглэсэн парламент дахь эмэгтэйчүүдийн оролцоо, манлайлал, эв нэгдлийг бэхжүүлэх зорилготой “Эмэгтэй парламентчдын чуулган 2024” арга хэмжээнд Улсын Их Хурлын гишүүд, үе үеийн Улсын Их Хуралд гишүүнээр сонгогдон ажиллаж байсан эмэгтэйчүүд, парламентад суудалтай улс төрийн намуудын төлөөлөл, жендэрийн манлайлагч улс төрчдийн төлөөлөл, аймаг, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын эмэгтэй төлөөлөгчид, Монгол Улсад суугаа гадаад орнуудын Дипломат төлөөлөгчдийн газрын тэргүүн, олон улсын байгууллагын төлөөлөл, төрийн болон төрийн бус байгууллага, эмэгтэйчүүдийн манлайллын сүлжээний төлөөлөл оролцсон юм. 

Эмэгтэй парламентчдын III чуулганыг Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан нээж үг хэллээ. 

Монгол Улс 100 жилийн өмнө 1924 оны 11 дүгээр сарын 26-ны өдөр Анхдугаар Үндсэн хуулиа батлахдаа “Тус харьяат ард түмэнд угсаа, шашин, эрэгтэй, эмэгтэй хэмээх ялгаваргүй нэгэн адил эрх эдлүүлбээс зохимуй” хэмээн хуульчилснаар эрэгтэй, эмэгтэй иргэдийнхээ сонгох, сонгогдох эрхийг баталгаажуулсан Ази тивийн анхдагч улсуудын нэг болохыг тэрбээр тэмдэглээд  "Монгол Улсын Их Хурлын 2024 оны сонгуульд улс төрийн намууд нийт нэр дэвшигчдийн 30 хувьд эмэгтэйчүүдийн нэрийг дэвшүүлсэн бол, 2028 онд энэ үзүүлэлт 40 хувьд хүрнэ. Үүнийг бид хуульчилж чадсан. Энэхүү үр дүнд хүрэх зам дардан байгаагүй" гэлээ. Цаашид Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуульд хүйсийн эрх тэгш байх нөхцөл, боломжийг бүрэн утгаар нь хангах, цаашдаа орон нутгийн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоог хангахын төлөө зорилт дэвшүүлэн ажиллана. Монгол Улсын Их Хурал идэвхтэй хамтран ажиллаж, манлайлал үзүүлэн ажиллах болно гэв. (бүрэн эхээр)

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн илгээлтийг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Г.Занданшатар танилцууллаа.

Улс орнууд жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангаж чадвал дэлхийн эдийн засаг 23 хувиар тэлэх боломжтойг ОУВС-ийн судалгаанд дурдсан байдгийг илгээлтэд тэмдэглээд, жендэрийн эрх тэгш байдал, эмэгтэйчүүдийн манлайллыг дэмжих чиглэлээр Монгол Улс бүс нутаг төдийгүй олон улсын түвшинд идэвх санаачилгатай ажилладаг болохыг онцолсон байв. Улс төрийн намын тухай, Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийг хэрэгжүүлснээр 2030 онд Монгол Улс Тогтвортой хөгжлийн зорилгууд дахь холбогдох зорилгыг хэрэгжүүлэх боломжтойг тэмдэглээд чуулганы үйл ажиллагаанд амжилт хүссэн.

НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн Суурин төлөөлөгч Матилда Димовска хэлсэн үгэндээ “Энэ танхимд цугласан та бүхэн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэх чиглэлээр хамтдаа хичээснээр өнөөдрийн үр дүнд хүрсэн гэдгийг тэмдэглэх нь зүйтэй. Өдгөөгөөс 100 жилийн өмнө Монгол Улс Анхдугаар Үндсэн хуулиараа жендэрийн тэгш байдлыг баталгаажуулж байсан бол өнөөдөр 100 жилийн ойг хамгийн олон эмэгтэй гишүүнтэй Улсын Их Хурал болсон түүхэн амжилтаар угтаж байна” гэлээ. Шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэх нь эрүүл ардчиллыг бэхжүүлэх, тогтвортой хөгжлийг хангах суурь хэмээн онцолсон. Монгол Улсын хувьд энэхүү амжилтаа бэхжүүлж, дараагийн шатанд хүрэхийн тулд шийдвэр гаргах түвшинд өнөөдөр ажиллаж буй, өмнө нь ажиллаж байсан эмэгтэйчүүд дэмжлэгийн тогтолцоо бүрдүүлэн, хувь оролцоотой, үр дүнтэйгээр хамтран ажиллах шаардлагатайг тэмдэглэн хэлсэн.

