Тод мэдээ
Асуудлыг технологиор шийдэхүй
-“Дижитал хот”-ын талаар онцлох ойлголтууд-
Аж үйлдвэржилтийн эринд ноёрхож байсан аналог технологийн үе төгсөж, мэдээлэл харилцаа, өндөр технологийн дэвшлийн зуунд бид амьдарч байна. Одоогоос 50 жилийн тэртээ мөрөөдөж л болох байсан эд зүйл, үйлчилгээ, дэвшлүүд бидний өдөр тутмын амьдралд нэвтэрч, салшгүй нэгэн хэсэг нь болжээ. Үүний дүнд нь хүмүүс цаг заваа хэмнэж, амьдралаа хялбарчилж, шаардлагатай үйлчилгээгээ дэлгэцээс авдаг болов. Технологийн дэвшил амьдралыг ийнхүү хялбарчлаад зогсохгүй, нийгэм, эдийн засаг, хотжилтын өмнө тулгамдаж буй асуудлыг ч шийдэлцэж байна. Тухайлбал, нийтийн тээвэр, боловсрол, эрүүл мэнд болон төрийн үйлчилгээг авахад тулгарч буй олон асуудлыг технологийн дэвшлээр шийдэх “Ухаалаг хот” концепцийг дэлхийн цөөнгүй орон хэрэгжүүлж буй. Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатарт ч “Дижитал хот” төсөл хэрэгжиж, салбар бүрд мэдээлэл технологийн шийдлүүдийг ашиглан, иргэдийн ажиллаж, амьдрахад таатай орчин, нөхцөл бүрдүүлэхийг зорьж байгаа юм.
ХЯЛБАР, ТУХТАЙ, АЮУЛГҮЙ - ДИЖИТАЛ ХОТЫГ ЦОГЦЛООХ ШАЛТГААН
Нийтийн тээвэр, боловсрол, эрүүл мэнд болон төрийн үйлчилгээг авахад тулгарч буй олон асуудлыг технологийн дэвшлээр шийдэх “Ухаалаг хот” концепцийг дэлхийн цөөнгүй орон хэрэгжүүлж буй. Өөрөөр хэлбэл, мэдээлэл харилцааны технологи, зүйлсийн интернэт, их өгөгдлийг аливаа хот, бүсийн эдийн засаг, нийгэм, экологи, хот төлөвлөлтөд хамаарах шийдвэр гаргахдаа ашиглаж, тайван, тухтай, хүндээ ч, нийгэмд ч, байгаль орчинд ч ээлтэй болгохыг хэлнэ. Хүн амын өсөлт, хотжилтыг зогсоох аргагүй тул нийтэд ээлтэй хотын концепц ирээдүйд ч хүчээ авна гэж судлаачид үздэг.
1.6 сая хүн амьдран суудаг Улаанбаатарын хувьд ч тулгамдаж буй олон асуудлыг цахим шилжилт, технологийн шийдлийн ачаар шийдэхийг зорьж буй. Энэ хүрээнд 2022-2024 онд Улаанбаатар хотын цахим шилжилтийг мэдээлэл технологийн үндэсний тэргүүлэгч 70 гаруй аж ахуйн нэгжийн 1000 гаруй монгол инженертэй хамтран хэрэгжүүлэх томоохон төслүүдийг Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар танилцуулсан билээ.
Төрийн үйлчилгээг цахимжуулах, хялбарчлах, хотын иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах, ая тухтай, таатай орчныг бүрдүүлэх зэрэгт технологийн дэвшлийг тодорхой үе шаттайгаар хэрэгжүүлснээр авлига, хүнд суртлыг бууруулж, төрийн үйлчилгээг ил тод болгохоос гадна иргэдийн цаг, зардал мөнгийг хэмнэнэ. Мөн иргэн төвтэй буюу оршин суугчдадаа ээлтэй, тэдний оролцоог дэмждэг хотыг цогцлооход хувь нэмэр оруулах юм.
