Тод мэдээ
Монголын ойн аж ахуйн сургалтын төвд “Төсөөллийн ой” төгөл байгууллаа
“Ногоон Ази сүлжээ” ТББ-ын дэргэдэх Монголын ойн аж ахуйн сургалтын төв нь БНСУ-ын Нийгмийн халамжийн байгууллагын санхүүжилтээр 2017 онд Сүхбаатар дүүргийн 16 дугаар хороонд байгуулагдсан юм. Энэ хугацаанд Ногоон Ази сүлжээ ТББ-ын ойжуулалтын талбайн ажилчид, нийслэл, орон нутгийн иргэд, хүүхэд залууст уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулахад чиглэсэн байгаль орчин, цөлжилт, хөрсний нөхөн сэргээлт, мод үржүүлэг, хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ тариалах, иргэдийн хамтын ажиллагаа, нөхөрлөл, хоршооны сургалтыг зохион байгуулж ирсэн билээ.
Өнгөрөгч бямба гаригт тус төвийн дэргэд “Төсөөллийн ой” төгөлийн нарс мод тарих арга хэмжээ зохион байгуулагдлаа. Энэхүү арга хэмжээнд БОАЖЯ-ны Ойн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Э.Сансарбаяр, СБД-ийн 16 хорооны Засаг дарга Б.Эрдэнэсүх, СБД-ийн 18 хорооны Засаг дарга Ц.Цогт-Од, Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн Монгол дахь төлөөлөгчийн газрын дарга Д.Батболд, “Ногоон Ази сүлжээ” ТББ –ын Монгол дахь төлөөлөгчийн газрын дарга Шин Ги Ху, “My club” -ийн гишүүд болон мод тарихаар ирсэн сайн дурынхан оролцов.
Ногоон Ази сүлжээ ТББ-ын зүгээс сайн дурынханд дэлхийн дулаарал, уур амьсгалын өөрчлөлттэй холбоотой байгаль орчин хэрхэн өөрчлөгдөж байгаа талаар мэдээлэл өгч, дараа нь мод тарих зааварчилгааг өгсөн юм. Сүхбаатар дүүргийн 16 дугаар хороонд бий болгож байгаа энэхүү нарсан ойн төгөлийг байгуулах ажилд сайн дурынхан оролцсоноор байгаль орчинд анхаарал тавих хүмүүсийн тоо нэмэгдэнэ хэмээн зохион байгуулагчдын зүгээс онцолж байна.
“Төсөөллийн ой” төслийн хүрээнд Сүхбаатар дүүргийн 16, 18 дугаар хорооны 300 өрхөд чацарганы мод хүлээлгэн өглөө
“Ногоон Ази сүлжээ” ТББ –ын Монгол дахь төлөөлөгчийн газрын дарга Шин Ги Ху
“Төсөөллийн ой “ төгөлийг бий болгох ажилд гар бие оролцохоор ирсэнд баярлалаа. Саяхан НҮБ-ын Ерөнхий асамблейн дээд хэмжээний 76 дугаар чуулган дээр Монгол Улсын ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх “Цөлжилт уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг тэмцэх зорилгоор 2030 он гэхэд Монголдоо нэг тэрбум мод тарина” гэж амласан. Мод тарих маш чухал. Гэхдээ тэр модыг тасралтгүй тогтмол арчлах нь бүр ч чухал ажил юм. Ногоон Ази сүлжээ ТББ нь 4 аймгийн 7 сум, нийслэлийн 2 дүүрэгт ойжуулалтын талбай байгуулан 800 га талбайд 800 мянган гаруй мод тарьсан байна.
Тарьсан модныхоо тогтвортой арчилгааг хангах үүднээс иргэдийг сургаж, дадлагажуулах Монголын ойн аж ахуйн сургалтын төвийг байгуулж, БОАЖЯ-тай хамтын ажиллагааны гэрээтэй ажиллаж байна. БОАЖ-ийн сайдын санаачилсан “Нэг өрх-нэг мод” аянг НЗДТГ-тай хамтран дэмжин ажиллаж ирлээ. Тус аянд 6000 суулгац, Архангай аймгийн Өлзийт суманд 600 ширхэг суулгац хандивласан. 2021 оны хувьд ойжуулалтын орон нутгийн талбайнууддаа 50 мянга орчим модыг тарилаа. Энэ 7 хоногт “Монгол-Солонгосын нөхөрлөлийн ой” цэцэрлэгт хүрээлэнгийн дэргэдэх Монголын ойн аж ахуйн сургалтын төвдөө Солонгосын хөрөнгө оруулалтаар “Төсөөллийн ой” төгөл байгуулах шинэ төсөл эхлүүллээ.
