Бидэнтэй нэгдэх

Тод индэр

Л.Мөнхгэрэл: Ойн далбига мөөгийг хорт хавдар, вирусийн эсрэг үйлчлэлтэй болохыг тогтоосон

Огноо:

,

Сэтгүүлч:

Монгол орны мөөг, түүний төрөл зүйл, химийн найрлага болон биологийн идэвхийн судалгаа, мөөгний ач тусын талаар ШУА-ийн Хими, химийн технологийн хүрээлэнгийн, Хүнсний химийн лабораторийн эрдэм шинжилгээний ажилтан, доктор Л.Мөнхгэрэлтэй ярилцлаа.  

-Мөөг гэж чухам юу вэ. Ургамал уу, хүнсний ногоо юу. Ер нь хэдий үеэс эхэлж судалж, хүн төрөлхтөн хүнсэндээ хэрэглэх болсон юм бэ? 

-Мөөг гэхээр хүн бүрт танил, мэддэг зүйл сонсогдож байгаа байх. Гэхдээ энэ бол бүрэн судлагдаж дуусаагүй, хүнс ч, хоол ч болох байгалийн гаралтай бүтээгдэхүүн юм. Мөөг нь одоогоос ойролцоогоор 1 тэрбум орчим жилийн өмнө эртний архейн галавт үүсч, палеозойн галавын эхнээс органик бодис дээр сапрофит, ургамал амьтан дээр паразит хэлбэрээр тус тус амьдарч байсан болохыг судлаачид тогтоосон байдаг. 1960-аад он хүртэл дэлхийн шинжлэх ухаанд мөөгийг ургамлын аймагт хамруулж доод ургамал гэж үздэг байсан. Харин 1969 онд АНУ-ын эрдэмтэн Роберт Н.Виттакер амьд организмын ангиллын системийг судлан мөөгний хооллох хэлбэр, амьдралын хэлбэр, бүтэц бүрэлдэхүүний онцлогийг харгалзан үзэж анх удаа бие даасан аймаг гэж үзсэн. Бүх амьд организмыг зүйлийн олон янз байдлын эзлэх хувиар нь харьцуулахад мөөгний аймаг нь шавьжийн дараа ордог.

Манай Монголчууд мөөг гэхээр ургамал гэж төсөөлөөд байдаг боловч ургамал ч биш, амьтан ч биш тусдаа аймаг юм. Мөөг, ургамал хоёрын ялгааг авч үзвэл, ургамал нь фотосинтезийн урвалаар органик бодисоос органик бус бодисыг нийлэгжүүлж хооллодог байхад мөөг болон амьтан бэлэн органик бодисоор буюу гетеротроф хооллодог. Тэгэхээр мөөг нь ургамлын үлдэгдэл, амьтны сэг зэмэн дээр амьдарч бэлэн органик бодисоор хооллон амьд биед шимэгчилж амьдардаг гэсэн үг байх нь.

Шинжлэх ухааны талаас нь авч үзвэл мөөгний эсэд хлорофилл байдаггүй учраас органик бус нэгдлээс органик бодисыг нийлэгжүүлдэггүй, бодисын солилцооны дүнд мочевиныг үүсгэдэг, мөөгний эсийн хананд хитин агуулагддаг зэргээрээ амьтантай төстэй байдаг. Мөөгний үржил, хөгжил чийгтэй нөхцөлд илүү явагддагийг бид бүхэн мэднэ. Мөөгийг сүүлийн үед аж үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн хаягдал түүхий эд дээр тарьж ургуулж байгаа бөгөөд энэ нь харьцангуй бага талбайгаас жилийн турш өндөр ургац авах боломжтой экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн болж байна.

-Манай орны мөөг судлал аль түвшинд явагдаж байна?