БНСУ-ын Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллага (КОЙКА)-ын Монгол дахь Суурин төлөөлөгч Жу Хэйн Нан нэг эмэгтэйн идэвх, оролцоо нийгмийн өөрчлөлтийг эхлүүлсэн түүх хуваалцаад, тус байгууллагын Монгол Улс дахь үйл ажиллагааны талаар танилцууллаа. Эмэгтэй улс төрчид нэгдэн хууль тогтоох, шийдвэр гаргах түвшинд олон чиглэлээр санаачилгатай хамтран ажиллаж чадвал нийгэм тэр хэрээр тэгш, хүртээмжтэй болж өөрчлөгддөг гээд энэхүү чуулганаар цаашдын зорилтоо хамтдаа тодорхойлох  боломжтой гэлээ.

“Эмэгтэй парламентчдын чуулган 2024” арга хэмжээний үеэр Монгол Улсын жендэрийн тэгш байдлыг хангах, шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоог дэмжих үйлсэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан хүндэт зочдод онцгойлон талархал илэрхийлж, дурсгалын зүйл гардуулсан юм.

Ийнхүү чуулганы үйл ажиллагаа эхэлж, Улсын Их Хурлын дэд дарга, Эмэгтэй парламентчдын зөвлөлийн тэргүүн Х.Булгантуяа “Анхдугаар Үндсэн хууль батлагдсаны 100 жилд эмэгтэй парламентчдын оролцоо, манлайлал” сэдэвт илтгэл танилцуулав. 

УИХ-ын 8 удаагийн сонгуульд давхардсан тоогоор нийт 608 хүн сонгогдсоноос 65 буюу 10.7 хувь нь эмэгтэй байсан бол 2024 онд 25.4 хувь болж нэмэгдсэн талаарх тоо баримтыг тэрбээр илтгэлийнхээ эхэнд тэмдэглэлээ. Үргэлжлүүлэн УИХ-ын дэд дарга Х.Булгантуяа 1990 оны 7 дугаар сарын 29-ний өдөр болсон сонгуулийн дүнгээр байгуулагдсан АИХ-ын 430 депутатын 8 нь эмэгтэй байсныг, УИХ-ын бүрэн эрх тус бүрээр эмэгтэй гишүүдийн эзлэх хувь, хууль тогтоох, шийдвэр гаргах түвшний оролцооны талаар илтгэл танилцуулаа. АИХ-ын 430 депутатаас нийт 50 гишүүн Улсын Бага Хуралд сонгогдон ажилласан ба 2 нь эмэгтэй гишүүн байжээ.

1992 онд батлагдсан шинэ Үндсэн хуулиар “Төрийн эрх барих дээд байгууллага нь Улсын Их Хурал байна” гэж заасны дагуу манай улс нэг танхимтай парламентын тогтолцоонд шилжиж, Улсын Их Хурал (УИХ)-ыг сонгох анхдугаар сонгуулийг 2-4 мандат бүхий томсгосон 26 тойрогт явуулж, 76 гишүүний 3 нь эмэгтэй гишүүн байв.

УИХ-ын 1996 оны ээлжит сонгуулийн дүнд 76 гишүүний 8 нь эмэгтэй, эмэгтэй гишүүдийн дүнд эзлэх хувь 10.5 болж өмнөх сонгуулийн дүнгээс 6.6 нэгж хувиар өссөн байна. 

