Тод индэр
Ц.Мөнхбаяр: Мөнгөний бодлогын хороо урагшаа харсан шийдвэр гаргахыг зорьдог
Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хорооны гишүүн Ц.Мөнхбаяртай ярилцлаа.
Монголбанк 2018 онд Мөнгөний бодлогын зөвлөлийг хороо болгож, бүтцийг нь өөрчлөн, шинэчлэн байгуулсан нь ямар ялгарах онцлогтой вэ? Мөнгөний бодлогын хараат бус байдлыг хангахад Мөнгөний бодлогын хороо ямар давуу талыг бий болгодог вэ?
Төв банкны хараат бус байдлыг хэмжихдээ зорилгодоо хүрэх бодлогын хэрэгслийг сонгох, хэрэгжүүлэх эрх нь хэр хангагдсан байдаг бэ гэдгээр тодорхойлдог. Жил бүр УиХ-аас мөнгөний бодлогын үндсэн чиглэлийг баталдаг. Харин тэр бодлогыг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой бодлогын шийдвэрийг мөнгөний бодлогын хороо гаргаж, монголбанк хэрэгжүүлдэг. энэ зохицуулалтыг тусгасан Төв банкны тухай хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт 2018.04.01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжсэн. Үүнээс өмнө монголбанкны Ерөнхийлөгч гишүүдийг нь томилдог мөнгөний бодлогын зөвлөлтэй байсан. энэ зөвлөл нь эцсийн шийдвэрийг бие даан гаргах эрхтэй Ерөнхийлөгчид зөвхөн зөвлөдөг байсан. Харин сая хэлсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр, УиХ-аас гишүүдийг нь томилдог мөнгөний бодлогын хороотой болсон. Тэгэхээр яг ижил субъектээс томилогдож байгаа гэдэг утгаараа мөнгөний бодлогын хорооны гишүүд Төв банкны мөнгөний бодлогын газраас танилцуулсан саналыг хэлэлцээд, бие даан, олонхийн саналаар шийдвэр гаргадаг. Тэгэхээр засаглалын шинэчлэл хийгдэж, Төв банкны хараат бус байдал сайжирсан гэсэн үг. Шинээр байгуулагдсан Мөнгөний бодлогын хороо байгуулагдсанаасаа хойш амаргүй шийдвэрүүдийг гаргасан гэж бодож байна.
Өнгөрсөн хугацаан дахь мөнгөний бодлогын шийдвэрүүдийн үр дүнтэй байдлыг та хэрхэн дүгнэж байна вэ?
Мөнгөний бодлогын хорооны анхны хурал 2018 оны 6 дугаар сарын 15-нд болж байсан. Тухайн үед хоёр шийдвэр гаргасан. нэгдүгээрт, мөнгөний бодлогын хүүг хэвээр хадгалах, хоёрдугаарт, хэрэглээний зээлд өр-орлогын харьцааг шинэчлэн тогтоох тухай байсан. Эдгээр шийдвэр нь өмнөхтэй харьцуулбал санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангахад илүү чиглэсэн шийдвэр болсон. Хэдийгээр тухайн үед хэрэглээний зээл яг эдийн засагт дарамт үзүүлээгүй байсан ч ирээдүйд өрхийн секторын өрийн дарамтыг нэмэгдүүлэх хандлагатай байна гэж үзсэнээр шийдвэр гарч байлаа. Өнөөдөр энэ шийдвэр нь зөв байсныг статистик тоо мэдээлэл харуулж байна. Хэрэв өрийн дарамтыг бууруулаагүй бол өнөөдөр илүү их хүндрэлтэй тулгарах байсан. Ер нь бодлогын шийдвэр гаргахад тодорхой бус байдал их байдаг. Хамгийн сүүлд 9 дүгээр сард мөнгөний бодлогын хороо хуралдахад “бодлогын санал” гэдэг нэг нүүр танилцуулгад байгаа 14-15 өгүүлбэрийн 7-8 нь “тодорхой бус байна” гэж байсан байх жишээний. Тодорхой бус байдал сүүлийн 2-3 жилд ер нь л арилаагүй. Зөвхөн цар тахалтай холбоотой ч бус ер нь дэлхийн эдийн засаг дахь тодорхой бус байдал хэвээр хадгалагдаж байна. Өмнө нь их гүрнүүдийн худалдааны дайн зэрэг тодорхой бус байдал их байсан бол 2020 он гарснаас хойш цар тахалтай холбоотойгоор тодорхой бус байдал улам л нэмэгдсэн. Тэгэхээр ийм нөхцөл байдалд ирээдүйг харсан шийдвэр гаргана гэдэг амаргүй. бид улирал болгон хуралддаг. Хурал болгоноор төсөөлөл шинэчлэгддэг бөгөөд тухайн төсөөлөлд үндэслээд бодлогын шийдвэрийг гаргадаг. Өнгөрсөн жилүүдэд 5-6 хурал дарааллаад бодлогын хүүг хэвээр үлдээсэн шүү дээ. Тэр маань юуг илэрхийлж байна вэ гэхээр тодорхой бус байдал сайжраагүй л гэсэн үг. Харин 2020 он гарснаас хойш гурван ч удаа бодлогын хүүг бууруулсан нь цар тахлын үед эдийн засаг, санхүүгийн системийн тогтвортой байдлыг дэмжих зорилготой байсан.