-Монгол орны дээд мөөгний зүйлийн бүрдлийн судалгааг 1980-аад оноос эхлүүлсэн.  Академич Д.Бадгаа, академич Д.Рэгдэл, доктор Г.Уранчимэг, доктор Х.Алтанцэцэг нарыг мөөг судлалын анхдагчид гэж хэлж болох юм. Одоогоор дээрх эрдэмтдийн хамтран зүтгэгчид, шавь нар нь уг судалгааны ажлыг үргэлжлүүлэн манай хүрээлэнгээс гадна, Ботаникийн цэцэрлэгт хүрээлэн, МУИС болон ХААҮИС-д мөөг судлалын хэд хэдэн судалгааны баг ажиллаж байна. Манай хүрээлэнгийн судлаачдын хувьд Монгол оронд ургадаг малгайт мөөг, модны ур мөөг болон таримал мөөгний хими, фитохими, биологийн идэвхийн харьцуулсан судалгааг хийж тодорхой үр дүнд хүрээд байна. Мөөгөнд микроэлэементүүд их хуримтлагддаг бөгөөд тухайлбал хүний биед зайлшгүй чухал шаардлагатай даралт бууруулах, цус харвалтаас сэргийлэх үйлдэлтэй зүрхний булчингийн хэвийн ажиллагаанд шаардагддаг, мөн эд эсийн дотор усны балансыг тэнцвэржүүлэх болон тархийг хүчилтөрөгчөөр хангахад оролцдог кали, мэдрэлийн болон тархины эд, булчин, элэг, бөөрний үйл ажиллагаанд чухал үүрэг гүйцэтгэж яс, фермент, даавар үүсэхэд оролцдог биологийн чухал үүрэг бүхий  элементүүд зонхилон агуулагддагийг бид судалгаагаар тогтоосон. Манай орны хувьд мөөг судлалын салбар бусад салбарын судалгааны хөгжилтэй харьцуулахад харьцангуй хоцрогдмол байгаа гэж би хэлнэ. Өнөөдрийн байдлаар ШУА-ийн хүрээлэнгүүд, мэргэжлийн их дээд сургуульд мөөгийг дангаар нь судалдаг биеэ даасан лаборатори, нэгж байдаггүй хавсарга судалгаа маягаар л ажиллаж байна. Хэрвээ манай мөөг судлаачид мөөгний хими, фитохими, биологийн идэвхийн судалгааг хийхээс гадна мөөгний гаралтай эмчилгээ-сувиллын бэлдмэл гарган авах, биологийн өндөр ач холбогдол бүхий мөөгийг нутагшуулан тарималжуулах зэрэг ажлуудыг бусад салбарын судлаачид болон хувийн аж ахуйн нэгжүүдтэй хамтарч хийвэл мөөг судлал манай оронд илүү хурдан хөгжих боломжтой. Энэ чиглэлийн ажил эхлэл шатандаа явагдаж байгаа гэж болно. Жишээлбэл, бид Монголдоо мөөг тариалалтаараа тэргүүлэгч “Мөөжиг Органик” ХХК-ний тариалж, худалдаанд нийлүүлж буй хүнсний мөөгний химийн ерөнхий найрлага, эрдэс бодис, биологийн идэвхийн судалгааг явуулж, хамтран ажиллаж эхлээд байна.

-Та бүхэн Монголд ургаж байгаа байгалийн мөөгнөөс эмчилгээ сувилгаанд хэрэглэж болох эм бэлдмэл, бодис олж илрүүлсэн үү?

-Тиймээ, одоогоор Ойн далбига болон Хээрийн далбига мөөгнөөс биологийн идэвх бүхий 50 гаруй  байгалийн нэгдлийн молекулын бүтэц байгууламжийг таньж тодорхойлоод байна. Мөн биологийн идэвх бүхий полисахаридууд, фермент, хоёрдогч метаболитууд агуулагддагийг илрүүлсэн бөгөөд эдгээр нэгдлүүд дархлалын системийг өвөрмөц бус байдлаар өдөөдөг. Мөөгөнд агуулагддаг β-глюкан полисахарид нь глюкозын шимэгдэлтийг дэмжих, бага молекулт тосны хүчил үүсэхийг дэмжих, шулуун гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнийг ихэсгэх, цусан дахь холестеролын хэмжээг бууруулдаг. Үүнээс гадна зарим төрлийн хорт хавдартай өвчтөнүүдэд эмийн эмчилгээтэй хослуулан хэрэглэхэд дархлааны системийг сэргээж хавдрын эсийн өсөлтийг зогсоодог зэрэг эмчилгээний онцгой ач холбогдолтой. Манай хүрээлэнгийн мөөг судлалын багийнхан хэд хэдэн зүйл мөөгийг судалсны дотор тарималжуулсан Хясаан мөөгнөөс биологийн өндөр ач холбогдолтой глюкан полисахаридыг ялган авсан. Улмаар цаашид биологийн идэвхийг тогтоож хэрэглэгчдэд хүргэх ажлыг хийх төлөвлөгөөтэй байгаа.