УИХ-ын 3 дахь удаагийн ээлжит сонгууль 2000 онд жижиг мажоритар системээр буюу нэг мандат бүхий 76 тойргоос олонхын саналаар гишүүдийг сонгосон. Нийт 76 гишүүний 9 нь эмэгтэй, эмэгтэй гишүүдийн дүнд эзлэх хувь 11.8 болж өмнөх оны сонгуулийн дүнгээс 1.3 нэгж хувиар өссөн гэв. УИХ-ын 2004 оны ээлжит сонгуулийн дүнд 76 гишүүний 5 нь эмэгтэй буюу эмэгтэй гишүүдийн дүнд эзлэх хувь 6.6 болж өмнөх сонгуулийн дүнгээс 5.2 нэгж хувиар буурчээ. 

УИХ-ын 2008 оны ээлжит сонгуулийг Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай шинэчлэн найруулсан хуулийн (2005 онд шинэчлэн найруулсан) дагуу 76 мандаттай, томсгосон 26 тойрогт явагдсан. Сонгуулийн дүнд 76 гишүүний 3 нь эмэгтэй буюу дүнд эзлэх хувь 3.9 болж өмнөх сонгуулийн дүнгээс 2.7 нэгж хувиар буурсан байна.

УИХ-ын 2012 оны ээлжит сонгуулийг хууль эрх зүйн шинэ орчинд сонгуулийн хосолсон тогтолцоогоор анх удаа зохион байгуулсан. Өөрөөр хэлбэл УИХ-ын 76 гишүүний 48-ыг олон мандаттай мажоритар 26 тойргоос, үлдсэн 28-ыг пропорциональ намын жагсаалтаар авсан саналын дүнгээр сонгож, сонгогдсон эмэгтэй гишүүдийн дүнд эзлэх хувь 14.5 болж 11 эмэгтэй гишүүн бүхий бүрэлдэхүүнтэй парламент бүрэн эрхээ хэрэгжүүлжээ.

УИХ-ын 2016 оны долоо дахь удаагийн ээлжит сонгуулийг томсгосон мажоритар буюу жижиг 76 тойргоос шууд сонгосон байна. Уг сонгуулийн дүнд 76 гишүүний 13 нь эмэгтэй, эмэгтэй гишүүдийн дүнд эзлэх хувь 17.1 болж өмнөх сонгуулийн дүнгээс 2.6 нэгж хувиар өссөн бөгөөд өмнөх парламентуудаас хамгийн өндөр үзүүлэлт байв. 

УИХ-ын 2020 оны ээлжит сонгуулийг хууль эрх зүйн шинэ орчинд олон мандаттай томсгосон мажоритар хэлбэрээр зохион байгуулсан. Нийт 76 гишүүний 13 нь эмэгтэй буюу дүнд эзлэх хувь 17.1 буюу өмнөх сонгуулийн дүнтэй адил байв. 

Эмэгтэй парламентчдын насны хувьд хамгийн залуу нь 32 настайдаа УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон бол хамгийн ахмад нь 58 настайдаа сонгогдож байжээ. Нийт сонгогдсон эмэгтэй гишүүдийн дундаж нас 45 бөгөөд эмэгтэйчүүдийн талаас илүү буюу 36 гишүүд нь 40-49 настайдаа УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон аж.

Хамгийн олон сонгогдсон эмэгтэй гишүүдийг дурдвал, С.Оюун 5 удаа, Т.Ганди, Д.Арвин нар 4 удаа тус тус сонгогдон парламентад ажиллаж байжээ. Харин нийт 65 эмэгтэй гишүүд сонгогдсоныг байршлаар харвал, 35 нь дүүргүүдээс, 25 нь аймгуудаас, 5 нь жагсаалтаар сонгогдож байсан бол хамгийн их давтамжтайгаар сонгогдсон эмэгтэй гишүүд нь Баянзүрх, Сонгинохайрхан дүүргээс 8, Баянгол дүүргээс 5, Завхан аймгаас 7, Хэнтий, Сэлэнгэ аймгуудаас тус тус 4 удаа УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон байна. 