Олон улсын Төв банкуудын гаргаж байгаа шийдвэрүүдийг мөнгөний бодлогын шийдвэртээ хэрхэн харгалзан үзэж байна вэ, ялангуяа, ковид-19 цар тахлын үед бодлогын хүүгээ бууруулах шийдвэр хэд хэдэн удаа гаргалаа шүү дээ?
Манайх шиг жижиг, нээлттэй улсын хувьд гадаад зах зээлийн нөхцөл байдал маш чухал. ялангуяа урд хөрш БНХАУ-ын эдийн засгийн төлөв байдал, гадаад зах зээлийн нөхцөл байдал их нөлөөтэй. Өмнө нь бид гадаад зах зээл дээр бонд гаргадаггүй, зээл авдаггүй байх үед худалдааны нөлөө илүү хүчтэй байсан. Сүүлийн үед бид олон улсын зах зээл дээр хэд хэдэн бонд гаргачихсан, дахин санхүүжилтийн хэрэгцээ их байгаа үед санхүүгийн зах зээл дээрх өөрчлөлт, ялангуяа бусад Төв банкуудын зах зээлдээ нийлүүлж байгаа уламжлалт бус бодлогын нөлөө хүчтэй болсон. Худалдааны хувьд мэдээж Хятадын эдийн засгийн өсөлт буюу дотоод эрэлт нь манай экспортын бүтээгдэхүүний үнэд шууд нөлөөлөх учраас байнга харж байдаг. Хамгийн сүүлд болсон хурлаар Хятадын эдийн засгийн төлөв байдлын төсөөлөл нааштай байсан нь бодлогын хүүг бууруулахад эерэгээр нөлөөлсөн.
Төв банкууд мөнгөний бодлогын уламжлалт бус арга хэрэгслийг их хэрэгжүүлж байна. Монголбанкны хувьд ч бас цаашдаа уламжлалт бус бодлогын арга хэрэгсэл рүү зорих уу?
Дэлхийн Төв банкууд уламжлалт бус бодлого руу орж байгаа. Гэхдээ үүн дээр ОУВС-аас хоёр зүйл зөвлөсөн байсан. Уламжлалт бус бодлого үр дүнтэй байхын тулд нэгдүгээрт, санхүүгийн зах зээлийн хөгжил чухал юм байна. Хоёрдугаарт, тухайн улсын засаглал буюу институцийн чадавх. энэ хоёр үзүүлэлт нь уламжлалт бус бодлого үр дүнтэй хэрэгжих үү гэдэг дээр их чухал нөлөөтэй гэсэн байгаа. энэ агуулгаараа бид ч бас их анхаарал хандуулж байна. Хэдийгээр уламжлалт бус бодлогын зорилго, бодлого зөв байх хэдий ч, хэрэгжилт дээрээ сайн анхаарахгүй бол эдийн засгийнхаа тэнцвэртэй хөгжил, зах зээлийн үр ашигт сөргөөр нөлөөлж болзошгүй. мөнгөний бодлогын хорооны сүүлийн хурлаар уламжлалт бус бодлогын хүрээнд Төв банкнаас репо санхүүжилтийн журамд өөрчлөлт оруулах замаар банкуудын тодорхой секторт олгосон зээлээр баталгаажсан активыг репо хэлцлээр 2 хүртлэх жилийн хугацаатай авах эрхийг нээж өгсөн. энэ хүрээнд бэлтгэл ажил хангагдаж байгаа. мөнгөний бодлогын хүүг бууруулсан шийдвэр 2-4 улирлын дараа эдийн засаг, санхүүгийн системдээ нөлөөлж эхэлдэг. Харин репо санхүүжилтээр банкуудын активыг худалдан авснаар илүү богино хугацаанд банкуудын зээл гаргах сонирхлыг нэмэгдүүлэх буюу санхүүгийн зуучлалыг сэргээх, санхүүгийн тогтвортой байдлыг хадгалах зорилготой. Энэ нь уул уурхайн бус салбарын экспортыг дэмжихийн зэрэгцээ дотоодын зээл олголтыг нэмэгдүүлнэ. Наймдугаар сарын байдлаар зээл олголт өмнөх жилтэйгээ харьцуулахад 5 хувиар буурсан байгаа. Тэгэхээр бодит секторыг дэмжих хэрэгцээ өндөр байна гэсэн үг.
Хоёр жилийн хугацаатай репо санхүүжилт нэвтрүүлэх шийдвэр нь Мөнгөний бодлогын хорооны гишүүдийн дунд хэр их мэтгэлцээн үүсгэсэн бэ, зөрүүтэй байр суурь байсан уу?
Хоёр зүйл яригдсан л даа. эхнийх нь энэ хоёр алхмыг зэрэг явуулах хэрэгцээ байна уу, үгүй юу гэдэг асуудал. бодлогын хүүг дарааллан буулгасан байгаагийн үр дүн гарч амжаагүй байгаа. Тэгэхээр өмнөх шийдвэрүүдийнхээ үр дүнг харах хэрэгтэй юу гэх асуудал. Хоёрдугаарт, энэ шийдвэрийн зорилго мэдээж ойлгомжтой. гэхдээ хэрэгжүүлэхдээ маш болгоомжтой байхгүй бол зах зээл дээр тэгш бус өрсөлдөөнийг бий болгох вий гэсэн болгоомжлол байгаа. Аливаа төрийн бодлогыг хэрэгжүүлэхдээ үр ашиг, тэгш байдлын хүрээнд оновчтой сонголтыг хийхгүй бол зах зээл дээр гажуудал бий болгох эрсдэлтэй. Гэхдээ хорооны хурлаар нэгэнт бодит сектор агшчихсан, дотоодын зах зээл дэх албан бус секторт ажил эрхлэлт бидний төсөөлж байснаас ч ихээр хумигдсан гэж үзсэн учраас бодлогын хүүг бууруулахаас гадна репо санхүүжилтийн хэрэгслийг нэвтрүүлэхээр шийдвэрлэсэн.
