Тод мэдээ
Хөдөлмөрийн харилцааг ажилтан, ажил олгогчоор хязгаарлахгүй цогцоор нь шийдвэрлэх шаардлагатай...
УИХ дахь Ардчилсан намын бүлэг шинэ оны анхны /2021.01.04/ хуралдаанаар Хөдөлмөрийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцэж, УИХ-ын гишүүн Ц.Мөнх-Оргилоос төслийн талаар мэдээлэл сонсов. Гишүүд хүүхдийн хөдөлмөр, ажлын байран дахь бэлгийн дарамт, туслах малчин, гэрийн үйлчлэгчийн тухай, цахим ажлын байрны талаар хуульд хэрхэн тусгах талаар санал солилцлоо.
Мөн коронавирусний дараах өөрчлөгдсөн нөхцөл байдалд тохирсон хөдөлмөрийн хуультай болох ёстой. Хөдөлмөрийн харилцааг ажилтан, ажил олгогчоор хязгаарлахгүй цогцоор нь шийдвэрлэх шаардлагатай гэв. Харин Үндсэн хуулийн Цэцийн 2020 оны 12 дугаар дүгнэлтийг хэлэлцээд хүлээж авахгүй гэдэгт санал нэгдлээ.
Түүнчлэн цар тахлын үед хүнсний хангамжийн тогтвортой байдлыг хангах зорилгоор баталсан Гаалийн албан татвар болон Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаар Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд С.Мэндсайханаас мэдээлэл сонслоо. Мөн улсын нөөцөөс өвс, тэжээл олгох, махны нөөц бүрдүүлэлт, махны экспортын талаархи асуултад хариулт авав.
Д.Ганбат: Өвөлжилт хүнд байгаа аймгийн 40 мянган малчин өрхөд өвс тэжээл хүргэх ажил ямар шатандаа явна. Ноолуурын үйлдвэрлэл ядаж утас ээрэх гэх мэтийн бага оврын үйлдвэрүүдийг орон нутагт байгуулбал олон хүн ажилтай, орлоготой болох боломжтой байна. Энэ тал дээр яам ямар бодлого барих вэ.
С.Мэндсайхан: Өвөрхангай, Дундговь, Өмнөговь аймгийн зарим сум, Баянхонгор аймгийн 20 сумын 12 мянга, нийт улсын хэмжээнд 40 мянган малчин өрх өвс тэжээлийн хөнгөлөлтөд хамрагдана. Мөн эдгээр аймагт отроор яваа малчдыг хамруулна. Өвс тэжээлийг яам, аймаг аймагт нь хүргэнэ. Аймаг, орон нутаг малчиддаа хүргэхээр зохицуулсан. Ноолуурын үйлдвэрлэлийг дэмжиж эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх бодлого барьж барина. Ноолуурын салбарыг бодлогоор анхаарахгүй бол хятадын хорио цээрийн байгууллага нь маханд тавьдаг шиг аттестачлал явуулна гээд байгаа. Өөрөөр хэлбэл, маханд хорио цээр тогтоогоод байгаа шиг шаардлагыг ноос, ноолууранд тавьж байна. Тиймээс эцсийн бүтээгдэхүүн болгох, утас ээрэх чиглэлд бодлогоор дэмжих, хөнгөлөлттэй зээл олгох, аж ахуйн нэгжүүд нэгдэж нийлэх шаардлага үүсч байна.
Ш.Адьшаа: НӨАТ, гаалийн татвараас зарим бүтээгдэхүүнийг чөлөөлөх хууль баталсан. Энэ хуулийг баталчихвал үнэ өсгөхгүй гэж ярьж байсан. Гэтэл бараа бүтээгдэхүүний үнэ өдөр хоногоор өслөө. Үүнд хэн хариуцлага хүлээх вэ. Хилийн тээврийн үнэ өсч, мафи маягийн сүлжээ үүсчихлээ. Үүнийг хэрхэн зохицуулах юм. Өвс тэжээлийн хомсдол байнга үүсдэг болсон, энэ нь ченжүүдийн гарт орсонтой холбоотой нь нууц биш. Энэ чухал бүтээгдэхүүнийг ченжүүдэд даатгаад яваад байх юм уу. Цаашид дотооддоо малын тэжээл үйлдвэрлэх тал дээр Засгийн газар бодлого боловсруулах хэрэгтэй байна.
