Бидэнтэй нэгдэх

Тод индэр

Тэнцвэргүй тулааны хамгаалалтгүй хамгаалагч

Огноо:

,

Сэтгүүлч:

/Хүний эрхийн төлөө тэмцэгч Бат-Өлзийн Нямжавын тухай хөрөг/

Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 14-р хорооны 10 гаруй иргэд өнөөдөр зорьсон хүнтэйгээ уулзаж, бүдэг бүрхэг, эргэлзэж тээнгэлзсэн асуудлуудаа тодруулж авлаа. Төр өмчийнх нь газар дээр сургууль, цэцэрлэг барихаар  шийдсэн учраас тэд  газраа чөлөөлөх шаардлагатай болжээ. Гэтэл төрдөө итгэж газраа чөлөөлж өгснийхөө хариуд сууц ч үгүй, хашаа ч үгүй, мөнгө ч үгүй болж, нүүдлийн амьдралд шилжсэн айл өрх олон бий. Тиймээс л хаширсан иргэд хамгийн туршлагатай, найдвартай ТББ-ыг зорьж, зөвөлгөө авахаар ирсэн хэрэг.   

“Иргэдийн газрыг чөлөөлж авахдаа төр нэг ч иргэнийг ядууралд өртүүлэхгүй, орон байртай байх эрхийг нь зөрчихгүй байх үүрэгтэй. Ийм үүрэг хүлээж ОУ-ын гэрээ конвенцид Монгол Улс нэгдсэн байдаг. Иргэд өөрсдөө аль болох хэлэлцээ хийж, зөвшилцөх ёстой” гэх зэргээр асуудлыг хэрхэн тохиролцох, өргөдлөө хууль журмын дагуу шат дараатай хэрхэн гаргаж, хэнд хандах гээд нөхцөл байдлаа хамтаараа хуулийн дагуу шийдүүлэх арга замыг  “Газрын эзэн баян зүрх” нөхөрлөлийн тэргүүн Б.Нямжав тэдэнд нэг бүрчлэн зөвлөж зааварлав.

Гэтэл таван жилийн өмнө өмчийнхөө, эрхийнхээ төлөө ингэж эвлэлдэн нэгдэх нь байтугай газраа төрд, төрийн нэр барьсан компанид алдсан зарим нь ингэх л ёстой юм байх хэмээн төрж өссөн газраасаа нулимстай туугдаж, зарим нь асууж, сураглаж, өмчөө хамгаалсныхаа төлөө шүүх, цагдаагийн хаалга татсан түүх дуусаагүй. Дээр нь “үр хүүхэд, үндэстэй юутай чинь  тоглож чадна шүү” гэсэн дарамтанд ч нэг бус удаа өртөв. Энэ гашуун түүхийг “Газрын эзэд баян зүрх” нөхөрлөлийг үүсгэн байгуулсан гишүүдийн хамтаар Б.Нямжав ч биеэрээ амссан байдаг юм.

ТӨРИЙН АЛБАНААС ТАТГАЛЗАЖ, ТББ РУУ ШИЛЖИВ

2014 оны хавар “Автобус 3” компанийн тамгын газрын дарга Б.Нямжав дээр өөрийнх нь өссөн офицерүүдийн ордны хонхор хавийн хөрш айлуудын ах эгч нар “дүү минь яах вэ” гэсээр цөхөрсөн байдалтай ирлээ. “Цагаан хуаран консалтинг” компани нэг айлын м.кв газрыг 200 000 төгрөгөөр үнэлсэн хэрнээ буцаагаад орон сууцаа  нэг кв-ыг нь 10 дахин илүү үнээр тогтоож, ав гэж шахжээ. 0.07 га газартай айл нийслэлд ховор байдаг хойно тэдэнд дунджаар 30 м кв сууц л оногдож байв. Тиймээс айлууд 3-5 м кв талбайг нэмж олгож өгөхийг компаниас хүссэнийхээ хариуд “төрийн ажлыг санаатайгаар зогсоох гэж оролдсон” гэмтэн болж хувирчээ. Эцэг хүү хоёр шүүхэд дуудагдаж, таван иргэн нь өдөр бүр цагдаад дуудагдан, хүчний байгууллагын үүдэнд хадаатай өнжсөөр хоёр сар болж байлаа.

Б.Нямжав компанийнхаа хуульчаар шалгуулахад нэг иргэнд  хэрэг нээчихээд бусдыг нь хууль бусаар залхааж буй нь илчлэгдэв. Ийм байдлаар “Цагаан хуаран консалтинг” компани мөн нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 14-р хорооны гэр хорооллын иргэдийг дарамталж, 24 иргэнд гомдол гарган цагдаагийн газарт өгч, газрыг нь хүч түрэн салган авахаар зүтгэж байгаа нь ч тодорхой болов. Тус компани төрийн нэр барьж, хууль хүчний байгууллагаар айлган сүрдүүлсэн, цагдаа нар нь хуйвалдаж буйг олж мэдсэн Б.Нямжав асуудал юунд байгааг, өргөдлөө яаж бичихыг, хаана хандахыг иргэдэд нэг бүрчлэн зааж зөвлөв. Утсаар байнга ярьж, уулзаж, сүүлдээ ажлаа тараад гэрлүүгээ биш, тэдэн рүү яардаг боллоо.  Улмаар тэдний асуудлыг иргэнийхээ бус байгууллагын нэрийн өмнөөс өмгөөлж тавих нь илүү үр  дүнтэйг тооцож, 2014 оны 8 сард нь “Газрын эзэн баян зүрх”  нөхөрлөлөө Д.Гомбодорж, Б.Чимэддорж, Ч.Бадамсэрээжид, Н.Наранцогт нартай хамтран байгуулсан байдаг юм.