2012-2024 оны хооронд УИХ-ын гурван удаагийн сонгуулиар 11-13 эмэгтэй нэр дэвшигч сонгогдож, парламент дахь эмэгтэйчүүдийн эзлэх суудлын тоо 11.5-17.1 хувьд хүрсэн нь ардчилсан сонгуулийн түүхэн дэх хамгийн өндөр үзүүлэлт юм. Энэ хугацаанд 30 эмэгтэй улс төрч /давхардаагүй тоогоор/ УИХ-ын гишүүнээр сонгогдож ажилласан бөгөөд нийтдээ 127 хуулийн төслийг бие дааж болон бусад гишүүдтэй хамтран, мөн эмэгтэй гишүүдийн бүлгээрээ хамтран санаачилжээ. Эмэгтэй гишүүдийн ажилласан, өргөн барьсан хуулийн төслүүдийн талаас илүү хувь нь батлагдсан байна. Сонгуулийн жилээр харьцуулж үзэхэд 2016-2020 онд сонгогдсон эмэгтэй гишүүдийн санаачилсан хуулийн батлагдсан хувь хэмжээ хамгийн өндөр буюу 25 хувь байжээ.

Эмэгтэй гишүүдийн өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд нь УИХ-ын Нийгмийн бодлогын байнгын хороо, Эдийн засгийн байнгын хороо, Төрийн байгуулалт, Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороодод ихэвчлэн хамаарч байв. Тодруулбал, эмэгтэй гишүүд хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, эмзэг бүлгийн эрх ашиг, эрүүл мэндийн асуудалд илүү их анхаарч буй мэт боловч эдийн засаг, байгаль орчин, хүнс хөдөө аж ахуй, боловсрол, соёл зэрэг олон салбарт өргөн хүрээг хамарсан, хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах чиглэлээр ажиллаж байна.

2012-2016 онд УИХ-д сонгогдсон 11 эмэгтэй гишүүн бүлэг байгуулан, бүлгийн даргаар УИХ-ын гишүүн асан Л.Эрдэнэчимэг ажиллаж байсан юм. Тэд гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх, хүүхэд харах үйлчилгээг хуульчлах, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг сайжруулах, байгаль орчны тогтвортой хөгжлийг хангах, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд болон хүүхдийн эрхийг хамгаалах, замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах, тосон бумбын нурууг тусгай хамгаалалтад авах чиглэлээр хамтран хуулийн төсөл санаачилж, хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах чиглэлээр идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулсан.

2016-2020 онд УИХ-д сонгогдсон 13 эмэгтэй гишүүн бүлэг байгуулан, бүлгийн даргаар УИХ-ын гишүүн асан Д.Оюунхорол ажиллаж байв. Тэд хүүхдийн эрхийг хамгаалах, гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх, боловсрол, эрүүл мэндийн салбарт төрийн үйлчилгээг үзүүлдэг багш, эмч нарын хөдөлмөрийн үнэлгээг бодитой болгох, агаарын бохирдлыг бууруулах, өрхийн эмнэлгүүдийн үйл ажиллагааг дэмжих, хүн амд үзүүлэх эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний хүртээмжийг сайжруулах, эмэгтэйчүүдийн ажлын байрыг нэмэгдүүлэх асуудлуудад анхааран, ахмадын асрамжийн газрын хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, эмэгтэйчүүдийн улс төрийн оролцоог нэмэгдүүлэх, эмэгтэй гишүүдийн бүлгийн үйл ажиллагааг сурталчлах, дэмжих чиглэлээр ОУБ-уудтай хамтрах зэргээр идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж ажилласан байна.

2020-2024 онд УИХ-д сонгогдсон 13 эмэгтэй гишүүн бүлэг байгуулан, бүлгийн даргаар УИХ-ын гишүүн Д.Сарангэрэл сонгогдон ажиллаж байсан. 2020 онд УИХ-ын гишүүн С.Одонтуяа УИХ-ын дэд даргаар сонгогдсон ба Монгол Улсын түүхэнд УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдааныг удирдсан анхны эмэгтэй болсон юм. Тэд эмэгтэй гишүүдийн бүлгээрээ хүүхдийн эрхийг хамгаалах, гэр бүл, хүүхэд, эмэгтэйчүүд, залуучуудад чиглэсэн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж, боловсрол, эрүүл мэндийн салбарын хууль эрх зүйн орчин сайжруулахын тулд хамтран ажиллаж байна. Үүнээс гадна 10 гаруй үндсэн чиглэлд /хүүхдийн эрүүл, аюулгүй орчин, сургуулийн орчин, эрчүүдийн эрүүл мэнд, хүний хөгжлийн бодлого, ахмад настнаа асран хамгаалах, эмэгтэйчүүдийн насан туршийн боловсрол, цахим орчинд хүний эрх хамгаалах гэх мэт/ ажиллах тодорхой үйл ажиллагааны хөтөлбөр гаргаж, нэгээс гурван эмэгтэй гишүүн ахлах зохион байгуулалттайгаар ажиллаж байна.

