Бидэнтэй нэгдэх

Тод мэдээ

Д.Батсүрэн: Малыг ялган тэмдэглэж бүртгэлжүүлэх ажилд малчдын оролцоо бодит дэмжлэг болдог

Огноо:

,

Сэтгүүлч:

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамны Малын генетик, нөөцийн хэлтсийн дарга, ерөнхий мал зүйч Д.Батсүрэнгээс малыг ялган тэмдэглэж бүртгэлжүүлэхийн ач холбогдол, хэрхэн бүртгэлжүүлэх талаар тодрууллаа. 

-Малыг ялган тэмдэглэж бүртгэлжүүлэх, мэдээллийн сан бүрдүүлэх ажил эхлээд нэлээн хугацаа өнгөрч байна. Энэ хугацаанд ямар ахиц дэвшил гарсан бэ? 

-Малыг бүртгэлжүүлэх, ялган тэмдэглэх асуудал цоо шинэ ажил биш юм шүү дээ. Манай улс төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн үе буюу 1959-1992 онуудад мал сүргээ ялган тэмдэглэж бүртгэдэг л байсан. Энэ үед харин ч бүр илүү сайн бүртгэл хөтөлж, ялган тэмдэглэдэг байсан. Нэгдэл, бригад болгонд мэргэжлийн зоотехникч ажиллаж, 11 төрлийн бүртгэлийг хийдэг байсан бөгөөд тухайн малын удам гарваль, үр төлийн чанарыг бүртгэлээр тодорхойлох ажил мэргэжлийн өндөр түвшинд хийгддэг байсан.

Одоогийн цаг үеэс ялгагдах юм нь тэр үед цахим бүртгэл гэж байгаагүй, бүгдийг гар журнал хөтөлж явуулдаг байсан. Ингээд 1992 оноос мал сүрэг хувьд шилжиж, нэгдэл нийгэм тарснаас хойш малыг бүртгэлжүүлэх, ялган тэмдэглэх ажил үндсэндээ орхигдож, мартагдсан гэж хэлж болно. 

УИХ-аас “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийг 2010 онд баталж, сум бүрт 3 хүний бүрэлдэхүүнтэй Мал эмнэлэг, үржлийн тасаг ажиллаж эхэлснээр мал бүртгэлжүүлэлтийн ажил эргэж сэргэсэн. Ингэхдээ дэлхийн жишигт нийцүүлэн мал бүртгэлжүүлэлтийг эрчимжүүлэхэд анхаарч, мал сүргийг үе шаттай бүртгэлжүүлэх, бүртгэл мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх ажлыг 2011 оноос дахин эхлүүлсэн гэж хэлж болно. 

Энэ хугацаанд малын бүртгэл, мэдээллийн нэгдсэн программ хангамжийг туршин суурилуулах, нэвтрүүлэх ажлыг 21 аймгийн 330 суманд эхлүүлж, Малын бүртгэл мэдээлэл хариуцсан мэргэжилтэнг орон тоогоор ажиллуулж эхэлсэн. 

Малын генетик нөөцийн тухай хуулийг 2017 онд баталж, малыг ялган тэмдэглэх, бүртгэлжүүлэх, үндэсний бүртгэл мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх асуудлыг нэлээн тодорхой хуульчилж өгсөн. Хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах ажлын хүрээнд холбогдох журам, зааврууд гарсан. Өөрөөр хэлбэл, хууль эрх зүйн хувьд тодорхой, ойлгомжтой болсон.  

-Бэлчээрийн мал аж ахуй зонхилсон, эрс тэс уур амьсгалтай манай улсын хувьд малыг хэрхэн бүртгэлжүүлбэл тохиромжтой юм бол. Цаашид энэ талаар ямар чиглэл барих вэ?

-Манай улсын хувьд мал сүргийг бүртгэлжүүлэх ажилд багагүй хүндрэл, бэрхшээл гардаг. Тухайлбал, хүн хүч шаарддаг, ээмэг нь унадаг, гээгддэг, зуны улиралд +30 градус хүртэл халж, өвөлдөө -40 градус хүртэл хүйтэрдэг, алс бэлчээрлэдэг гэх мэт маш олон асуудал байдаг. Энэ бүх асуудлыг нэг дор бүгдийг шийдэхэд хүндрэлтэй учраас ажлаа эрэмблээд, үе шаттайгаар бүртгэлжүүлэх ажлыг хийж байгаа гэж ойлгох хэрэгтэй. 

Нэн тэргүүнд бид уг ажлыг гардан зохион байгуулж ажиллах хүн, хүч, мэргэжлийн боловсон хүчний асуудлаа шийдэхэд анхаарч байна. Мөн малыг ялган тэмдэглэхэд шаардлагатай багаж хэрэгсэл, ээмэг, бахь, чип нь ямар байх ёстой, ямар төрлийн, ямар малаа эхэлж бүртгэх вэ гэдгийг тодорхой болголоо.  Мал, малчин өрхийн мэдээллийг бүртгэлийн нэгдсэн санд хэрхэн бүртгэх, оруулах, нэмэх, хасах, баяжилт хийх вэ гэдгийг шийдэж байна. 

