Тод индэр
Европын Холбооны эв нэгдэл ба сорилт
Унгар-Европын Холбооны хоорондын харилцаа, 2015, 2019 оны Польшийн сонгууль, 2015-2016 оны дүрвэгсэдийн хямралаас шалтгаалан баруун, зүүн /шинэ, хуучин/ европын хооронд үүссэн таагүй нөхцөл байдал Европын Холбооны эв нэгдэлд сорилт болж байна. Энэхүү сорилтыг Европын Холбоо амжилттай даван туулж, нэгдмэл хэвээр үлдэж, улам хүчирхэг болох уу эсвэл Брекситээр эмтэрсэн шиг дахин хэлтэрч жижигсэх үү үгүй бол зүгээр л Европ дахинд хүчний шилжилт явагдах болов уу гэдэг асуулт сонирхолтой юм.
Унгар-Европын харилцаа
Өнгөрсөн арваад жилийн турш Европын Холбоотой зөрчилдсөөр ирсэн Унгар улсын ковид-19 цар тахлын үед баримтлаж байгаа байр суурь мөн л Европын Холбооны бухимдлыг төрүүллээ.
4 дүгээр сарын эхээр Унгарын парламентаас цар тахлын үед баримтлах 80 гаруй тогтоол, шийдвэр гаргасны дотор Европын Холбооны өгөгдөл хамгаалах журмыг түдгэлзүүлсэн тогтоол, бүх эмнэлэгүүд, 150 гаруй хувийн болон улсын компани цэргийн хүчний хяналт дор үйл ажиллагаагаа явуулж, аливаа бизнесийн шийдвэрүүдээ тэдний зөвшөөрлөөр гаргаж байхаар болсон ба эдгээр тогтоол шийдвэрүүдийн дуусах хугацааг заагаагүй нь Европ дахины эрх чөлөө, ардчилал болон хууль дээдлэх үнэт зүйлстэй зөрчилдсөн хэрэг боллоо гэж нилээд шуугиан тарьсан юм. Харин эдгээр тогтоолуудыг 6 дугаар сарын 16-нд хүчингүй болгосон боловч цар тахалтай тэмцэхэд онц байдал тогтоох нэмэлт эрх мэдлийг засгийн газарт хэвээр үлдээсэнд Европ дахь хүний эрхийн байгууллагууд улс орноо авторитар дэглэм рүү хөтөлж байна хэмээн сэтгэл дундуур байгаагаа илэрхийлжээ.
Европын Холбооны гишүүн орнууд энэ мэт Европ дахины үнэт зүйлстэй зөрчилдсөн үйлдэл гаргахад гишүүнээс хөөх эрхгүй ба Лиссабоны гэрээний 7 дугаар зүйлд заасны дагуу тухайн улсын тодорхой эрхийг түдгэлзүүлж болох юм. Гэхдээ Европын Холбооны бүх гишүүн орон зөвшөөрсөн тохиолдолд энэ нь хүчинтэй бөгөөд Унгар, Польш улсууд харилцан бие биенээ дэмждэг учраас нэгнийхээ эсрэг санал өгөхгүй тохиолдолд Унгарт ямар ч айх зүйл үгүй юм.
Польш-Европын харилцаа
2015 онд Польш улсын парламентийн сонгуульд Европын Холбооны эсрэг байр суурь баримтладаг Хууль-Шудрага ёс нам анх удаа олонхийн санал авч дангаар эрх барих болсон ба 2019 оны сонгуульд мөн тус нам парламентын доод танхимын олонхийн суудлыг авч үйл ажиллагаагаа дахин 4 жил үргэлжлүүлэх болсон нь энэ улсад Европын Холбооны нэр хүнд ямар байгааг харуулсан явдал болсон. Сонгуулийн үр дүнг ажигласан ажиглагчид Европын Холбоо болон Польш улсын хоорондох зөрчил улам даамжрах вий гэсэн болгоомжлолтой байлаа.