Эмэгтэй улс төрчид УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийнхээ хүрээнд 2012 оноос хойш өөрийн болон эмэгтэй гишүүдийн бүлгийн санаачилгаар улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 240 орчим төсөл, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлсэн байна. Тодруулбал, энэ хүрээнд сургууль, цэцэрлэг, эмнэлгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор барилга байгууламж шинээр барих, засвар, өргөтгөл хийх, хуучин барилга байшингийн дээврийн засвар, дулаалгын ажил, зам засварын ажлуудын төсөв санхүүжилтийг шийдэж, төсөвт суулгаж, ажил хэрэг болгоход түлхүү анхаарсан. 2012 оноос хойш эмэгтэй гишүүдийн санаачилгаар хэрэгжсэн гурван төсөл тутмын нэг нь хүүхэд, залуучуудын асуудлыг шийдвэрлэхэд зориулагдсан. Үүнээс гадна малчид, тариаланчид, өндөр настан, эмч, багш нар, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, хүүхдүүдийн амьдрах орчныг сайжруулах, тэдэнд тулгамдаж буй асуудлыг шийдвэрлэхэд чиглэсэн төслүүд байв. Эдгээр төсөл, хөтөлбөрийн гурваны нэг нь иргэдийн ая тухтай амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэхэд зориулсан төдийгүй эрүүл мэндийн үйлчилгээ авах боломжийг нэмэгдүүлэх, төрийн үйлчилгээг хүртээмжтэй болгох, иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах зэрэг асуудлыг шийдвэрлэхэд чиглэж байсан. 

2012-2023 он хүртэлх хугацаанд УИХ-ын эмэгтэй гишүүд Монгол Улсад тогтвортой хөгжлийн зорилгыг хэрэгжүүлэхэд мэдэгдэхүйц хувь нэмэр оруулав. Жишээлбэл, тогтвортой хөгжлийн тулгуур хүрээ болох эдийн засаг, нийгэм, байгаль орчны тогтвортой хөгжлийг хангах чиглэлээр Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тухай, Аж ахуй эрхлэгч эмэгтэйчүүдийн эдийн засаг дахь оролцоог нэмэгдүүлэх тухай, Онцгой албан татварын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, Хог хаягдлын тухай зэрэг хуулийн төслүүдийг санаачлан, өргөн мэдүүлсэн байна. Эдгээрээс Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тухай хууль батлагдсанаар Тогтвортой хөгжлийн зорилгын 4 буюу Чанартай боловсролыг дэмжих зорилгын хүрээнд дэвшүүлсэн суурь дэд бүтцээр хангагдсан сургууль, цэцэрлэгүүдийг нэмэгдүүлж, сурагчдын суралцах орчныг сайжруулах зорилт хангагдах нөхцөл бүрдсэн. 2021-2022 оны хичээлийн жилд 1-5 дугаар ангийн 382 мянган хүүхэд үдийн хоолны үйлчилгээнд хамрагдсан байна. Үүнээс гадна, хэлэлцэх шатандаа явж буй бусад хуулийн төслүүдийн үр нөлөөг үнэлсэн судалгаагаар МУТХҮБ-ын нийгэм, эдийн бусад дэд зорилтуудыг хангах, ахиц үзүүлэхэд ихээхэн хувь нэмэр оруулах юм.