Цаашид дараах чиглэлийг баримтална. 

1. Олон Улсын ISO стандартын шаардлага хангасан, дахин давтагдахгүй код бүхий уян хатан, гадны нөлөөнд тэсвэртэй, өндөр чанарын полиуретан материалаар хийгдсэн бод, бог малын ээмгийг ашиглана.
Полиэтилен болон резинэн материалаар хийсэн ээмэг нь малын биед шигдэх, хайлах, тасрах, код арилах зэрэг эрсдэлтэй учраас хориглоно. 
Мөн ISO стандартын шаардлага хангасан, ойрын болон холын зайнаас таних боломжтой, чипийг голчлон адуунд ашиглана. 

2. Манай улс олон сая малтай, монгол малын зүс хоорондоо ойролцоо, байгаль цаг уурын болон тухайн малын онцлогоос шалтгаалан зүс нь хувирдаг, ялган танихад хүндрэл үүсдэг учраас малын ээмэг, чипэнд МУ-ын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийн кодыг ашиглана.

Тухайн малын ээмэг, чипэнд бичигдсэн кодоор аль аймгийн, аль сумын, аль багийн мал болохыг таних боломжтой юм. 

3. Үржилд ашиглаж буй хээлтүүлэгч, үзлэг ангилалтаар цөм болон үржлийн сүргийн шаардлага хангасан хээлтэгч, төвийн бүсийн үхэр сүрэг, хүнсний зориулалтаар худалдан борлуулж буй малыг нэн тэргүүнд ялган тэмдэглэж бүртгэлжүүлнэ. 
4. Малын үндэсний бүртгэл мэдээллийн нэгдсэн сангийн баяжилтыг хийнэ. 

-Мал сүргийг бүртгэлжүүлэхэд малчид, иргэдийн оролцоо ямар байх ёстой вэ? 

-Малыг ялган тэмдэглэж бүртгэлжүүлэхэд малчид, иргэдийн оролцоо маш чухал, нэгдсэн ойлголттой байж энэ ажил явна. 

Малыг ялган тэмдэглэж бүртгэлжүүлэх ажил жилд 2 удаа буюу хавар 03 сарын 25-наас 05 сарын 25-ныг хүртэл, намар 09 сарын 15-наас 11 сарын 15-ныг хүртэлх хугацаанд явагддаг. 
Үүнээс бусад цагт малд ээмэг зүүх, чип суулгахыг хориглодог, учир нь технологийн хугацаа алдсанаас үүдэлтэй тухайн хэсэг газарт өт батган суух, идээ шүүс гарах, цаашлаад шарх үүсэх, малын чих хөлдөх, хайрагдах, тасрах зэрэг хүндрэл үүсдэг. 

Тиймээс хавар, намрын технологийн хугацаанд малчид, мал аж ахуй эрхлэгчид маань мэргэжлийн хүмүүстэй хамтраад ажиллах, малаа ойр бэлчээрлүүлэх, зар хүргэсэн цагт малаа бэлэн байлгах, малаа барих, бүртгэл хөтлөхөд холбогдох мэдээллийг бүрэн өгч туслалцаа үзүүлэх нь чухал юм.

Мөн малын ээмэг унасан, гээгдсэн, мал шилжилт хөдөлгөөнд орох шаардлагатай болсон, зах зээлд худалдан борлуулсан, мал худалдан авсан зэрэг мэдээллийг цаг алдалгүй холбогдох мэргэжлийн хүмүүст хэлж, мэдээллийн сангаас хасуулдаг, нэмдэг, өөрчлөлтийг хийлгэдэг байх нь хамгийн том дэмжлэг болдог. Энэ бол малчид, мал аж ахуй эрхлэгчдийн мэргэжлийн хүмүүст үзүүлж буй бодит дэмжлэг, бодит оролцооны асуудал юм. Үүнээс гадна санал бодлоо илэрхийлэх, цаашид хэрхэн хамтран ажиллах талаар харилцан ярилцдаг, ойлголцдог, бусдад, нийгэмд мэдээллийг үнэн зөв түгээдэг байх нь малчны эрх, үүрэг, хариуцлага юм.

-Малаа бүртгэлд хамруулснаар ямар үр дүн гарах вэ?  

-Малаа бүртгэлжүүлснээр ямар үр дүнд хүрэх вэ, бидэнд ямар ашиг байна вэ, бүртгэлжүүлэх шаардлага байна уу, энэ ер нь хэрэгтэй юм уу гэдэг асуултыг аль ч шатанд тавьдаг.
Бид бүгд л эрүүл, чанартай, гарал үүсэл нь тодорхой мах, сүү, гурил, ногоо, тариа будаа, тэдгээрээс гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүний асуудал ярьдаг. Энэ бүх асуултын тэмдэгний цаана ганцхан гарц байгаа нь бүртгэл, мөшгөх тогтолцоо, мэдээллийн сангийн бүрдүүлэлт юм. 