-Мөөгний ерөнхий найрлагын талаар тодруулж асуух нь зүйтэй болов уу. Ер нь хүний эрүүл мэндэд тустай ямар бодисууд агуулагддаг бол?

-Хүний бие организмын дархлалын болон хоол боловсруулах эрхтний үйл ажиллагааг сэргээж бодисын солилцооны хэвийн ажиллагааг хангахад дэмжлэг болдог төрөл бүрийн биологийн идэвхт бодис, уураг, нүүрс ус, тос, эрдэс бодис, амин дэмүүд мөөгөнд агуулагддаг учраас хүмүүс мөөгийг хүнс болон хүнсний нэмэлт бүтээгдэхүүн хэлбэрээр ихээхэн хэрэглэдэг болсон. Шинэхэн мөөгний 10 орчим хувийг хуурай бодис эзэлдэг бөгөөд нийт хуурай бодисын 1-6% тос, 5-15% нь үнс, 20-35% нь уураг, амин дэм 1-15мг-ийг, харин үлдсэн хувийг нь нүүрс ус эзэлдэг. Маханд агуулагдах уургийн хэмжээ 14-21% байдаг бол манай орны зэрлэг Далбига мөөгөнд 32%, тарималжуулсан Хясаан мөөгөнд 26%-ийн уураг тус тус агуулагдаж байгаа нь мөөгөн дэх уургийн хэмжээ махныхаас харьцангуй өндөр байгааг илтгэхийн сацуу мөөг бол байгалийн гаралтай уургийн эх үүсвэр болохыг баталж байгаа юм.

-Та  мөөгний фитохимийн болон биологийн идэвхийн судалгаагаар химийн ухааны докторын зэрэг хамгаалсан юм байна. Докторын судалгааны ажлынхаа талаар яриач?

-Би Ойн далбига (Agaricus silvaticus Schaeff) мөөгний фитохими болон биологийн идэвхийн судалгаагаар 2015 онд Химийн ухааны докторын зэрэг хамгаалсан. Ойн далбига мөөгийг монголчууд эрт дээр үеэс эхлэн уламжлалт анагаах ухаанд чихрийн шижин өвчин, могойд хатгуулах зэрэгт хэрэглэсээр ирсэн байдаг. Гэсэн хэдий ч өмнө нь энэ мөөгний шинжлэх ухааны судалгааг манай оронд хийгээгүй байсан юм. Бид 2010 оноос БНХАУ-ын Ченгдугийн Биологийн хүрээлэнгийн эрдэмтэдтэй хамтарч монгол орны 50 гаруй зүйл ургамал, мөөгний биологийн идэвхийн тандалт судалгааг хийсэн байдаг. Хамтарсан судалгааны дүнд Ойн далбига мөөг нь тэжээллэг бөгөөд холестерол болон өөх тосны хэмжээг бууруулдаг, мутаген, хавдар, вирүсийн эсрэг үйлчлэлтэй интерферон төст идэвх үзүүлдэг болохыг тогтоосон. Бүр тодруулбал, бид энэ мөөгнөөс JAK/STAT уургийн дохио дамжуулалтыг идэвхжүүлдэг интерферон төст идэвхтэй 5α,6α–эпокси-(22E,24R)-эргоста-8(14),22-диен-3β,7α-диол стеролыг ялгаж бүтэц байгууламжийг тогтоосон юм. Тэгээд судалгааны үр дүнд үндэслэн энэхүү мөөгнөөс интерфероныг орлохуйц байгалийн гаралтай эм бэлдмэл үйлдвэрлэх боломж байна гэж дүгнэсэн.

-Сонирхолтой үр дүн гаргажээ. Энэ мөөгний тархалт хэр байдаг вэ?

-Ерөнхийдөө манай оронд элбэг тархсан гэж болно. Энэ мөөг нь ойд ургадаг цагаан мөөг бөгөөд салбан нь шинэ дээрээ ягаан байснаа хөгшрөөд ирэхээр хар хүрэн болдог онцлогтой.

