Тод мэдээ
"Нойр нь хулжсан Улаанбаатар" буюу дуу чимээгээр хүчирхийлэгчид
Өглөөний нар мандахтай зэрэгцэн таны нойр "хулгайлагдсан" мэт мэдрэмж танд төрдөг үү. Засварын болон барилгын ажил гүйцэтгэж буй хүнд машины чимээ, чанга яндантай мотоциклийн чанга дуу, барилгын цахилгаан багажийн нүргээн өдөр шөнөгүй "эгшиглэнэ".
Ийм дуу чимээний хүчирхийлэлтэй бид өдөр бүр нүүр тулж байна. Энэ нь зөвхөн нойр хулжаасан төдий биш, харин тархи, сэтгэл зүй, бие махбодод ноцтой нөлөө бүхий хохирол учруулж буй нууц дайсан юм.
Хэтийдсэн чангадуу чимээ нь хүний эрүүл мэндэд аюултай чимээгүй тахал
Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага (WHO) хүний эрүүл мэндийг хамгаалахын тулд шөнийн дуу чимээний хэмжээг 40 децибелээс хэтрүүлэхгүй байхыг зөвлөдөг. Монгол Улсын үндэсний стандарт MNS 4585:2016 шөнийн дуу чимээг 45 децибелд тохируулсан ч Улаанбаатар хотод шөнийн дуу чимээ нь бодит байдал дээр 55-80 децибел хүрч байна. Өдөр ч мөн адил өндөр түвшинд — 65-90 децибел, хотын төв гудамжинд бүр 75-95 децибелд хүрдэг нь дэлхийн хүлээн зөвшөөрөгдсөн хэмжээнээс 10-30 децибелээр илүүг илтгэнэ.
Дуу чимээ нь зөвхөн чихэнд бус тархи, зүрх судас, сэтгэл зүйд хүчтэй нөлөөлдөг. Тархины амрах чадвар алдагдаж, нойрны гүн шат доголдож, анхаарал төвлөрөх чадвар буурдаг. Зүрхний ачаалал нэмэгдэж даралт ихсэх, сэтгэл гутрал, бухимдал үүснэ. Ялангуяа хүүхэд, жирэмсэн эмэгтэйчүүд, өндөр настнууд энэ нөлөөг хамгийн их мэдэрдэг. Өөрөөр хэлбэл, дуу чимээний хүчирхийлэл нь бидний эрүүл мэндийн аюулгүй байдлын томоохон хүчин зүйл болжээ.
Мотоциклийн чанга яндан — өдөр бүр тулгарах стрессийн эх үүсвэр
Улаанбаатар хотын гудамжинд 100-110 децибел хүртэл чанга дуу гаргадаг хууль бус яндантай мотоциклууд олширчээ. Энэ хэмжээ нь түргэн тусламжийн машины чимээтэй дүйцэх бөгөөд:
- Сонсголын эрхтний гэмтэл үүсгэх, анхаарал сарниулах эрсдэлтэй,
- Хүмүүсийн сэтгэл зүйд бухимдал үүсгэж, олон нийтийн маргаан үүсгэх нөхцөл болдог
- Өдрийн цагт ч гэнэт цочрол өгч зам хөндлөн гарах явган зорчигч, замын хөдөлгөөнд оролцож байгаа автомашины жолооч нарт осол гаргах эрсдлийг нэмэгдүүлдэг
2024 онд явуулсан судалгаагаар Улаанбаатарын оршин суугчдын хамгийн их гомдоллодог дуу чимээ нь мотоциклийн чанга дуутай яндан байсан нь энэ асуудлын ноцтой байдлыг харуулж байна.
Дэлхийн хотууд хэрхэн тэмцэж байна вэ?
Дуу чимээний асуудал нь дэлхийн олон хотын тулгамдсан асуудал. Тиймээс олон улсын туршлагаас суралцаж болно.
Япон: Тээврийн хэрэгслийн янданг хатуу стандарттай болгож, шөнийн барилгын ажилд хатуу хязгаар тогтоодог. Хотын янз бүрийн хэсэгт дуу чимээг хянах мэдрэгч төхөөрөмж ашиглан иргэдийн гомдлыг шуурхай шийдвэрлэдэг.
Герман: Орчны дуу чимээг хатуу хууль эрхзүйн орчинд зохицуулж, зөрчил гаргасан тээврийн хэрэгсэл болон аж ахуйн нэгжид өндөр торгууль ногдуулдаг. Хот төлөвлөлтөд “дуу чимээгүй бүс” бий болгож, шөнийн цагт барилгын ажлыг хязгаарладаг.
