Тод индэр
Н.Батсүмбэрэл: Иргэд хувийн бэлтгэлээ хангаж, хөл хорионы үеийн зөвлөмжийг дагахыг уриалж байна
Энэ сарын 11-ний өдрөөс эхлэн 12 хоногийн хугацаанд Гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх буюу хөл хорио тогтоох гэж байна. Энэ хугацаанд нийслэлд өрх бүрийн нэг гишүүнээс шинжилгээ авах ажлыг зохион байгуулах юм. Энэхүү ажлыг дүүргийн хэмжээнд хэрхэн зохион байгуулах талаар Чингэлтэй дүүргийн Засаг дарга Н.Батсүмбэрэлээс тодрууллаа.
- Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх үед дүүргийн хэмжээнд энэ ажлыг хэрхэн зохион байгуулах гэж байна вэ?
- Хөл хорио тогтоох 12 хоногийн хугацаанд нийслэлийн 411.420 өрх бүрийн нэг гишүүнээс заавал шинжилгээнд хамруулах ажил зохион байгуулагдана. Энэ ажилд нийслэлийн хэмжээнд 15184 албан хаагч үүрэг гүйцэтгэхээр байна. Чингэлтэй дүүргийн хувьд 19 хороотой, 160 мянга шахам өрх бий. Эдгээр өрхийн нэг гишүүнээс шинжилгээ авах ажлыг дүүргийн хэмжээнд зохион байгуулах бэлтгэл ажил хангагдаж байна. Чингэлтэй дүүргийн ЗДТГ болон харьяа хэлтэс, албадын бүх төрийн албан хаагч энэ үеэр ажиллана. Бид Улсын онцгой комисс болон Нийслэлийн онцгой комисс, холбогдох мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтран хөл хорионы үеэр өрх бүрээс шинжилгээ авах ажлыг өндөр түвшинд зохион байгуулахаар ажиллаж байна. Энэ ажилд иргэдийг хамруулах, судалгаа мэдээлэл гаргах гээд олон ажил хийгдэж байна. Үүнд хорооны Засаг дарга, хэсгийн ахлагчдын үүрэг оролцоо өндөр. Хөл хорионы үеэр иргэдийг шинжилгээнд хамруулах ажилд 1200 гаруй албан хаагч ажиллана. Тэгэхээр анхан шатны нэгжээсээ эхлэн төрийн бүх байгууллага хамтран оролцох юм.
- Танай дүүргийн Эрүүл мэндийн төв PCR шинжилгээ авах боломжтой лабораторитой болсон. Үйл ажиллагаа жигдэрсэн үү? Орны хүрэлцээ нөхцөл боломж хэр байна вэ?
- Дүүргийн эрүүл мэндийн төв 250 орны хүчин чадалтай. Коронавируст халдвар болон амьсгалын замын хүнд халдвартай хүмүүсийг тусгаарлан эмчлэх 25 орыг нэмэлтээр дэлгэсэн байгаа. Манай дүүргийн эрүүл мэндийн төв PCR шинжилгээ хийх молекул биологийн лабораторитой болсон. Иргэдээс шинжилгээ авах ажил хэвийн явагдаж байна. Лабораторид 16 эмч, ажилтны бүрэлдэхүүн 24 цагийн турш ажилладаг. Нийт 11754 хүний сорьцод шинжилгээ хийсэн. Одоогоор манай дүүргийн 56371 иргэн PCR шинжилгээнд хамрагдаад байна.
- Хөл хорионы энэ хугацаа сар шинийн баяртай давхцаж байна. Хэдийгээр бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжих мэдээлэл өгч байгаа ч иргэд сар шинийн бэлтгэлээ базааж байгаа нь бас ажиглагдаж байна?
- Гамшгаас хамгаалах хуулийн дагуу бэлэн байдал нь өдөр тутмын бэлэн байдал, өндөржүүлсэн бэлэн байдал, бүх нийтийн бэлэн байдал гэсэн зэрэгтэй байдаг. Бид он гарснаас хойш бүх нийтийн бэлэн байдалд шилжиж, халдварыг хумих бодлого хэрэгжүүлснийг иргэд маань мэдэж байгаа. Энэ удаа ч бас халдварын голомтыг хумих, өрх бүрээс нэг иргэнийг шинжилгээнд хамруулах томоохон зорилттой энэ ажлыг хийж байна. Сар шинийн баяр давхцаж байгаа учраас иргэд баярын бэлтгэлээ базааж, зах худалдааны төвийн ачаалал ихэссэн, замын хөдөлгөөн нэмэгдсэн нь энэ өдрүүдэд харагдаж байна.