Энэ төслийн хүрээнд Сүхбаатар дүүргийн 16, 18 дугаар хорооны 300 өрхөд чацарганы мод хүлээлгэн өгч, тарилт, арчлалтын сургалт өгөөд байна. Би Монголд амьдраад 11 жил боллоо. Миний мөрөөдөл бол Ногоон Монголыг бий болгох. Энэ мөрөөдлийг би ганцаараа мөрөөдөөд бүтэшгүй зүйл. Харин та бүхэнтэй хамтдаа биелүүлэхийн төлөө хичээн ажиллах ёстой юм. Бид бүгдийг дэмжин цаашдаа хамтран ажиллавал миний мөрөөдөл биелэх болно. Гэр хорооллын агаарын чанарыг сайжруулах нарсан ойн төгөл маань цаашдаа “Ногоон Монгол”-ын төлөөх хамтын ажил болон үргэлжилнэ гэдэгт итгэж байна. Баярлалаа”.
Монгол улсын нийт газар нутгийн 76,9 хувь буюу 120 сая га газар цөлжилтөд өртсөн
БОАЖЯ-ны Ойн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Э.Сансарбаяр
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2021-2030 онд тэрбум мод тарих уриалга гарсан. Энэ бол цөлжилт, газрын доройтлыг бууруулах гол тулгуур юм. Монгол улсын нийт газар нутгийн 76,9 хувь буюу 120 сая га газар цөлжилтөд өртсөн. Мөн ойгоор бүрхэгдсэн талбай манай нийт газар нутгийн 7,9 хувийг эзэлдэг. Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт 8,6 хувьд хүргэх зорилт тавьсан тул манай байгууллага, төр болон төрийн бус байгууллагууд мод тарих чиглэлд анхаарч ажиллаж байна. Мөн цөл, ойт хээрийн бүсэд модыг хэрхэн яаж тарьж, ургуулах талаар бүх их дээд сургууль, МСҮТ-үүдэд мэргэжлийн боловсрон хүчин бэлтгэхэд анхаарал хандуулж ажиллах цаг үе ирж байна. Ногоон ази сүлжээ ТББ маань БОАЖ-ын сайдын “Нэг өрх-нэг мод- аянд нэгдэж, мод тарих аргыг зааж сурган сургалтын үйл ажиллагаа явуулж байгаад баярлалаа. Дэлхийн стандартаар нэг хүнд ногдох ногоон байгууламжийн хэмжээг нэмэгдүүлэхэд нийслэлийн иргэн бүрийн, өрх бүрийн оролцоо хэрэгтэй. Мод тарихад тодорхой мэдлэг, хүч хөдөлмөр ордог. Энд ирсэн та бүхэн мод тарих арга ухаанд суралцаж, мэдсэн чадсан бүхнээ бусдад түгээж, үргэлжлүүлэн сургахад анхаарч ажиллана гэдэгт итгэж байна.
Нийслэл хотын хөгжил гэр хорооллоос эхлэх учиртай
Сүхбаатар дүүргийн 16 дугаар хорооны Засаг дарга, Дүүргийн иргэдийн хурлын төлөөлөгч, НИТХ-ын төлөөлөгч Б.Эрдэнэсүх
Өвлийн улиралд нийслэл хотын маань агаарын бохирдол ямар болдог билээ. Нийслэл хотын хөгжил гэр хорооллоос эхлэх учиртай. Тиймээс Ногоон ази сүлжээ ТББ маань гэр хороолол руу чиглэсэн ажил хийж байгаад үнэхээр баяртай байна. Манай хорооны иргэдэд 1000 ширхэг чацарганы суулгац хандивласан. Иргэд маань ирэх жилээс чацаргана тарьсан үр шимээ хүртэж, амьсгалах агаар, амьдрах орчин нь ч цэвэр болно. Энэ ажлыг хийж байгаа бүх хүмүүст баярлалаа. Идэвхтэн сайн дурынхан залуучууддаа баярлалаа.
Саяхан Монгол Улсын ерөнхийлөгч маань Нэг тэрбум мод тарих уриалга дэвшүүлсэн. Бид ямар нэг улс төр, нам эвсэл гэж талцалгүй амьдарч байгаа орчноо сайхан болгож, хөрс болон агаарын бохирдолыг бууруулахын тулд мод тарих хэрэгтэй. Яагаад гэвэл бидний хойч үеийнхэний амьдрах орчин. Тэрбум модоо тарьж чадвал үнэхээрийн сайхан орчинг хойч үедээ үлдээнэ. Мод тарих бол энэ насны буян гэдэг. Арчлахдаа нялх хүүхдээ өсгөх мэт анхаарлаа хандуулж, мод тарих сургалт явуулж, хүмүүсийг мэдлэгтэй, чадвартай болгодогт баярлалаа. Өнгөрсөн онд манай хорооны 60 айлд утаагүй зуух үнэгүй өгч, түлшийг нь хямдралтай борлуулсан. Гэр хорооллын иргэдийн төлөө маш их ажил хийж байгаад талархаж байна.
