Өнөөдөр
МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ их, дээд сургуулийн эрдэмтэн багш нартай уулзлаа
Монгол Ардын Намын дарга, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ томоохон их, дээд сургуулийн эрдэмтэн багш нарын төлөөлөлтэй өнөөдөр /2024.06.15/ уулзлаа. “Шинжлэх ухаанд суурилсан хөгжил” сэдэвт уг уулзалтад МУИС, ШУТИС, АШУҮИС, ХААИС, МУБИС, СУИС, Удирдлагын академи зэрэг томоохон сургуулиудын эрдэмтэн, багш нар болон МАН-аас УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуульд жагсаалтаар нэр дэвшиж буй эрдэмтэн судлаачдын төлөөлөл болох АШУҮИС-ийн Нийгмийн эрүүл мэндийн сургуулийн багш О.Саранчулуун, Харвардын Анагаах ухааны их сургууль, Харвардын Нийгмийн эрүүл мэндийн их сургуулийн багш, профессор Д.Ганмаа, Антропологийн ухааны доктор, профессор, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Соёл, шашны бодлогын зөвлөх Д.Бум-Очир, МУИС-ийн Улс төр судлалын тэнхимийн багш, профессор Д.Бумдарь, МҮЭ-ийн ерөнхийлөгч С.Эрдэнэбат нар оролцсон юм.
Уулзалтын эхэнд МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Өнөөдөр Монгол Улс нутаг дэвсгэрийн төлөөлөлд түшиглэсэн 76 гишүүнтэй УИХ, өнгөрсөн 30 жилийн амжилт бүтээл, алдаа оноог түүх болгон үлдээж, нийгмийн салбар салбарын дуу хоолой, иргэдийн идэвхтэй оролцоо бүхий шинэ парламентын эрин үеийг эхлүүлж байна” хэмээгээд “Дэлхийн өндөр хөгжилтэй орнууд шинжлэх ухаан дээрээ бүх хүчээ төвлөрүүлдэг. Тиймээс бид олон улсад нэр хүнд бүхий эрдэмтэн судлаачдаа парламентад урих бодлого баримталсан. Улс орон, дэлхийн түүхийг урагшлуулсан шинэ бүтээл, оновчтой санаануудын дийлэнхийг их, дээд сургуулийн багш, оюутнуудын орчинд бий болсон байдаг. МАН-ын жагсаалтын эхний гурван нэр дэвшигчийг эрдэмтэн судлаач, инженерүүд бүрдүүлж байгаа. Манай улсын оюун санааны охь болсон их, дээд сургуулиудын багш нар төрийн үйл хэрэгт идэвхтэй оролцсоноор ирээдүйн хөгжил бий болно гэж үзэн Д.Бум-Очир, Ч.Лодойравсал, Р.Рэгдэл, Д.Бумдарь, С.Зулпхар, Б.Хэрлэн нарын эрдэмтэн, судлаачдыг жагсаалтаар нэр дэвшүүлсэн. Ингээд харвал МАН-аас 11 багш, 21 доктор, 11 профессор, дэд профессор, эрдэмтэн, судлаачдыг нэр дэвшүүллээ. Энэ хүмүүс парламентад орж ирэхгүй бол эрдэмтэн судлаачид, хилийн чинадад байгаа мэргэжилтнүүдэд монгол төр хол хэвээр байх байсан. Тиймээс энэ удаагийн сонгууль шинэ 30 жилийн эхлэл байх болно. Та бүхэн олон эрдэмтэн судлаач, инженерүүдэд Монголын парламентын үүд хаалга нээлттэй байх энэхүү боломжийг дэмжихийг хүсье” хэмээв.
“Шинжлэх ухаанд суурилсан хөгжил” уулзалтын үеэр их, дээд сургуулийн удирдлагуудын төлөөлөл саналаа хэлсэн юм.
ШУТИС-ийн захирал, доктор, профессор Т.Намнан:
-Хууль батлах байгууллагад хууль хэрэгжүүлэх шатанд ажилладаг туршлагатай хүмүүс орох нь зүйтэй гэж би үздэг. Энэ утгаараа эх орны хөгжилд эрдэмтэн судлаачид, инженерүүд том хувь нэмэр оруулна гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Монгол Улс бүтээн байгуулагч үндэстэн болоход эрдэмтэн судлаачид хувь нэмрээ оруулах болно. Их сургууль хөгжил дэвшлийн суурь байдаг. Өнгөрсөн хугацаанд бид хүний нөөцөө бэлтгэгдсэн. Сургалт, судалгааны лабораториуд бий болсон. Энэ нөөцдөө тулгуурлан Монгол Улс хурдтайгаар хөгжих ёстой. Тиймээс технолгийн хөгжлийг атгаж явах инженерүүдийг бэлтгэх гуравдугаар үеийн буюу сургалт, судалгааны корпорацийг хөгжүүлэх шаардлагатай байна. Том зах зээлд гарах мэдлэгийг бий болгож, дэлхийн үйлдвэрлэлийн сүлжээнд монгол брэндийг нэвтрүүлж байж Монгол Улс хөгжинө. ШУТИС-ийн хувьд сургалт, судалгаа, үйлдвэрлэлийг цогцолбороор нь хөгжүүлэх төлөвлгөө гарган саналаа зохих түвшинд дэвшүүлээд байгаа.
МУБИС-ийн захирал, доктор, профессор Ж.Батбаатар:
-Боловролын багц хууль батлагдсанаар шинжлэх ухаанд суурилсан хөгжил, салбар дамнасан болон салбар дундын судалгаанууд хийх орчин бүрдсэн. Багш мэргэжлээр суралцагчдын төлбөрийг төрөөс даах шийдвэр гаргасан. Энэ бол боловсролын шинэчлэл, боловролын чанар, багшийн чанарт богино хугацаанд үр дүнгээ өгөх шийдэр байсан. МУБИС-ийн зүгээс Бүсчилсэн хөгжлийн бодлогын хүрээнд орон нутаг дахь салбар сургуулиудаа хөгжүүлэх чиглэлээр тодорхой бодлого шийдвэр гарган хэрэгжүүлж байгаа.
АШУҮИС-ийн захирал, доктор, профессор Б.Дамдиндорж:
-Өнөөдрийн хууль эрх зүйн орчноор Анагаахын шинжлэх ухааны үндэсний их сургууль эмнэлэгтэй байх боломжтой болсон. Их сургуулийн эмнэлгийн тогтолцоо бий болсноор анагаахын багш нар эмнэлэг дээр суурилж эмчилгээ үзүүлэх, эрдэм шинжилгээ, судалгаа хийх, сургалт явуулах боломжтой болсон. Ирэх жилүүдэд их сургуулийн эмнэлгээр дамжуулан хиймэл оюун ухаан ашиглах, эрхтэн шилжүүлэн суулгах эмчилгээг дээшлүүлэх, эд эс, эрхтний тогтолцооны биобанктай болох үйл явцууд өрнөх учиртай. Хиймэл оюун ухаан, робот мэс засал, эрхтэн шижлүүлэн суулгах мэс заслуудад шаардлагатай эмч мэргэжилтнүүдийг дэлхийн шилдэг сургуулиудад бэлтгэх хөтөлбөрүүд хэрэгжинэ. МАН-ын зүгээс олон эмч, багш, эрдэмтдийг парламентад дэвшүүлж байгаад байртай байна.
ХААИС-ийн захирал, доктор, профессор Б.Баасансүх:
-Монгол Улс хөдөө аж ахуйн орон. Хүн амыг эрүүл бүтээгдэхүүнээр хангах үйлсэд хөдөө аж ахуйн салбарын эрдэмтдийн эрдэм шинжилгээ, судалгааны үр дүнд бий болсон шинэ бүтээлүүдийг ашиглах учиртай. Сүүлийн жилүүдэд Монгол Улсын төр засгаас хөдөө аж ахуйн салбарыг онцгой анхаарч байгаа. Эдгээрийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, нотолгоонд суурилсан аргачлалаар ажил хэрэг болгож, эдийн засгийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлэх үйлсэд хөдөө аж ахуйн салбарынхаа нэрийн өмнөөс хувь нэмэр оруулж ажиллах болно.
Өнөөдөр
Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлж байна!
Дохио!!! Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлэх мэдээ: 16-ны өдөр Төв, Хэнтийн өмнөд, Говьсүмбэр, Дундговь, Сүхбаатар аймгийн нутгаар ахиухан хэмжээний цас орно. Дундговь, Говьсүмбэр, Сүхбаатарын нутаг, Өвөрхангайн зүүн, Төв, Хэнтийн өмнөд, Дорноговийн хойд хэсгээр цасан шуурга шуурна.
Малчид, тээвэрчид, тариаланчдын анхааралд: 16-нд төв болон зүүн аймгуудын нутгийн өмнөд, говийн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 17-нд зүүн аймгуудын нутгийн өмнөд хэсгээр ахиухан хэмжээний нойтон цас, цас орж, цасан шуурга шуурч, ихэнх нутгаар хүйтэрч, зам даваанд мөстөлт, хальтиргаа гулгаа үүсэж, үзэгдэх орчин хязгаарлагдахыг онцгойлон анхааруулж байна.
2025 оны аравдугаар сарын 16-ны 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Баруун аймгуудын нутгаар багавтар үүлтэй, бусад нутгаар үүлэрхэг. Баруун аймгуудын нутгийн зүүн хэсэг, төв болон зүүн аймгуудын ихэнх нутаг, говийн аймгуудын нутгийн хойд болон зүүн хэсгээр нойтон цас, цас орж, цасан шуурга шуурна.
Салхи нутгийн зүүн өмнөд хэсгээр баруун өмнөөс хойш эргэж, бусад нутгаар баруун хойноос секундэд 6-11 метр, нутгийн зарим газраар секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ. Увс нуур болон Дархадын хотгор, Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг, Үүр голын хөндийгөөр 8-13 хэм, Хэнтийн уулархаг нутаг, Орхон, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Тэрэлж голын хөндийгөөр 3-8 хэм хүйтэн, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр 4-9 хэм, бусад нутгаар 4 хэмийн хүйтнээс 1 хэм дулаан байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Цас орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. 2-4 хэм хүйтэн, үдээс хойш, оройдоо хүйтэрнэ.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Цас орно. Салхи баруун хойноос секундэд 7-12 метр. 3-5 хэм хүйтэн, үдээс хойш, оройдоо хүйтэрнэ.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Цас орно. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр. 4-6 хэм хүйтэн, үдээс хойш, оройдоо хүйтэрнэ.
2025 оны аравдугаар сарын 17-ноос 21-нийг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
Аравдугаар сарын 17-нд төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, зүүн аймгуудын ихэнх нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурна. 18-нд төвийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсэг, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар ялимгүй цас орно. Салхи 17-нд говь, талын нутгаар секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ. Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг-Үүр голын хөндийгөөр шөнөдөө 25-30 хэм, өдөртөө 11-16 хэм, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз голын хөндийгөөр шөнөдөө 18-23 хэм, өдөртөө 6-11 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 3-8 хэм хүйтэн, өдөртөө 2 хэмийн дулаанаас 3 хэмийн хүйтэн, бусад нутгаар шөнөдөө 11-16 хэм, өдөртөө 1-6 хэм хүйтэн байна.
Өнөөдөр
Зарим нутгаар цас орж, зөөлөн цасан шуурга шуурна
Малчид, тээвэрчид, тариаланчдын анхааралд: 15-нд баруун аймгуудын нутгаар, 16-нд ихэнх нутгаар, 17-нд зүүн аймгуудын нутгийн өмнөд хэсгээр ахиухан хэмжээний нойтон цас, цас орж, цасан шуурга шуурч, ихэнх нутгаар хүйтэрч, зам даваанд хальтиргаа гулгаа үүсэж, үзэгдэх орчин хязгаарлагдахыг онцгойлон анхааруулж байна.
2025 оны аравдугаар сарын 15-ны 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Ихэнх нутгаар үүлшинэ. Баруун аймгуудын нутгийн зарим газар, төв болон говийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр нойтон цас, цас орж, зөөлөн цасан шуурга шуурна. Бусад нутгаар цас орохгүй.
Салхи нутгийн хойд хэсгээр баруун өмнөөс баруун хойш эргэж, бусад нутгаар баруунаас секундэд 7-12 метр, нутгийн зарим газраар зарим үед секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ.
Увс нуур болон Дархадын хотгор, Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Орхон, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр 3-8 хэм хүйтэн, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр 8-13 хэм пудаан, бусад нутгаар 3 хэмийн хүйтнээс 2 хэм дулаан байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. 0 хэм орчим байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 7-12 метр. 0 хэм орчим байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр. 0-2 хэм хүйтэн байна.
2025 оны аравдугаар сарын 16-наас 20-ныг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
Аравдугаар сарын 16-нд баруун аймгуудын нутгийн зүүн хэсэг, төв болон говийн аймгуудын ихэнх нутаг, зүүн аймгуудын нутгийн баруун болон өмнөд хэсгээр, 17-нд төв болон говийн аймгуудын нутгийн зарим газар, зүүн аймгуудын ихэнх нутгаар, 18-нд төвийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсэг, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар нойтон цас, цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи 16, 17-нд говь, тал, хээрийн нутгаар секундэд 15-17 метр хүрч ширүүснэ. Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг-Үүр голын хөндийгөөр шөнөдөө 24-29 хэм, өдөртөө 10-15 хэм, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз голын хөндийгөөр шөнөдөө 15-20 хэм, өдөртөө 3-8 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 1-6 хэм хүйтэн, өдөртөө 2-7 хэм дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 9-14 хэм хүйтэн, өдөртөө 4 хэмийн хүйтнээс 1 хэмийн дулаан байна.
Өнөөдөр
Улаанбаатарт өдөртөө 2 хэм дулаан
Малчид, тээвэрчид, тариаланчдын анхааралд: 14-нд Хөвсгөл, Архангай, Булган, Орхон, Сэлэнгэ, Дархан-Уул аймгийн нутгаар нойтон цас, цас орж, ихэнх нутгаар хүйтэрч, зам даваанд хальтиргаа гулгаа үүсэж, үзэгдэх орчин хязгаарлагдах, ил задгай төмс, хүнсний ногоо хайрагдах нөхцөл бүрдэж байгааг анхааруулж байна.
2025 оны аравдугаар сарын 14-ний 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Ихэнх нутгаар үүлшинэ. Баруун болон говийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсэг, төв болон зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар нойтон цас, цас орж, зөөлөн цасан шуурга шуурна. Бусад нутгаар цас орохгүй.
Салхи нутгийн хойд хэсгээр баруун өмнөөс баруун хойш эргэж, бусад нутгаар баруунаас секундэд 7-12 метр, нутгийн зарим газраар зарим үед секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ.
Нутгийн хойд хэсгээр хүйтэрч Увс нуур болон Дархадын хотгор, Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Орхон, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз голын хөндийгөөр 3 хэмийн хүйтнээс 2 хэм дулаан, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсэг, Дарьгангын тал нутгаар 12-17 хэм, бусад нутгаар 3-8 хэм дулаан байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлшинэ. Ялимгүй хур тунадас орно. Салхи баруун өмнөөс хойш эргэж секундэд 5-10 метр, зарим үед секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ. 0-2 хэм дулаан байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлшинэ. Ялимгүй цас орно. Салхи баруун өмнөөс хойш эргэж секундэд 5-10 метр, зарим үед секундэд 13-15 метр хүрч ширүүснэ. 0 хэм орчим байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлшинэ. Цас орно. Салхи баруун өмнөөс хойш эргэж секундэд 5-10 метр, зарим үед секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ 0-2 хэм хүйтэн байна.
2025 оны аравдугаар сарын 15-наас 19-нийг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
15-нд баруун аймгуудын ихэнх нутаг, төв болон говийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 16-нд баруун аймгуудын нутгийн зүүн, говийн аймгуудын нутгийн хойд хэсэг, төв болон зүүн аймгуудын ихэнх нутгаар, 17-нд төв болон зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар, 18-нд зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар нойтон цас, цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи 15-нд Алтайн салбар уулсаар, 16-нд говь, тал хээрийн нутгаар секундэд 15-17 метр хүрч ширүүснэ. 17-ноос ихэнх нутгаар эрс хүйтэрч Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг-Үүр голын хөндийгөөр шөнөдөө 23-28 хэм, өдөртөө 10-15 хэм, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз голын хөндийгөөр шөнөдөө 15-20 хэм, өдөртөө 3-8 хэм хүйтэн, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 0-5 хэм, өдөртөө 5-10 хэм дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 9-14 хэм хүйтэн, өдөртөө 4 хэмийн хүйтнээс 1 хэм дулаан байна.