2015 оны 11 сарын өвлийн жавар орж буй тэр өглөө “Автобус 3” компанийнхаа даргын өрөөнд өргөдлөө барьж орсон эмэгтэй бол тамгын газрын дарга Б.Нямжав байсан юм. “Ажлаас чөлөөлж өгнө үү” гэсэн түүний өргөдөл гэрийнхнээс нь илүү ажлынханд нь санаанд оромгүй гэнэтийн, бас харамсмаар санагдсан гэдэг. Учир нь 30 дөнгөж гарсан бүсгүй энэ компанид тамгын газрын даргаар ирээд туршлага арвин, санаа дээгүүр ахмад ажилтнуудынх нь эс тоох харц, хатуухан үгэнд гомдолгүй автобус баазын хоцрогдлыг арилгаж, ажиллагсадынхаа амжиргааг ахиулахад эрс өөрчлөлт гаргаж чадсан гэж хамт олон нь үнэлдэг байсан юм.

Харин Б.Нямжавын санааг  орон байртай байх эрх нь зөрчигдөж, хэзээ мөдгүй ядууралд өртөж болзошгүй, компани, төр хоёрт шахагдсан Баянзүрх дүүргийн айлууд зовоож байлаа. Энэ тухай ярихдаа “Тухайн үед ажлаас гарахад манай гэрийнхэн дуртай байгаагүй. 1 100 000 -1 200 000 төгрөгийн цалинтай төрийн ажил ховор байсан цаг.  Ингээд хуулиудаа судалж, холбогдох бүх газарт асуудлуудаа хүргэж эхэллээ. Хохирсон иргэдтэй уулзахад төр тэдэнд хангалттай мэдээллийг  хэзээ ч өгөөгүй байсан. Хороо нь ирж та нарын амжиргааг хачин гоё  болгоно, ийм байшин барина. Дэмжиж байна уу гэж гар өргүүлээд, дараагийн байгуулагууд нь барилгын компани явуулж,  төлөвлөсөн зураг үзүүлж шахна. Хотын дарга нь өөрөө компанитай хамт ирж, тууз хайчилчхаад “Та нар одоо нүү” гэж хөөнө. Дахин төлөвлөлтөөс болж хичнээн айл, иргэн хаашаа нүүснийг, хүүхэд багачууд нь цэцэрлэг, сургуульд орж чадсан эсэх, тэдний амжиргаа нь өөрчлөгдсөн үү гэдгийг хэн ч анзаардаггүй.  Энэ бол төр хотын дахин төлөвлөлтийг зөвхөн байшин барих жижиг тойргоор харж, бартерийн харилцаагаар зохицуулж ирсний үр дагавар. Хот суурин газрыг дахин хөгжүүлэх хууль нь зөвхөн компаниудад бартерийн солилцоо хийхэд зориулагдсан” гэж байсан юм.
Үүнийг ул үндэс сууриар нь засч, өөрчлөх сэдэл тэмүүллийг төрд, олон нийтэд хүргэж, дахин төлөвлөлтөд хамрагдсан гэр хорооллынхны эрхийг хамгаалах нь “Газрын эзэд баян зүрх” нөхөрлөл, түүний тэргүүн Б.Нямжав хийгээд  үүсгэн байгуулагчдийн зорилго болов.

Анх Баянзүрх дүүргийн 13-р хорооны дахин төлөвлөлтөд орсон 150 гаруй хашааны 320 гаруй өрхийн эрхийг хамгаалж ажлаа эхэлсэн тэрээр сүүлийн зургаан жилд нийслэлийн 1000 гаруй иргэдэд хууль эрх зүйн зөвөлгөө өгч, зааж зөвлөөд байгаа юм. Үүний үр дүнд 10 гаруй ТББ байгуулагдаж, “Дахин төлөвлөлт-иргэний оролцоо” эвслийн дор нэгдээд буй.

“ТӨР ӨӨРӨӨ Ч ДАРАНГУЙЛАГЧ”