Гэхдээ тус нам Сенатын танхимд олонхийн суудал авч чадаагүй нь дээрх болгоомжлолыг сарниулсан ч 2020 оны ерөнхийлөгчийн сонгуульд тус намаас нэр дэвшигч, өмнөх ерөнхийлөгч, консерватив үзэл баримтлагч Анджей Дуда дахин сонгогдсон нь Европын Холбооны зүгээс шүүхийн хараат бус байдлыг алдагдуулж байна хэмээн үзэж санал өгөх эрхийг нь түдгэлзүүлэх хүртэл талаар яригдаж байсан шүүхийн шинэчлэл тус улсад үргэлжилнэ гэсэн үг юм.
Сонгууль болохоос хэдхэн хоногийн өмнө А.Дуда Вашингтонд айлчилж Д.Трампаас хоёр талын түншлэлийн харилцааг бэхжүүлэхэд дэмжлэг авахаар болсон билээ. Харин 11 дүгээр сард болох АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгуульд Ж.Байден ялвал яах бол гэсэн асуулт нээлттэй хэвээр үлдэж байна. Түүнчлэн Д.Трамп Герман улсаас гаргахаар болсон цэргийн хүчнийхээ тодорхой хэсгийг Польш улсад байрлуулах талаар ярьсан нь хэдийгээр АНУ Европын Холбооны холбоотон ч түүний дотоод эв нэгдэлд эрсдэл учруулж болзошгүй юм.
Дүрвэгсэд, цагаачдын асуудал
2015-2016 онуудад Төв болон Зүүн Европын орнуудад Ойрх Дорнод болон Хойд Африкийн улсуудаас их хэмжээний дүрвэгсэд ирсэн бөгөөд дүрвэгсэд эдгээр орнуудаар дамжин Баруун Европыг чиглэх зорилготой байлаа.
Маргаан үүссэн гол шалтгаан нь Европын Холбооны улсууд дүрвэгсэдийн талаар нэгдсэн бодлогогүй ба дүрвэгсэдийн хөлд ихээр нэрвэгдсэн Зүүн Европын орнууд тэгш бус хуваарилалтын талаар шүүмжилж бусад гишүүн улсууд адил ачаа үүрэлцэх ёстой хэмээн маргаан дэгдээсэн юм. Дублины гэрээ ёсоор бол дүрвэгсэдийг анх хүлээн авсан Европын Холбооны гишүүн орон тэднийг хариуцах үүрэгтэй ба дүрвэгсэд ихэвчлэн Өмнөд болон Зүүн Европын орнуудаар орж ирдэг юм. Ийм дүрвэгсэдийн хямрал одоо дахин үүсэж болзошгүй нөхцөл байдал үүсээд байгаа ба энэ асуудлаар Европын Холбоо-Туркийн хооронд асуудал үүсэх магадлалтай байна.
Мөн түүнчлэн хөдөлмөрийн хөлсний үнэлэмжийн зөрүү буюу Зүүн Европт ажилчдын цалин хөлс Баруун Европын цалин хөлсний 1/3-тэй тэнцэх хэмжээний байдаг нь ажилчдын шилжилт хөдөлгөөнийг ихэсгэх шалтгаан болдог. Хоёр Европын хөдөлмөрийн хөлсний үнэлэмжийн зөрүүнээс үүдэн Зүүн Европын орнуудын хөдөлмөрийн насны ажиллах хүч болох залуус их хэмжээгээр Баруун Европ руу шилжин ажиллаж байгаа нь богино хугацаандаа өөрийн эх оронд орох валютын урсгалыг нэмэгдүүлснээрээ ДНБ-ий хэмжээг өсгөж байгаа сайн талтай ч урт хугацаандаа эх орныхоо хүн амын бүтэц, нийгмийн хамгааллын системд аюул учруулдаг.
Мөн өөрийн эх орондоо боловсрол эзэмшсэн залуус гадаад улс оронд очин ажиллах нь хэдийгээр тэд туршлага судлан, шинэ технологи эзэмшин эргэн ирж эх орныхоо хөгжил дэвшилд жинтэй хувь нэмэр оруулах сайн талтай ч их хэмжээгээр гарч, тэндээ суурьшин үлдэж амьдрах нь тухайн улс хүн баялагаа гадагш алдаж байгаа хэрэг бөгөөд цаашлаад эдийн засагт нь хохиролтой үйлдэл юм.