Гэхдээ иргэд маань цар тахлын хор хохирлыг тооцож төр засгаас гаргаж байгаа энэ шийдвэрийг дагаж мөрдөнө гэж итгэж байна. Хэрвээ байдал энэ хэвээр үргэлжилбэл хор хохирлыг тооцоход бэрх болно. Өнөөдрийн байдлаар манай улсад 2000 гаруй хүн энэ өвчний халдварыг аваад байна. Энэ арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхгүй бол баярын өдрүүдэд энэ тоо хэд дахин нэмэгдэхийг үгүйсгэх аргагүй шүү дээ. Тэгэхээр иргэн бүр хариуцлагатай байж, өрх бүрийн гишүүнээс авах шинжилгээг өгч, эрүүл мэндийн байгууллагын заавар зөвлөмжийг дагах хэрэгтэй.
- Халдварын голомтыг хумих нь маш чухал асуудал. Гол нь иргэдийн ухамсар маш чухал байх шиг?
- Тиймээ. Улсын онцгой комисс, Нийслэлийн онцгой комисс болон Дүүргийн онцгой комисс гээд шат шатандаа бүгд ажиллаж байна. Иргэдийг мэдээллээр хангах чиглэлээр Шуурхай штаб өнгөрсөн оны хоёрдугаар сараас ажиллаж байгаа. Эрүүл мэндийн байгууллагаас халдвар хамгааллын заавар зөвлөмжийг байнга өгч байна. Иргэд ч нэг үеэ бодвол тогтмол амны хаалтаа зүүж, зорчсон газрын QR кодыг уншуулах зэрэг хэвшмэл үйлдлүүдэд дасан зохицлоо. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас ч цаашид цар тахалтай зэрэгцэн орших учир дасан зохицох шаардлага бий гэдгийг сануулж байгаа. Тийм учраас бид цаашид амны хаалт зүүх, ариутгал, халдвар хамгааллын дэглэмийг мөрдлөгө болгох хэрэгтэй.
- Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжсэн хугацаанд иргэд юу анхаарах хэрэгтэй вэ?
Энэ ажлыг зохион байгуулахад иргэдийн оролцоо маш чухал. Нийслэлийн хэмжээнд явуулын болон түр цэгүүдээр шинжилгээ авахаар төлөвлөгдсөн байгаа. Өрх бүрээс нэг хүнийг шинжилгээнд хамруулах учраас шинжилгээний цэгт ажиллаж байгаа ажилтан албан хаагчдын тавьсан шаардлагыг биелүүлэх, шинжилгээндээ хамрагдах нь маш чухал. Мөн бэлэн байдлын зэрэг гэдэг утгаараа хүнс, эм тариа, эмнэлгийн үйлчилгээ авахаас бусад тохиолдолд гадуур зорчихгүй байх хэрэгтэй. Хөл хорионы өдрүүдэд хүнсний хангамж, ус түгээгүүр, эмийн сан, эмнэлгийн байгууллага иргэдэд үйлчилнэ. Гэхдээ иргэд аль болох гэрээсээ гарахгүй байхыг уриалж байгаа. Тиймээс хөл хорио тогтоохоос өмнө хувийн бэлтгэлээ сайтар базаах нь зүйтэй. Зайлшгүй тохиолдолд гэрээсээ гарах зааварчилгаа өгч байгаа учраас хөл хорионы 12 хоногийн хугацаанд аль болох гэртээ байхыг уриалж байна. Хороодын дарга, алба хаагчид маань нэгж дээрээ ажиллах учир иргэдийг хэрэгцээтэй мэдээллээр хангана.
- Дүүргийн онцгой комиссын даргын хувьд иргэддээ хандаж үг хэлнэ үү?
- Сар шинийн баярын өдрүүд давхцаж байгаа учраас иргэд та бүхнийг ойр дотны хүмүүстэйгээ цахимаар золгон, гэр гэртээ шинэлэн халдварын голомтыг хумихад өөрийн хувь нэмрээ оруулаарай гэж уриалж байна. Цар тахлын голомтыг хумихад та бүхний үүрэг оролцоо юунаас ч илүү чухал. Ингэж чадвал нийгмийн амьдрал хэвийн горимдоо орж, эдийн засаг сэргэх сайхан цаг удахгүй ирнэ. Төр засгийн зүгээс хэрэгжүүлж байгаа бодлогыг дэмжин бидэнтэй хамтран ажиллаж байгаад баярлалаа.