“Газрын эзэн баян зүрх” нөхөрлөл 2018 оноос өмнөх дөрвөн жилд төрийн байгууллага, албан тушаалтнуудад нийтдээ 46 албан тоот өгөхөд хоёрт нь л хариу авчээ. Газрын эзэд нь өөрсдөө хөрөнгө оруулагчаа санал болгож, орон сууцаа нийслэлийн төлөвлөлтийн дагуу бариулъя гэсэн тэдний саналд төр “Боломжгүй. Та нарт тийм эрх байхгүй” гэсэн ганц л хариу өгдөг байв. Тэдэнд өнгөрсөн 6 жилд  Нийслэлийн Засаг даргатай биечлэн уулзах хоёрхон удаагийн “ховор” боломж тохиосон гэдэг. Даанч төсөөлөөгүй, дэндүү гэж хэлэхэд багадахаар хариулт авснаа хүний эрхийн хамгаалагч бүсгүй ярьсан юм.  2015 оны уулзалтаар “Төрийн шалгаруулсан компани иргэдийн эрхийг ноцтой зөрчиж байгааг дуулгахад Засаг дарга “Иргэд та нар тэгж болохгүй, ингэж болохгүй” гэж зандарсаар үг сонсохгүй гарч одо. Удаад нь иргэдийг сонсох цаг дээр нийслэлийн  Засаг даргын орлогч  компанийн мэдээллийг сонсож сонсож “Ийм л байна иргэд ээ. Тэр хуулийн хэлтсийнхэн эднийг цагдаад өгөх ажлыг зохицуул, шалгуул” гэж загнаад сууж байсан гэдэг. Нэг үгээр иргэдийн өмчийн газар хэдийнэ төрөөр дамжиж хувийн компанид шилжчихсэн байв. Ийм хариултаас цуцаагүй Б.Нямжавыг нөхөрлөлийн гишүүдийнх хамт  “МАН-ын гар хөлүүд” хэмээн нэрлэж дам шалгажээ. “Даанч баримт олоогүй л дээ. Олохгүй юм чинь” гэж  Б.Нямжав ярихдаа  “төр өөрөө аймшигтай дарангуйлагч” хэмээн  гомдол дайсан нь ийм учиртай аж.   

Тэр  “Цагаан хуаран консалтинг” компанийн  “чам шиг шалдан хүүхнийг яаж ч чадна шүү. Үр хүүхдүүд, гэр бүлтэй чинь  ярина шүү” гэж  утсаар дарамтлахад ч төрд  гомдсон шигээ голдоо ортол гомдоогүй, айгаагүй нь илт байсан юм.

Бие тулгар, том гэдэстэй байхдаа тэр ажлаа зогсоосонгүй. Хүн бүрийн гомдол саналыг төвөгшөөлгүй сонсож, сэтгэлээсээ хандаж, гүйж харайж байсныг түүнтэй хамтран зүтгэгчдийн нэг  “Газрын эзэд баян зүрх” нөхөрлөлийн гишүүн Ч.Бадамсэрээжид дурссаныг  өгүүлэмгүй орхимгүй. Төрснийхөө дараа ч хүний эрхийн төлөө эрсдэлтэй ажлаа хийж, шантралгүй зүтгэж байсныг нь хараад дайчин бүсгүй юм аа гэж нөхөрлөлийнх нь ярьцгааж байлаа. 

Тэрээр сүүлийн хоёр жилд дахин төлөвлөлтөд тулгарсан асуудлаа хотын өнөөгийн удирдлагад танилцуулж, ойлгуулахыг хүссэнгүй. Иргэний эрх, орон байртай байх эрхийг хэнээс ч илүү ярьж, уриалдаг Засаг дарга Э.Бат-Үүлд тулгарсан асуудлаа  ойлгуулж шийдвэрлүүлэх гэж бүтэн дөрвөн жилийг, дараа нь Засаг дарга С.Батболдод мөн хоёр жилийг зарцуулжээ. “Одоо бидэнд ийм цаг зав, хөрөнгө алга. Харин дараагийн Засгийн газар, хотын удирдлагыг хүлээж байна” гэлээ.   

“ОРОХ ОРОНГҮЙ 7 ЖИЛ БОЛЖ БУЙ АЙЛУУД Ч ОЛОН”   

Б.Нямжав бид хоёрын ярилцлага ийн үргэлжлэв. 

- Таны 2014 оноос эрхийг нь хамгаалсан айлууд орон сууцандаа орж чадсан уу?

- Чадаагүй. Нэг ч айл нүүгээгүй.

- Хэрэв компанид газраа өгчихсөн бол орон сууцтай болох байсан юм биш үү?  

- Орон гэргүй, дэмий тэнэсэн 320 өрх айл л байх байсан болов уу...

- Юугаар батлах юм бэ?

- “Цагаан хуаран консалтинг” компани одоо ч гэсэн өмнөх төслөө дуусаагүй. Ганцхан блок барилгыг таван жил барьж байна. “Их өргөө” компанид газраа өгсөн 85 өрх айл долоон жил орох оронгүй явна. Э.Бат-Үүл дарга өөрөө очиж ам өгч байлаа. Мөн 12-р хороонд “Гранд лайна” талбай дээр 27 өрх айл, 14-р хороонд “Моннис консалтинг” компанийн 109 өрх айл, манай талбайн урд дах 12 айл газраа чөлөөлж өгөөд одоо хүртэл сууцандаа орж чадаагүй, нүүдэллэн амьдарч байна.

- Та нар ямар  арга хэлбэрээр тэмцэж байсан юм бэ?   

- Бид дарамталсан үг, өгүүлбэр бичиж, хүч хэрэглээгүй. Акц явуулж, шантааж хийж байсангүй. Төрд гомдол гаргадаг зарчим, журмын дагуу шат дамжлагаар нь явдаг байсан...