ГУРВАН БҮЛЭГ, ЗУРГААН ЗОРИЛТ БУЮУ ЮУГ ХЭРХЭН ХИЙХ ВЭ
Улаанбаатар хотын “Дижитал шилжилт”-ийн төлөвлөгөөг олон улсын жишиг, өөрийн орны онцлог, иргэдийн соёл уламжлал, байгаль орчны эрс тэс уур амьсгал, төрийн байгуулалтын онцлогт тулгуурлан гаргасан. Энэ нь Цахим засаглал, Зам, тээврийн нэгдсэн ухаалаг систем, Аюулгүй хот гэсэн гурван дэд бүлгээс бүрдэж буй. Ингэхдээ:
- Замын хөдөлгөөний менежментийг сайжруулах
- Боловсролын чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх
- Төрийн албаны хяналт, хариуцлагыг сайжруулах
- Хөрөнгө оруулалт, төсвийг нэмэгдүүлэх
- Авлига, хүнд суртлыг бууруулах
- Иргэдийн эрүүл, аюулгүй амьдрах орчныг бүрдүүлэх гэсэн зургаан зорилттойгоор боловсруулан, хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Ингэхийн тулд салбар хоорондын уялдааг хангах, мэдээллийг нэгтгэн төвлөрүүлэх, дэд бүтцийг бий болгох нь чухал гэдгийг Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар онцолж байна. “Улаанбаатарыг дижитал хот болгох хүрээнд 27 багц асуудлыг шийдэх хэрэгтэй байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, боловсрол, эрүүл мэнд, зам тээвэр, төрийн болон захиргааны үйлчилгээний мэдээллийг нэгтгэн, илүү хялбар, иргэдэд ээлтэй шийдлийг нэвтрүүлэхэд ашиглах тухай эхний ээлжид бид ярьж байна. Нийтийн тээврийн хэрэгсэл хэзээ хаана явж байгааг харах, замын хөдөлгөөнийг ухаалгаар зохицуулах, хүүхдэд ээлтэй шийдлүүдийг нэвтрүүлэх, бизнес эрхэлж буй иргэд төрийн үйлчилгээг цахимаар авах, эрүүл мэндийн үйлчилгээг хүртээмжтэй болгох гээд нийслэлийн иргэдийн ая тух, аюулгүй байдлыг хангахад энэ төсөл, энэ цахим шилжилтийн утга учир оршино” хэмээн тэрбээр мэдэгдсэн.
ҮНДЭСНИЙ КОМПАНИУД НЭГДЭНЭ
Иргэдэд ээлтэй, дижитал хотыг бий болгоход мэдээллийн технологийн чиглэлд үйл ажиллагаа явуулдаг үндэсний хэмжээний 70 гаруй компани нэгдэн ажиллаж байна. Тэр дундаа технологийн салбарын “аварга” тоглогчид болох “Amazon”, “Google”, “Apple”, “Samsung” зэрэг компаниудад ажилладаг монгол залуус зэрэг 1000 гаруй инженер гар бие оролцож буй.
“Хиймэл оюун ухаан, үүлэн технологи, үндэсний орон зайн мэдээллийн систем зэрэг технологийн дэвшилтэт шийдлүүдийг ашиглан Улаанбаатарыг дижитал хот болгоход монгол залуус гар бие оролцож байна. Үндэсний компаниуд, монгол инженерүүдэд өөрийн гэсэн онцлог, ур чадвар бий. Энэ төслийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай эко системийг бий болгоход бид энэ чадваруудаа нэгтгэх болно” гэж “Ай Си Ти Групп” компанийн ТУЗ-ийн дарга Г.Лхамсүрэн ярилаа. Ингэснээр гаднын компани, мэргэжилтнүүдээс хараат бусаар цахим шилжилтийг хийх, цаашдын засвар үйлчилгээ, хөгжүүлэлтийг монголчууд бие даан хийх боломж бүрдэж байгааг тэрбээр мөн өгүүлсэн юм.
ЦАХИМ ШИЛЖИЛТИЙН ХУРДАСГУУР
Дижитал хотыг нэг өдрийн дотор бүтээчихгүй. Цахим шилжилт гэдэг өргөн агуулгатай, олон хүчин зүйлээс шалтгаална. Нийслэл Улаанбаатарт цахим шилжилт хийх бодлогын шийдлүүдийг 2016 оноос гаргаж эхэлжээ. Түүнээс хойш хийж, хэрэгжүүлсэн ажлын дүнд төрийн үйлчилгээг хялбар авах, авлига, хүнд суртлыг бууруулах чиглэлд өөр эерэг өөрчлөлт гарч буй. Түүнчлэн иргэдийн цаг зав, өртөг зардлыг хэмнэж, цаасны хэрэглээ буурсан зэргийг ч дурдаж болно.
Өдгөө Улаанбаатар цахим шилжилтийг хийх хоёр дахь үе шат дээрээ явж буй. Өөрөөр хэлбэл, дижитал хот болох суурь бааз, ТЭЗҮ-ийг төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд амжилттай хийснээр дараачийн шатанд хүрэх, бодитой үр дүн авчрах цагийг ойртуулах юм.
Ингэснээр хотод тулгамдаж буй асуудлуудыг дэлхийн бусад хотын адилаар шийдээд зогсохгүй үндэсний хэмжээнд цахим шилжилтийг түргэсгэнэ.
НИЙСЛЭЛИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГАА, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ГАЗАР
Тод мэдээ
Ураны төслийг хэрэгжүүлэхэд ОУ-ын итгэмжлэгдсэн лаборатори байгуулж давхар хяналт хийнэ
Монгол-Францын Засгийн газар хоорондын комиссын хуралдаан 11 жилийн дараа Парис хотод болж, дараах асуудлаар харилцан тохиролцоонд хүрлээ. Хуралдаанд Францын талаас Европ, Гадаад хэргийн яамны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга, хатагтай Анн-Мари Дэкот, Монголын талаас ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал нар оролцлоо.
Үүнд:
- Дорноговь аймагт олон улсын итгэмжлэгдсэн лаборатори байгуулж цацраг идэвхит ашигт малтмалын хүн, мал, амьтан, хүрээлэн байгаа орчинд үзүүлэх цацрагийн нөлөөлөлд хийсэн хэмжилт, шинжилгээг давхар хяналтанд оруулах санал гаргалаа. Хөрөнгө оруулагч талын зүгээс итгэмжлэгдсэн лаборатори байгуулахыг дэмжин ажиллах,
- Төслийн дэргэд хараат бус хяналтын зөвлөлийг иргэний нийгмийн байгууллагууд, мэргэжлийн холбоод, орон нутгийн иргэдийн төлөөллийг оролцуулан байгуулж иргэний хяналт тогтоож, ил тод нээлттэй ажиллах нөхцлийг бүрдүүлж, олон нийтийн мэдэх эрхийг хангаж ажиллах,
- Хоёр улс Онцгой байдлын нисдэг тэрэг, техник төхөөрөмжийн туслалцаа, эрчим хүчний эс үүсвэрийг төрөлжүүлэх, боловсрол, соёлын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх,
- Ажлын хэсгийн хуралдааны үеэр Монгол Улсын Иргэний нисэхийн ерөнхий газар, Бүгд Найрамдах Франц Улсын Иргэний нисэхийн ерөнхий газар хоорондын “Иргэний нисэхийн салбарт хамтран ажиллах тухай Техник хамтын ажиллагааны гэрээ”-нд гарын үсэг зурлаа.
Мөн 2026 онд Монгол Улсад зохион байгуулагдах Цөлжилттэй тэмцэх тухай НҮБ-ын суурь конвенцын Талуудын 17 дугаар бага хуралд дэмжин оролцохоор тохиролцлоо.
Сануулахад, энэ онд хоёр улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 60 жилийн ой тохиож байна.
Тод мэдээ
Замын-Үүд боомтоор орж ирсэн жимс, хүнсний ногоонд пестицидийн үлдэгдэл илрүүлэх шинжилгээ хийлээ
Монгол Улсын Шадар сайд С.Амарсайханы тушаалаар байгуулагдсан ажлын хэсэг Замын-Үүд боомт, Чөлөөт бүс дэх дэлгүүр болон гаалийн салбар лабораторит хяналт шалгалт хийлээ.
Энэхүү шалгалтын зорилго импортоор орж ирсэн жимс жимсгэнэ, хүнсний ногоонд агуулагдаж болзошгүй пестицидийн үлдэгдлийг илрүүлэх, хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад чиглэж байгаа юм.
Шалгалтаар нийт 20 төрлийн жимс, хүнсний ногооноос дээж авч, лабораторийн нарийвчилсэн шинжилгээнд хамрууллаа. Замын-Үүд боомтын гаалийн салбар лабораторид хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдалд хяналт тавих ажлыг эрчимжүүлж байгаа ч зарим хүндрэл, зөрчил илэрч байгаа аж.
Шинжилгээний баг 2024 оны нэгдүгээр сараас эхлэн шинэ тоног төхөөрөмжөөр ажиллаж эхэлсэн бөгөөд одоогоор нийт 16 төрлийн хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэд пестицидийн үлдэгдлийг тодорхойлох шинжилгээ хийж байна.
Харьцуулбал, 2023 онд 6,300 дээж шинжилгээнд хамрагдсан бол 2024 онд энэ тоо 9,000 болж өсжээ. Гадаад худалдааны хэмжээ нэмэгдэж байгаатай холбоотойгоор лабораторийн ачаалал эрс нэмэгдсэн ч ердөө 13 хүний бүрэлдэхүүнтэй ажиллаж байна. Хүний нөөцийн хувьд дутагдалтай байгааг лабороторын эрхлэгч, гаалийн улсын ахлах байцаагч дурдлаа.
Мөн хяналт шалгалтын явцад чөлөөт бүсийн худалдааны дэлгүүрүүд зарим стандартын шаардлагыг зөрчиж буй нь илэрсэн юм. Тухайлбал, загварын туршилтад хамрагдаагүй, ашиглахыг зөвшөөрөөгүй, баталгаажуулалтын гэрчилгээгүй электрон жинг ашиглаж байсан зөрчил илэрч, холбогдох арга хэмжээг хуулийн дагуу авахаар болсон байна гэж Стандарт, хэмжил зүйн газраас мэдээллээ.