- Ярилцсанд баярлалаа.
Тод индэр
Б.Жавхлан: Гадаад валютын улсын нөөц таван тэрбум ам.долларт хүрлээ
Уул уурхайн бүтээгдэхүүний экспортыг нэмэгдүүлэх, гадаад валютын улсын нөөцийн нөхцөл байдлын талаар Сангийн сайд Б.Жавхлан Засгийн газрын хуралдаанд мэдээлэл хийлээ.
“Монгол Улсын Ерөнхий сайдын захирамжаар экспорт нэмэгдүүлж, тулгамдаж буй асуудлыг шуурхай шийдвэрлэх үүрэг бүхий Ажлын хэсэг уул уурхайн экспортод тулгараад буй асуудлыг цогц байдлаар шийдвэрлэж, экспортыг эрчимжүүлж, гадаад валютын орох урсгалыг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авч ажиллаж байна. Тус Ажлын хэсгийн дарга, Сангийн сайд Б.Жавхлан,
Нэгдүгээр улирлын нийт дүнгээр нүүрс 17.4 сая.тонн, төмрийн хүдэр 1.8 сая тонн экспортолсон нь өмнөх оны мөн үетэй ижил түвшинд байгаа бол зэсийн баяжмалын экспорт 456 мянган тоннд хүрч 24 хувиар өссөн дүнтэй байна.
Ажлын хэсэг банкны салбарын төлөөлөлтэй уулзаж, гадаад валютын улсын нөөцийг хамгаалах чиглэлд хамтран ажиллах талаар хэлэлцэж, Санхүүгийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн хурлаар холбогдох асуудлыг шийдвэрлэж, бодлогын зөвлөмж гарган ажиллаж байна.
Энэ сарын 1-ний байдлаар гадаад валютын улсын нөөц өмнөх долоо хоногоос 305 сая ам.доллароор нэмэгдэж, таван тэрбум ам.долларт хүрлээ гэж мэдээллээ.
Тод индэр
О.Батнайрамдал: Бакалаврын төвшинд суралцагчдад тэтгэлэг, магистр, докторын төвшинд бол зээл олгохоор зохицуулах нь зөв байна
Монгол Улсын Их хурлын Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байнгын хорооны 2024 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдрийн 02 тоот тогтоолоор Боловсролын зээлийн сангийн үйл ажиллагаа, журмын биелэлтэд хяналт шалгалт хийх, холбогдох санал, дүгнэлт гаргах шийдвэрийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий Ажлын хэсгийг байгуулсан. Энэхүү ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн О.Батнайрамдал ахалж байна. Түүнтэй уулзаж ярилцсан юм.
-Ажлын хэсэг байгуулагдах шаардлага юу байв?
-Засгийн газрын татвар төлөгчдийн мөнгөөр санхүүждэг 23 сангийн нэг нь Боловсролын зээлийн сан юм. Хамгийн үнэ цэнэтэй, тэр хэрээрээ хамгийн их хөрөнгө оруулалттай сан юм. Гэхдээ энэ сан өнгөрсөн хугацаанд зээл олгох журмаасаа эхлээд эргэн төлөлт хүртэл олон асуудлыг дагуулсаар байна. Нийтдээ 360 тэрбум төгрөгийн гадаад зээлийн санхүүжилт олгосон боловч эргэн төлөлтөд асуудал үүсч байна. Боловсролын зээлийн сан журмаар зохицуулагдаж ирсэн. Энэхүү мөрдөгдөж буй журам 27 хуудас бүхий олон удаагийн нэмэлт өөрчлөлт орсон учраас ойлгомжгүй, ишлэлээс ишлэгдсэн маягтай баримт бичиг болжээ. Тиймээс журам бүрэн шинэчлэглэх зайлшгүй шаардлага үүссэн. Ингээд 2025 оны сонгон шалгаруулалтаас өмнө Боловсролын сангийн зээлийн журмыг шинэчлэхээр ажиллаж байна. Манай ажлын хэсэг санал, дүгнэлтээ боловсруулан Байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцүүлж, холбогдох яаманд хүргүүлэхэд бэлэн болоод байна.
-Боловсролын зээлийн сангийн журмын төсөлд ямар ямар өөрчлөлт оруулах саналыг боловсруулсан бэ?
- Ер нь бол Боловсролын зээлийн сан алсын хараагаасаа эхлээд стратегийн хувьд шинэчлэл хийх шаардлага буй болжээ. Жишээлбэл, Боловсролын зээлийн сан гэх атлаа нийт санхүүжилтийн 87 орчим хувь нь тэтгэлэг болж олгогдож байна. Эдийн засгийн бүтэц өөрчлөгдөх тусам хөдөлмөрийн зах зээлтэй уялдаад эрэлт хэрэгцээтэй мэргэжилтэй нийцүүлэн Боловсролын зээлийн сангийн стратегийг тодорхойлох ёстой. Боловсролын зээлийн сангийн санхүүжилтийн 35-45 хувь нь Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит тэтгэлэгт буюу бакалаврын боловсрол эзэмшихэд олгогдож байна. Гэтэл дэлхийн 100 топ сургуульд тэнцсэн хүүхдэд зээл хэлбэрээр олгогдож байна. Энэ нь харьцангуй ялгаатай байдал үүсээд байгаа юм. Мөн өндөр мөнгөн дүнгээр буюу 100-200 мянган ам. долларын зээл авсан оюутан бакалавраа төгсч ирээд зээлийг эргэн төлөх нь асуудалтай. Ер нь дөнгөж бакалаврын түвшний боловсрол эзэмшээд өндөр хэмжээний зээл төлөх нь хэцүү учраас зээлийн эргэн төлөлт ч тааруу явж ирсэнтэй холбоотой байх.
Тэгэхээр бакалаврын төвшинд эргэн төлөгдөх нөхцөлгүйгээр тэтгэлэг, магистр, доктор буюу ахисан төвшинд зээл олгохоор зохицуулах нь зөв байна. Өөрөөр хэлбэл, ахисан төвшинд зээлээр суралцагч санхүүгийн хувьд зээлийг эргэн төлөх боломжтой болсон байна. Хоёрдугаарт, гадаадын их, дээд сургуульд суралцах хүүхдийн сонгон шалгаруулалтыг эрэмбэ, ерөнхий тест явуулж шалгаруулж байна. Зөвхөн эрэмбийг харах нь өрөөсгөл учраас тухайн хүүхэд өөрсийн санаачлагаар тэтгэлэг авсан бол үнэлэгдэж, оноожуулалтад нь ордог байх ёстой. Мөн тухайн сургуулийн төлбөрийн хэмжээг оноожуулалтад тусгах нь зөв хэмээн үзэж байна. Яагаад гэвэл зарим сургууль эрэмбэ нь ойролцоо атлаа хэд дахин илүү төлбөртэй байх тохиолдол байдаг. Жишээлбэл, АНУ-ын Стэнфордын Их сургуульд 200 мянган ам.доллараар суралцуулахаар нэг хүүхэд явуулах нь уу эсвэл эрэмбээрээ ойролцоо Токиогийн их сургуульд яг энэ төсвөөр 10 хүүхэд суралцуулах уу гэдгийг бололцох ёстой. Энэ мэт уялдааг оноожуулалтад шингээж өгч байж, харилцан ашигтай, хүртээмжтэй зээлийн олголтыг шинэчлэн хэрэгжүүлэх боломжтой хэмээн үзсэн.
- Төрийн албан хаагчдыг мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэхэд зээлийн сангаас тэтгэлэг өгч болох уу?
- Төрийн албан хаагчдыг бодлогоор дэмжин чадавхжуулах хүрээнд гадаад болон дотоодын сургалтын байгууллагад магистр, докторын үндсэн хөтөлбөрт хамруулах боломжийг бүрдүүлнэ. Мөн шаардлагатай тохиолдолд гадаад хэлний бэлтгэлд хамруулах боломжийг олгоно. Түүнээс гадаадад суралцаад төгссөн хүүхэд тухайн орондоо ажлын туршлага хуримтлуулж ирэх боломжийг олгох уян хатан зохицуулалтыг тусгалаа. Хэрвээ эргэн ирэхгүй бол тэтгэлэг зээл хэлбэрт шилжиж, эргэн төлөгдөх нөхцөлттэй байна. Тухайн суралцагч энэ бүхнээ бүрэн ялгаж ойлгосон байхын тулд журмын шинэчлэл мөн чиглэж байна. Мөн зорилтот бүлэгт чиглэсэн буцалтгүй тусламжаар суралцах боломжийг журамд тусгах ёстой юм.
-Зээлийн эргэн төлөлтөөр дараагийн зээлийг олгох зарчмаар төсөвлөсөн. Тэгэхээр зээлийн эргэн төлөлтийг сайжруулахад хэрхэн анхаарч ажиллах вэ?