2024 оны УИХ-ын 9 дэх удаагийн сонгууль нь холимог систем буюу 78 гишүүн тойрогт, 48 гишүүн жагсаалтаар, жендерийн квотыг 30 хувиар хуульчлан зохион байгуулагдаж 2 намаас тойргоос 8 эмэгтэй, 5 нам эвслийн жагсаалтаас 24 эмэгтэй нийт 32 эмэгтэй гишүүнтэй болсон нь түүхэн дээд амжилтыг 8 хувиар ахиулж, 25.4 хувьд хүрсэн.

Эмэгтэй гишүүд олон ажил төлөвлөж байгаа бөгөөд олон улсын байгууллагатай хамтран жендэрийн тэгш байдлыг хангах, шийдвэр гаргах түвшин дэх эмэгтэйчүүдийн оролцоог дэмжих төсөл хэрэгжүүлэх юм байна. Иймд үе үеийн УИХ-ын гишүүнээр сонгогдон ажиллаж байсан эмэгтэйчүүдээ энэ үйл ажиллагаа, санаачилгыг нь дэмжин, оролцохыг урив. 

Дараа нь Улсын Их Хурлын Тамгын газрын дэргэдэх Парламентын судалгаа, хөгжлийн хүрээлэнгийн Эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга Д.Онолт “Шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг нэмэгдүүлэх эрх зүйн орчны шинэчлэл” сэдэвт илтгэл танилцууллаа. Монгол Улсын хувьд Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг баталж, Улс төрийн намын тухай хуульд квотын талаарх зохицуулалтыг тусгасан талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөв.

Шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоо бага байх хэрээр нийгэм тэдгээр эмэгтэйчүүдийн үйлдэлд шүүмжлэлтэй ханддаг талаарх судалгааг дурдаад, Монгол Улсын хувьд өнөөдрийн үр дүнгээ бататган, эрх зүйн орчныг илүү сайжруулж, шийдвэр гаргах түвшинд жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах бололцоо байгааг илтгэлийнхээ төгсгөлд тэмдэглэсэн юм. 

Чуулганы оролцогчид үргэлжлүүлэн 1924 оноос хойших парламентын түүхэнд эмэгтэйчүүдийн оролцоо, парламентад төлөөллийг хангахад чиглэсэн эрх зүйн шинэчлэлийн үр дүн, шинэчлэлийн талаар хэлэлцэв.

Эмэгтэй парламентчдын III чуулганаас Тогтвортой хөгжлийн V зорилгыг хэрэгжүүлэх зорилгоор  улс төрийн намууд амлалтаа үргэлжлүүлэн биелүүлэхийг уриалж, Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хууль дахь ололтыг баталгаажуулж, цаашид сонгуулийн зардлыг бууруулах бодлого баримтлах, Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын сонгуулийн тухай хуулийг өөрчилж, нэр дэвшигчийн квотыг нэмэгдүүлэх чиглэлд идэвх санаачилгатай ажиллах санаачилга гаргасан. Түүнчлэн улс төрийн намуудад эмэгтэйчүүдийг дэмжин ажиллахыг уриалж, охид эмэгтэйчүүдийн улс төрийн оролцоог нэмэгдүүлэх сургалт, хөгжлийн хөтөлбөрийг парламентын түвшинд нэмэгдүүлэхэд анхаарч ажиллана гэв. Орон нутгийн хөгжлийн бодлогыг тодорхойлоход эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, шийдвэр гаргах үйл ажиллагаа, төсвийн бодлогыг жендэрийн мэдрэмжтэй болгож, эмэгтэйчүүдийн бизнес эрхлэлтийг бодлогын түвшинд дэмжин, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох санаачилгыг дэвшүүлж буйг танилцуулсан юм.  

Энэхүү чуулганыг хааж Улсын Их Хурлын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Ж.Бат-Эрдэнэ үг хэлэхдээ, цаашид шийдвэр гаргах түвшинд жендэрийн тэгш байдлыг хангахын ач холбогдлыг дурдаад энэ чиглэлд дэмжин ажиллахаа илэрхийллээ.

“Эмэгтэй парламентчдын чуулган 2024” арга хэмжээний үеэр “Өөрчлөлтийн зүгт” өгөгдөл дүрслэлийн үзэсгэлэн гаргасан юм.

Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа
Тод мэдээ1 цаг 26 минут

ЭЗБХ: Тогтвортой хөгжлийн зорилгын дэд хорооны даргаар УИХ-ын гишүүн...

Тод мэдээ2 цаг 8 минут

Төвлөрөл сааруулах Үндэсний баг орон нутагт ажиллаж байна

Тод индэр2 цаг 13 минут

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Шанхайн экспо”-гийн нээлтэд ...

Тод мэдээ2 цаг 21 минут

"Анхдугаар Үндсэн хуулийн 100 жилд эмэгтэй парламентчдын оролцо...

Тод мэдээ2 цаг 58 минут

Хэрэглэгчийн эрх ашгийг хамгаалах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгы...

Тод мэдээ3 цаг 37 минут

“Монгол Улсын Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөт...

Тод мэдээ4 цаг 2 минут

ЦХИХХЯ: 187 компанийн app устгагдах эрсдэлээс сэргийлж, баталгаажуул...

Тод мэдээ4 цаг 9 минут

УИХ-ын дэд дарга Б.Пүрэвдорж Бүгд Найрамдах Сингапур Улсаас манай ул...

Өнөөдөр4 цаг 11 минут

Л.Оюун-Эрдэнэ: Гурван шилжилтийг “Huawei” компанитай хам...

Тод мэдээ4 цаг 15 минут

Ажлын хэсэг ялгаварлан гадуурхсан үйл явдлын талаарх мэдээллийг хүлэ...

Өнөөдөр4 цаг 19 минут

Улаанбаатарт өдөртөө 5 хэм дулаан

Тод мэдээ2024/11/04

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ БНХАУ-д айлчилна

Өнөөдөр2024/11/04

Ирэх арав хоногт цаг агаар ямар байх вэ?

Тод мэдээ2024/11/04

Хүнсний хог хаягдлыг эх үүсвэр дээр нь бууруулах “Хоосон таваг...

Тод мэдээ2024/11/04

"Соёлын бүтээлч сар" аян "Эртний сайхан" үзэсгэл...

Тод мэдээ2024/11/04

Уулын туруутан амьтдад эрдэс тэжээлийн дэмжлэг үзүүлэх ажлыг эхлүүлл...

Тод мэдээ2024/11/04

Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай ...

Тод мэдээ2024/11/04

Санхүү, эдийн засгийн их сургуулийг Сүхбаатарын одонгоор шагналаа

Тод мэдээ2024/11/04

“КОЙКА”-ийн суурин төлөөлөгч Жу Хэйннан тэргүүтэй төлөөл...

Өнөөдөр2024/11/04

Монгол Улсын үе үеийн эмэгтэй парламентчид гурав дахь удаагаа чуулна...

Өнөөдөр2024/11/04

Улаанбаатарт өдөртөө 2 хэм хүйтэн

Тод мэдээ2024/11/01

Хэн нэгнийг архи уухыг тулган шаардахгүй байхыг уриалж байна

Тод мэдээ2024/11/01

Төрд учирсан 144.9 сая төгрөгийн хохирлыг нөхөн төлүүлэхээр болжээ

Тод мэдээ2024/11/01

Н.Өнөрцэцэгийн давж заалдах шатны шүүх хурал ирэх сарын 7-ны өдөр то...

Тод мэдээ2024/11/01

БНХАУ-д байгалийн гаралтай аюулт үзэгдлийн улмаас нийт 323.2 тэрбум ...

Тод мэдээ2024/11/01

Гамшгаас сэргийлэхэд санхүүгийн оновчтой механизмыг нэвтрүүлэх асууд...

Тод мэдээ2024/11/01

НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга асан Бан Ги Мүн-д “Чингис ...

Тод мэдээ2024/11/01

ГССҮТ-ийн эмч нар үений гадаргуу мөгөөрсийг шилжүүлэн суулгах мэс за...

Тод мэдээ2024/11/01

2024 оны шалгалтын бүртгэл дуусахад 9 хоног үлдлээ

Өнөөдөр2024/11/01

Ирэх арав хоногт цаг агаар ямар байх вэ?

Санал болгох