Бодлогын шийдвэрийн үр нөлөөтэй байдлын талаар та дурдлаа. Тэгэхээр мөнгөний бодлогын шийдвэрийн үр нөлөөтэй байдлыг хангахад засгийн газрын төсвийн бодлого хүндрэл учруулах тал байдаг. энэ талаар?
Төсвийн хувьд өнгөрсөн оны мөн үед 500 тэрбум төгрөгийн ашигтай байсан бол одоогийн байдлаар 2 их наяд гаруй төгрөгийн алдагдалтай байна. энэхүү алдагдал нь төсвийн гадаад, дотоод өрийг нэмэгдүүлдэг. Өр нэмэгдэх нь зээлийн хүүгээр дамжаад төсвийн зардлыг нэмэгдүүлэх сөрөг нөлөөтэй. мөн дунд хугацаандаа зээлжих зэрэглэл муудах зэргээр шууд бусаар эдийн засгийн бусад салбартаа сөргөөр нөлөөлдөг. Төсвийн алдагдлыг нөхөх зорилгоор дотоодын банкны системээсээ зээл авбал, бидний хэлдгээр хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг шахан гаргах үзэгдэлд хүргэдэг. Өөрөөр хэлбэл, мөнгөний бодлогоор хувийн хэвшлийг дэмжих орон зайг хумидаг гэсэн үг. Гадаад талаасаа өндөр өртөгтэй бонд гаргалаа гэхэд зөв зарцуулахгүй бол тэрхүү өрийн дарамт нь эргээд өрх гэр, татвар төлөгчдийн нуруунд ачаа болдог. Иймд аль ч агуулгаар харсан төсвийн алдагдлыг бууруулах шаардлагатай. Мөнгөний бодлогын сүүлийн шийдвэрийг гаргахдаа бид төсвийн нөхцөл байдал ирэх оноос харьцангуй сайжирна гэсэн төсөөлөлд үндэслэсэн. Монголбанкнаас дунд хугацаанд инфляцын зорилтыг 6 орчим хувьд тогтворжуулахыг зорьж байна.
Тэгэхээр томоохон эдийн засгуудын хувьд аль болох олон жилийн дараах нөхцөл байдлыг харж, эдийн засгийнхаа хүлээлтийг удирдахыг зорьдог. энэ чиглэлд чадавх ямар байна гэж үзэж байна вэ?
Монголбанк макро эдийн засгийн үндсэн загваруудыг олон жил хөгжүүлж ирсэн. байнга сайжруулж байдаг. Загвар дээр үндэслэн төсөөллийг боловсруулж, “expert judgement” буюу бодит байдал дээр гарч болох зарим нөхцөл байдлыг загвартаа оруулж, залруулснаар бодлогын саналыг боловсруулдаг. богино, дунд, урт хугацааны загварчлал бүгд өөр өөр. Тэр бүгдийг сайжруулахад Төв банкны загварчлалын нэгж маш их анхаарч ажилладаг. Яг манай улсын хувьд хүндрэлтэй зүйл юу вэ гэхээр жижиг, нээлттэй, уул уурхайд суурилсан эдийн засгийн бүтэцтэй байгаад байна. Ийм эдийн засагт аливаа өөрчлөлт маш богино хугацаанд ороод, богино хугацаанд гардаг. Та бүхэн санаж байгаа бол 2010, 2011 онд уул уурхайн салбар сэргэхэд тэр өөрчлөлт эдийн засагт ямар хурдан шингэж, бүр "халалтад" очсон билээ дээ. Тэр үед төгрөгийн ханшаа хэт чангарахаас яаж сэргийлэх вэ гэдэг асуудлыг ярьж байсан. манай эдийн засаг төрөлжилт багатай учраас өөрчлөлтийг маш хурдтай авдаг. Мөнгөний бодлого эдийн засгийн эрэлтийн талын зохицуулалтуудыг хийдэг. Үүний тулд богино хугацааны загваруудад илүү их анхаарал хандуулдаг. Харин Засгийн газар дунд, урт хугацааны хөгжлийн асуудалд анхаарал хандуулдаг учраас тэр талын загваруудаа илүү их хөгжүүлдэг байх.
Төв банк эдийн засгийн бодлогын хувьд богино, дунд гэхээсээ илүү урт хугацааны тогтвортой байдлыг хангах хэрэгтэй байх?
Эдийн засгийн онолоор эрэлт богино хугацаанд үнээ дагаад хөдөлдөг. Харин нийлүүлэлт урт хугацаанд буюу технологийн шийдэл болон бусад хүчин зүйлээс хамаарч хөдөлдөг. энгийн нэг загвар дээр графикийг зурахад эрэлтийн муруй богино хугацаанд хөдөлдөг, харин нийлүүлэлтийн муруй хөдөлдөггүй. Тэгэхээр Төв банкны хувьд эрэлт талаа удирдаж байдаг. Харин Засгийн газар нийлүүлэлтийн талын асуудал буюу урт хугацааны хөгжлийн дэд бүтцээ сайжруулах зэрэгт анхаарал хандуулдаг. Аливаа бодлогыг хэрэгжүүлэхэд зах зээлд оролцогчдын мэдлэг, боловсрол чухал гэдэг утгаараа санхүүгийн боловсролд анхаарал хандуулж байна. Гэсэн хэдий ч нийлүүлэлтийн асуудалд Засгийн газрын түвшинд нэгдсэн бодлогоор тасралтгүй, тогтвортой, ахиц гаргасан чиглэлд явж байж л энэ шийдэгдэнэ. Манай нэг дутагдал нь бүтцийн өөрчлөлтийн бодлогыг нэг их ярьдаггүй. мөнгөний бодлого болон төсвийн бодлого гэж ярьдаг. Сангийн бодлого гэж ярьдаггүй. Өөрөөр хэлбэл, төсвийн бодлого буюу төсвөө л хийх талаар ярьж байна гэсэн үг. Түүнээс биш сангийн бодлого буюу эдийн засгийг тогтворжуулах чиглэлд төсвийг ашиглах талаар ярьдаггүй. Хоёрдугаарт, бүтцийн өөрчлөлтийн бодлого буюу эдийн засгийн бүтцийг зөв чиглэлд оруулах, хувийн хэвшил үр ашигтай, өрсөлдөөнтэй ажиллах зах зээлийн орчныг бий болгох бодлогодоо төдийлөн анхаардаггүй. Тэгэхээр сангийн бодлого болон бүтцийн өөрчлөлтийн бодлого гэсэн хоёр бодлогыг бид зөв авч явбал, эдийн засгийн бүтэц сайжирна. Түүнийг дагаад эдийн засгийн тогтвортой хөгжилд хүрнэ. эдийн засгийг төрөлжүүлэх, бүтцийн өөрчлөлт хийх асуудал байнга л яригддаг.
Төв банк ч бас бодлогын томоохон институцийн хувьд энэ талаар дуугардаг. Мөнгөний бодлогын шийдвэртээ энэ асуудлыг хэрхэн хөндөж оруулж байна вэ?
Нийлүүлэлт талын асуудлууд сайжирснаар мөнгөний бодлогын хэрэгжилт, түүний үр дүн илүү сайжирна. Зах зээл нь сайн болчихвол мөнгөний бодлогын шилжих суваг илүү хурдтай, үр ашигтай ажилласнаар үр дүн нь сайжрах боломжтой. Энэ хүрээнд Төв банкны зүгээс бодлогын судалгааг хийгээд, Засгийн газарт зөвлөмж хүргүүлдэг. Төв банкны мөнгөний бодлогын судалгаанаас гадна эдийн засгийн суурь судалгааг хийж, холбогдох байгууллагуудад зөвлөмж өгөх зорилготой эдийн засгийн судалгаа, сургалтын хүрээлэнг тусад нь байгуулсан. Суурь судалгаанд үндэслэсэн оновчтой эдийн засгийн бодлого хэрэгжүүлснээр мөнгөний бодлогын шийдвэрийн үр дүнтэй байдал нэмэгдэх юм.
Төгсгөлд нь асуухад Монголбанк макро зохистой бодлогыг хэрэгжүүлж байгаа. үүний нэг үр нөлөө нь макро эдийн засаг, санхүүгийн системийг зөв гольдролд нь оруулахад чухал уу?
Макро зохистой бодлого гэж санхүүгийн нийт системийн эрсдэлийг бууруулахад чиглэсэн бодлогын цогц арга хэмжээг хэлдэг. гол онцлог нь нэгдүгээрт, шууд нөлөөтэй. Хоёрдугаарт, зохистой түвшин рүү хүргэх буюу эрсдэл хуримтлагдахаас сэргийлдэг тул мөчлөг угтаж авч хэрэгжүүлдэг хэрэгсэл. “макро” гэж байгаа учраас системийн хэмжээг хамарч байна. Жишээ нь өрхийн сектор дээр зохицуулалт хийж байна. “Зохистой” гэж байгаа учраас тухайн үзүүлэлт өөрөө ямар түвшинд байвал зохистой вэ гэдгийг эдийн засгийн загвар дээр үндэслээд тодорхойлж байгаа. Хүн өрхийн орлогынхоо 80-90 хувийг хэрэглээндээ зарцуулбал, үлдсэн орлого нь боловсрол, эрүүл мэнд, хуримтлалд хүрэхгүй. гэтэл үүнийг иргэд өдөр тутмын амьдралдаа тэр бүр анзаарч, мэддэггүй. Тийм учраас өрхийн секторын хувьд нийт орлогынхоо 70 гаруй хувийг өрөө төлөхөд зарцуулж болохгүй. Харин 50 хувийг нь зарцуулаад, үлдсэн хувиа бусад хэрэгцээндээ зарцуулах нь эдийн засгийн тогтвортой байдал, нийгмийн хөгжилд эерэг нөлөөлнө гэдгийг судалгаагаар тогтоосон. Уг судалгааны дагуу өрхийн өрийн дарамтыг зохистой түвшин рүү хүргэх зорилгоор бодлогын шийдвэр гарсан. Шийдвэрийн үр дүн ч гарч байгаа. Өмнө нь өрхүүд 80-90 хувийг өрөндөө төлдөг байсан бол одоо 50-60 хувь болж буурч зохистой түвшин рүүгээ ойртож байна гэсэн үг. Тэгж байж, санхүүгийн тогтвортой байдал буюу тэнцвэр хангагдана. макро зохистой бодлого нь бусад улс орны хувьд ч бас байдаг л жишиг.