Дүрвэгсэд, цагаачдын асуудал Баруун, Зүүн Европын хувьд улс төрийн хуваагдлын хамгийн том шалтгааны нэг хэдий ч Польш, Унгарын ардчилалын хямрал болон ер нь Зүүн Европын орнуудын хууль дээдлэх байдал сул, хөдөө аж ахуйн болон бусад сангийн санхүүжилт, ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөн, байгаль орчны стандарт, хүнсний чанар зэрэг асуудлаар зөрүүтэй байр суурьтай байдаг.
Бусад сорилт
Европын Холбоонд сүүлд элссэн Зүүн Европын орнууд Европ хоорондын интеграцчилал амжилттай явагдахгүй байгаа гэж үздэг ба өөрсдийгөө ялгаварлан гадуурхалтын золиос болж барууныхан тэднийг дуугүй аялдан дагалдагч болгох гэж байна гэж гомдоллодог.
Мөн эдийн засгийн чадамж сул улс орнууд байгаль орчны стандартыг дагаж мөрдөх нь хүндрэлтэй ба жишээ нь Польш улс нүүрсний олборлолтоо хамгаалахыг хичээдэг бол Унгар, Словак улсууд авто машины үйлдвэрлэлээ чухалчилдаг. Ингэснээрээ европ даяар мөрдөх нэг стандартыг хангахгүй болж зөрчилддөг.
Түүхийн туршид олон улс гүрэнд хуваагдаж ирсэн европынхоны хувьд одоо нэгдсэн хууль дүрэмд захирагдаж амьдрах нь бас нэг сорилт юм. Үүн дээр Дэлхийн II дайны дараа социалист системын нөлөөнд байсан Зүүн Европын орнуудын хандлага нэрмээс болдог нь Унгарын ерөнхийлөгч Виктор Орбан “1990-д онд Европ бидний ирээдүй байсан бол одоо бид Европын ирээдүй” гэж хэлснээс харагдах мэт. Тэдэнд шүүх засаглалаа сайжруулах, авилгыг бууруулах чиглэлд ихээхэн хэмжээний хандив тусламжийг Баруун Европын орнуудын зүгээс үзүүлдэг ч зарим улс орны хувьд нөхцөл байдал санаснаар сайжрахгүй байна.
Европын Холбооны зүгээс Унгар, Польш, Румын зэрэг улсын эрх баригч намыг шүүхийн хараат бус байдалд халдаж, хараат бус хэвлэл мэдээллийн орон зайг хумих замаар засаглалаа хэрэгжүүлж байна хэмээн шүүмжлэлтэй ханддаг.
Харин Европын Холбоонд элссэнээс хойш хэдийнэ 16 жил өнгөрсөн ч Баруун Европтой харилцаа тэгтлээ сайжраагүй, улс орнуудын нөхцөл байдалд дорвитой өөрчлөлт гараагүй, барууныхан өөрсдийн шоугаа хийсээр, давуу талаа хадгалсаар байна гэж Зүүн Европынхон үздэг.
2017 оны 6 дугаар сард болсон Версалын дээд хэмжээний уулзалтаар Европын хөгжлийн 2 өөр хурдыг хүлээн зөвшөөрч дэмжсэн мөн Брекситийн дараа Лондонд төвтэй зарим агентлагуудыг байрлуулахаар Төв болон Зүүн Европын хэд хэдэн хотыг нэр дэвшүүлсэн ч Баруун Европын чинээлэг хотууд болох Парис, Амстердам руу нүүлгэх шийдвэр гарсан нь Зүүн Европынхныг ундууцуулсан юм.
Хүйтэн дайн дуусч, ЗХУ задарсанаас хойш Европын Холбоонд нэгдсэн Балканы хойгийн болон Зүүн Европын улсууд ба Баруун Европын улсууд хоорондын нэг чухал ялгаа нь эдийн засгийн чадамж, түүнээс үүдсэн цагаач ажилчдын урсгал, нийгмийн хамгааллын тогтолцоо юм. Энэ нь Европын Холбооны шийдвэрлэх гол асуудлын нэг болж байна.