-Мөөгийг буруу аргаар их хэмжээтэй түүж бэлтгэснээс болж түүний нөөц ховордож байгаа талаар яригдах болсон. Тухайлбал олны мэддэг талын цагаан мөөг. Ер нь мөөгийг яаж түүж бэлтгэх талаар зөвлөгөө өгөөч?

-Монголчууд дээр үеэс хүрээний цагаан мөөг буюу талын цагаан мөөгийг л хүнсэндээ хэрэглэдэг байсан. Харин сүүлийн үед ой болон тал хээр ургадаг идэшний олон зүйл мөөгийг хүнсэндээ ихээр хэрэглэх болсон. Гэхдээ аливаа юманд анхаарал болгоомж илүүддэггүй. Хэдийгээр мөөгийг хоол хүнсэндээ өргөнөөр хэрэглэж байгаа нь сайхан зүйл ч гэлээ сайн мэдэхгүй, танихгүй мөөг хэрэглэх нь эрсдэлтэй тул мөөгний мэргэжилтэн, ангилал зүйчээр таньж тодорхойлуулан, зөв түүж бэлтгэн хүнсэндээ хэрэглэх хэрэгтэй. Мөөгийг огтолж, эсвэл мушгиж сугалж түүх гээд хэд хэдэн арга байдаг. Хүрээгээр, бөөндөө ургадаг болон салбант мөөгнүүдийг огтолж түүдэг бол бүдүүн иштэй, гуурст мөөгнүүдийг мушгиж түүдэг. Манай орны мөөг судлаачид ихэвчлэн хүнсний мөөг түүхдээ малгайнаас доош 1 см орчим хутгаар зүсэж аваад, үлдсэн хэсгийг шороогоор хөнгөн дарж үлдээхийг зөвлөдөг.  Үүнээс харахад мөөгийг түүх арга тухайн мөөгний үржил, шинж чанараас бас хамаардаг байх нь л дээ.

-Мөөгийг нутагшуулан тарималжуулдаг аж ахуйн нэгжүүд байдаг гэлээ.  Таримал мөөгний хангалт ер нь хэр байдаг вэ?

-Хэдийгээр бид зундаа идэх мөөгөө байгалиас нөөцөлдөг ч гэлээ өнөө үед мөөг тариалдаг хувь хүмүүс, аж ахуйн нэгжийн шинэхэн мөөгийг жилийн дөрвөн улиралд ч хүнсэндээ хэрэглэх боломж гарч байгаа нь сайшаалтай. Энэ нь эргээд байгалийн мөөгний нөөц хамгаалалтанд эерэг нөлөө үзүүлнэ. Манай орны хувьд хэрэглээнийхээ мөөгний 70 гаруй хувийг БНХАУ, БНСУ-аас оруулж ирдэг. Хэрвээ мөөг тариалагч дотоодын жижиг аж ахуйн нэгж, байгууллагууд олширч үйл ажиллагаа нь өргөжвөл импортын хүнсний мөөгний хангалтын хэмжээ тодорхой хувиар буурч, бид ч гэсэн дотоодын органик мөөгөө хүнсэндээ хэрэглэх нь боломж нэмэгдэнэ.  

Эх сурвалж: ШУА

Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.

Тод индэр

С.Эрдэнэболд: Парламент хүний эрхийг тогтолцооны төв болгохоор ажиллаж байна

Огноо:

,

Улсын Их Хурлын Хүний эрхийн дэд хорооны дарга С.Эрдэнэболдтой ярилцлаа.

-Хүний эрхийг хангах, хамгаалахад манай эрх зүйн орчин ямар байна вэ?

-Би 2024 оны 10 дугаар сарын 22-нд Дэд хорооны даргаар сонгогдсон. Түүнээс хойш хүний эрхийг зүгээр нэг нийгмийг доргиосон, шуугиан тарьсан үед хөндөж яриад өнгөрдөг бус, эрх зүйн орчинд тогтвортой, тасралтгүй анхаарч шинэчлэл хийх шаардлагатайг ойлгосон. Хууль тогтоох байгууллагын хувьд бид зөвхөн хууль батлаад зогсох биш, түүний хэрэгжилт, хүний эрхэд үзүүлэх нөлөөлөлд хяналт тавих үүрэгтэй.