Байгаль орчноо хайрлаж, иргэдийн амьжиргааг дээшлүүлэхэд тустай маш том дэмжлэг үзүүллээ
Сүхбаатар дүүргийн 18 дугаар хорооны Засаг дарга Ц.Цогт-Од
Мод тарихаар ирсэн залуучууд та бүхнээр бахархаж байна. “Нэг мод тарьвал нэг насны буян, хоёр мод тарьвал хойд насны буян” гэдэг. Та бүхэн ирээдүйд илүү олон залуусыг эгнээндээ нэгтгээрэй. Хорооны иргэдэд маань 500 мод хандивласанд баярлалаа. Байгаль орчноо хайрлаж, иргэдийн амьжиргааг дээшлүүлэхэд тустай маш том дэмжлэг юм. “Төсөөллийн ой” төгөл маань улам сайхан ургаж, ирээдүйд амарч зугаалах аятай таатай орчин болно гэдэгт итгэж байна.
Бодитоор нүүрлэсэн цөлжилтийг сааруулах арга бол ойжуулах юм
Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн Монгол дахь төлөөлөгчийн газрын дарга Д.Батболд
Байгаль хамгаалагч хүний хувьд Ногоон Ази сүлжээ ТББ -ын үйл ажиллагааг байнга дэмжиж ирсэн. Дэлхий дээр Солонгос хүмүүсээс илүү мод тарьдаг улс байхгүй. Яагаад гэвэл 1953 онд Солонгосын хойгийн дайн дуусахад нэг ч модгүй болсон, гэхдээ өнөөдөр битүү ойжуулж чадсан. Тэр ард түмний төлөөлөл Шин Ги Ху дарга Ногоон ази сүлжээ ТББ-ыг ахлаад, мод тарих ажилд сэтгэл гарган ажилладагт талархаж байна. Монголчуудын амьдралд гол үүрэгтэй мал аж ахуй маань бэлчээрээс шууд хамааралтай. Бэлчээрийн цөлжилт Монгол орны төдийгүй малчдын амьдралд шууд нөлөөлж, мэдрэгдээд эхэлсэн. Бодитоор нүүрлэсэн цөлжилтийг сааруулах арга бол ойжуулах юм. Тийм ч учраас Монголчууд ойжуулах ажил үнэхээр чухал гэдгийг ойлгож мэдэрсэн.
Эрдэмтэдийн судалгаагаар Монгол улсын 70 гаруй хувь нь цөлжилтөд өртсөн талаар ярьж байна. Монгол орон маань урд хэсгээрээ цөл, зүүн хэсэг нь тал хээр, баруун талдаа өндөр уулс, хойд хэсэгтээ ой модтой, төв хэсэг нь холимог тогтоцтой. Хээр тал ихэнхийг нь эзэлж, цөлөрхөг хэсэг нь хойшлоод байгаа. Өөрөөр хэлбэл малчдын амьдрах орчин тэр чигтээ өөрчлөгдөж байна. Өнөөдөр хүмүүсийн ухамсарт уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг ямар нэг зүйл хийх хэрэгтэй гэдэг бодол суугаад эхэлчихсэн байна. Миний мэдэхээр 20 жилийн өмнө Монголчууд мод тарихаар ирэх нь цөөхөн байсан. Харин өнөөдөр сайн дураар мод тарих хүмүүс эрс нэмэгдсэн байна. Хүмүүсийн ухамсар сэтгэхүйд өөрчлөлт орсон байна.
Сайн дурынхан: Мод тарих нь ирээдүй хойч үедээ үлдээж байгаа бидний өв
Манай дүү анх мод тарих сайн дурын ажил байна гээд судлаад үзтэл Ногоон ази сүлжээ ТББ маань маш олон газар мод тарьдаг болохыг мэдсэн. Хоёул хамтдаа ирсэн. Би сайн дурын ажил их хийдэг, манай дүү мод тарих ажилд анх удаа оролцож байгаа. Ер нь мод тарина гэдэг маш сайхан буянтай ажил. Би зусландаа зөндөө мод тарьсан. Бидний хувьд Ерөнхийлөгчийн нэг тэрбум мод тарих уриалгад нэгдсэндээ баяртай байна. Мод тарих нь өөрөө байгаль орчинд маш ээлтэй ажил. Энд дандаа залуучууд зорьж ирсэн байна. Анх 20 хүн бүртгэнэ гэсэн ч 200 гаруй хүн холбогдсон гэнэ. Сайн дураараа ажиллах хүн олон болж байгаа нь үнэхээр сайхан. Би 2013 оноос хойш сайн дурын ажилд оролцож байна. Миний хувьд 2 хүүхэдтэй, мод тарих нь ирээдүй хойч үедээ үлдээж байгаа бидний өв гэж боддог.