Ярилцсанд баярлалаа.
Тод индэр
Ахмед Надим: Спортын томоохон үйл явдлыг хурдан шуурхай үзэгчид хүргэхэд хамтран ажиллах хэрэгтэй
Ази, Номхон далайн орнуудын өргөн нэвтрүүлгийн холбооны 62 дугаар Ерөнхий Ассамблейн Спортын хорооны хурал "Туушин" зочид буудалд үргэлжилж байна.
Тус хурлыг нээж Монголын Үндэсний спортын холбооны ерөнхийлөгч Ц.Магалжав, Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбооны Спортын бүлгийн дэд захирал Нам Сан Вон, Ази Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ахмед Надим нар үг хэлсэн.
Спортын хорооны хурлын өнөөдрийн хэлэлцүүлэг "Үндэсний болон соёлын өвийг хамгаалахад спортын хэвлэл мэдээллийн гүйцэтгэх үүрэг" сэдвийн хүрээнд өрнөж байгаа юм.
Энэ хүрээнд МҮОНРТ-ийн Спортын сувгийн захирал О.Ууганбаяр, КВЅ-ийн Спортын төлөвлөлт, продюсерын багийн дэд дарга Нам Сан Вон болон Шри Ланкийн SLRS телевизийн Ерөнхий захирал Маножа Надишана Амарасинхэ нар илтгэлээ хэлэлцүүлж байна.
Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ахмед Надим "Аль ч улсын Үндэсний телевиз болон өргөн нэвтрүүлгийн сүлжээнд томоохон сорилтууд тулгараад байна. Эдгээр сорилт нь дижитал платформуудтай холбогдож байна. Иймд бид бүхэн хоорондоо хамтран ажиллах шаардлагатай. Энэ удаагийн "ABU-62" дугаар Ерөнхий Ассамблейн хурал яг энэ төрлийн хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх, стратеги төлөвлөлтийг сайжруулахад чиглэгдсэн чухал уулзалт болж байна.
2026 онд Хөлбөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн, Азийн наадам зэрэг спортын томоохон тэмцээн уралдаанууд зохион байгуулагдана. Эдгээр спортын томоохон үйл явдлыг бид хурдан шуурхай үзэгчдэд хүргэхэд хамтран ажиллах хэрэгтэй. Энэ нь олон нийтийг нэгтгэх спортоор дамжуулан нөхөрлүүлэх зэрэг олон давуу талтай байдаг.
Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбооноос нэгэн платформыг шинээр нэвтрүүлсэн. Энэхүү платформоор дамжуулан цахим хэлбэрээр спортын төрөл бүрийн нэвтрүүлэг хүргэх шинэ боломж бүрдэж байгаа бөгөөд энэ удаагийн Ерөнхий Ассамблейн хурлаар тухайн платформын стратегийн шинжтэй бодлогын асуудлуудыг хэлэлцэнэ” гэдгийг онцолсон юм.
Тод индэр
Г.Гэрэл: “ABU GENERAL ASSEMBLY” олон улсын хуралд 40 гаруй орны хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд оролцоно
“ABU GENERAL ASSEMBLY” олон улсын хурал есдүгээр сарын 10-15-ны хооронд болно. Энэхүү хурлын талаар "МҮОНРТ-ийн Ерөнхий захирал Г.Гэрэлтэй "Монголын мэдээ" сувгийн сэтгүүлч ярилцсаныг хүргэж байна.
-МҮОНРТ “ABU GENERAL ASSEMBLY” олон улсын хурлыг эх орондоо хоёр дахь удаагаа зохион байгуулах гэж байна. “ABU GENERAL ASSEMBLY”олон улсын хурлын бэлтгэл ажил хэр хангагдаж байгаа вэ?
-МҮОНРТ Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн Радио телевизийн холбооны гишүүнээр 1991 онд элсэн орж, 2006 оноос хойш үйл ажиллагаанд нь маш идэвхтэй оролцсоор ирсэн. 2009 онд манай телевиз Улаанбаатар хотод "ABU” чуулга уулзалтын үндсэн зохион байгуулагчаар ажиллаж байсан. 2025 онд хоёр дахь удаагаа Улаанбаатар хотод олон улсын нэр хүндтэй чуулга уулзалтыг зохион байгуулахаар бэлтгэл ажлаа хангаж байна.
-Энэ хурлаар ямар асуудал яригдах вэ. Энэ талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгнө үү?
-“ABU байгууллага нь Ази, Номхон далайн телевиз радиогийн өргөн нэвтрүүлгийн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа мэргэжлийн редакцтай байгууллагуудыг гишүүнээр элсүүлдэг. Монгол Улсаас хоёр гишүүн байна. Хамгийн эхэнд TV5 телевиз гишүүнээр элсэж байсан.
Үүний дараа МҮОНРТ гишүүнээр элссэн юм. Холбоонд элсэх нь мэргэжил арга зүйн хувьд хөгжиж дэвших, суралцах боломжийг олгодог. Гадаад хамтын ажиллагааг өрнүүлэхээс гадна нэвтрүүлэг, уран бүтээлтэй холбоотой хамтын ажиллагаа чухал байдаг. Мэргэжлийн байгууллагын хувьд маш чухал хүний нөөцийн хөгжиж дэвших үйл ажиллагаа “ABU” холбоо харилцаанд явдаг.
Энэ жил болох гэж байгаа “ABU GENERAL ASSEMBLY” олон улсын хуралд 40 гаруй орны хэвлэл мэдээллийн тэргүүлэх байгууллагуудын захирал, ерөнхий захирал, продюсер, ажилчид ирэх гэж байна. 2025 онд зохион байгуулагдаж байгаа "ABU GENERAL ASSEMBLY" олон улсын хурал “Үндэсний өв соёлыг хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэхэд хэвлэл мэдээллийн байгууллагын оролцоо” сэдвийн хүрээнд явагдана.
-Бидэнд их ойр сэдэв байна?
-МҮОНРТ үндэсний өв соёлоо түгээн дэлгэрүүлэх үндсэн үүрэг бүхий хөтөлбөрийн бодлогыг эрхлэн гаргадаг. Манай орны үзэгчид болон энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг хэвлэл мэдээллийн байгууллагын хувьд их чухал. Есдүгээр сарын 11-нд спортын болон хөтөлбөрийн бодлого, техникийн салбарын уулзалт хурал болно. Есдүгээр сарын 12-ны өдөр спорт, радиогийн болон техникийн бүх форумд оролцогчдын салбар хуралдаан болно.
Есдүгээр сарын 13-ны өдөр Монгол Улсыг зорьж ирсэн хэвлэл мэдээллийн байгууллагын зочдод зориулж, Монголынхоо өв соёлыг харуулсан бэсрэг наадмыг зохион байгуулахаар бэлтгэл ажлаа хангаж байна.
Мөн "ABU GENERAL ASSEMBLY” олон улсын хурлын үеэр дууны наадам зохион байгуулна.
Энэ арга хэмжээнд 10 гаруй орны уран бүтээлчид оролцоно. МҮОНРТ эдгээр орны уран бүтээлчдийн тоглолтыг шууд дамжуулж үзэгчдэд хүргэнэ. Энэ дууны наадамд дэлхийд алдартай “THE HU” хамтлаг оролцоно.
-40 гаруй улсын хэвлэл мэдээллийн байгууллагын удирдлагууд Монгол Улсад ирнэ. Энэ нь Монгол Улсаа сурталчлах сайхан боломж болох нь ээ?
-Дэлхийн хэвлэл мэдээллийн салбарт МҮОНРТ тод мөртэй, 1991 оноос хойш энэ үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцогч байгууллага гэдгээ дэлхий нийтэд зарлана. Мөн телевизийн гадаад харилцаа илүү өргөжин тэлж хамтын ажиллагааг сайжруулах, чуулга уулзалтын үеэр бүх орны хэвлэл мэдээллийн байгууллагаар дамжуулж эх орноо сурталчлах, Монголын өв соёлоо дэлхий нийтэд таниулах боломж нээгдэж байгаа учраас маш их ач холбогдолтой.
Есдүгээр сарын 14-нд шагнал гардуулах ёслол болно. Эндээс бид мэргэжлийн сэтгүүлзүйн үйл ажиллагаа ямар хандлагатай байна. Бид ямар зураглаачийн бүтээлийг шилдэг гэж үзэж байна. Ямар редакцын бодлого, ямар нэвтрүүлэг шилдэг болохыг зарлана гэх зэрэг мэргэжлийн чиг хандлагад чиглэсэн сонирхолтой үйл ажиллагаануудыг зохион байгуулахаар бэлтгэлээ ханган ажиллаж байна.
Тод индэр
Б.Ариунаа: Бид зумба бүжгийг зохиомол бус олон улсын стандартад нийцсэн хөтөлбөрийн дагуу заадаг
“Зумба дасгалт бүжгийн холбоо”-ны тэргүүн, олон улсын зумба бүжгийн багш, эрүүл зөв хооллолт, идэвхтэй амьдралын зөвлөх Б.Ариунаатай ярилцлаа.
-“Зумба дасгалт бүжгийн холбоо” хэдэн онд өрхөө татаж, үүдээ нээсэн бэ. Холбооныхоо талаар манай уншигчдад танилцуулна уу?
-Манай холбоо 2018 оноос эхлэн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байна. Улаанбаатар хотод зургаа, орон нутагт буюу Өвөрхангай, Сэлэнгэ, Замын-Үүд, Эрдэнэт, Цогтцэций, Дорноговь, Говь-Алтай зэрэг арван аймагт төдийгүй сумдад салбартай.
Бид зумба заахаас гадна олон улсын хэмжээний багш бэлтгэдэг. Эхний ээлжид Монгол дахь багшаа бэлдэж, улмаар тухайн багшийн идэвх зүтгэл, шавь нартай болж буй эсэхээс шалтгаалан олон улсын сертификат олгодог. Хэрэв тухайн багш маань гадаадад ажиллах хүсэл сонирхолтой гэвэл бид чиглүүлж өгдөг. Тэгэхээр “Зумба дасгалт бүжгийн холбоо” маань олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн, баталгаатай холбоо гэсэн үг.
-Ижил төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг газруудаас танай клубийн ялгарах онцлог, давуу тал юу вэ?
-Нэгдүгээрт, зумба бүжгийг зохиомол хөтөлбөрөөр бус харин олон улсын стандартын дагуу заадаг. Тодруулбал, АНУ дахь Зумба бүжгийн холбооноос боловсруулан гаргасан хөтөлбөр, чиглэлийн дагуу хичээлээ ордог. Холбооны гишүүн улс орны холбоо болгон сар бүр нэг ижил бүжиг заана гэсэн үг. Жишээлбэл, энэ сард эдгээр 20 бүжгийг заагаарай гэсэн чиглэл ирвэл манай бүх салбар тэрхүү хөтөлбөрийн дагуу л хичээллэдэг. Ингэснээр холбооны гишүүд маань аль ч улс оронд очсон хэлний шаардлагагүйгээр зумба бүжгээ дагаад бүжиглэчихдэг. Ийм том давуу талтай. Хоёрдугаарт, эрүүл зөв хооллолтод нэлээд анхаарч, хувь хүнд нь болон нийтэд нь зөвлөмж зөвлөгөө өгдөг. Гуравдугаарт, идэвхтэй амьдралын хэв маягийг бий болгож, хэвшүүлэхэд түлхүү анхаардаг.
Ер нь бол зумбагаар хичээллэснээр хүний амьдралын хэв маяг өөрчлөгддөг. Жишээлбэл, эрт унтаж, эрт босдог болно. Өдрийн ажлаа зөв зохион байгуулалттай хийж эхэлдэг. Ажлаа хэрхэн яаж үр дүнтэй хийх үү, гэр бүлдээ хэзээ яаж цаг зав гаргах уу, баяр ёслолыг хэрхэн яаж тэмдэглэх вэ гэдгээ төлөвлөж, зохицуулж сурдаг. Бид дасгал хөдөлгөөн, бүжиг зааж, эрүүл зөв хооллолтын хичээл орохоос гадна уур бухимдлаа хянах, өөрийгөө гомдлоос суллаж чөлөөлөх, эхнэр, нөхрийн харилцаа хандлага гэх мэт сэтгэлзүйн талын хичээлийг ч мөн зааадаг.
-Долоо хоногт хэдэн удаа цагийн ямар сонголтоор хичээллэх боломжтой вэ?
-Манай өглөөний анги 06:00, 07:30, 10:00, оройн анги 19:00, 20:00 гэсэн цагийн сонголттой. Эдгээр цагийн дагуу өдөр бүр хичээллэдэг учраас тухайн хүн долоо хоногт хэдэн удаа явахаа өөрөө шийдэж, түүндээ нийцүүлэн төлбөрөө төлөх боломжтой. Сүүлийн үед албан байгууллагууд оффис дээрээ хичээл заалгадаг болсон байна. Энэ нь бас нэг ахиц дэвшил шүү.
-Жишээлбэл, би өглөөний 07:00 цагийн ангид явъя гэж бодоход, тухайн нэг цагийн хугацаанд ямар хөтөлбөрийн дагуу хичээллэх вэ?
-Та 07:00 цагаас өмнө ирээд өөрийгөө бэлдчихсэн байх ёстой. Тэгээд эхний таван минутад таныг аппаратад оруулж, жин, өөхлөлт, бэлхүүсний тойрог гэх мэт биеийн шаардлагатай үзүүлэлтийг хянаж, өмнөх өдрүүдэд гаргасан үр дүн эсвэл алдаа дутагдлын талаар ярилцаж, зөвхөн танд тохирсон зөвлөгөө мэдээллийг өгнө. Тэгээд 45 минутад иога, дасгал, “belly dance”, бачата зэрэг олон бүжгийн хөдөлгөөнийг хийнэ. Зумба өөрөө бүх төрлийн бүжгийн техникийг оруулсан дасгал шүү дээ. Харин үлдсэн 10 минутад нийтэд нь буюу бүх хүмүүсийн дунд эрүүл, зөв хооллолтын тухай хичээлийг заадаг. Ингэхдээ бодит үр дүнд хүрсэн хүмүүс туршлагаасаа хуваалцаж, бусдадаа урам зориг өгөх жишээтэй.
-Ер нь зумбагаар хэдий хэр хугацаанд хичээллэж байж үр дүнд хүрэх вэ?
-Cарын хугацаанд 20 кг жин хассан хүн бий. Гэхдээ энэ бол нэлээд чанга дүрэм. Харин зөөлөн дүрмээр бол хүн өдөрт 300 грамм хасдаг гэж тооцож болно. Гэхдээ ер нь бол тухайн хүний өөрийн сахилга батаас л бүх зүйл шалтгаална. Зөвлөгөө зөвлөмж өгөөд байхад хөргөгчин дахь хүнс, идэж уух зүйлсээ өөрчлөхгүй л бол үр дүн хүлээх хэрэггүй. Мөн эрт унтахгүй бол бас үр дүн гарахгүй. Хүний амьдрал баялаг учраас хөдөө гадаа явах, баяр наадамд очих ч гэдэг юм уу юу ч тохиолдож болно. Гол нь ийм үед багшдаа хэлээд зөвлөгөө авах хэрэгтэй.
-Та бүхэн “Зумба фестиваль” зохион байгуулах гэж байгаа юм билээ. Энэхүү фестиваль нь сонирхогч хүмүүст нээлттэй юү?
-Бид олон улсын хэмжээний “Зумба фестиваль”-ийг есдүгээр сарын 6-нд 11:00-17:00 цагийн хооронд зохион байгуулахаар бэлтгэл ажлаа хангаж байна. Фестивальд Япон улсаас олон улсын зумба бүжгийн дэглээч багш, мөн БНСУ-аас нэг багш, зургаан хамтрагч багштайгаа ирж оролцоно. Зумба гэж ямар дасгал бүжиг байдаг, түүний ач холбогдол гэх мэт цогц ойлголтыг өгч, олон нийтэд таниулах зорилгоор зохион байгуулж байгаа учир хүссэн хүн бүрд нээлттэй. Гэхдээ тодорхой хэмжээний такстай. Холбооны салбар болон гишүүдийн дунд мөн сонирхогчдыг татан оролцуулсан тэмцээн уралдааныг зохион байгуулахаар төлөвлөж байгаа. Зохиомол хөтөлбөрөөр хичээллэдэг зумбачид олон улсын том фестиваль дээр очоод хамтран ойлголцож хийж чаддаггүй. Харин олон улсын стандартын дагуу боловсруулсан хөтөлбөрөөр хичээллэсэн хүмүүс бол хаана ч, хэзээ ч хамтдаа нэгэн зэрэг бүжиглэж чаддаг.
-Ер нь бүх л төрлийн бүжиг, дасгал хөдөлгөөн өөр өөрийн давуу тал, ач холбогдолтой байдаг болов уу. Зумба бүжгийн тухайд та юу хэлэх вэ?
-Нэгдүгээрт, дасгал хөдөлгөөн хийж л байгаа учраас тодорхой хэмжээнд жингээ хасна. Хоёрдугаарт, хүний сэтгэлзүйг тайвшруулдаг. Өөрөөр хэлбэл, хөгжмийн аянд бүжиглэдэг учраас тухайн хүнийг зөөлөн сэтгэлзүйтэй болгодог. Гуравдугаарт, аз жаргалын гармон ялгаруулдаг. Дөрөвдүгээрт, өөрийнхөө хүсэл сонирхлыг олж, түүнийгээ амьдралынхаа хэв маяг болгож чаддаг. Жишээлбэл, та зумбагаар хичээллэж байгаад тэдгээр төрлөөс иог хийх эсвэл монгол бүжиг бүжиглэхэд илүү дуртай байвал түүн рүү нь бид чиглүүлж өгдөг. Гурван сарын хугацаанд зумбагаар хичээллэсэн хүн монгол бүжигт дурлан хичээллэдэг болох жишээтэй. Ер нь бол манай клуб зөвхөн жин хасахад төвлөрдөггүй. Харин өөрийгөө олж мэдэрч, эрүүл амьдралын хэв маягтай болгоход илүү анхаардаг.
-Ажил, амьдралаа зумбатай холбосон таны түүхийг хуваалцъя?
-Би 2015 онд элэгний вирустэй гэдэг онош сонссон. Энэ нь удамшсан байх магадлалтай. Яагаад гэвэл, миний эмээ, ээж болон нагац талын олон хүн элэгний өвчнөөр нас барсан. Тиймээс би хувь тавилантайгаа эвлэрч, ер нь бол бууж өгч байсан. Гэсэн ч эмч маань надад урам зориг, хүч өгч намайг урагш түлхсэн. Тиймээс би эмчилгээгээ хийлгэхийн хажуугаар эрүүл зөв хооллолт, идэвхтэй амьдралыг эрэлхийлж явсаар 2018 онд өөрийгөө олсон. Өөрөөр хэлбэл, тэр цагаас хойш зумбатай ажил, амьдралаа холбож Ингээд би тухайн үед 82 кг-аас 60 кг жинтэй болж чадсан. Түүнээс хойш энэ жингээ тогтмол барьж байгаа.
-Эрүүл зөв хооллолт, идэвхтэй амьдралд уриалдаг, томоохон төлөөллийн хувьд та манай уншигчдад товчхон зөвлөгөө өгөөч?
-Хамгийн түрүүнд амьдралын хэв маягаа л өөрчлөх хэрэгтэй. Гол нь та өглөө 05:00 цагт “зомби” шиг сэрж байна уу эсвэл үнэхээр аз жаргалтай сэрж байна уу гэдэг нь амьдралын хэв маяг. Таны өглөө хэдэн цагаас эхэлдэг вэ. Миний өглөө 22:00 цагт унтахаас эхэлдэг. Хэрэв, би 00:00 цагт унтвал өглөө “зомби” шиг сэрнэ. Харин 02:00 цагт унтвал би өөрийгөө унтаагүйд тооцдог. Дараагийн анхаарах зүйл бол мэдээж хооллолт. Эрүүл хооллолт гэхээр хүмүүс би энийг иднэ, тэрийг идэхгүй гээд таваг дээрх хоолоо ялгаж эхэлдэг. Бас хоолоо сойж, юу ч идэхгүй гэж ярьдаг. Энэ бол маш буруу. Харин ч эрүүл мэндэд илүү их эрсдэлтэй. Тиймээс хооллолтын хувийн зөвлөхтэй болох хэрэгтэй. Учир нь, “Тэр зумбагаар хичээллээд тураад гоё болчихсон байна, би бас явна” гээд л шийдээд явчихдаг. Гэтэл үнэндээ тэр хоёр хүний сэтгэлзүй, бие махбодь харилцан адилгүй, ялгаатай байдаг учраас тэр хэрээр хооллолт ч мөн өөр байна шүү дээ. Тиймээс бидэнтэй нэгдэн хувийн өмгөөлөгчтэй, хувийн хүүхэд асрагчтай болдог шиг таныг анхаарах хооллолтын зөвлөх дасгал хөдөлгөөн таны эрүүл мэндэд анхаарах дасгалжуулагчийг манайхаас сонгоорой,өөрийгөө олж, амьдралынхаа хэв маягийг өөрчлөхийг хүсэж бас уриалж байна.
С.Юмсүрэн
Эх сурвалж: "Монголын үнэн" сонин №032/24659/ дэх дугаарын цахим сониныг ЭНД-ээс уншина уу.