Европын Холбооны зүгээс зарим Зүүн Европын орнуудын удирдлагын тогтолцоог авилгад өртөмхий, олигархижсан, автократ хэмээн шүүмжлэлтэй ханддаг.
Гэхдээ аажмаар Зүүн Европын эдийн засаг, нийгмийн байдал сайжирч Европын төв хөгшин баруунаас хөгжсөн зүүн тийш шилжих боломжтой юу?
Гомдоллоод, тунирхаад суух уу, тоглоомонд ухаалгаар оролцож байр сууриа дээшлүүлэх үү гэдэг нь өөрсдөөс нь хамаарна. Зүүн Европын улсууд эдийн засгаа сэргээх, хамгаалах хэрэгцээнээс үүдэн худалдааны протекционист бодлого явуулах магадлалтай.
Европын Холбооны бодлогын хувьд мэдээж хагалан хуваах бодлого байхгүйгээр барахгүй ялангуяа Брекситын дараа илүү нэгдмэл бодлого баримтлаж, үйл ажиллагаагаа явуулах нь ойлгомжтой ба хуваагдлын талаар улс төрийн ажиглагчид болон тинк-танкуудын өгүүллийн хэмжээнд л яригдаж байгаа хэдий ч энэ нь тэдний хоорондын харилцаа, бодлогын шийдвэрт нөлөөлж болзошгүй юм.
Ажиглахад Европын Холбоо болон Зүүн Европын орнуудын аль алинд нь Европын Холбоог хуваах, түүнээс гарах бодол байхгүй ба харин ч Зүүн Европын орнууд Европын Холбооны зүгээс ихээхэн хэмжээний хөрөнгө оруулалт, тусламж дэмжлэгийг авдаг, Европын Холбоо ч зарим гишүүн орнуудын шүүмжлэлийг үл харгалзан тэдгээр орнуудад тусалсаар байдаг.
Европын Холбоог илүү амжилттай, АНУ, Хятадтай өрсөлдөхүйц хүчирхэг, дэлхийн хүчний нэг тулгуур байлгаж чадах эсэх нь хоёр Европ хүсэл зорилгоо нэгтгэж хамтран ажиллаж чадах эсэхээс ихээхэн хамаарах нь ойлгомжтой юм. Үүнийг өнгөрсөн сард болж өнгөрсөн ковид-19 цар тахлын дараах нөхөн сэргээх сангийн талаарх Европын Холбооны удирдагчдын дээд хэмжээний уулзалт тодорхой харууллаа. Эргэн сануулхад энэ уулзалт сүүлийн 20 жилийн Европын Холбооны удирдагчдын хамгийн удаан, маш хүнд уулзалт болж өнгөрсөн ч үр дүн нь тун сайн байлаа гэж Европын зөвлөлийн ерөнхийлөгч үнэлсэн юм.
Ашигласан эх сурвалж:
Тод индэр
Б.Жавхлан: Гадаад валютын улсын нөөц таван тэрбум ам.долларт хүрлээ
Уул уурхайн бүтээгдэхүүний экспортыг нэмэгдүүлэх, гадаад валютын улсын нөөцийн нөхцөл байдлын талаар Сангийн сайд Б.Жавхлан Засгийн газрын хуралдаанд мэдээлэл хийлээ.
“Монгол Улсын Ерөнхий сайдын захирамжаар экспорт нэмэгдүүлж, тулгамдаж буй асуудлыг шуурхай шийдвэрлэх үүрэг бүхий Ажлын хэсэг уул уурхайн экспортод тулгараад буй асуудлыг цогц байдлаар шийдвэрлэж, экспортыг эрчимжүүлж, гадаад валютын орох урсгалыг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авч ажиллаж байна. Тус Ажлын хэсгийн дарга, Сангийн сайд Б.Жавхлан,
Нэгдүгээр улирлын нийт дүнгээр нүүрс 17.4 сая.тонн, төмрийн хүдэр 1.8 сая тонн экспортолсон нь өмнөх оны мөн үетэй ижил түвшинд байгаа бол зэсийн баяжмалын экспорт 456 мянган тоннд хүрч 24 хувиар өссөн дүнтэй байна.