Бид 15 настай. Өмнө нь мод тарьж үзээгүй учраас энэ жил мод тарьж үзэхийг төлөвлөсөн байсан. Сайн дурынханыг мод тарихад уриалсан мэдээллийг хараад бүртгүүлсэн. Мод тарих их сайхан санагдаж байна. Хүмүүс нь ч их сайхан халуун дулаанаар хүлээн авч, мод тарих аргыг маш сайн зааж зөвлөлөө. Мод тарих хэцүү гэж бодож байсан. Энэ жил зориглоод ирсэн чинь амархан санагдлаа. Мэдээж арчилж тордоход цаг хугацаа, анхаарал орох байх. Гэхдээ энд ажилладаг хүмүүс маш сайн анхаарна итгэж байгаа. Залуу үеэ төлөөлөөд ирсэндээ бахархаж байна. Бидний хийсэн ажил Улаанбаатар хотын хойд хэсэгт байх гэр хорооллын агаарыг цэвэршүүлэхэд чухал үүрэгтэй гэж бодохоор сайхан байна. Бас найз нөхөддөө хийсэн ажлаа хэлж, сайн дурын ажил хийх хэрэгтэй гэж уриална.
Дашрамд дуулгахад, Монголын ойн аж ахуйн сургалтын төвийн үйл ажиллагааг хариуцан явуулж байгаа “Ногоон Ази сүлжээ” ТББ нь уур амьсгалын өөрчлөлт, хүлэмжийн хий, шар шороон шуурга, цөлжилтийг сааруулж, орон нутгийн иргэдийн амьжиргааг дэмжих, хүүхэд залуучуудын байгаль орчны сургалт, орон нутгийн тогтвортой хөгжлийг хангах чиглэлд судалгаа шинжилгээ зэрэг олон ажлуудыг хийж байна. Булган аймгийн Баяннуур, Дашинчилэн сумд, нийслэлийн Багануур, Сүхбаатар дүүрэг, Дундговь аймгийн Сайнцагаан сум, Төв аймгийн Аргалант, Баянцогт, Эрдэнэ сумд, Архангай аймгийн Өгийнуур суманд ойжуулалтын талбайг тус тус байгуулсан. Өнөөдрийн байдлаар “Ногоон Ази сүлжээ” ТББ нь Монгол орны хэмжээнд нийт 800 орчим га газарт 800 мянга орчим модыг тарьж ургуулаад байна. Өнгөрсөн жил БНСУ-ын Ойн агентлаг, Инчеон хотын Олон улсын нисэх онгоцны буудалтай хамтран сайжруулсан зуух, байгальд ээлтэй түлш нийлүүлэх төслийг хэрэгжүүлсэн бөгөөд энэ удаагийн цэцэрлэгт хүрээлэн байгуулах төсөл нь нүүрсхүчлийн хийн ялгарлыг бууруулах эко тосгон байгуулах төсөлтэй уялдаа холбоотойгоор хот суурин газрын нүүрсхүчлийн хийн ялгарлыг бууруулах ногоон хөгжлийн жишиг загвар болно хэмээн харж байна.
Тод мэдээ
УИХ-ын Тамгын газрын дэд дарга Э.Лхагва Ханнс-Зайделийн сангийн Монгол дахь суурин төлөөлөгч Феликс Гленктэй уулзлаа
УИХ-ын Тамгын газрын дэд дарга Э.Лхагва, “Парламентын хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх нь” чуулга уулзалтыг зохион байгуулахад хамтран ажилласан Ханнс Зейделийн сангийн Монгол дахь суурин төлөөлөгчийн газарт, суурин төлөөлөгч ноён Феликс Гленк болон урилгаар хүрэлцэн ирж маш чухал сэдвээр илтгэл тавьсан хатагтай Виттед чин сэтгэлийн талархал илэрхийлээд, хамтын ажиллагааны үр дүнд чуулга уулзалт тавьсан зорилгоо амжилттай хэрэгжүүлснийг онцоллоо.
Тэрбээр, ес дэх удаагийн парламент сонгуулийн холимог тогтолцооны үр дүнд 126 гишүүнтэй бүрдсэн хэмээгээд, таван намын төлөөлөлтэй, хамгийн олон эмэгтэй гишүүнтэй, хамгийн олон мэргэжил, туршлага бүхий гишүүдтэйгээрээ онцлог болохыг дурдсан. Түүнчлэн энэ парламент бүрэн эрхийнхээ хугацаанд олон ургалч үзлийг дэлгэрүүлж, ардчиллын зарчмыг хангаж буйн хувьд эрх зүйн орчныг сайжруулах замаар улс орны хөгжлийг илүү түргэтгэнэ хэмээн иргэд өндөр хүлээлттэй байгааг тодотгосон юм.