С.Мэндсайхан: Дорноговьд коронавирус илэрсэнтэй холбоотой арваннэгдүгээр сараас махны экспортыг зогсоосон. Замын-Үүдэд бид ажиллаад өдөрт зургаан машин гаргаж байя гэдэг тохиролцоонд хүрч ирсэн. Цаашид чингэлэг тээврийг зөвшөөрөөч гэдэг хүсэлтээ хятадын талд тавьсан. Тэд ойрын үед хариу өгнө гэсэн.
Ц.Туваан: 40-өөдхөн хоногийн дараа Цагаан сар болно. Цаг агаар хүйтэрч байна. Мал тарга тэвээргээ алдаж, өвс тэжээлийн асуудал хүндэрнэ. Гааль, НӨАТ-аас чөлөөлсөн шийдвэрийг малчид хүлээгээд үр дүн гарахгүй нь. Өвс тэжээлийн түгээлт, хангамж хэр байна вэ. Өндөр үнээр нь ч болтугай авъя гэхээр олдохгүй байна гэж ярьж байна.
С.Мэндсайхан: Өнгөрсөн хугацаанд 8200 тонн тэжээл орж ирсэн байна. 33 аж ахуйн нэгжтэй гэрээ байгуулсан, тэд 100 мянган тонныг оруулж ирнэ. Дэлхийн банкнаас таван сая ам. долларын буцалтгүй тусламжийн асуудлыг шийдсэн. Өвөлжилт хүндэрсэн аймгууд руу 1200 т тэжээл өнөөдрөөс гарч байна. Цаашид өвс, тэжээлийн хангамжийн асуудлыг бүгдийг Засгийн газарт даатгалгүй аймаг орон нутаг зохион байгуулах шаардлагатай. Өвөлжилт, хаваржилтын хүндрэлийг зөвхөн өвс тэжээлээр шийдэх бус цаашид малын даатгалаар зохицуулах бодлого барина.
С.Одонтуяа: Хашаандаа ногоо, жимс жимсгэнэ тариалах, хүлэмжийн аж ахуй эрхлэх боломжийг яаж дэмжих вэ. Та сангуудад дэмжлэг үзүүлэхгүй гэсэн. Үүнийгээ тайлбарлаж өгөөч.
С.Мэндсайхан: Сангийн хувьд бизнес эрхлэгчтэйгээ зэрэгцээд бизнес хийгээд байгаа юм. Тиймээс үүнийг өөрчлөх шаардлагатай гэж үзсэн. Ер нь газар тариалан халамжийн салбар болоход ойрхон болсон. Жилд 65 тэрбум төгрөгийг татаас хэлбэрээр олгож байна. Мөн өрхийн хэмжээнд хүнсний ногоо тариалахад хүнсний ногооны үрийг хөнгөлөлттэй үнээр олгох гурван тэрбум төгрөг төсөвлөсөн. Харин хүнсний ногоо тариалагчдыг механикжуулахад зориулсан төсөв, урамшуулал байхгүй. Гэхдээ бид гаднын орон, олон улсын байгууллагатай хамтран ажиллаж хөнгөлөлттэй зээл олгох асуудлыг ярьж байгаа.
Н.Ганибал: Атрын-4 аян хэзээ ажил хэрэг болж төрийн бодлогод тусгагдах вэ. Эдгээрийг уриа лоозон биш бодит ажил болгох шаардлагатай. Яаралтай хийхгүй бол том бодлого орхигдох вий. Татаас олгох, эс олгох чиглэлээ нарийн сайн тодорхойлох хэрэгтэй. Миний хувьд эрчимжсэн мал ахуйд төрийн татаас байх ёстой гэж үздэг.