-УИХ энэ бүрэн эрхийнхээ хугацаанд бүх үйл ажиллагаагаа “хүн төвтэй” байхаар тодорхойлж, стратегиа баталсан, энэ хүрээнд хүний эрхийн чиглэлд ямар ахиц гарч байна вэ?

-Энэ стратеги бол парламентын үйл ажиллагааг илүү чадавхжуулах, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, гарч буй шийдвэр бүр хүний эрхийн шалгуурыг давах ёстой гэдэг хатуу үзэл баримтлалтай. Өнгөрсөн намрын чуулганаар л гэхэд 100 орчим шийдвэр, хууль, тогтоол гарсан. Улсын Их Хурлаас гарч буй аливаа шийдвэр хүний эрхийг зөрчихгүй байх зарчмыг бид баримталж ажиллаж байна.

-Хүний эрхийн дэд хороо иргэний нийгмийн байгууллагуудтай байнгын уулзалт зохион байгуулаад багагүй хугацаа өнгөрсөн. Энэ механизм хэр үр дүнтэй байна вэ?

-Хүний эрхийн дэд хороо 2024 оны 12 дугаар сараас эхлэн сар бүрийн хоёр дахь долоо хоногийн Лхагва гарагт төр хувийн хэвшил, төрийн бус байгууллагууд, олон улсын байгууллагууд, судлаачидтай хамтран, хүний эрхийг хангах, хамгаалах чиглэлээр сэдэвчилсэн уулзалт-хэлэлцүүлгийг хийж байна. Бодлогын түвшинд санал дэвшүүлж, хэлэлцдэг. Үүний үр дүнд хүний эрхийн чухал асуудлуудыг нийгмийн олон талт оролцоотойгоор хэлэлцэж, гарц шийдэл гаргаж эхэлсэн. Тухайлбал, өнгөрсөн оны 12 дугаар сард UPR буюу НҮБ-ын Хүний эрхийн Зөвлөлийн ээлжит нэгдсэн хэлэлцүүлэгт илгээх Монгол Улсын тайлангийн талаар, энэ оны 1 дүгээр сард НҮБ-ын зөвлөмжийн хэрэгжилтийн тухай, 3 дугаар сард хүүхдийн хорих ангийн нөхцөл байдлыг, 4 дүгээр сард Байгаль орчны холбогдох хууль тогтоомж дахь хүний эрх хэрэгжилтийн талаар, 5 дугаар сард гэр бүлийн хүчирхийллийн нөхцөл байдал, гарц шийдлийн талаар онцлон, хэлэлцсэн байна.

-Эрх зүйн орчныг сайжруулах чиглэлээр ямар алхамууд хийгдэж байна вэ?

-Хамгийн энгийн жишээ гэхэд төрийн байгууллага хоорондын уялдаа муу, мэдээллийн зөрүү нь хүний эрхийн асуудалд сөрөг нөлөө үзүүлдэг. Нэг асуудлаар байгууллага бүр өөр мэдээлэлтэй, нэг сэдвийн талаар өөр ойлголттой ажиллаж байна. Хууль тогтоогчдын зүгээс үүнийг төрийн байгууллага хооронд уялдаагүй байдал, тогтолцооны хийдэл гэж үзэж байгаа.

Монгол Улсад өнөөдрийн байдлаар 2000 гаруй журам нийгмийн харилцааг зохицуулж, тэдгээрт хүний эрхийг хязгаарлаж, зөрчсөн заалтууд байх нь түгээмэл байна. Бид энэ байдлыг өөрчилж, хүний эрхийг хязгаарлах бол зөвхөн хуульд үндэслэн, байж болох хамгийн бага хэмжээнд хязгаарладаг болох эрх зүйн шинэчлэл хийх зорилттойгоор шат дараалсан ажлуудыг хийж, хэрэгжүүлж байна.

Парламентын гишүүн “…иргэн, улсын ашиг сонирхлыг эрхэмлэн, … Монгол Улсын Үндсэн хуулийг дээдлэн сахиж…” гэж тангараг өргөдөг бөгөөд энэ агуулгаараа “хүний эрхийг хамгаалах” тангарагтай гэсэн үг. Бид тангарагаа сахиж, ажил хэрэг болгохын тулд парламентын хяналтын чиг үүргээ илүү эрчимжүүлж, хариуцлагатай гүйцэтгэх шаардлагатай.

-Улсын Их Хурал энэ бүрэн эрхийнхээ хугацаанд "хүн төвтэй" стратегийг хэрэгжүүлснээр ямар үр дүнд хүрэх вэ?

-Хүний эрхийн асуудал нь ямар нэг даргын пи ар, эсвэл сонгуулийн үеэр ярьдаг сэдэв биш. Энэ бол чөлөөт, ардчилсан нийгмийн суурь, үнэт зүйл. Хүний эрхийг хамгаалах нь Улсын Их Хурлын гишүүн бүрийн, төрийн байгууллага бүрийн, төрийн бүх шатны байгууллагын үүрэг юм.

Парламентын үнэт зүйл нь олон хууль баталснаараа бус, баталсан хуулиуд нь амьдрал дээр хүний эрхийг бодитойгоор хангаж, хамгаалж чадсан эсэхээр хэмжигдэнэ. Иргэн бүрийн жижиг мэт санагдах асуудлыг ч томруулж харж, хамгаалж, шийдвэрлэх нь парламентын хариуцлага юм.

Дэлгэрэнгүй унших

Тод индэр

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Ялалтын баярын ёслолд оролцлоо

Огноо:

,

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч Ухнаагийн Хүрэлсүх ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путины урилгаар Аугаа их Эх орны дайны ялалтын түүхт 80 жилийн ойн  баярын цэргийн хүндэтгэлийн ёслолд оролцлоо.

Ялалтын баярын жагсаалд ОХУ-ын 11 мянга гаруй цэргийн алба хаагч, Монгол Улс, БНХАУ, Азербайжан, Беларусь, Тажикстан, Казахстан, Туркменистан, Кыргызстан, Египет, Узбекистан, Вьетнам, Лаос, Мьянмар зэрэг 13 орны 1,500 гаруй цэргийн алба хаагч оролцлоо.

28 офицер, 50 ахлагч, цэргийн гэрээт хоёр алба хаагчаас бүрдсэн Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний бие бүрэлдэхүүний жагсаалыг 032 дугаар ангийн захирагч, дэд хурандаа Э.Билэгсайхан ахаллаа.
Алба хаагчид өнгөрсөн сард ОХУ-ын Батлан хамгаалах яамны харьяа “Звенигородский” цэргийн амралт, сувиллын газар Казахстан, Тажикстан, Туркменистан улсын цэргийн багтай хамтран бэлтгэлээ хийжээ.  

Монгол Улс, монголын ард түмэн дайны эхний өдрөөс “Бүхнийг фронтод, бүхнийг ялалтын төлөө” уриан дор хөдөлмөрлөж, Зөвлөлт Холбоот Улс, Улаан армид “Хувьсгалт Монгол” танкийн цуваа, “Монгол ард” нисэх хүчний эскадриль, 500 мянган агт морьдоос гадна зургаан удаа дулаан хувцас, хоол хүнс, бүхий 740 вагон тусламжийн бараа нийлүүлж, ялалтад өөрийн хувь нэмрээ оруулсан юм.


 

Дэлгэрэнгүй унших

Тод индэр

Н.Мөнхбаяр: Сэлбэ дэд төвийн газар чөлөөлөлтөөс татгалзсан 30 орчим иргэн байна

Огноо:

,

Сэлбэ дэд төвийн гэр хорооллыг орон сууцжуулах төслийг Чингэлтэй дүүргийн 14, 18 дугаар хороо, Сүхбаатар дүүргийн 14 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрийн 158 га талбайд хэрэгжүүлж буй.

Энэ хүрээнд 2206 нэгж талбарыг чөлөөлөхөөс 1736 иргэнтэй нөхөн олговрын гэрээ байгуулж, нөхөх олговрыг олгоод байна.

Энэ талаар нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаны Газар чөлөөлөх хэлтсийн дарга Мөнхбаяр “Сэлбэ дэд төвийн 158 га газрын нөлөөлөлд 2206 иргэний газар өртсөн. Өнгөрсөн оны гуравдугаар сарын 18-нд иргэдээс нийгэм, эдийн засгийн судалгаа болон санал асуулга авч, 70-аас дээш хувийн дэмжлэг авсан тул төслийн газар чөлөөлөлтийн ажлыг эхлүүлсэн. Өнөөдрийн байдлаар 1736 иргэнтэй нөхөн олговрын гэрээ байгуулж, иргэдийн мөнгийг дансанд нь шилжүүлсэн. Үүнээс 1562 айл байсан газрыг чөлөөлж цэвэрлээд байна” гэлээ.