УИХ-ын Тамгын газрын дэд дарга Э.Лхагва УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалангийн дэвшүүлсэн хүн төвтэй үзэл санаа бүхий, нийгмийн хурдацтай хөгжлийн шаардлагад нийцсэн, иж бүрэн зохицуулалттай хууль, эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх “ГУРВАН ТӨГӨЛДӨРШИЛ”-ийн талаар танилцуулаад, энэхүү бодлогыг хэрэгжүүлсний үр дүнд Монгол Улсад хүн төвтэй эрх зүйн орчин бүрдэж, нийгэм эдийн засгийн хөгжил түргэсэж, улмаар иргэдийн амьдралын чанар дээшилнэ гэдэгт итгэлтэй байгаагаа илэрхийлэв.
Ханнс-Зайделийн сангийн Монгол дахь суурин төлөөлөгч Феликс Гленк, “Парламентын хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх нь” чуулга уулзалт амжилттай болсныг дурдаад, ХБНГУ-ын Гадаад хэргийн яамнаас санхүүжүүлж буй хууль тогтоомжид үнэлгээ, мониторинг хийх сургалт, уулзалт арга хэмжээг маргааш дахин зохион байгуулах гэж буйг дурдсан.Тэрбээр тус сургалтад оролцогчид хууль тогтоомжийн төслийн үр нөлөөг үнэлэх, хэрэгцээ шаардлагыг урьдчилан тандан судлах, хууль тогтоомжийн биелэлтийн үр дагаварт үнэлгээ хийх, хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдон гарах зардлын тооцоо хийх аргачлалын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авч, өдөр тутмын ажилдаа ашиглах арга зүйтэй болно гэдэгт итгэлтэй байна хэмээлээ.
Хатагтай Фредерикэ Витте ХБНГУ-ын Захиргааны хэргийн шүүхээс ажлын гараагаа эхэлж, Засгийн газарт зөвөлгөө өгч ажилладаг бие даасан байгууллагад, улмаар Байгаль орчны болон Нийгмийн хамгааллын яамдын Төрийн нарийн бичгийн даргаар ажиллаж байсан тухайгаа танилцуулаад, хууль тогтоомжид үнэлгээ хийх, хуулийн төсөл боловсруулахаас өмнөх урьдчилсан судалгаа хийх аргачлалын талаарх туршлагаа хуваалцан, дэмжиж ажиллахаа илэрхийллээ хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Тод мэдээ
Үндсэн хуулийн ойн хүрээнд зохион байгуулдаг Шатар сонирхогчдын Улсын аварга шалгаруулах 13 дахь удаагийн тэмцээн болно
Гурван үе шаттай тус тэмцээнд Монголын шатрын холбооны рейтингийн жагсаалтаар чансаа нь 2000-аас хэтрээгүй (эмэгтэй шатарчдын чансаа 1800 хүртэл), шатрын спортын улсын цолгүй, зөвхөн хөдөлмөрийн насны буюу 25 нас хүрсэн шатар сонирхогч оролцдог.
Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн өдрийг нэгдүгээр сарын 13-ны өдрийг улсын хэмжээнд нийтээр тэмдэглэхээр заасан байдаг. Монгол Улсын ардчилсан, шинэ Үндсэн хууль баталсны 33 жилийн ой 2025 оны нэгдүгээр сарын 13-ны өдөр тохиох бөгөөд Улсын Их Хурлын даргын ивээл дор зохион байгуулагддаг Шатар сонирхогчдын Улсын аварга шалгаруулах тэмцээн 13 дахь удаагаа зохион байгуулагдана.
Жил бүр давхардсан тоогоор 6000 гаруй шатар сонирхогч оролцдог энэхүү тэмцээний анхан шатны тэмцээн 2024 оны 11 дүгээр сарын 23, 24-ний өдрүүдэд улс орон даяар нэгэн зэрэг болж, сум, дүүргийн аваргуудыг шалгаруулна. Анхан шатны тэмцээнээс сумаас эрэгтэй 2, эмэгтэй 1, дүүргээс эрэгтэй 6, эмэгтэй 3 шатарчин тус тус шалгаран хагас шигшээ шатанд оролцоно. Аймаг, нийслэлийн аварга шалгаруулах хагас шигшээ тэмцээн 2024 оны 12 дугаар сарын 14, 15-ны өдрүүдэд болж, аймгийн тэмцээнээс эрэгтэй 2, эмэгтэй 1, нийслэлээс эрэгтэй 12, эмэгтэй 6 шатарчин тус тус шалгаран шатар сонирхогчдын улсын аварга шалгаруулах шигшээ тэмцээнд оролцоно.