С.Мэндсайхан: Монгол Улсын хэмжээнд үр, хөрсний асуудал хурцаар тавигдаж байна. Сүүлийн жилүүдэд ургамлын бүтэц сийрэгжсэн нь хөрс, үрний чанараас шалтгаалж байна. Урамшуулал байх ёстой. Энэ тал дээр тантай санал нэг байна. Гэхдээ урамшууллыг сангаар дамжуулах ёсгүй гэж үзэж байгаа.
Б.Бейсен: Тэжээлийн үнэ Өлгийд 46 мянга, сумдад бараг 50 мянга боллоо. Боодол өвс 16 мянга хүрч байна. Өвс хадлангаа Ачит нуур, Хар-Ус нуурын гэх зэрэг сав газруудаас бэлдэх боломжтой. Дотооддоо өвсний нөөц бүрдүүлэх иймэрхүү боломжоо ашиглахгүй дандаа гаднаас аваад байгаа нь харамсалтай байна. Мах экспортлодог компаниуд хятадын мах бэлтгэлийн газар шиг харагдаад байх юм. Зөвшөөрлөө хятадаас авдаг, зөвшөөрөл хүлээж байна гэж ярьж байх юм. Монгол малын мах чанарын шаардлага хангахгүй байгаа юм бол хятадууд яагаад аваад байгаа юм. Хамгийн эрүүл, чанартай мах Монголд л байгаа. Гэтэл монголчууд хятад хүнсийг 25-30 жил хэрэглээд одоо хавдрын өвчлөлд нэрвэгдчихлээ. Хүнсний аюулгүй байдал алдагдсаны нотолгоо хавдрын өвчлөл мөн шүү.
С.Мэндсайхан: Байгалийн хадлан хадах нь орон нутгийн асуудал. Гэхдээ орон нутагтай зохион байгуулалтын асуудлаа хамтрахгүй бол бүх эрсдэлийг Засгийн газарт даатгаад байх нь зохимжгүй гэлээ. Түүнчлэн УИХ-ын гишүүн О.Цогтгэрэл, тус салбарт томоохон бодлогын өөрчлөлт хэрэгтэй. Ингэхгүй бол одоо байгаа асуудал ойрын жилүүдэд үүссээр байх болно. Б.Пүрэвдорж татаасыг бүтээгдэхүүнд бус үйлдвэрт нь олговол илүү дүнтэй гэх зэргээр санал хэлэв гэж УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгээс мэдээллээ.
Тод мэдээ
ЗГ: Нүүрстэй холбогдох гэрээ хэлэлцээ, бусад баримт бичгийг ил болголоо
Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2025 оны аравдугаар сарын 8-нд болж дараах асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ.
“Төрийн нууцад хамаарах мэдээллийг ил болгох тухай” Засгийн газрын тогтоолын төслийг баталлаа. Тус тогтоолоор, Зам, тээврийн хөгжлийн яамнаас Засгийн газрын 2022 оны тавдугаар сарын 11-ний хуралдаанд танилцуулсан Гашуунсухайт-Ганцмод хилийн төмөр замын талаарх танилцуулга, Засгийн газрын хуралдааны тэмдэглэл, тэмдэглэлийн төсөл, холбогдох бусад баримт бичиг, мөн Засгийн газрын 2022 оны наймдугаар сарын 3-ны өдрийн хуралдаанд танилцуулсан “Монгол Улс, Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр замын бүтээн байгуулалт барих болон нүүрс худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулах талаар хамтран ажиллах ерөнхий хэлэлцээр”-ийн төслийн танилцуулга, Засгийн газрын хуралдааны тэмдэглэл, тэмдэглэлийн төсөл, холбогдох бусад баримт бичгийг ил болгов.
