Тод индэр
Их эмч Ч.Дэлгэрмаа: Мацаг гэдэг бол эмчилгээний нэг арга
- Урин цаг ирэхэд бид жиндээ илүүтэй анхаарч, болж өгвөл хасах гэж яардаг. Иймдээ ч олон арга хэрэглэдгийн нэг нь мацаг барих юм. Үүнийг УАУ-д хэрхэн авч үздэг вэ?
- Өнөөдөр буруу хооллолт, хөдөлгөөний дутагдал, стрессээс үүдэлтэй таргалалт их болсон байна. Таргалалт бол энгийнээр биед илүүдэл хэмжээгээр өөх хуримтлагдахыг хэлдэг. Ийнхүү таргалалттай холбоотойгоор жин хасах зөвлөгөөнүүд дотор мацгийг зөвлөсөн нь олонтаа. Эмчийн хувьд жин хасна гэсэн болгоныг хэрэглэж турших нь эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөтэйг хэлмээр байна. Учир нь хүн бүрийн бие махбод өөр өөрийн онцлогтой бөгөөд эмчилгээний төрөл, үйлчлэх нөлөөлөл нь харилцан адилгүй юм. Мацаг гэдэг бол эмчилгээний нэг арга. Тодруулбал, УАУ-ы гол онолд тодорхой өвчнүүдийн үед бодисын солилцоог тэнцвэржүүлэх замаар илүүдэл өөхийг хайлуулах, хоргүйжүүлэхэд мацаг буюу өлсгөж доройтуулах /хоол сойлт/ эмчилгээг хийдэг.
-Тэгвэл хүссэн нь мацаг барихгүй байх нь ээ?
- Тийм ээ, хүссэн бүхэн барихгүй. УАУ-д тавдугаар сар нь дэгжрэлийн улирал учраас энэ үед хатуу мацаг барьж болохгүй. Өвчнөөс шалтгаалаад тухайн хүн ямар хугацаагаар, ямар гам дэглэмээр барих вэ гэдэг бол өөр өөр. Хоол сойх мацаг эмчилгээг эс шингэх өвчтэй, чихрийн шижин, тархи, зүрхний зарим өвчин, хэрх, шар ус бадган, бадган шар хямарсан өвчнүүд, өтгөн хатах, шээс хаагдах үед тохиромжтой гэж үзэж зөвлөдөг. Гол нь мацаг эмчилгээг мэргэжлийн эмчийн зөвлөгөөн дор барина. Тэрнээс эмч болно гэсэн гээд зүрхний өвчтэй эсвэл чихрийн шижин өвчтэй хүмүүс долоо хоногийн долоон өдөр юу ч идэхгүй мацаг барьж болохгүй. Мөн тамир дорой хүнд хүчтэй хатуу явдал мөр, эм заслаар доройтуулж өлсгөж болдоггүй.
- Дээрх өвчний шалтгаантай хүмүүс мацаг барих бол улирлын хувьд хугацаа заах уу?
- Шаардлагатай тохиолдолд зөөлөн мацгийг дэгжрэлийн улиралд хийж болно. Хамгийн тохиромжтой нь өвлийн улирал гэж заасан байдаг. Зуны улиралд зөөлөн мацаг барьж болно. Гэхдээ энэ бол хоногийн 24 цагт огт юм идэхгүй гэсэн үг биш. Эмчилгээний зорилгоор 24 цагийн тодорхой нэг хугацаанд хоолыг сойх эмчилгээ юм. Мацаг бол хоол сойж өлсгөн биеийн махбодыг тэнцвэржүүлж буй нэг хэлбэр бөгөөд УАУ-д зөвхөн идээ, ундаа төдийгүй явдал мөр, эм заслаар хавсруулан цогцоор нь бодисын солилцоог тэнцвэржүүлэх эмчилгээг хийдэг.
- Дэгжрэлийн улирал нь ямар хугацаатай үргэлжилдэг юм бэ?
- Энэ бол зурхайн онолоор явна. УАУ-д жилд зургаан улиралтай гэж үздэг ба өвлийн хоёр, хаврын хоёр улиралтай. Дэгжрэлийн улиралд тамир хүч багасдаг юм. Тэр үед хоол сойх нь улам биемахбодыг хямраах эрсдэлтэй.
- Япон эрдэмтэн энэ сэдвээр Нобелийн шагнал хүртсэн.