Шигшээ тэмцээн 2025 оны 1 дүгээр сарын 11, 12-ны өдрүүдэд Төрийн ордонд болж, Шатар сонирхогчдын Улсын аварга шалгаруулах тэмцээний 13 дахь удаагийн аваргыг тодруулах юм. Энэ шатанд хагас шигшээ тэмцээнээс шалгарсан шатарчид болон Улсын Их Хурал, Үндсэн хууль тогтоогчдын холбоо, Улсын Их Хуралд ажлаа тайлагнадаг буюу Улсын Их Хурлаас удирдлага нь томилогддог байгууллага, Төрийн ордонд байрлах бусад төрийн байгууллагаас 30 хүртэл шатарчин урилгаар оролцох юм. Тэмцээнээс медаль хүртсэн шатарчин нь шатрын спортын Дэд мастер цол хүртэх бөгөөд улсын аварга шатарчин нь тухайн жилийн шатар сонирхогчдын Ази тивийн аварга шалгаруулах тэмцээнд Монголын шатрын холбоог төлөөлөн урилгаар оролцох эрх авдаг юм.
Монгол Улсын ардчилсан, шинэ Үндсэн хууль батлагдсан ойг тохиолдуулан Улсын Их Хурлын даргын ивээл дор жил бүр зохион байгуулагддаг Шатар сонирхогчдын Улсын аварга шалгаруулах тэмцээнийг Олон улсын шатрын холбоо (ФИДЕ) болон Монголын шатрын холбооны дүрмийн дагуу зохион байгуулах бөгөөд бүх шатны тэмцээнд үндэсний рейтинг бодогддог байна хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Тод мэдээ
Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг баталлаа
Байнгын хорооны хуралдаанаар дээрх хуулийн төслүүдийг хэлэлцэх үед Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Ганбат хууль хэрэгжиж эхлээд ямар хугацаанд үр дүн гарах, “Орано” групп нь манай улсад үйл ажиллагаагаа эхлүүлэхдээ хамгийн сүүлийн үеийн техник технологи ашиглах талаар баталгаа гаргуулах, олборлох ураныг энх тайвны зорилгоор ашиглах талаар гэрээндээ тусгах, олборлосон тодорхой хувийг борлуулах эрхтэй байх, Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Батсүмбэрэл дээрх хуулийн төсөл болон цаашид хийх гэрээ, хэлэлцээрийн талаар иргэд, олон нийтийг мэдээллээр хангах, шинжлэх ухааны ойлголтуудыг тодорхой ойлгомжтой хүргэхэд анхаарах талаар асуулт асууж, хариулт авчээ. Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг явуулах үед зарчмын зөрүүтэй 1 саналын томьёоллыг гүйцээн боловсруулах, хуулийн төслийн холбогдох зүйл, хэсэг, заалттай уялдуулах чиглэлийг хуралдаан даргалагчаас өгсөн. Байнгын хороо 2024 оны 11 дүгээр сарын 20-ны өдрийн хуралдаанаараа хуулийн төслүүдийн эцсийн хэлэлцүүлгийг явуулж хуралдаан даргалагчаас өгсөн чиглэлийн дагуу зарчмын зөрүүтэй саналыг гүйцээн боловсруулж, санал хураалт явуулан шийдвэрлэсэн байна. Байнгын хорооны санал, дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурал дахь намын бүлэг болон бүлэгт харьяалагддаггүй Улсын Их Хурлын гишүүдээс урьдчилан ирүүлсэн нэрсийн дагуу асуулт асуулаа.
Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Ганбаатар, Дорноговь аймгийн Зүүнбаян, Улаанбадрах сумын нутаг дэвсгэрт үндсэн орд байрлаж байна. Эдгээр сумын иргэдэд нөхөн олговорыг хэрхэн олгох талаар асуухад “Мон-Атом” ХХК-ийн захирал Д.Далайжаргал "2006 оноос эхлэн нийгмийн хариуцлагын хүрээнд орон нутагт 9 тэрбум төгрөг зарцуулсан. Улаанбадрах суманд 700 сая, Зүүнбаян суманд 300 сая төгрөгийн нөхөн олговор жил бүр өгч байна" хэмээн хариулав. Улсын Их Хурлын гишүүн С.Ганбаатар, Ө.Шижир нар хог хаягдлыг хэрхэн шийдэх, уран олборлоход их хэмжээгээр шаардагдах хүхрийн хүчлийг хаанаас импортлох талаар асуусан.
Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан, манай орон зэсийн нөөцөөрөө дэлхийд эхний 10 байранд явдаг. Тиймээс эхний ээлжинд “Эрдэнэт” үйлдвэрээ түшиглэн зэс хайлуулах үйлдвэр барихаар төлөвлөж байна. Зэс хайлуулах үйлдвэрлэлээс хүхрийн исэл гарна. Тэрхүү хүхрийг олборлох үйл ажиллагаандаа ашиглана гэв. Харин Цөмийн энергийн комиссын ажлын албаны нарийн бичгийн дарга Г.Манлайжав, төслийн үйл ажиллагааны үр дүнд 250 тонн цацраг идэвхт хаягдал үүснэ. Олон улсын болон Монгол Улсын зохих хууль, журмын дагуу хог, хаягдлын менежмент хийх үйл ажиллагааг хөрөнгө оруулалтын гэрээндээ тусгана. Төслийн явцад 3 төрлийн хог хаягдал гарна. Шатах, тослох материал буюу аюултай хог хаягдлыг устгах үйлдвэр барина, цацраг идэвхт буюу шар нунтгийн сав, бээлий зэрэг хог хаягдлыг булшилна. Ердийн хог хаягдлыг шатаах гэсэн 3 аргаар хог хаягдлыг шийдэхээр тохиролцсон гэв. Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Ганмаа, цацраг идэвхт ашигт малтмал олборлохтой холбогдуулан болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлэх, хүний эрүүл мэнд болон байгаль орчинд нөлөөлөх үнэлгээг хийхээр тусгасан байна. Байгаль орчны үнэлгээг хийсэн атлаа хүний эрүүл мэндэд нөлөөлөх талаарх үнэлгээ тун тааруу байна хэмээгээд хүний эрүүл мэндэд нөлөөлөх үнэлгээг сайжруулах талаар санал хэлэв. Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Сандаг-Очир, хуулийн төслийг богино хугацаанд хэлэлцэн баталж байгааг тэмдэглээд төсөл хөтөлбөрийн ач холбогдлыг нийтээрээ ойлгож, цаг нь ирэхээр аливаа төсөл эхэлдэг гэдгийг харуулж байна гэв. Цаашид гэрээг үр ашигтай байгуулахад анхаарч ажиллах талаар саналаа хэллээ.
Түүний дараа Байнгын хорооны бэлтгэсэн зарчмын зөрүүтэй нэг саналаар санал хураалт явуулан шийдвэрлээд, хуулийн төслийг эцэслэн батлах бэлтгэх хангуулахаар Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд шилжүүлсэн. Энэ үеэр Улсын Их Хурлын гишүүн, тус Байнгын хорооны дарга Г.Тэмүүлэн хуулийн төслийг өнөөдрийн хуралдаанаар эцэслэн батлах санал гаргав. Нэгдсэн хуралдаанаар бусад асуудлыг хэлэлцэж байх хооронд Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо хуулийн төслийг эцэслэн батлах бэлтгэлийг хангасны дараа өнөөдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар тус хуулийн төслийг эцэслэн батлахаар тогтов.
Түүний дараа “Үндсэн хуулиа дээдлэн залах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцлээ. Тус тогтоолын төслийг хэлэлцсэн талаарх Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Уянгахишиг танилцууллаа. 1992 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдөр баталсан ардчилсан, шинэ Үндсэн хуулийн оршил хэсэгтээ “Монголын ард түмэн бид Улсынхаа тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлыг бататган бэхжүүлж, хүний эрх, эрх чөлөө, шударга ёс, үндэснийхээ эв нэгдлийг эрхэмлэн дээдэлж, төрт ёс, түүх, соёлынхоо уламжлалыг нандигнан өвлөж, хүн төрөлхтний соёл иргэншлийн ололтыг хүндэтгэн үзэж, эх орондоо хүмүүнлэг, иргэний ардчилсан нийгэм цогцлуулан хөгжүүлэхийг эрхэм зорилго болгоно. Үүний учир Монгол Улсын Үндсэн хуулийг даяар олноо зарлан тунхаглаж байна” хэмээн тунхагласан нь Үндсэн хуулийн үзэл санааг түгээн дэлгэрүүлэх, сахин биелүүлэхийн үндэс болсон. Монгол Улсын иргэн бүр Үндсэн хуулиа дээдэлж, түүний агуулга, үзэл санааг ойлгож, өрх бүр дээдлэн залахыг уриалж, Үндсэн хуулийн үзэл санаа, улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, хүний эрх, эрх чөлөөний ойлголтыг тайлбарлан таниулах, нийт байгууллага, иргэний үйл ажиллагааг Үндсэн хуульд бүрнээ нийцүүлэх, “Мэдэгтүн, сахигтун!” гэж даяар олноо зарлан тунхагласныг сахин биелүүлэх зорилгын хүрээнд төслийг боловсруулжээ. Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөлд төрийн байгууллага, Монгол Улсын хилийн чанадад ажиллаж байгаа Дипломат төлөөлөгчийн газар Үндсэн хуулийг дээдлэн залах, Үндсэн хуулийн үзэл санаа, улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, хүний эрх, эрх чөлөөний ойлголтыг бүх түвшний боловсролын байгууллагын сургалтын хөтөлбөрийн агуулгад тусган, түгээн дэлгэрүүлж, тайлбарлан таниулахыг Монгол Улсын Засгийн газар болон холбогдох бусад төрийн байгууллагад даалгах; Монгол Улсын иргэн бүр Үндсэн хуулиа судлан мэдэж, өрх бүр Үндсэн хуулийг дээдлэн залах, Үндсэн хуулийн үзэл санаа, улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, хүний эрх, эрх чөлөөний ойлголтыг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр түгээн дэлгэрүүлж, тайлбарлан таниулж сурталчлахыг хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудад уриалах зохицуулалтыг тусгасан байна. Мөн тогтоолыг хэрэгжүүлэхэд мэргэжил, арга зүйн дэмжлэг үзүүлж ажиллахыг Улсын Их Хурлын Ерөнхий нарийн бичгийн даргад даалгах, уг тогтоолыг 2024 оны 11 дүгээр сарын 26-ны өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөхөөр тусгажээ. Байнгын хорооны хуралдаанаар тогтоолын төслийг хэлэлцэх үед Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Батбаатар Үндсэн хуулийг тунхаглалын шинж чанартай биш, залуучууд хойч үедээ Үндсэн хуулийн үзэл санааг бага наснаас нь ойлгуулах, бүх түвшний боловсролын байгууллагын сургалтын хөтөлбөрт тодорхой тусгаж, эргэх холбоог нэмэгдүүлэх талаар, Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир Үндсэн хуулийн үзэл санаа боловсролын байгууллагын хөтөлбөрт одоо хэрхэн туссан, түүнийг сайжруулах талаар тодорхой ажлуудыг хийхээр төлөвлөж байгаа эсэх, хэвлэл мэдээллийн байгууллагад уриалах бус үүрэгжүүлэх боломжтой эсэх талаар асууж, хариулт авсан болно. Улсын Их Хурлын гишүүн С.Бямбацогт, О.Алтангэрэл нар Үндсэн хуулийн үзэл санааг түгээн дэлгэрүүлэх, улсынхаа тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлыг бататган бэхжүүлж, хүний эрх, эрх чөлөө, шударга ёс, үндэснийхээ эв нэгдлийг эрхэмлэн дээдэлж, төрт ёс, түүх, соёлынхоо уламжлалыг нандигнан өвлүүлэх хүрээнд “Үндсэн хуулиа дээдлэн залах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг дэмжиж буйгаа илэрхийлж, саналаа хэлсэн.
Байнгын хорооны санал, дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн С.Эрдэнэбат, Үндсэн хуульт ёсоо эрхэмлэн дээдлэж, иргэд нь хуулиа мэддэг, эрх мэдэлтнүүд түүний үзэл санаанд үнэнч зүтгэдэг байх ёстой. Энэ удаагийн парламент Бүгд Найрамдах Улсаа тунхаглаж, Анхдугаар Үндсэн хуулиа баталсны 100 жилийн ойг тохиолдуулан “Үндсэн хуулиа дээдлэн залах тухай” шийдвэрийг гаргаж буй нь Монгол Улс ардчилсан засаглалтай, хүний эрх, эрх чөлөөг хангах үзэл баримтлалдаа туйлбартай зогсож чадаж буйн илэрхийлэл хэмээгээд төслийг дэмжиж буйгаа илэрхийлэв.Улсын Их Хурлын гишүүд тогтоолын төсөлтэй холбогдуулан асуулт асууж, санал хэлсний дараа “Үндсэн хуулиа дээдлэн залах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг батлах санал хураалтыг явуулахад нэгдсэн хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 65.6 хувь дэмжиж батлав.
Дараа нь Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан "Монгол Улсын Их Хурлын 2024-2028 оны стратеги төлөвлөгөө батлах тухай" Улсын Их Хурлын тогтоолын эцсийн найрууллагыг танилцууллаа. Энэ өдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдааны төгсгөлд Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг эцэслэн батлах санал хураалт явууллаа. Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг батлахыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 74.5 хувь нь дэмжин, баталлаа. Тус хуультай хамт өргөн мэдүүлсэн Хөрөнгө оруулалтын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Татварын ерөнхий хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Компанийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг мөн баталлаа гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.
-
Тод зураг2019/09/10
Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан
-
Тод мэдээ2024/07/08
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх “Парис-2024” олимп, паралимпын т...
-
Тод индэр2022/08/25
Б.Жавхлан: “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийг 100 хувь Монгол Улсын өмч болгох аж...
-
Тод индэр2022/09/15
Л.Оюун-Эрдэнэ: Түгжрэл бууруулах төлөвлөгөө хийхдээ олон нийтэд сонгох хувилбар ...