УНААЧ ХҮҮХДИЙН ЭМЧИЛГЭЭНИЙ ЗАРДЛЫГ АНХ УДАА УЯАЧААС ГАРГУУЛАВ

Тэр юу байгаагаа золиослон хүний эрхийн төлөө тэмцэхэд бэлэн байдгаа хүүхэд насны, оюутан цагийн хүмүүжил, боловсролтой холбох юм билээ. Оюутан ахуйдаа “Буянт үйлс” нийгэмлэгийн саажилттай хүүхдүүдэд туслах үйлсэд оролцож, монголчуудын гажигтай хэмээн ярьж, ойлгож ирсэн саажилттай хүүхдүүдэд тусладаг байв.  Ингэж л тэдний  авьяас чадвар, хүсэл мөрөөдлийг  мэдэрч,  бусадтай адилхан тэгш эрхтэй гэдгийг ойлгож авчээ.  МУИС-д  Буддын гүн ухааны ангид суралцахдаа эрдэмтэн багш нар, судар номын ач буянаар санаж сэдэж, хийж бүтээж байгаа үйл хэрэг хэр олон хүнд буян хүргэж чадахыг эргэцүүлж, хүн байхын утга учрыг ухаарч ойлгохыг хичээдэг байсан гэдэг. Сургууль төгсөөд 2005 онд Хүүхдийн төлөө үндэсний газарт мэргэжилтнээр ажилд орохдоо хурдан морь унаач хүүхдүүдийн эрхийг хамгаалах хүндхэн даалгавар авлаа.

Уяачид хорин тав ч хүрээгүй охины ярианд итгэж, үгэнд нь орно гэдэг юу л бол. Гэсэн ч ОУ-ын байгууллагын дэмжлэгээр улсын алдар цолтой зарим уяачидтай биечлэн уулзаж,  улсын наадмын комисст Хүүхдийн төлөө төвийн төлөөллөө оруулж чадав. 2006 оны хаврын уралдаанаар тархиндаа хүнд гэмтэл авсан хүүхдийн эмчилгээний зардлыг уяачаас нь авч  чадсан нь Монголд унаач хүүхдийн эрүүл мэндийн нөхөн төлбөрийг уяачаас гаргуулсан анхны тохиолдол боллоо. Үүний тулд Хүүхдийн төлөө төвийн мэргэжилтэн Б.Нямжав хүүхдийн эрхтэй холбоотой хууль эрх зүйн бүх заалтыг нэг бүрчлэн түүж бичиж цагдаа, прокурор, шүүх рүү явуулсан байгаа юм. Энэ ажлыг хийхэд Төв аймгийн Д.Бадамцэцэг даргатай хамт олон их дэм болсон хэмээн хамт олноор бахархаж байгаагаа уламжилсан юм.

ТЭР ТЭНЦВЭРГҮЙ ТУЛААНЫ ХАМГААЛАЛТГҮЙ ХАМГААЛАГЧ 

“Нөхөр бизнес эрхэлж, би төрийн албанд байхад манайх таван өрөө байранд, хүүхдүүд хувийн сургуульд гээд бид бийлэгжүү амьдарч байлаа. Харин одоо хэрэглээгээ танаж, байраа зарж, хүүхдүүдээ улсын сургуульд оруулж, арын албаа нөхөртөө даатгасан. Дөрвөн хүүхдийн хоёр маань жил дараалж гарсан, бага тул  хань маань  харна. Ганц хүний орлогоор амьдрахад уйлах үе бий бий. Гэхдээ бид өөрсдийгөө олсондоо баярладаг. Өмнөх амьдрал минь үргэлжилсэн бол би амбиц, мөнгө хоёрт дурлачхаад, иргэдээ харцаараа шилбүүрдэж, хүүхдүүдээ амттанаар тэтгэсэн төрийн түшмэл байхыг хэн мэдлээ” хэмээн хүний эрхийг хамгаалагч маань эргэцүүлэв.

Өнөөдөр бусдын төлөө гэсэн сэтгэл, сайн санааны үр Бат-өлзийгийн Нямжавыг хамгаалж буй. Тэр өөрөө ч уужуу ухаан, энэрэнгүй сэтгэлтэй монгол хүн бүрт ийм итгэл тээдэг нэгэн.  Харин хууль эрх зүйн талаасаа олон зуун айл өрх, мянга мянган иргэний эрхийг хамгаалж төр, компанитай хүч тэнцвэргүй тулаанд орж, тэдний “тушаа” нь болж яваа түүнд бамбай, хамгаалалт алга. Өнөөдөр ажил мэргэжлээсээ үл хамааран хэн ч хүний эрхийн хамгаалагч байх боломжтой. Тэд эрх мэдэл, байр сууриа буруугаар ашиглагчдыг зарлаж, булхайг нь илчилдэг. Гэвч үүнийхээ төлөө элдвээр доромжлуулахаас эхлээд амь насаа алдах нь ч бий.

Тийм ч учраас хүний эрхийг хамгаалагчийг хамгаалах хуультай болохыг НҮБ хийгээд, түүний тусгай элч Мишель Форест монголд ажиллах бүртээ баримт дурьдан зөвлөж сануулдаг. Гэвч Хүний эрхийн хамгаалагчийн тухай НҮБ-ын 1998 оны  тунхаглалд нэгдсэн Монгол улс өнөөдрийг хүртэл хуулиа баталсангүй. Манай улсад хүний эрхийг хамгаалагчийн анхны судалгааг 2014 онд эхэлж, 2016 онд иргэний нийгмийн байгууллагууд ажлын хэсэг байгуулж байсан гээд бодохоор хүний эрхийн төлөө хамгаалагчийг хамгаалахгүй байх ашиг сонирхол бий гэж хардахад хүргэнэ.

Шаардлагатай тохиолдолд хэдхэн цагийн дотор хууль санаачлан баталж чаддаг монголын парламентад хамгаалагчийг хамгаалах хуулийн бэлтгэлд өнгөрсөн зургаан жил цөөдсөн гэвэл дэгс. Багцаар нь, бүхлээр хэлэлцэн батлах холбогдох хуулийн төслийн сураг ч чимээ тасрав. Гэлээ гээд хүний эрхийн хамгаалагчид юунд цуцаж, шантарна гэж. Тэдний нэг нь иргэдийн орон байртай байх эрхийн төлөө тэмцэгч Бат-Өлзийн Нямжав бүсгүй. Түүнийг хүний төлөө хөлс нэхэлгүй, цаг наргүй ажилладаг, ур чадвар өндөр, мэдлэг мэргэжил сүрхий бүсгүй хэмээсэн Хүүхдийн төлөө төвд хамтран ажиллаж байсан, одоо ч хамтдаа зүтгэж буй Д.Хажидсүрэн гуайн  тодорхойлолтоор хөргөө өндөрлөе.

Чөлөөт сэтгүүлч Даваажавын  Даваадулам

Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.

Тод индэр

П.Батчимэг: Цахилгаан скүүтерийг 16-гаас дээш, цахилгаан дугуйг 18-аас дээш насныхан жолоодно гэж хуулийн төсөлд тусгасан

Огноо:

,

Улсын Их Хурлын даргын 76 дугаар захирамжаар Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор цахилгаан дугуй, суррон, цахилгаан скүүтерийн хэрэглээг зохицуулах талаар санал, дүгнэлт гаргах, холбогдох хуулийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг өнгөрсөн оны 09 дүгээр сард байгуулагдсан. Тус ажлын хэсгийн ахлагч, Улсын Их Хурлын гишүүн П.Батчимэгээс хуулийн төслийг боловсруулах явцын талаар тодрууллаа.

-Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж буй гол зорилго нь юу вэ?

-Хүн амын хэт төвлөрөл, хотжилт, авто замын түгжрэлээс үүдэлтэйгээр Нийслэл Улаанбаатар хотод нийтийн хэрэглээний цахилгаан скүүтер түрээсийн шинэ төрлийн үйлчилгээ бий болж, иргэдийн хэрэглээг өсгөж байна. Гэвч үүнийг дагаад цахилгаан дугуй /суррон/, цахилгаан скүүтерээс унаж бэртэх, явган зорчигч, автомашин, унадаг дугуй, мотоциклтэй мөргөлдөж зам тээврийн осол гэмтэлд өртөх, иргэдийн аюулгүй, тайван зорчих эрхэд нөлөөлөх, өөрийн болон бусдын амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөнд хохирол учруулах явдал ихсэж байна.

Улаанбаатар хотод өдөрт дунджаар 700-800 мянган тээврийн хэрэгсэл авто замын хөдөлгөөнд оролцдог гэсэн статистик мэдээлэл бий. Үүний хажуугаар шинэ тутам гарч ирж буй цахилгаан тээврийн хэрэгслүүд ямар ч зохицуулалтгүйгээр замын хөдөлгөөнд оролцож байна. Иймд төрөөс иргэнийхээ амьд явах, эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах үндсэн эрхийг хангах, хүүхдийн ашиг сонирхлыг нэн тэргүүнд хамгаалах “хууль зүйн баталгааг” бий болгох үндсэн үүргийн хүрээнд зайлшгүй хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах шаардлагатай байгаа юм.

-Уг хуулийн төслийг боловсруулахад бусад улсын туршлагыг судалсан уу?

-Манай ажлын хэсэг өнгөрсөн сард Бүгд Найрамдах Казахстан Улсад ажиллаж, туршлага судлаад ирсэн. Тус улсын байгаль цаг уурын онцлог, түгжрэл, цахилгаан тээврийн хэрэгслийн хэрэглээ зэрэг нь манай улстай төстэй юм билээ. Түүнчлэн цахилгаан скүүтер, цахилгаан дугуйг Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульдаа 2023 оны 06 дугаар сард  өөрчлөлт оруулж, баталсан гэдгээрээ онцлогтой. Тус хуулиар цахилгаан скүүтер, жижиг цахилгаан тээврийн хэрэгсэл хэмээн тодорхойлсон байдаг. Манай ажлын хэсэг хуулийг боловсруулж батлуулсан салбарын яам тамгын газар, энэ чиглэлд бизнес эрхэлдэг компаниудын төлөөлөлтэй уулзсан. Ингэхдээ Астана, Алматы гэх томоохон хотуудад ажилласан. Алматы хотын тухайд авто замын нэгдүгээр эгнээг цахилгаан дугуй, скүүтер, мопедын зам болгож, тусгайлсан гэрлэн дохиотой болгож өгсөн нь сайн шийдэл байсан.

Казахстан улс цахилгаан скүүтерийг 25 км/цагаас хэтрэхгүй, зөвхөн 1 хүн унахад зориулагдсан, суудалгүй, 2 эсвэл 3 дугуйт тээврийн хэрэгслийг хэлнэ гэж тодорхой дурдсан байна билээ. Харин бидний хувьд тус улсын туршлагыг үндэслээд асуудлыг цогцоор нь шийдэх гээд зорьж байна.

-Хуулийн төсөлд орж буй өөрчлөлтийн талаар танилцуулахгүй юу?

-Товчхондоо цахилгаан скүүтерийг 16-гаас дээш, цахилгаан дугуйг 18-аас дээш насны хүн жолоодно гэж тусгасан. Мөн эдгээр тээврийн хэрэгслийн ангиллыг шинээр тодорхойлж, тээврийн хэрэгслийн техникийн дээд хурд, тээврийн хэрэгсэл зорчихыг зөвшөөрсөн замыг хуульчилна. Цаашлаад цахилгаан скүүтер, цахилгаан дугуйн жолоочийн эрх, үүрэг, жолоочид хориглох зүйлсийг тусгана. Мөн нийтийн хэрэглээний цахилгаан дугуй, цахилгаан скүүтерийн үйлчилгээ үзүүлэгчийн эрх, үүрэг, тусгай зөвшөөрлийн нөхцөл, шаардлагыг шинээр тодорхойлох юм.

-Цахилгаан скүүтерийн үйлчилгээ эрхлэгчдийн хувьд хуулийн төслийг хэрхэн хүлээн авч байна вэ?

-Үйлчилгээ эрхлэгчдийн зүгээс аль болох л хууль шаардлагагүй. Бид стандартаа баталчихвал мөрдөөд байж чадна гэдэг байр суурийг илэрхийлсээр байдаг. Гэхдээ хуулиар зохицуулж, хариуцлагажуулж үүрэгжүүлэхээс өөр аргагүй. Хууль баталж байж л бид шаардлага тавьж, хариуцлага нэхнэ. Одоо скүүтер түрээсийн бизнес эрхлэгчидтэй төрийн байгууллагуудын харилцаа нь албан бичиг солилцох хэлбэрээр өрнөж байна. Албан бичиг өгсөн гээд хариуцлага шаардах хууль эрх зүйн үндэслэл үүсэхгүй учраас хэн ч мөрдөж дагахгүй. Хууль баталж байж л хяналт зохицуулалтыг албажуулна. Хүний амь насны асуудал шүү дээ. Тээврийн цагдаагийн албаныхан скүүтер унасан иргэн гэдэг зам дээр хутга бариад гүйж байгаа хүнээс ялгаагүй байна хэмээн тодорхойлж байна. Яг голыг нь олсон тодорхойлолт шиг санагдсан.

-Хуулийн төсөл ямар шатанд явж байна вэ?

-Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг боловсруулсантай холбогдуулан олон нийтийн хэлэлцүүлгийг зохион байгуулсан. Энэхүү хэлэлцүүлэгт иргэд, олон нийт, үйлчилгээ эрхлэгчид, холбогдох төрийн байгууллагуудын 100 гаруй хүн оролцож, санал бодлоо илэрхийллээ. Хэлэлцүүлгээс гарсан саналыг хуулийн төсөлд тусгасан. Манай ажлын хэсэг тус хуулийн төслийг өнгөрсөн оны 09 дүгээр сараас хойш боловсруулж, үндсэндээ Улсын Их Хурлын  намрын чуулганы завсарлагааны хугацаанд төвлөрч ажилласан. Үүний дүнд хуулийн төслийг 2025 оны 03 дугаар сарын 23-нд Улсын Их Хурлын Тамгын газрын d.parliament.mn/ сайтад байршуулж, https://d.parliament.mn/tusul/c618cdf9-42ec-4c4d-875c-8c3e79b93795 олон нийтээс санал авч, /2025.04.15/-нд  Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газарт санал авахаар хүргүүлсэн.

Засгийн газрын ирүүлсэн саналыг хуулийн  төсөлд тусгаж эцэслэхээр бэлтгэж байна. Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг Улсын Их Хурлын энэ хаврын чуулганы хугацаанд өргөн барихаар бэлтгэж байна.

Дэлгэрэнгүй унших

Тод индэр

Нэг удирдлагатай, нэг бодлоготой, нэг зарчимтай ажиллахыг Эрчим хүчний яамны удирдлагуудад Ерөнхий сайд Г.Занданшатар анхаарууллаа

Огноо:

,

-Төрийн өмчит дулааны цахилгаан станцуудад өндөржүүлсэн бэлэн байдал, гуравдугаар станцад онцгой дэглэм тогтоов-

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Г.Занданшатар 2025 оны зургаадугаар сарын 19-ний өдөр Эрчим хүчний яаманд ажиллаж, удирдлагуудтай нь уулзаж, үүрэг даалгавар өглөө.

Ерөнхий сайд уулзалтын эхэнд Засгийн газрын өчигдрийн хуралдаанаар төрийн албаны чиг үүргийн давхцал, орон тоог нэмээд зогсохгүй хариуцлагыг эзэнгүйдүүлж байгаа талаар хэлэлцэж бүх яамдад бүтцийн давхардал, чиг үүргийн шинжилгээ хийж давхардсан орон тоог цомхотгох чиглэл өгсөн. 