Ажлын хэсэг банкны салбарын төлөөлөлтэй уулзаж, гадаад валютын улсын нөөцийг хамгаалах чиглэлд хамтран ажиллах талаар хэлэлцэж, Санхүүгийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн хурлаар холбогдох асуудлыг шийдвэрлэж, бодлогын зөвлөмж гарган ажиллаж байна.
Энэ сарын 1-ний байдлаар гадаад валютын улсын нөөц өмнөх долоо хоногоос 305 сая ам.доллароор нэмэгдэж, таван тэрбум ам.долларт хүрлээ гэж мэдээллээ.
Тод индэр
О.Батнайрамдал: Бакалаврын төвшинд суралцагчдад тэтгэлэг, магистр, докторын төвшинд бол зээл олгохоор зохицуулах нь зөв байна
Монгол Улсын Их хурлын Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байнгын хорооны 2024 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдрийн 02 тоот тогтоолоор Боловсролын зээлийн сангийн үйл ажиллагаа, журмын биелэлтэд хяналт шалгалт хийх, холбогдох санал, дүгнэлт гаргах шийдвэрийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий Ажлын хэсгийг байгуулсан. Энэхүү ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн О.Батнайрамдал ахалж байна. Түүнтэй уулзаж ярилцсан юм.
-Ажлын хэсэг байгуулагдах шаардлага юу байв?
-Засгийн газрын татвар төлөгчдийн мөнгөөр санхүүждэг 23 сангийн нэг нь Боловсролын зээлийн сан юм. Хамгийн үнэ цэнэтэй, тэр хэрээрээ хамгийн их хөрөнгө оруулалттай сан юм. Гэхдээ энэ сан өнгөрсөн хугацаанд зээл олгох журмаасаа эхлээд эргэн төлөлт хүртэл олон асуудлыг дагуулсаар байна. Нийтдээ 360 тэрбум төгрөгийн гадаад зээлийн санхүүжилт олгосон боловч эргэн төлөлтөд асуудал үүсч байна. Боловсролын зээлийн сан журмаар зохицуулагдаж ирсэн. Энэхүү мөрдөгдөж буй журам 27 хуудас бүхий олон удаагийн нэмэлт өөрчлөлт орсон учраас ойлгомжгүй, ишлэлээс ишлэгдсэн маягтай баримт бичиг болжээ. Тиймээс журам бүрэн шинэчлэглэх зайлшгүй шаардлага үүссэн. Ингээд 2025 оны сонгон шалгаруулалтаас өмнө Боловсролын сангийн зээлийн журмыг шинэчлэхээр ажиллаж байна. Манай ажлын хэсэг санал, дүгнэлтээ боловсруулан Байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцүүлж, холбогдох яаманд хүргүүлэхэд бэлэн болоод байна.
-Боловсролын зээлийн сангийн журмын төсөлд ямар ямар өөрчлөлт оруулах саналыг боловсруулсан бэ?
- Ер нь бол Боловсролын зээлийн сан алсын хараагаасаа эхлээд стратегийн хувьд шинэчлэл хийх шаардлага буй болжээ. Жишээлбэл, Боловсролын зээлийн сан гэх атлаа нийт санхүүжилтийн 87 орчим хувь нь тэтгэлэг болж олгогдож байна. Эдийн засгийн бүтэц өөрчлөгдөх тусам хөдөлмөрийн зах зээлтэй уялдаад эрэлт хэрэгцээтэй мэргэжилтэй нийцүүлэн Боловсролын зээлийн сангийн стратегийг тодорхойлох ёстой. Боловсролын зээлийн сангийн санхүүжилтийн 35-45 хувь нь Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит тэтгэлэгт буюу бакалаврын боловсрол эзэмшихэд олгогдож байна. Гэтэл дэлхийн 100 топ сургуульд тэнцсэн хүүхдэд зээл хэлбэрээр олгогдож байна. Энэ нь харьцангуй ялгаатай байдал үүсээд байгаа юм. Мөн өндөр мөнгөн дүнгээр буюу 100-200 мянган ам. долларын зээл авсан оюутан бакалавраа төгсч ирээд зээлийг эргэн төлөх нь асуудалтай. Ер нь дөнгөж бакалаврын түвшний боловсрол эзэмшээд өндөр хэмжээний зээл төлөх нь хэцүү учраас зээлийн эргэн төлөлт ч тааруу явж ирсэнтэй холбоотой байх.