Тод мэдээ
Өвөр гүнтийн 4.5 км авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажил эхэллээ
Жигжидийн уулзвараас Гүнтийн пост хүртэлх Өвөр гүнтийн гэж нэрлэгдэх авто замыг 2015 онд ашиглалтад оруулсан. Үүнээс хойш өнөөдрийг хүртэл уг зам дээр зөвхөн арчлалтын засвар буюу нөхөөс хийж ирсэн. Иргэдийн зүгээс дээрх авто замыг шинэчилж өгөөч гэсэн санал хүсэлт цөөнгүй ирүүлсэн учраас нийслэлийн Замын хөгжлийн газраас Өвөр гүнтийн 4.5 км авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажлыг өнөөдрөөс эхлүүлж байна. Тус авто замын ажлын гүйцэтгэгчээр "Фючер Прогресс" ХХК ажиллаж байна.
Авто замын ажлын талаар нийслэлийн Замын хөгжлийн газрын дарга Б.Одбаяр "Замыг засаж, шинэчлэхдээ 30 см цементээр бэхжүүлсэн буталсан чулуун суурь тавьж, 5 см өнгөн хучилт хийнэ. Зорчих хэсгийн баруун талаар дугуйн зам, зүүн талд нь явган зам барина. Ус зайлуулах хоолойг замын налуу хэсгүүд дээр шийднэ. Тиймээс зам засварын ажлыг гурван хэсэгт хувааж, авто замыг хэсэгчлэн хаана. Тодруулбал, цементэн суурь бэхжих 48 цагийн хугацаанд гол замын хөдөлгөөнийг хааж, түр зорчих зам гаргаж зохицуулалт хийнэ. Бидний тооцооллоор хэсэг бүрийг ойролцоогоор дөрвөн өдөр хааж, засвар шинэчлэлтийг хийнэ. Авто зам дээр ус тогтохоос сэргийлж, зургаан байршилд авто замаас доош 10 см орчим хоолой гаргана" гэв.
Авто замын ажлыг гүйцэтгэгч "Фючер Прогресс" ХХК-ийн ерөнхий инженер Б.Батбаяр "Өвөр гүнтийн замын эвдэрсэн хэсгүүдийг шинэчилж, хашлагуудыг солино. Дугуйн зам, явган хүний замыг шинээр барина. Ус зайлуулах хоолойн бөглөрлийг арилгаж, уулын шуудуу гаргана" гэлээ.
О.Энхбаатар: Өвөр гүнтийн замд замбараагүй орц, гарц гаргаж, шуудууг эвдсэнээр ус ихээр тогтдог болсон
НЗХГ-ын Засвар арчлалтын хяналтын хэлтсийн дарга О.Энхбаатар “Өвөр гүнтийн замыг энэ жил ийнхүү шинэчлэхээс гадна 2024 онд тус замын намагтай хоёр хэсэг газарт 1.5-2 метр гүнд суурь сольсон. Тус замын эвдрэлийн гол шалтгаан нь орц, гарц замбараагүй гаргаж, шуудууг нь эвдсэн учраас ус тогтдог болсон байсан. Тиймээс бид одоо эхэлж буй засвар шинэчлэлтийн ажлын хүрээнд 7 метр замыг цементээр бэхжүүлж, хоёр талын явган хүний болон дугуйн замыг 1.5 метр асфальт бетоноор хучна. Мөн шуудууг дахин шинээр барьж, орц, гарц бүр дээр 500-700 метр ус зайлуулах хоолойг хийхээр төлөвлөөд байна" хэмээн тодотгов.
Нийслэлийн хэмжээнд энэ онд 41 байршилд авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажлыг нийслэлийн Замын хөгжлийн газраас хийж байна. Үүнээс 33 байршилд нь он дамжих зам засварын ажил, 8 байршилд нь шинээр зам барьж байна.
Өнгөрсөн долоо хоногт Гранд плазагийн уулзвараас 25 дугаар эмийн сангийн зам засварын ажил дууссан. Үргэлжлүүлэн энэ жишгээр Гранд Плазагийн уулзвараас Баруун 4 зам хүртэлх зам засвар, Денверийн гудамж, Чингисийн өргөн чөлөө, Их тойруу зэрэг байршилд зам засварын ажлыг хэсэгчлэн гүйцэтгэнэ. Зам засварын ажил нь улирлаас шалтгаалж богино хугацаанд явагддаг тул зайлшгүй нөхцөлд ажлын өдрөөр хэсэгчлэн хааж, ажил гүйцэтгэх шаардлагатай байдаг тул иргэдийг хүлээцтэй хандаж, засвар, шинэчлэлтийн талаарх мэдээлэлд ойр байхыг нийслэлийн Замын хөгжлийн газрын дарга Б.Одбаяр онцолж хэллээ.
НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС
