Тод индэр
Д.Хан-Уул: Зөвшөөрөлгүй хайс, хашааг буулгах ажилд иргэд идэвхтэй оролцдог болсон
Иргэд өөрийн эзэмшлийн болон өмчилсөн газартаа барилга барихдаа тухайн газрыг хотын ерөнхий төлөвлөгөөнд хэрхэн тусгасныг шалгах ёстой байдаг. Энэ талаар болон бусад асуудлаар Хот байгуулалт, хөгжлийн газрын Хот төлөвлөлтийн хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Д.Хан-Уултай ярилцлаа.
-Хот байгуулалт, хөгжлийн газрын чиг үүрэг юу вэ?
-Хот байгуулалт хөгжлийн газар нь нийслэлийн нутаг дэвсгэрт баригдах барилга, байгууламжийн зөвшөөрлийг хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө, түүний дагуу боловсруулсан хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөө, нэгж харуулын ерөнхий төлөвлөгөөг үндэслэн олгодог. Манай байгууллага чиг үүргийнхээ хүрээнд Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрт судалгаа хийж, түүнийхээ байршлыг тогтоож, бусад чиг үүргийн байгууллагуудад мэдээлэл өгч, хамтран ажилладаг. Бид 2017 онд маш өргөн хүрээтэй судалгаа хийсэн. Их тойруугийн нутаг дэвсгэр буюу хотын цагариг хэлбэрийн нутаг дэвсгэрт нийт 1113 га талбайд явган хүний зам хийхдээ хаана зам чөлөөлөх, хаана шинээр хийхийг судалсан. Мөн хайс, хашлага зөвшөөрөлгүй барьсан газруудад судалгаа хийж, ерөнхий архитектороор батлуулж, товхимол болгосон байгаа. Үүнийгээ Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын алба болон Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албанд хүлээлгэн өгсөн. Үүний дагуу “Хашаа” арга хэмжээ хийдэг. “Хашаа” арга хэмжээний хүрээнд зөвшөөрөлгүй барьсан объект, хайс, хашааг жил бүр чөлөөлж, зам, талбай гаргах, явган замыг нээлттэй болгох ажлыг үе шаттай хэрэгжүүлж байна. Энэ жил Нийслэлийн Ерөнхий менежерийн А/41 дүгээр тушаалаар “Хашаа” арга хэмжээг үргэлжлүүлж байгаа. Нийслэлийн есөн дүүрэгт дэд ажлын хэсэг гарч дүүргийн Засаг дарга, холбогдох албаны хүмүүс ажиллаж байна. Манай байгууллагаас дүүрэг болгоныг хариуцсан архитектор, мэргэжилтнүүд тухайн Ажлын хэсэгт багтаж, газар дээр нь судалгаа хийж, хайс, хашаагаа зөвшөөрлийн дагуу барьсан эсэх, зөрчилтэй газар байгаа эсэхийг шалган ажиллаж байгаа.
-Нийслэлд барилга барих зөвшөөрлийг хэрхэн олгодог вэ?
-Барилга, байгууламжийн зөвшөөрөл олгох үе, шат гэж бий. Нэгдүгээрт, архитектор төлөвлөлтийн даалгавраа авах ёстой. Иргэн та эзэмшиж байгаа, өмчилж байгаа газар дээрээ барилга, байгууламжийн зөвшөөрөл авахдаа юуны түрүүнд хотын ерөнхий төлөвлөгөөнд хэрхэн тусгасан байгааг, ямар шаардлагад нийцсэн байх ёстой зэрэг үндсэн шаардлага буюу архитектор төлөвлөлтийн даалгавраа манай байгууллагад онлайнаар болон биеэр ирж өгөх боломжтой. “Дүнжингарав”, “Мишээл экспо”, “Драгон”, 6 буудал зэрэг Нийслэлийн нэгдсэн үйлчилгээний төвд мөн өгч болно. Иргэдийн ирүүлсэн материалын дагуу бид ажлын 10 хоногт багтаан газар дээр нь очиж, судалгаа хийн хотын мэдээллийн сангаас шүүж мэргэжлийн зөвлөлийн хуралд танилцуулдаг юм. Мэргэжлийн зөвлөлийн хурлаас гарсан дүгнэлтийн дагуу архитектор төлөвлөлтийн даалгавар боловсруулан батлуулж, хүсэлт гаргасан хуулийн этгээд, иргэнд хариу мэдээлдэг. Хүсэлт гаргагч нь архитектор төлөвлөлтийн даалгаврын дагуу мэргэжлийн зураг төслийн байгууллагад хандан барихаар төлөвлөсөн барилга, байгууламжийнхаа зургийг гаргуулах ёстой. Тухайн зураг төсөл нь үлгэрчилсэн загварын дагуу боловсруулагдана. Энэхүү үлгэрчилсэн загварт явган зам, авто замын хөдөлгөөний шаардлага, стандартыг хангаж байна уу, үгүй юү гэдгийг тусгайлан зааж өгсөн зураглал дээр хөдөлгөөний график, схемийн дагуу зөвшилцдөг. Үлгэрчилсэн загвар зургийг нарийвчлал өндөртэй боловсруулсан. Зураг төслийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлж байгаа байгууллагуудын зураглал ч гэсэн илүү нарийвчлалтай, судалгаатай, графикийн дагуу хийгдэж байгаа. Өмнө нь зарим архитекторууд хүсэлт гаргасан иргэний зураг төслийг хийхдээ газар дээр нь очиж үздэггүй, төсөөллийн хүрээнд хийдэг байсан. Үлгэрчилсэн загвар зургийг гаргаснаар энэ байдлыг зогсоож, яг бодит байдал дээр ямар байгааг, хэтийн ерөнхий төлөвлөгөөнд яаж тусгасан байгаатай уялдуулан зөвшилцөж, зураг төслийг ерөнхий архитектор баталдаг болсон. Загвар зураг дээр шинээр барьж байгаа барилга, байгууламжийн үндсэн гудамжны хөдөлгөөн, тухайн барилгын хөдөлгөөн тодорхой гарснаар явган замын эрсдэл багасах боломжтой юм.
-Хайс, хашаа буулгах, зам чөлөөлөх ажилд иргэдийн оролцоо хэр байна вэ?
-Хэдхэн жилийн өмнө иргэд хайс, хашаа буулгах, шинээр гудамж, зам нээх асуудалд төдийлэн эерэг ханддаггүй, ойлгодоггүй, дэмждэггүй байсан бол одоо эерэгээр хандаж, өөрсдөө хүсэлт гаргадаг болсон. Энэ нь мэдээлэл сайн авч байгаатай холбоотой юм. НИТХ-аар нийслэлийн нутаг дэвсгэрт хайс, хашаа барих, буулгах журмыг 2019 онд баталсан. Энэ журамд ямар байгууллага хашаатай байж болох, хашаа нь ямар стандарттай байх гэдгийг маш тодорхой зааж өгсөн байгаа. Мөн энэ асуудалд ямар байгууллага ямар үе, шаттай оролцохыг зааж өгсөн. Манай байгууллага энэ журмын дагуу байгууллагууддаа зөвлөгөө өгч, чиг үүргийн байгууллагууд үүний дагуу ажиллаж байна.
Иргэдийн 51 хувь нь нийтийн тээврээр, 41 хувь нь өөрийн унаагаар, таван хувь нь такси үйлчилгээгээр, хоёр хувь нь явганаар ажилдаа явж байна гэсэн судалгаа гарсан. Явганаар ажилдаа явж байгаа хүмүүст улирлын шалтгаан байдаг. Явган замаас гадна унадаг дугуйн замыг 2010 оноос хойш хийж эхэлсэн. Хөгжиж байгаа хотууд явган зам, дугуйн зам зэрэг зориулалтын замыг маш сайн хийдэг. Манай хот ч ийм төрлийн зориулалтын замуудыг хийж байгаа. Зориулалтын замаараа зорчих соёлыг иргэд бид дэлгэрүүлж, хүүхэд залуустаа зөв ойлгуулж, замын тэмдэглэгээг анхааруулж байх хэрэгтэй. Ингэснээр замын хөдөлгөөнд аюулгүй оролцох боломж бүрдэнэ. Явган зам, дугуйн зам, авто замын хөдөлгөөнд соёлтой оролцож байхыг нийт иргэддээ уриалж байна.
Тод индэр
С.Эрдэнэболд: Парламент хүний эрхийг тогтолцооны төв болгохоор ажиллаж байна
Улсын Их Хурлын Хүний эрхийн дэд хорооны дарга С.Эрдэнэболдтой ярилцлаа.
-Хүний эрхийг хангах, хамгаалахад манай эрх зүйн орчин ямар байна вэ?
-Би 2024 оны 10 дугаар сарын 22-нд Дэд хорооны даргаар сонгогдсон. Түүнээс хойш хүний эрхийг зүгээр нэг нийгмийг доргиосон, шуугиан тарьсан үед хөндөж яриад өнгөрдөг бус, эрх зүйн орчинд тогтвортой, тасралтгүй анхаарч шинэчлэл хийх шаардлагатайг ойлгосон. Хууль тогтоох байгууллагын хувьд бид зөвхөн хууль батлаад зогсох биш, түүний хэрэгжилт, хүний эрхэд үзүүлэх нөлөөлөлд хяналт тавих үүрэгтэй.
-УИХ энэ бүрэн эрхийнхээ хугацаанд бүх үйл ажиллагаагаа “хүн төвтэй” байхаар тодорхойлж, стратегиа баталсан, энэ хүрээнд хүний эрхийн чиглэлд ямар ахиц гарч байна вэ?
-Энэ стратеги бол парламентын үйл ажиллагааг илүү чадавхжуулах, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, гарч буй шийдвэр бүр хүний эрхийн шалгуурыг давах ёстой гэдэг хатуу үзэл баримтлалтай. Өнгөрсөн намрын чуулганаар л гэхэд 100 орчим шийдвэр, хууль, тогтоол гарсан. Улсын Их Хурлаас гарч буй аливаа шийдвэр хүний эрхийг зөрчихгүй байх зарчмыг бид баримталж ажиллаж байна.
-Хүний эрхийн дэд хороо иргэний нийгмийн байгууллагуудтай байнгын уулзалт зохион байгуулаад багагүй хугацаа өнгөрсөн. Энэ механизм хэр үр дүнтэй байна вэ?
-Хүний эрхийн дэд хороо 2024 оны 12 дугаар сараас эхлэн сар бүрийн хоёр дахь долоо хоногийн Лхагва гарагт төр хувийн хэвшил, төрийн бус байгууллагууд, олон улсын байгууллагууд, судлаачидтай хамтран, хүний эрхийг хангах, хамгаалах чиглэлээр сэдэвчилсэн уулзалт-хэлэлцүүлгийг хийж байна. Бодлогын түвшинд санал дэвшүүлж, хэлэлцдэг. Үүний үр дүнд хүний эрхийн чухал асуудлуудыг нийгмийн олон талт оролцоотойгоор хэлэлцэж, гарц шийдэл гаргаж эхэлсэн. Тухайлбал, өнгөрсөн оны 12 дугаар сард UPR буюу НҮБ-ын Хүний эрхийн Зөвлөлийн ээлжит нэгдсэн хэлэлцүүлэгт илгээх Монгол Улсын тайлангийн талаар, энэ оны 1 дүгээр сард НҮБ-ын зөвлөмжийн хэрэгжилтийн тухай, 3 дугаар сард хүүхдийн хорих ангийн нөхцөл байдлыг, 4 дүгээр сард Байгаль орчны холбогдох хууль тогтоомж дахь хүний эрх хэрэгжилтийн талаар, 5 дугаар сард гэр бүлийн хүчирхийллийн нөхцөл байдал, гарц шийдлийн талаар онцлон, хэлэлцсэн байна.
-Эрх зүйн орчныг сайжруулах чиглэлээр ямар алхамууд хийгдэж байна вэ?
-Хамгийн энгийн жишээ гэхэд төрийн байгууллага хоорондын уялдаа муу, мэдээллийн зөрүү нь хүний эрхийн асуудалд сөрөг нөлөө үзүүлдэг. Нэг асуудлаар байгууллага бүр өөр мэдээлэлтэй, нэг сэдвийн талаар өөр ойлголттой ажиллаж байна. Хууль тогтоогчдын зүгээс үүнийг төрийн байгууллага хооронд уялдаагүй байдал, тогтолцооны хийдэл гэж үзэж байгаа.
Монгол Улсад өнөөдрийн байдлаар 2000 гаруй журам нийгмийн харилцааг зохицуулж, тэдгээрт хүний эрхийг хязгаарлаж, зөрчсөн заалтууд байх нь түгээмэл байна. Бид энэ байдлыг өөрчилж, хүний эрхийг хязгаарлах бол зөвхөн хуульд үндэслэн, байж болох хамгийн бага хэмжээнд хязгаарладаг болох эрх зүйн шинэчлэл хийх зорилттойгоор шат дараалсан ажлуудыг хийж, хэрэгжүүлж байна.
Парламентын гишүүн “…иргэн, улсын ашиг сонирхлыг эрхэмлэн, … Монгол Улсын Үндсэн хуулийг дээдлэн сахиж…” гэж тангараг өргөдөг бөгөөд энэ агуулгаараа “хүний эрхийг хамгаалах” тангарагтай гэсэн үг. Бид тангарагаа сахиж, ажил хэрэг болгохын тулд парламентын хяналтын чиг үүргээ илүү эрчимжүүлж, хариуцлагатай гүйцэтгэх шаардлагатай.
-Улсын Их Хурал энэ бүрэн эрхийнхээ хугацаанд "хүн төвтэй" стратегийг хэрэгжүүлснээр ямар үр дүнд хүрэх вэ?
-Хүний эрхийн асуудал нь ямар нэг даргын пи ар, эсвэл сонгуулийн үеэр ярьдаг сэдэв биш. Энэ бол чөлөөт, ардчилсан нийгмийн суурь, үнэт зүйл. Хүний эрхийг хамгаалах нь Улсын Их Хурлын гишүүн бүрийн, төрийн байгууллага бүрийн, төрийн бүх шатны байгууллагын үүрэг юм.
Парламентын үнэт зүйл нь олон хууль баталснаараа бус, баталсан хуулиуд нь амьдрал дээр хүний эрхийг бодитойгоор хангаж, хамгаалж чадсан эсэхээр хэмжигдэнэ. Иргэн бүрийн жижиг мэт санагдах асуудлыг ч томруулж харж, хамгаалж, шийдвэрлэх нь парламентын хариуцлага юм.
Тод индэр
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Ялалтын баярын ёслолд оролцлоо
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч Ухнаагийн Хүрэлсүх ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путины урилгаар Аугаа их Эх орны дайны ялалтын түүхт 80 жилийн ойн баярын цэргийн хүндэтгэлийн ёслолд оролцлоо.
Ялалтын баярын жагсаалд ОХУ-ын 11 мянга гаруй цэргийн алба хаагч, Монгол Улс, БНХАУ, Азербайжан, Беларусь, Тажикстан, Казахстан, Туркменистан, Кыргызстан, Египет, Узбекистан, Вьетнам, Лаос, Мьянмар зэрэг 13 орны 1,500 гаруй цэргийн алба хаагч оролцлоо.
28 офицер, 50 ахлагч, цэргийн гэрээт хоёр алба хаагчаас бүрдсэн Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний бие бүрэлдэхүүний жагсаалыг 032 дугаар ангийн захирагч, дэд хурандаа Э.Билэгсайхан ахаллаа.
Алба хаагчид өнгөрсөн сард ОХУ-ын Батлан хамгаалах яамны харьяа “Звенигородский” цэргийн амралт, сувиллын газар Казахстан, Тажикстан, Туркменистан улсын цэргийн багтай хамтран бэлтгэлээ хийжээ.
Монгол Улс, монголын ард түмэн дайны эхний өдрөөс “Бүхнийг фронтод, бүхнийг ялалтын төлөө” уриан дор хөдөлмөрлөж, Зөвлөлт Холбоот Улс, Улаан армид “Хувьсгалт Монгол” танкийн цуваа, “Монгол ард” нисэх хүчний эскадриль, 500 мянган агт морьдоос гадна зургаан удаа дулаан хувцас, хоол хүнс, бүхий 740 вагон тусламжийн бараа нийлүүлж, ялалтад өөрийн хувь нэмрээ оруулсан юм.
Тод индэр
Н.Мөнхбаяр: Сэлбэ дэд төвийн газар чөлөөлөлтөөс татгалзсан 30 орчим иргэн байна
Сэлбэ дэд төвийн гэр хорооллыг орон сууцжуулах төслийг Чингэлтэй дүүргийн 14, 18 дугаар хороо, Сүхбаатар дүүргийн 14 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрийн 158 га талбайд хэрэгжүүлж буй.
Энэ хүрээнд 2206 нэгж талбарыг чөлөөлөхөөс 1736 иргэнтэй нөхөн олговрын гэрээ байгуулж, нөхөх олговрыг олгоод байна.
Энэ талаар нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаны Газар чөлөөлөх хэлтсийн дарга Мөнхбаяр “Сэлбэ дэд төвийн 158 га газрын нөлөөлөлд 2206 иргэний газар өртсөн. Өнгөрсөн оны гуравдугаар сарын 18-нд иргэдээс нийгэм, эдийн засгийн судалгаа болон санал асуулга авч, 70-аас дээш хувийн дэмжлэг авсан тул төслийн газар чөлөөлөлтийн ажлыг эхлүүлсэн. Өнөөдрийн байдлаар 1736 иргэнтэй нөхөн олговрын гэрээ байгуулж, иргэдийн мөнгийг дансанд нь шилжүүлсэн. Үүнээс 1562 айл байсан газрыг чөлөөлж цэвэрлээд байна” гэлээ.
Мөн газар чөлөөлөөгүй 280 орчим нэгж талбар үлдсэн бөгөөд үүний 30 орчим нь уг төслийг огт дэмжээгүй байна. Иймээс эдгээр иргэдтэй өдөр бүр уулзаж, сонсох ажиллагаа хийж байгааг хэллээ.