Тэгэхээр бакалаврын төвшинд эргэн төлөгдөх нөхцөлгүйгээр тэтгэлэг, магистр, доктор буюу ахисан төвшинд зээл олгохоор зохицуулах нь зөв байна. Өөрөөр хэлбэл, ахисан төвшинд зээлээр суралцагч санхүүгийн хувьд зээлийг эргэн төлөх боломжтой болсон байна. Хоёрдугаарт, гадаадын их, дээд сургуульд суралцах хүүхдийн сонгон шалгаруулалтыг эрэмбэ, ерөнхий тест явуулж шалгаруулж байна. Зөвхөн эрэмбийг харах нь өрөөсгөл учраас тухайн хүүхэд өөрсийн санаачлагаар тэтгэлэг авсан бол үнэлэгдэж, оноожуулалтад нь ордог байх ёстой. Мөн тухайн сургуулийн төлбөрийн хэмжээг оноожуулалтад тусгах нь зөв хэмээн үзэж байна. Яагаад гэвэл зарим сургууль эрэмбэ нь ойролцоо атлаа хэд дахин илүү төлбөртэй байх тохиолдол байдаг. Жишээлбэл, АНУ-ын Стэнфордын Их сургуульд 200 мянган ам.доллараар суралцуулахаар нэг хүүхэд явуулах нь уу эсвэл эрэмбээрээ ойролцоо Токиогийн их сургуульд яг энэ төсвөөр 10 хүүхэд суралцуулах уу гэдгийг бололцох ёстой. Энэ мэт уялдааг оноожуулалтад шингээж өгч байж, харилцан ашигтай, хүртээмжтэй зээлийн олголтыг шинэчлэн хэрэгжүүлэх боломжтой хэмээн үзсэн.
- Төрийн албан хаагчдыг мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэхэд зээлийн сангаас тэтгэлэг өгч болох уу?
- Төрийн албан хаагчдыг бодлогоор дэмжин чадавхжуулах хүрээнд гадаад болон дотоодын сургалтын байгууллагад магистр, докторын үндсэн хөтөлбөрт хамруулах боломжийг бүрдүүлнэ. Мөн шаардлагатай тохиолдолд гадаад хэлний бэлтгэлд хамруулах боломжийг олгоно. Түүнээс гадаадад суралцаад төгссөн хүүхэд тухайн орондоо ажлын туршлага хуримтлуулж ирэх боломжийг олгох уян хатан зохицуулалтыг тусгалаа. Хэрвээ эргэн ирэхгүй бол тэтгэлэг зээл хэлбэрт шилжиж, эргэн төлөгдөх нөхцөлттэй байна. Тухайн суралцагч энэ бүхнээ бүрэн ялгаж ойлгосон байхын тулд журмын шинэчлэл мөн чиглэж байна. Мөн зорилтот бүлэгт чиглэсэн буцалтгүй тусламжаар суралцах боломжийг журамд тусгах ёстой юм.
-Зээлийн эргэн төлөлтөөр дараагийн зээлийг олгох зарчмаар төсөвлөсөн. Тэгэхээр зээлийн эргэн төлөлтийг сайжруулахад хэрхэн анхаарч ажиллах вэ?
- 2025 оны улсын төсөвт Боловсролын зээлийн сангийн үйл ажиллагаанд 158,4 тэрбум төгрөг төсөвлөгдсөн. Түүний 33,6 тэрбум нь зээлийн эргэн төлөлтөөс санхүүжихээр тусгасан. Өөрөөр хэлбэл, эргэн төлөлт заавал хийгдэж байж Боловсролын зээлийн сангийн үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулна. Зээлийн эргэн төлөлт хийгдэхгүй бол дотоодын их,дээд сургуульд суралцагч хүүхдүүд Монгол банкны хар жагсаалтад бичигддэг. Харин гадаадад суралцахаар зээл аваад эргэн төлөлт хийгээдгүй бол энэ хар жагсаалтад ордоггүй. Энэ ялгавартай байдлыг халах хэрэгтэй учраас журмын төсөлд санал тусгасан байгаа. Зээлийн эргэн төлөлтийг сайжруулах, зээлийн санг шударга ёсны зарчимд нийцүүлэхийн тулд шинэчлэл хийхээр саналыг боловсруулсан юм.
Тод индэр
Т.Баярхүү: Хуурайшилт ихтэй сумдад түймрийн эрсдэл маш өндөр байна
Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан 21 аймаг, нийслэлийн Онцгой комиссын дарга нартай цахимаар хуралдаж, ой хээрийн түймэр, шар усны үерээс урьдчилан сэргийлэх төлөвлөгөө, арга хэмжээний талаар хэлэлцлээ. Энэ талаар УОК-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Т.Баярхүү мэдээлэл өглөө. Тэрбээр “Нийт нутгаар хуурайшилт өндөр байгаа. Баруун аймгуудад цас ихтэй байгаа учраас шар усны үерийн эрсдэл өндөр байна. Өнгөрсөн долоон хоногт зүүн аймгуудад бүртгэгдсэн хээрийн түймэр түүнийг унтраах үйл ажиллагааг зохион байгуулсан аймгийн онцгой комиссын мэдээлэл, түймрийн хор уршгийг арилгах, түймэрт өртсөн айл өрхүүдэд чиглэсэн арга хэмжээний талаарх мэдээллийг сонсож, холбогдох үүрэг чиглэлийг өгсөн.
Зүүн аймгууд ой хээрийн түймрийн эрсдэлтэй байгаа учраас хөдөлгөөнт бүлгүүд болон хяналтыг цэгүүдийг ажиллуулах зэрэг урьдчилан сэргийлэх ажлуудыг зохион байгуулж байгаа. Энэ чиглэлийн үйл ажиллагааг нэлээд эрчимжүүлэх үүргийг холбогдох аймаг орон нутгийн онцгой комиссын байгууллагад өгсөн.
Он гарснаас хойш 28 гал түймэр бүртгэгдсэн. Үүнээс гэмт хэргийн шинжтэй буюу мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаж байгаа хэргүүдийн статистик тоо баримтыг аваад үзэхээр 46 орчим хувь нь шалтгаан эзэн холбогдогч нь тодорхой байна. Жишээлбэл хогийн цэгээс, машины яндангаас, айлын янданг ил задгай орхисон үнс нурмаас гэх мэтчилэн шалтгаанаас үүдэлтэй гал гарчээ. Харин 56 орчим хувь нь эзэн холбогдогч тодорхойгүй байна. Үүн дээр мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаж байгаа.
Түймэрт өртсөн айл өрхүүдэд УОК-оос гэр хүнсний багц, эрүүл мэндийн багц, дулаан хувцас хэрэглэлүүдийг эхний ээлжид хүргэж өгсөн. Хөдөлмөр халамж үйлчилгээний газраас гамшигт өртсөн айл өрхүүдэд тодорхой хэмжээний мөнгөн тусламжуудыг үзүүлсэн. Мөн ХХҮЕ-аас тухайн иргэдтэй уулзалт зохион байгуулж үнэлгээ хийгээд цаашид малжуулах чиглэлээр ямар төсөл хөтөлбөрт хамруулах чиглэлээр судалгааны ажил үргэлжилж байгаа.
Увс, Завхан, Ховд, Баян-Өлгий зэрэг баруун аймгуудын цас одоохондоо хайлж дуусаагүй байна. Цастай байгаа газруудаар түймэр арай бага байгаа бол бусад аймаг, хуурайшилт ихтэй сумдад түймрийн эрсдэл маш өндөр байна. Ер нь өдөр ирэх тусам түймрийн эрсдэл нэмэгдэж байна. Иймээс дор бүрнээ сонор сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна” гэв.