Мөн төрийн зарим үүргийг хувийн хэвшлээр гүйцэтгүүлж, төрийн оролцоог багасгах, цахимжуулалтыг тууштай нэвтрүүлж, иргэдэд үйлчилдэг төрийн алба бий болгохыг Засгийн газрын гишүүдэд үүрэг болгосон. Энэ хүрээнд эрчим хүчний салбарын өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар танилцуулга мэдээлэл сонссон. Ингээд Засгийн газрын тогтоол гарч  "Дулааны цахилгаан станц-3" ТӨХК-д 2025 оны зургадугаар сарын 02-ны өдөр осол гарсантай холбогдуулан компанийн үйл ажиллагааг хэвийн горимд шилжүүлэх, болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор тус компанийн үйл ажиллагааг Засгийн газрын шууд хяналтад авч, зургаан сарын хугацаатай онцгой дэглэм тогтоох шийдвэр гарсан гэдгийг танилцууллаа.

Тус тогтоолоор эрчим хүчний салбарыг өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх, дулааны цахилгаан станцуудын техник, тоног төхөөрөмж, тоноглол, системийн горимын хэвийн үйл ажиллагааг хангах, төлөвлөгөөт засварын ажлууд хуваарийн дагуу хийгдэж байгаа эсэхэд хяналт тавьж, цаашид үүсэж болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, 2025-2026 оны өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг төлөвлөсөн хугацаанд хийж гүйцэтгэх арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж ажиллахыг Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэнд үүрэг болгосон байна. 

“Эрчим хүчний үндэсний хороо, Үндэсний зөвлөл, яам, агентлагууд нэг удирдлагатай байх зайлшгүй шаардлагатай. Гуравдугаар станцын ослын нөхцөл байдал тогтоогдоогүй, шалгагдаж байгаа. Гэсэн ч салбарын удирдлагын тогтолцоо тодорхойгүй байдалд шилжсэнээр салбарт хариуцлага алдагдсан нь мэргэжлийн инженер, техникийн ажилчдын өдөр тутмын үйл ажиллагаанд хүндрэл учруулсан байх магадлалтай. Ашиг сонирхол, албан тушаалын зөрчилдөөн тус салбарт сүүлийн 20 жил бугшсан, үүнээс болж V цахилгаан станц зэрэг шинэ төслийн явц тасалдаж байгааг Ерөнхий сайд хэлээд нэг удирдлагатай, нэг бодлоготой, нэг зарчимтай ажиллахыг яамны удирдлагуудад анхаарууллаа. 

"Дулааны цахилгаан станц-3"-т тогтоосон онцгой дэглэмийн хугацаанд Монгол Улсын Засгийн газарт эрх олгох тухай хуульд заасан арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх, компанийн үндсэн үйл ажиллагаа, удирдлага, зохион байгуулалтыг шууд хариуцан гүйцэтгэж, компанийг бүрэн төлөөлөх  эрх бүхий Засгийн газрын онцгой бүрэн эрхт төлөөлөгч томилон ажиллуулна гэдгээ тэрбээр мэдэгдлээ.

Ашиг сонирхлын зөрчил, авлигаас ангид байж, улс орны эрх ашиг, үндэсний аюулгүй байдал, эрчим хүчний найдвартай хангамжийг бүрдүүлэхийн төлөө онцгой анхаарч ажиллах ёстой. Тийм ч учраас тус яаманд өнөөдөр ажиллаж, Засгийн газрын шийдвэрийг танилцуулж байгаагаа Ерөнхий сайд онцлов. 

Монгол Улсын Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт улсын эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн төслүүдийг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна. Үүнд эрчим хүчний салбарт Тавантолгойн цахилгаан станц, ДЦС-3-ын өргөтгөл шинэчлэлийн төсөл, ДЦС-5, Бөөрөлжүүтийн хоёрдахь шатны цахилгаан станцын төсөл, Тосонцэнгэл,  Сүхбаатар, Даланзадгадын дулааны цахилгаан станц болон сэргээгдэх эрчим хүчний төслүүд бий. Эдгээрийг ажил хэрэг болгоход онцгой анхаарч ажиллахаа Ерөнхий сайд Г.Занданшатар илэрхийллээ. 

Дэлгэрэнгүй унших

Тод индэр

Л.Гантөмөр: МАН шүүмжлэл сонсож мэддэггүй юм байна

Огноо:

,

Ардчилсан нам Засгийн газрын гэрээг удаа дараа зөрчсөн гэх асуудлаар АН-ын дарга Л.Гантөмөрөөс сэтгүүлчид 2026 оны зургаадугаар сарын 17-ны өдөр тайлбар авлаа. Тэрбээр "МАН шүүмжлэл сонсож мэддэггүй юм байна. Ч.Лодойсамбуу гишүүн шүүмжилснийг гэрээ зөрчиж байна гэж дүгнэж байгаа юм. Найман жил Монгол Улсыг унтуулсан.

Хэн нэгэн шүүмжилэхээр их адгадаг болсон. Ийм адгуу хүмүүстэй хамтарна гэдэг хэцүү. Шүүмжлэхгүйгээр Монголын төр явахгүй. Төрийн чих онгорхой байх ёстой. Ард түмнээ сонсдог байх ёстой. Тэр ард түмний дуу хоолой нь УИХ-ын гишүүд. МАН Бага хурлаараа гурван шалтгаанаар Ардчилсан намтай хамтрахгүй гэж ярьсан тухай би сонссон.

 
Нэгдүгээрт: АН ажил төрөлтэй болоод бэхжээд байна. Тиймээс АН-ыг бэхжүүлэхгүй байх нь МАН-д хэрэгтэй гэж ярьсан.
 
Хоёрдугаарт: АН-ын гишүүд элдвээр шүүмжлээд байна. Хамтарч байгаа тохиолдолд шүүмжлэл байж болохгүй гэж яриад байгаа юм.
 
Гуравдугаарт: Хуульзүйн яам болоод хяналтын функц АН-д байна. Дарханы Засаг дарга Б.Азжаргалаас авхуулаад бүгд баахан тендерийн хулгай хийчихсэн.

Түиймээс МАН-ынэнд тэндэх хулгай, луйврыг Хяналт, үнэлгээний Үндэсний хороо илрүүлээд байх юм байна.

Тиймээс энэ гурван үндэслэлээр АН-аас салах нь зүйтэй гэж гишүүд нь ярьсан байна лээ. Өөрөөр хэлбэл, МАН хяналтгүй засаглахыг хүсээд байгаа хэрэг” хэмээв.
Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа
Тод мэдээ2025/07/04

Шинжлэх ухаан, технологийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тух...

Тод мэдээ2025/07/04

Унадаг дугуйтай бага насны хүүхэд замын хөдөлгөөнд оролцож байх үедэ...

Өнөөдөр2025/07/04

Баяр наадмаар 171 байцаагч хяналт шалгалт хийнэ

Тод мэдээ2025/07/04

Тэтгэврийн зээлд тавьсан хязгаарлалтыг цуцлах асуудлаар санал нэгдлэ...

Тод мэдээ2025/07/04

Ой, хээрийн гал түймэртэй тэмцэх, шуурхай хариу арга хэмжээ авахад ш...

Тод мэдээ2025/07/04

Улаанбаатар хотод нийгмийн хамгааллын тусгай үйлчилгээг хөгжүүлэх чи...

Тод мэдээ2025/07/04

УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар...

Тод мэдээ2025/07/04

УИХ: “Зээлийн хүүг бууруулах хүрээнд авах зарим арга хэмжээний...

Тод мэдээ2025/07/04

УИХ: Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай ху...

Өнөөдөр2025/07/04

Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгаар бороо орж, сэрүүхэн байна

Өнөөдөр2025/07/04

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Тод мэдээ2025/07/03

Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр

Чөлөөт бүс2025/07/03

“Улаанбаатарын үдэш 2025” шоу тоглолт долоодугаар сарын 11-нД бо...

Тод мэдээ2025/07/03

Ч.Төгсдэлгэр: Авто зогсоолын хүртээмжийг нэмэгдүүлэхдээ эхний ээлжид...

Тод мэдээ2025/07/03

Зарим хуулийн төслүүдийг яаралтай хэлэлцүүлэх хүсэлтийг УИХ-д хүргүү...

Тод мэдээ2025/07/03

Засгийн газрын агентлаг, төрийн өмчит үйлдвэрийн газар, компанийн чи...

Тод мэдээ2025/07/03

Баруун бүсийн эрчим хүчний есөн компанийг нэгтгэж дөрөв болголоо

Тод мэдээ2025/07/03

Багшийн дээдийн уулзвараас Бөхийн өргөө хүртэлх замыг хоёр хоног хаа...

Тод мэдээ2025/07/03

УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар...

Тод мэдээ2025/07/03

УИХ: Өнөөдөр хуралдах байнгын хороод

Өнөөдөр2025/07/03

УИХ: Өнөөдөр хуралдах ажлын хэсэг

Өнөөдөр2025/07/03

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Тод мэдээ2025/07/02

Нийтийн эдэлбэрийн газрын тоо хэмжээг нэмэгдүүлэх, бүртгэлжүүлэх ажл...

Тод мэдээ2025/07/02

Усны ослоор амь насаа алдсан иргэдийн 41 хувь нь зөвхөн долоодугаар ...

Тод мэдээ2025/07/02

Төрийн зарим чиг үүргийг хувийн хэвшил, МҮХАҮТ-д шилжүүлснээр төрийн...

Тод мэдээ2025/07/02

Үндэсний их баяр наадмын худалдаа, үйлчилгээний зөвшөөрлийн хүсэлтий...

Тод мэдээ2025/07/02

100 айлын уулзвараас Дарь-Эхийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шин...

Тод мэдээ2025/07/02

Шинэ тойрог авто зам төслийн нэгдүгээр тойрог замын ТЭЗҮ-ийг Зам, тэ...

Тод мэдээ2025/07/02

УИХ: Өнөөдөр хуралдах байнгын болон дэд хороод

Тод мэдээ2025/07/02

УИХ: Өнөөдөр хуралдах ажлын хэсэг

Санал болгох