- 2025 оны улсын төсөвт Боловсролын зээлийн сангийн үйл ажиллагаанд 158,4 тэрбум төгрөг төсөвлөгдсөн. Түүний 33,6 тэрбум нь зээлийн эргэн төлөлтөөс санхүүжихээр тусгасан. Өөрөөр хэлбэл, эргэн төлөлт заавал хийгдэж байж Боловсролын зээлийн сангийн үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулна. Зээлийн эргэн төлөлт хийгдэхгүй бол дотоодын их,дээд сургуульд суралцагч хүүхдүүд Монгол банкны хар жагсаалтад бичигддэг. Харин гадаадад суралцахаар зээл аваад эргэн төлөлт хийгээдгүй бол энэ хар жагсаалтад ордоггүй. Энэ ялгавартай байдлыг халах хэрэгтэй учраас журмын төсөлд санал тусгасан байгаа. Зээлийн эргэн төлөлтийг сайжруулах, зээлийн санг шударга ёсны зарчимд нийцүүлэхийн тулд шинэчлэл хийхээр саналыг боловсруулсан юм.
Тод индэр
Т.Баярхүү: Хуурайшилт ихтэй сумдад түймрийн эрсдэл маш өндөр байна
Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан 21 аймаг, нийслэлийн Онцгой комиссын дарга нартай цахимаар хуралдаж, ой хээрийн түймэр, шар усны үерээс урьдчилан сэргийлэх төлөвлөгөө, арга хэмжээний талаар хэлэлцлээ. Энэ талаар УОК-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Т.Баярхүү мэдээлэл өглөө. Тэрбээр “Нийт нутгаар хуурайшилт өндөр байгаа. Баруун аймгуудад цас ихтэй байгаа учраас шар усны үерийн эрсдэл өндөр байна. Өнгөрсөн долоон хоногт зүүн аймгуудад бүртгэгдсэн хээрийн түймэр түүнийг унтраах үйл ажиллагааг зохион байгуулсан аймгийн онцгой комиссын мэдээлэл, түймрийн хор уршгийг арилгах, түймэрт өртсөн айл өрхүүдэд чиглэсэн арга хэмжээний талаарх мэдээллийг сонсож, холбогдох үүрэг чиглэлийг өгсөн.
Зүүн аймгууд ой хээрийн түймрийн эрсдэлтэй байгаа учраас хөдөлгөөнт бүлгүүд болон хяналтыг цэгүүдийг ажиллуулах зэрэг урьдчилан сэргийлэх ажлуудыг зохион байгуулж байгаа. Энэ чиглэлийн үйл ажиллагааг нэлээд эрчимжүүлэх үүргийг холбогдох аймаг орон нутгийн онцгой комиссын байгууллагад өгсөн.
Он гарснаас хойш 28 гал түймэр бүртгэгдсэн. Үүнээс гэмт хэргийн шинжтэй буюу мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаж байгаа хэргүүдийн статистик тоо баримтыг аваад үзэхээр 46 орчим хувь нь шалтгаан эзэн холбогдогч нь тодорхой байна. Жишээлбэл хогийн цэгээс, машины яндангаас, айлын янданг ил задгай орхисон үнс нурмаас гэх мэтчилэн шалтгаанаас үүдэлтэй гал гарчээ. Харин 56 орчим хувь нь эзэн холбогдогч тодорхойгүй байна. Үүн дээр мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаж байгаа.
Түймэрт өртсөн айл өрхүүдэд УОК-оос гэр хүнсний багц, эрүүл мэндийн багц, дулаан хувцас хэрэглэлүүдийг эхний ээлжид хүргэж өгсөн. Хөдөлмөр халамж үйлчилгээний газраас гамшигт өртсөн айл өрхүүдэд тодорхой хэмжээний мөнгөн тусламжуудыг үзүүлсэн. Мөн ХХҮЕ-аас тухайн иргэдтэй уулзалт зохион байгуулж үнэлгээ хийгээд цаашид малжуулах чиглэлээр ямар төсөл хөтөлбөрт хамруулах чиглэлээр судалгааны ажил үргэлжилж байгаа.
Увс, Завхан, Ховд, Баян-Өлгий зэрэг баруун аймгуудын цас одоохондоо хайлж дуусаагүй байна. Цастай байгаа газруудаар түймэр арай бага байгаа бол бусад аймаг, хуурайшилт ихтэй сумдад түймрийн эрсдэл маш өндөр байна. Ер нь өдөр ирэх тусам түймрийн эрсдэл нэмэгдэж байна. Иймээс дор бүрнээ сонор сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна” гэв.