Швед: Иргэдийг дуу чимээний асуудалд идэвхтэй оролцох боломжтой болгохын тулд гар утасны аппликейшнээр дуу чимээний хэмжээг хэмжиж, гомдол мэдээлэх системийг нэвтрүүлсэн.
Эдгээр улс орнуудын туршлагаас харахад амжилтын түлхүүр нь хатуу хяналт, хууль тогтоомжийн хэрэгжилт, хот төлөвлөлтийн инженерийн шийдэл, иргэдийн идэвхтэй оролцоо юм.
Улаанбаатарын өнөөгийн байдал ба авч буй арга хэмжээ
Улаанбаатар хотын захиргаа 2023 онд:
- Хуулийн шаардлага хангахгүй яндантай автомашин, мотоциклийг хотын төвөөр зорчихыг хязгаарласан
- Барилгын шөнийн ажилд зөвшөөрөл шаардаж эхэлсэн
- Тээврийн хэрэгслийн хяналтын систем нэвтрүүлэхээр ажиллаж байгаа ч хяналт, хэрэгжилт хангалтгүй хэвээр байна
Иргэд өдөр тутмын дуу чимээнээс болж нойргүйдэж, сэтгэл санаа болон эрүүл мэндээрээ хохирч байна. Мотоциклийн чанга яндантай холбоотой гомдол хамгийн түгээмэл байна.
Ирээдүйн шийдэл
Дуу чимээний хүчирхийллээс сэргийлэхийн тулд:
- Иргэд дуу чимээний талаарх эрхээ сайн мэдэж, гомдлоо цаг тухайд нь гаргах боломжийг нэмэгдүүлэх
- Хот төлөвлөлтөд “ногоон зурвас”, чимээгүй бүсийг тогтоох
- Шөнийн ажил, хөдөлгөөний цагийн горимыг хатуу мөрдөх
- Хууль бус янданг хязгаарлах, хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулах
- Иргэдэд зориулсан дуу чимээний хяналтын аппликейшн, мэдээллийн системийг хөгжүүлэх
Дүгнэлт
Дуу чимээний хүчирхийлэл нь бидний амьдралын чанарыг цөмөөр нь өөрчлөхүйц аюул. Зөвхөн чихэнд биш тархи, зүрх, сэтгэл зүйд нөлөөлдөг учраас хотын удирдлага, хууль тогтоох байгууллага, иргэдийн хамтын ажиллагаа шаардлагатай. Нойргүй шөнийн зовлон, стресс нь зөвхөн хувь хүний биш нийтийн эрүүл мэндийн том асуудал гэдгийг бид мартаж болохгүй.
Таны нойр, таны эрүүл мэнд — чимээгүй хүчирхийллээс хамгаалагдах эрхтэй.
Тод мэдээ
“Хог шатааж эрчим хүч гаргах үйлдвэр” жилд 8000 цаг ажиллаж, 35 МВт эрчим хүч үйлдвэрлэнэ
Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн тухай хуулиар Монгол Улсын хэмжээнд анх удаа хэрэгжих томоохон бүтээн байгуулалтын нэг “Хог шатааж эрчим хүч гаргах үйлдвэр” барих түншлэлийн гэрээг өнгөрөгч сард байгуулсан. Төслийн гүйцэтгэгчээр Рэншоу Сычуань эрчим хүчний хөрөнгө оруулалт, байгаль орчныг хамгаалах ХХК шалгарсан юм.
Өдөрт 1500 тонн хог шатаах хүчин чадалтай үйлдвэрийг Хан-Уул дүүргийн 12 дугаар хороо, Морингийн даваанд 10 га газарт барих хөрөнгө оруулалтын хэмжээ 206.5 сая ам.доллар байх бөгөөд бүтээн байгуулалтыг 30 сарын хугацаанд гүйцэтгэж, 28 жилийн дараа төрд шилжүүлнэ. Тус үйлдвэр нь жилд 8000 цаг ажиллаж, 35 МВт хүчин чадал бүхий цахилгаан эрчим хүч түгээнэ.
Нийслэлийн хэмжээнд гурван төвлөрсөн хогийн цэгт нийлүүлж буй нийт хог хаягдлын 11.4 хувийг дахин боловсруулж, 88.6 хувийг булж устгаж байна. Хогийг булж устгах арга нь метан хийг ихээр ялгаруулдаг, байгаль орчинд сөрөг нөлөө ихтэй. Тиймээс хогийг булж устгахгүйгээр шатаах аргаар эрчим хүч гаргаж авах дэвшилтэт технологи бүхий “Хог шатааж эрчим хүч гаргах үйлдвэр”-ийг барих юм.