- Сонсож байсан юм байна. Магадгүй энэ хүний судалгааны ачаар хүмүүс илүү ихээр мацгийг сонирхож, судалж, турших болсон байх шүү. Судалж үзэхэд мацаг жил ирэх тусам л төрлөө нэмээд байх хандлагатай байна. Бидний ахуй амьдралд 16/8 цагийн завсарлагатай мацаг илүү дөхөм санагдсан. Жоохон өлсөж сурахад гэмгүй. Өөрийгөө хоргүйжүүлээд яваад байгаа юм гэж ойлгох хэрэгтэй. Ер нь мацаг гэдэг бол шинэ ойлголт биш шүү дээ. Манай өвөг дээдэс энэ талаар мэддэг, бидний ахуй соёлд шингэж, уламжлагдсан ирсэн үйл. Өдөрт нэг махан хоол иддэг, зундаа нойтон мах хэрэглэхгүй түлхүү цагаан идээгээ хэрэглэж, бие организмаа цэвэрлэнэ. “Анагаах ухааны дөрвөн үндэс”-д мацаг барьснаар эрхтэн тодорно, бие хөнгөрч, дуршил амгалантай, үйл шамдалтай, өлсөж ундаасах нь цагтаа гарна, өтгөн хий амгалантай гарна гэсэн байдаг. Гэхдээ туйлширч болохгүй. Өөрт тохиромжгүй хатуу мацгийг буруу цаг улиралд бариад бие махбодыг хямрааж, шим тэжээлийн дутагдалд орж өвчин үүсэх эрсдэлтэй юм.
- Мацаг барьсан тохиолдолд тайлах их чухал гэлцдэг.
- “Анагаах ухааны дөрвөн үндэс”-д идээ ундаагаар доройтуулж, өлсгөсний дараа шингэхэд хялбар хоол хүнсийг бага хэмжээгээр идэж эхлэнэ гэсэн байдаг. Зарим үед ажлын ачаалал, стрессээс болоод өдөржин юм идэлгүй байх тохиолдол байдаг мөн тэр үед огцом их хэмжээгээр шингэхэд бэрх, шарсан хайрсан хоол хүнс, магадгүй хоносон, зориулалтын бус нөхцөлд удаан хадгалсан, түүхий ногоо жимс, даршилсан хоол хүнсийг хэрэглэж болохгүй.
- Мацаг барихаас өөрөөр эрүүл турах арга гэвэл та юу зөвлөх вэ?
- Таргалалт гэдэг нь нэг төрлийн өвчин юм. Иймд бодисын солилцоог тэнцвэржүүлэх хувь хүний өөрийн бие махбодод тохирох хоолны дэглэмийг барьж, дасгал хөдөлгөөн, тохирох эм эмчилгээг хийлгэвэл зохино. Эмчийн зөвлөсний дагуу өөрт аль тохиромжтой өөрийн бие махбод болон улиралтай зохицох цэвэрлэх эмчилгээнүүдийг хийлгэж болно. Жишээ нь манай Манба Дацан эмнэлэгийн хувьд туулга, бөөлжүүлэг, нируха эмчилгээ, зөөлөн шимт зэрэг шимжүүлэх эмчилгээг улирлын чанартай хийсээр ирлээ.
- Ярилцсанд баярлалаа.
Тод индэр
С.Эрдэнэболд: Парламент хүний эрхийг тогтолцооны төв болгохоор ажиллаж байна
Улсын Их Хурлын Хүний эрхийн дэд хорооны дарга С.Эрдэнэболдтой ярилцлаа.
-Хүний эрхийг хангах, хамгаалахад манай эрх зүйн орчин ямар байна вэ?
-Би 2024 оны 10 дугаар сарын 22-нд Дэд хорооны даргаар сонгогдсон. Түүнээс хойш хүний эрхийг зүгээр нэг нийгмийг доргиосон, шуугиан тарьсан үед хөндөж яриад өнгөрдөг бус, эрх зүйн орчинд тогтвортой, тасралтгүй анхаарч шинэчлэл хийх шаардлагатайг ойлгосон. Хууль тогтоох байгууллагын хувьд бид зөвхөн хууль батлаад зогсох биш, түүний хэрэгжилт, хүний эрхэд үзүүлэх нөлөөлөлд хяналт тавих үүрэгтэй.
-УИХ энэ бүрэн эрхийнхээ хугацаанд бүх үйл ажиллагаагаа “хүн төвтэй” байхаар тодорхойлж, стратегиа баталсан, энэ хүрээнд хүний эрхийн чиглэлд ямар ахиц гарч байна вэ?