Монгол Улс, Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр зам барих болон нүүрс худалдах, худалдан авах урт хугацааны гэрээний төсөл, ерөнхий нөхцөлийн талаар болон уг асуудлаар “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК, “Тавантолгой төмөр зам” ХХК, БНХАУ-ын “Чайна Энержи” компани хооронд хийсэн яриа хэлэлцээтэй холбогдох албаны нууцад хамаарах баримт бичгийг ил болгох асуудлыг хууль тогтоомжид заасны дагуу зохион байгуулж ажиллахыг Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга С.Бямбацогт, Сангийн сайд Б.Жавхлан, Зам, тээврийн сайд Б.Дэлгэрсайхан, “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК дахь Засгийн газрын Онцгой бүрэн эрхт төлөөлөгчийн багийн ахлагч У.Бямбасүрэн нарт тус тус даалгалаа.
Мөн “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-иас бусад хуулийн этгээдтэй 2020-2022 онд “Нүүрс нийлүүлэх гэрээ”-ний хүрээнд байгуулсан нийт 32 гэрээ, тэдгээрт холбогдох мэдээллийг компанийн цахим хуудаст нээлттэй байршуулж, иргэд, олон нийтэд танилцуулах, цаашид байгалийн баялаг, бүтээн байгуулалттай холбоотой гэрээ хэлэлцээрийг ард түмний хяналтад ил тод, нээлттэй зохион байгуулж байхыг холбогдох албан тушаалтнуудад Ерөнхий сайд Г.Занданшатар үүрэг болголоо.
Тод мэдээ
Д.Амгалан: Хориглосон бүсэд мал бэлчээсэн иргэнийг нэг сая төгрөг, хуулийн этгээдийг 10 сая төгрөгөөр торгох хуультай
Нийслэлийн мал аж ахуй эрхлэхийг хориглосон бүсээс мал гаргах ажлыг арваннэгдүгээр сарын 1-нээс зохион байгуулна.
Тодруулбал, Монгол Улсын Засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хууль, Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотын эрх зүйн байдлын тухай хуулиар нийслэл Улаанбаатар хотод мал аж ахуй эрхлэх бүсийг НИТХ-аар тогтооно гэж заасан. Үүний дагуу НИТХ-ын 2024 оны 09 дүгээр тогтоолоор мал аж ахуй эрхлэхийг хориглосон бүсийг тогтоосон. Нийслэлийн төвийн зургаан дүүрэг, Багахангай, Багануур, Налайх дүүргийн суурьшлын бүсээр хориглосон бүсүүдийг тогтоож, журамласан. Мөн дүүргийн Засаг дарга нар хориглосон бүсэд нэвтэрсэн малыг тус бүсээс гаргах, стандарт зохих шаардлага хангасан хашаанд байршуулах, байршуулсан зардал болох мал эмнэлгийн үйлчилгээ, тэжээл, тээвэрлэлтийн зардал зэргийг малын эзнээс гаргуулах хууль эрх зүйн зохицуулалт үйлчилдэг байна.
Энэ талаар НЗДТГ-ын дарга Д.Амгалангаас тодруулахад “Нийслэлийн Засаг даргаас холбогдох байгууллага, дүүргүүдэд дээрх хууль журмыг хэрэгжүүлэх үүргийг өгсөн. Мөн Зөрчлийн тухай хуулийн 6.30 дугаар зүйлд мал аж ахуй эрхлэхийг хориглосон бүсэд мал бэлчээсэн тохиолдолд иргэнийг 1000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, ААН, хуулийн этгээдийг 10 мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох зохицуулалт үйлчилдэг. Нэг нэгж 1000 төгрөгөөр тооцогддог учраас мал аж ахуй эрхлэхийг хориглох бүсэд малаа нэвтрүүлсэн иргэн нэг сая төгрөг, хуулийн этгээд 10 сая төгрөгийн торгуультай. Хуулийг иргэд, төрийн захиргааны байгууллага аль аль талаасаа хэрэгжүүлэх үүрэгтэй. Хотын төвийн зургаан дүүрэг, ялангуяа Богдхан уул, Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнд мал нэвтэрсэн зөрчлүүд гараад байгаа. Хуулиар хүлээсэн үүргээ дүүргийн Засаг дарга нар болон нийслэлийн харьяа газар, агентлагууд хэрэгжүүлэх нь зүйтэй байна” гэв.
Мал аж ахуй эрхлэхийг хориглосон бүсэд малаа нэвтрүүлж байгаа нь хотын эко систем, ногоон байгууламжийг сүйтгээд зогсохгүй мал амьтны гоц халдварт өвчин үүсгэх, олон нийтийг хамарсан өвчлөл тараах эрсдэл ихтэй. Жишээлбэл, өнгөрсөн долоодугаар сард Баянзүрх дүүргийн 33 дугаар хорооны Шар хоолойн ам Дунд төгөл гэх газарт шүлхий өвчин гарч, долоодугаар сарын 10-наас наймдугаар сарын 8-ныг хүртэл нэг сарын хугацаанд хорио цээрийн дэглэм тогтоосон. Гоц халдварт өвчин гарсан тухайн хэсэг нь мал аж ахуй эрхлэхийг хориглосон бүс байсан. Гэтэл хуулийн хэрэгжилт сул, хууль журмыг мөрдөөгүйн улмаас өвчлөл гарч, хязгаарлалт тогтоож, тухайн бүсэд оршин сууж байгаа 500 гаруй иргэний эрх ашиг зөрчигдсөн. Эдийн засгийн хувьд ч хохиролтой. Тухайлбал, Шар хоолойн аманд шүлхий өвчин гарч, хорио цээрийн дэглэм тогтоосноор Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын нөөц хөрөнгөөс 165,057,190.0 төгрөгийн хөрөнгө гарган хариу арга хэмжээг хэрэгжүүлэн ажиллажээ.
Тод мэдээ
Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх энхийг сахиулагчдад төрийн одон, медаль гардууллаа
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх зарлиг гаргаж, Бүгд Найрамдах Өмнөд Судан Улсад Энхийг сахиулах ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэсэн 14 дүгээр ээлжийн цэргийн багийн бие бүрэлдэхүүнийг төрийн одон, медалиар шагналаа.
Өргөсөн тангарагтаа үнэнч байж, даян дэлхийн энх амгалан, аюулгүй байдлын төлөө эр зориг, тэсвэр хатуужил, авхаалж самбаа, ур чадвараа дайчлан, хүлээсэн үүргээ нэр төртэй биелүүлсэн энхийг сахиулагчдад Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч У.Хүрэлсүх төр, ард түмний нэрийн өмнөөс талархал илэрхийллээ.
Алба хаагчид өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд Бүгд Найрамдах Өмнөд Судан Улсын энгийн иргэдийг хамгаалах, НҮБ-ын бааз, ажилчдын аюулгүй байдлыг хангах, хүмүүнлэгийн байгууллагын үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх зэрэг үүргээ цагийн байдал, цаг агаарын хүнд нөхцөлд амжилттай гүйцэтгэснийг тэмдэглэлээ.
Ялангуяа энэ оны 4, 5 дугаар сард Өмнөд Суданы Юнити мужид болсон зэвсэгт мөргөлдөөний үеэр 1,500 орчим иргэн, НҮБ-ын ажилчдыг бүрэн хамгаалалтад авч, аюулгүй байдлыг нь ханган, 800 орчим дүрвэгч бүхий цувааны хамгаалалтыг өндөр түвшинд зохион байгуулсныг онцоллоо.
“Монгол цэрэг” хэмээх нэрийг дуурсгаж яваа мянга мянган энхийг сахиулагч дайчдын гавьяа зүтгэл нь Монгол Улсын нэр хүндийг олон улсын тавцанд бэхжүүлэх, үндэсний аюулгүй байдлыг хангах бодлого, үйл ажиллагаанд жинтэй хувь нэмэр оруулж байгааг хэллээ.
Мөн энхийг сахиулагчдын бат бэх ар тал нь болж, үр хүүхдээ өсгөн хүмүүжүүлэх, өрх гэрээ авч явах ачааны хүндийг үүрч байдаг гэр бүлд нь талархал илэрхийлж, аз жаргал, амжилт бүтээлийн дээдийг хүсэн ерөөлөө.
Цэргийн гавьяаны улаан тугийн одонгоор:
- Цэргийн багийн ахлагч, Зэвсэгт хүчний 311 дүгээр ангийн Энхийг дэмжих ажиллагааны сургалтын төвийн Энхийг дэмжих ажиллагааны ахлах офицер, хурандаа Дуламжавын Эрдэнэбилэг,
- Зэвсэгт хүчний 284 дүгээр ангийн Дүрэм, заавар боловсруулах судалгааны ахлах офицер, дэд хурандаа Нямсүрэнгийн Шинэбаяр,
Цэргийн гавьяаны одонгоор:
- Зэвсэгт хүчний 119 дүгээр ангийн захирагчийн орлогч, ерөнхий инженер, дэд хурандаа Чантуугийн Батчулуун,
- Зэвсэгт хүчний Тусгай хүчний цэргийн командлалын Ахлагчийн хөгжлийн төвийн дарга, тэргүүн ахлагч Төмөрхуягийн Сандагдорж,
Цэргийн хүндэт медалиар:
- Үндэсний батлан хамгаалах их сургуулийн Батлан хамгаалах удирдлагын академийн цэргийн операци-тактикийн төвийн багш, хошууч Мөнхбаярын Бат-Эрдэнэ,
- Зэвсэгт хүчний 337 дугаар ангийн Нисэхийн тусгай тоноглолтой авто техникийн инженер, ахмад Сүхбатын Баасандорж,
- Зэвсэгт хүчний 331 дүгээр ангийн ангийн тэргүүн ахлагч Батсанаагийн Баднаанямбуу нарын 38 алба хаагчийг,
Энхийн төлөө медалиар:
- Зэвсэгт хүчний 338 дугаар ангийн химич, ариутгагч, дэд ахлагч Сүхбаатарын Баасанхорол,
- Хилийн цэргийн 303 дугаар ангийн холбоочин, ахлагч Баттогтохын Болорчимэг,
- Нийслэлийн Онцгой байдлын ерөнхий газрын аврагч, ахлах ахлагч Дэмбэрэлийн Төрсүлд нарын 437 алба хаагчийг шагналаа.
Одоогоор манай 896 цэнхэр дуулгатан энхийг сахиулж байгаагийн 14.2 хувь нь эмэгтэй бөгөөд энэ үзүүлэлтээрээ НҮБ-д цэрэг хандивлагч 121 орноос 19 дүгээрт эрэмбэлэгдэж байна.
Мөн Бүгд Найрамдах Кипр Улсад явагдаж байгаа НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагааны Цэргийн хүчний командлагчаар анх удаа монгол генерал томилогдон үүрэг гүйцэтгэж байгаа юм.
Монгол цэргийн нэр хүнд жилээс жилд нэмэгдэж, НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагааны оролцоо, удирдах албан тушаалтан, эмэгтэй энхийг сахиулагчдын тоог нэмэх бодлогын үр дүн гарсаар байна.
Манай улс 2002 онд Бүгд Найрамдах Ардчилсан Конго Улсад анхны хоёр цэргийн ажиглагчаа илгээсэн бөгөөд өнөөг хүртэл давхардсан тоогоор 22 мянга гаруй цэргийн алба хаагч энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцжээ.