Мөн газар чөлөөлөөгүй 280 орчим нэгж талбар үлдсэн бөгөөд үүний 30 орчим нь уг төслийг огт дэмжээгүй байна. Иймээс эдгээр иргэдтэй өдөр бүр уулзаж, сонсох ажиллагаа хийж байгааг хэллээ.

Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа
Тод мэдээ5 цаг 19 минут

"Орчлон" хорооллын зүүн талын хашааг буулгаж, явган хүний зам барила...

Тод мэдээ5 цаг 23 минут

Ураны төслийг хэрэгжүүлэхэд ОУ-ын итгэмжлэгдсэн лаборатори байгуулж ...

Тод мэдээ5 цаг 26 минут

Бусдын эрүүл мэндэд хохирол учруулсан 192 хэргийг шүүхээр шийдвэрлүү...

Тод мэдээ5 цаг 31 минут

АТГ: Гэмт хэргийн шинжтэй 106 гомдол, мэдээллийг шалгав

Тод мэдээ5 цаг 36 минут

ГИХГ: 2025 оны байдлаар виз, визийн зөвшөөрөл олголт 98.1 хувьтай ба...

Тод индэр5 цаг 38 минут

С.Эрдэнэболд: Парламент хүний эрхийг тогтолцооны төв болгохоор ажилл...

Өнөөдөр5 цаг 42 минут

“Улаанбаатар марафон 2025”-ын бүртгэл өнөөдөр дуусна

Өнөөдөр5 цаг 47 минут

УИХ: Өнөөдөр болох байнгын хороодын хуралдаан

Өнөөдөр5 цаг 56 минут

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Өнөөдөр6 цаг 22 минут

Улаанбаатарт өдөртөө 17 хэм дулаан

Тод мэдээ2025/05/19

Ураны төслийг хэрэгжүүлэхэд ОУ-ын итгэмжлэгдсэн лаборатори байгуулж ...

Тод мэдээ2025/05/19

Замын-Үүд боомтоор орж ирсэн жимс, хүнсний ногоонд пестицидийн үлдэг...

Тод мэдээ2025/05/19

Өвөр гүнтийн 4.5 км авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажил эхэллээ

Тод мэдээ2025/05/19

“Улаанбаатар аялал жуулчлалын үзэсгэлэн-2025” зохион байгуулагдл...

Тод мэдээ2025/05/19

Дорноговь аймгийн 12 сум хүнсний эрхийн бичгээс татгалзаад байна

Тод мэдээ2025/05/19

Хот, тосгоны эрх зүйн байдлын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай ху...

Өнөөдөр2025/05/19

УИХ: Өнөөдөр хуралдах намын бүлэг, ажлын хэсгүүд

Өнөөдөр2025/05/19

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Өнөөдөр2025/05/19

Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан

Тод мэдээ2025/05/16

Авто замыг хааж, шинэчилнэ

Тод мэдээ2025/05/16

Ерөнхийлөгчийн ивээл дор 37 дахь удаагийн “Номын баяр” болно

Тод мэдээ2025/05/16

Монгол Улс руу чиглэсэн кибер халдлагын 70 хувь нь Засгийн газрыг ...

Тод мэдээ2025/05/16

АТГ: Ерөнхий сайдын нэр дурдагдсан гомдол, мэдээлэлд хяналт шалгалт ...

Тод мэдээ2025/05/16

Шадивлангаас Дамбадаржаа хүртэлх нэгдүгээр хэсгийн 2.4 км авто замын...

Тод мэдээ2025/05/16

Орон сууцны залилах гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлье!

Өнөөдөр2025/05/16

УИХ: Өнөөдөр болох байнгын хороодын хуралдаан, хэлэлцүүлэг

Өнөөдөр2025/05/16

УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар...

Өнөөдөр2025/05/16

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Өнөөдөр2025/05/16

Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлж байна!

Тод мэдээ2025/05/15

Орон сууцны үнэ өмнөх оны мөн үеэс 16 хувиар өсжээ

Санал болгох