Сүүлийн жилүүдэд “Urban mining” гэдэг ойлголт дэлхийн хотуудад дэлгэрч байна. Энэ нь өмнөх жилүүдэд булсан хогийг буцаан ухаж, шатаан эрчим хүч үйлдвэрлээд байгаль экологио 100 хувь сэргээх ойлголт юм. Тус төсөл нь Монгол Улсад экологийн чухал ач холбогдолтой. Шатаах үйлдвэрт зөвхөн Улаанбаатар хотын хог хаягдлыг шатаагаад зогсохгүй, Төв аймгийн Зуунмод хот, Алтанбулаг, Сэргэлэн сумдын хогийг үнэ төлбөргүй шатаана. Мөн Улаанчулуут, Цагаандавааны хогийн цэгүүдэд ойрын 10 жилд дарагдсан хогийг ухаж авч, шатаан байгаль экологио бүрэн цэвэрлэнэ.
Тод мэдээ
Хром, хар тугалгын бохирдол зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс 3-9 дахин их илэрч байна
Цаг уур, орчны шинжилгээний газрын харьяа Байгаль орчин, хэмжил зүйн төв лаборатори Нийслэлийн 9 дүүргийн 100 гаруй цэгт хөрсний сорьц авч агро химийн болон хүнд металлын 16 төрлийн бохирдуулах бодисын хэмжээг MNS стандарт аргачлалын дагуу тодорхойлж байна.
2020-2024 онуудын хүнд металлын хяналт шинжилгээний дүнгээр Цинк, Стронци тогтвортой бууралттай, Хар тугалаг, Хром, Цайр өсөх хандлагатай, Зэс, Кобальтын агууламж бага зэрэг хэлбэлзэлтэй, Мөнгөн ус, Bорын агууламж 2024 онд бараг тэг болж буурсан байна.
Хром, хар туглагын бохирдол Монгол Улсын хөрсний эрүүл ахуй MNS5850:2019 стандартаас 3-9 дахин их илэрч байгаа ба Харгиа арьс ширний үйлвэрийн орчим, Цагаан чулуутын хогийн цэгийн орчим, ДЦС-3 орчимд стандарт хэмжээнээс их, бусад цэгүүдэд стандарт хэмжээнээс даваагүй ч, байгалийн Фон хэмжээнээс өндөр агууламжтай байна гэж Цаг уур, орчны шинжилгээний газраас мэдээллээ.
Тод мэдээ
АТГ: Хэрэг бүртгэлтийн 2 хэрэгт 4 объектод нэгжлэгийн ажиллагаа явуулжээ
Авлигатай тэмцэх газрын Мөрдөн шалгах хэлтэс 2025 оны 11 дүгээр сарын 10-16-ны өдрүүдэд гэмт хэргийн шинжтэй 84 гомдол, мэдээллийг шалгасан байна. Үүнээс 9 гомдол, мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээх, 8 гомдол, мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзах, 1 гомдол мэдээллийг харьяаллын дагуу шилжүүлэх саналтайгаар прокурорт шилжүүлсэн бөгөөд одоогоор 66 гомдол, мэдээллийг хянан шалгаж байна.
Түүнчлэн эрүүгийн 934 хэрэгт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулснаас 8 хэргийг шүүхэд шилжүүлэх, 20 хэргийг хаах, 5 хэргийг харьяаллын дагуу шилжүүлэх саналтай прокурорт хүргүүлж, 3 хэргийг нэгтгэн шалгаж байна. Мөрдөн шалгах ажиллагаанд одоогоор 898 хэрэг шалгагдаж байна.
Хэрэг бүртгэлтийн 2 хэрэгт нийт 4 объектод нэгжлэгийн ажиллагаа явуулж, гэмт хэрэг гарахад нөлөөлсөн шалтгаан, нөхцөлийг арилгуулахаар 4 мөрдөгчийн мэдэгдэл бичиж, холбогдох байгууллагад хүргүүлэв.
-
Өнөөдөр2024/02/13
Өнөө маргаашдаа ихэнх нутгаар хүйтний эрч чангарна
-
Тод мэдээ2022/05/27
Монгол Улсыг дижитал эдийн засагт шилжүүлэхэд Европын сэргээн босголт, хөгжлийн ...
-
Тод мэдээ2021/07/07
АНУ-ын Чикаго хотод Монгол Улсын Консулын газар нээн ажиллуулах тухай тогтоолыг ...
-
Тод мэдээ2023/05/29
"Төгсөлт" тусгай арга хэмжээ зохион байгуулагдаж байна