-Энэ стратеги бол парламентын үйл ажиллагааг илүү чадавхжуулах, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, гарч буй шийдвэр бүр хүний эрхийн шалгуурыг давах ёстой гэдэг хатуу үзэл баримтлалтай. Өнгөрсөн намрын чуулганаар л гэхэд 100 орчим шийдвэр, хууль, тогтоол гарсан. Улсын Их Хурлаас гарч буй аливаа шийдвэр хүний эрхийг зөрчихгүй байх зарчмыг бид баримталж ажиллаж байна.
-Хүний эрхийн дэд хороо иргэний нийгмийн байгууллагуудтай байнгын уулзалт зохион байгуулаад багагүй хугацаа өнгөрсөн. Энэ механизм хэр үр дүнтэй байна вэ?
-Хүний эрхийн дэд хороо 2024 оны 12 дугаар сараас эхлэн сар бүрийн хоёр дахь долоо хоногийн Лхагва гарагт төр хувийн хэвшил, төрийн бус байгууллагууд, олон улсын байгууллагууд, судлаачидтай хамтран, хүний эрхийг хангах, хамгаалах чиглэлээр сэдэвчилсэн уулзалт-хэлэлцүүлгийг хийж байна. Бодлогын түвшинд санал дэвшүүлж, хэлэлцдэг. Үүний үр дүнд хүний эрхийн чухал асуудлуудыг нийгмийн олон талт оролцоотойгоор хэлэлцэж, гарц шийдэл гаргаж эхэлсэн. Тухайлбал, өнгөрсөн оны 12 дугаар сард UPR буюу НҮБ-ын Хүний эрхийн Зөвлөлийн ээлжит нэгдсэн хэлэлцүүлэгт илгээх Монгол Улсын тайлангийн талаар, энэ оны 1 дүгээр сард НҮБ-ын зөвлөмжийн хэрэгжилтийн тухай, 3 дугаар сард хүүхдийн хорих ангийн нөхцөл байдлыг, 4 дүгээр сард Байгаль орчны холбогдох хууль тогтоомж дахь хүний эрх хэрэгжилтийн талаар, 5 дугаар сард гэр бүлийн хүчирхийллийн нөхцөл байдал, гарц шийдлийн талаар онцлон, хэлэлцсэн байна.
-Эрх зүйн орчныг сайжруулах чиглэлээр ямар алхамууд хийгдэж байна вэ?
-Хамгийн энгийн жишээ гэхэд төрийн байгууллага хоорондын уялдаа муу, мэдээллийн зөрүү нь хүний эрхийн асуудалд сөрөг нөлөө үзүүлдэг. Нэг асуудлаар байгууллага бүр өөр мэдээлэлтэй, нэг сэдвийн талаар өөр ойлголттой ажиллаж байна. Хууль тогтоогчдын зүгээс үүнийг төрийн байгууллага хооронд уялдаагүй байдал, тогтолцооны хийдэл гэж үзэж байгаа.
Монгол Улсад өнөөдрийн байдлаар 2000 гаруй журам нийгмийн харилцааг зохицуулж, тэдгээрт хүний эрхийг хязгаарлаж, зөрчсөн заалтууд байх нь түгээмэл байна. Бид энэ байдлыг өөрчилж, хүний эрхийг хязгаарлах бол зөвхөн хуульд үндэслэн, байж болох хамгийн бага хэмжээнд хязгаарладаг болох эрх зүйн шинэчлэл хийх зорилттойгоор шат дараалсан ажлуудыг хийж, хэрэгжүүлж байна.
Парламентын гишүүн “…иргэн, улсын ашиг сонирхлыг эрхэмлэн, … Монгол Улсын Үндсэн хуулийг дээдлэн сахиж…” гэж тангараг өргөдөг бөгөөд энэ агуулгаараа “хүний эрхийг хамгаалах” тангарагтай гэсэн үг. Бид тангарагаа сахиж, ажил хэрэг болгохын тулд парламентын хяналтын чиг үүргээ илүү эрчимжүүлж, хариуцлагатай гүйцэтгэх шаардлагатай.
-Улсын Их Хурал энэ бүрэн эрхийнхээ хугацаанд "хүн төвтэй" стратегийг хэрэгжүүлснээр ямар үр дүнд хүрэх вэ?
-Хүний эрхийн асуудал нь ямар нэг даргын пи ар, эсвэл сонгуулийн үеэр ярьдаг сэдэв биш. Энэ бол чөлөөт, ардчилсан нийгмийн суурь, үнэт зүйл. Хүний эрхийг хамгаалах нь Улсын Их Хурлын гишүүн бүрийн, төрийн байгууллага бүрийн, төрийн бүх шатны байгууллагын үүрэг юм.
Парламентын үнэт зүйл нь олон хууль баталснаараа бус, баталсан хуулиуд нь амьдрал дээр хүний эрхийг бодитойгоор хангаж, хамгаалж чадсан эсэхээр хэмжигдэнэ. Иргэн бүрийн жижиг мэт санагдах асуудлыг ч томруулж харж, хамгаалж, шийдвэрлэх нь парламентын хариуцлага юм.
Тод индэр
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Ялалтын баярын ёслолд оролцлоо
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч Ухнаагийн Хүрэлсүх ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путины урилгаар Аугаа их Эх орны дайны ялалтын түүхт 80 жилийн ойн баярын цэргийн хүндэтгэлийн ёслолд оролцлоо.
Ялалтын баярын жагсаалд ОХУ-ын 11 мянга гаруй цэргийн алба хаагч, Монгол Улс, БНХАУ, Азербайжан, Беларусь, Тажикстан, Казахстан, Туркменистан, Кыргызстан, Египет, Узбекистан, Вьетнам, Лаос, Мьянмар зэрэг 13 орны 1,500 гаруй цэргийн алба хаагч оролцлоо.
28 офицер, 50 ахлагч, цэргийн гэрээт хоёр алба хаагчаас бүрдсэн Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний бие бүрэлдэхүүний жагсаалыг 032 дугаар ангийн захирагч, дэд хурандаа Э.Билэгсайхан ахаллаа.
Алба хаагчид өнгөрсөн сард ОХУ-ын Батлан хамгаалах яамны харьяа “Звенигородский” цэргийн амралт, сувиллын газар Казахстан, Тажикстан, Туркменистан улсын цэргийн багтай хамтран бэлтгэлээ хийжээ.
Монгол Улс, монголын ард түмэн дайны эхний өдрөөс “Бүхнийг фронтод, бүхнийг ялалтын төлөө” уриан дор хөдөлмөрлөж, Зөвлөлт Холбоот Улс, Улаан армид “Хувьсгалт Монгол” танкийн цуваа, “Монгол ард” нисэх хүчний эскадриль, 500 мянган агт морьдоос гадна зургаан удаа дулаан хувцас, хоол хүнс, бүхий 740 вагон тусламжийн бараа нийлүүлж, ялалтад өөрийн хувь нэмрээ оруулсан юм.
Тод индэр
Н.Мөнхбаяр: Сэлбэ дэд төвийн газар чөлөөлөлтөөс татгалзсан 30 орчим иргэн байна
Сэлбэ дэд төвийн гэр хорооллыг орон сууцжуулах төслийг Чингэлтэй дүүргийн 14, 18 дугаар хороо, Сүхбаатар дүүргийн 14 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрийн 158 га талбайд хэрэгжүүлж буй.
Энэ хүрээнд 2206 нэгж талбарыг чөлөөлөхөөс 1736 иргэнтэй нөхөн олговрын гэрээ байгуулж, нөхөх олговрыг олгоод байна.
Энэ талаар нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаны Газар чөлөөлөх хэлтсийн дарга Мөнхбаяр “Сэлбэ дэд төвийн 158 га газрын нөлөөлөлд 2206 иргэний газар өртсөн. Өнгөрсөн оны гуравдугаар сарын 18-нд иргэдээс нийгэм, эдийн засгийн судалгаа болон санал асуулга авч, 70-аас дээш хувийн дэмжлэг авсан тул төслийн газар чөлөөлөлтийн ажлыг эхлүүлсэн. Өнөөдрийн байдлаар 1736 иргэнтэй нөхөн олговрын гэрээ байгуулж, иргэдийн мөнгийг дансанд нь шилжүүлсэн. Үүнээс 1562 айл байсан газрыг чөлөөлж цэвэрлээд байна” гэлээ.
Мөн газар чөлөөлөөгүй 280 орчим нэгж талбар үлдсэн бөгөөд үүний 30 орчим нь уг төслийг огт дэмжээгүй байна. Иймээс эдгээр иргэдтэй өдөр бүр уулзаж, сонсох ажиллагаа хийж байгааг хэллээ.