Тэгэхээр дээрх бүх асуудалд чиглэл тус бүртээ бүртгэл байх ёстой, хууль эрх зүй байх ёстой, бүртгэх, хэрэгжилтийг зохион байгуулах, хэрэгжүүлэх, үр дүнг харах, эцэст нь бүгд ашиг шимийг нь хүртэх ёстой. 

Тэгвэл малын бүртгэлийн тухайд бид дараах хоёр чиглэлээр үр дүн гаргах гэж бүх шатанд хамтран ажиллаж байна.

1. Нийгмийн түвшинд:
1.1. Гарал үүсэл нь тодорхой мал, малын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг экспортлох боломж бий болно.
1.2. Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн хөгжлийг дэмжиж, өрсөлдөх чадавхийг сайжруулна, олон улсын зах зээл бий болно. 

2. Малчин өрхийн түвшинд: 
2.1. Төрөөс олгож буй дэмжлэг урамшуулалд хамрагдах боломж бүрдэнэ.
2.2. Малын хулгайгаас урьдчилан сэргийлэх, алдагдсан малыг бүртгэлээр дамжуулан олох боломжтой болно. 
2.3. Малын гарал үүсэл, удам гарвалын тодорхойлолтыг нэгдсэн сангаас гаргуулж, малчин өрхийн үйлдвэрлэгч болохоо батална.
2.4. Даатгалд хамруулах, зээл авах, хөрөнгийн үнэлгээ хийлгэхэд баталгаа болно.

-Малыг бүртгэлжүүлэхэд гарах зардлыг хэн хариуцах вэ. Малчин ямар зардал гаргах вэ?

-Малыг бүртгэлжүүлэхтэй холбогдон гарах зардлыг Малын генетик нөөцийн тухай хуулиар зохицуулсан байдаг бөгөөд Малын үндэсний бүртгэл, мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх, ажиллуулах зардлыг улсын төсвөөс санхүүжүүлэхээр хуульчилсан. 

Харин малын ялган тэмдэглэх хэрэгсэл болох ээмэг, чипний үнийг малчин, мал бүхий этгээд хариуцахаар заасан. Тиймээс тухайн жилд бүртгэлд хамруулах малын мэдээллийг сум, дүүргийн Хөдөө аж ахуйн тасгийн мэргэжилтэнд үнэн зөв өгч, өөрийн харьяалагдах засаг захиргааны нэгжийн код бүхий ээмэг, чипийг нэгдсэн журмаар захиалж авна гэж ойлгох хэрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл, малчин, мал бүхий этгээдийн захиалгын дагуу засаг захиргааны нэгжийн код бүхий ээмэг, чип хэвлэгдэж, малчин тухайн ээмэг, чипний үнийг хариуцна гэсэн ойлголт юм. 

-Малчин ээмэг, чипний үнийг өөр хэлбэрээр төлөх боломж байгаа юу?

-Ийм боломж байж болно. Энэ нь Малын тоо толгойн албан татварын тухай хуулийн дагуу орон нутгийг хөгжүүлэх санд төвлөрүүлсэн орлогыг малчдад өөрсдөд нь эргүүлж зарцуулна гэсэн ойлголт юм. Хуулийн зорилго бол малчнаас авсан татварыг буцаагаад малчинд өөрт нь зарцуулах, тухайн сум орон нутагт хэрэгтэй зүйлд нь зарцуулахад оршиж байгаа. Малын тоо толгойн албан татвараас төвлөрсөн орлогыг хэрхэн зарцуулах талаар Төсвийн тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.2.8 дахь хэсэгт маш тодорхой зааж өгсөн байдаг. 

Татвараас төвлөрсөн орлогын эх үүсвэрийг малын чанарыг сайжруулах, тэжээлийн нөөц бүрдүүлэх, байгаль орчныг хамгаалах, хортон мэрэгчидтэй тэмцэх, малын эрүүл мэнд, гамшгаас хамгаалах зэрэг 13 ажилд зарцуулахаар заасан. Эдгээр 13 ажилд “малын чанар сайжруулах”, “гэмт халдлагаас сэргийлэх” гэдэг асуудал багтсан бөгөөд энэ нь малыг ялган тэмдэглэж бүртгэлжүүлэхээс эхлэлтэй. 
Тийм болохоор малын чанар сайжруулах, мал сүргийг гэмт халдлагаас сэргийлэх ажлын үндэс суурь болсон ээмэгжүүлэлт, бүртгэлжүүлэлтэд төвлөрсөн орлогын тодорхой хувийг зарцуулахад хууль тогтоомж зөрчих асуудал гарахгүй. 

Гагцхүү уг ажил тэдгээр 13 ажлын хэдэд эрэмбэлэгдэх вэ гэдгийг малчдын санал асуулгаар гаргадаг. Өөрөөр хэлбэл, багийн ИНХ-аар албан татварт төвлөрсөн орлогыг нэр заасан 13 ажлаас хамгийн ач холбогдолтой гэдгээр нь малчид өөрсдөө олонхийн саналаар эрэмбэлэх журамтай. 

Тэгэхээр бид малчдад үнэн зөв бодит мэдээлэл өгөх, тодорхой түвшинд мэдлэгжүүлэх, соён гэгээрүүлэх ажил маш чухал байгаа юм. Малчид бидэнд нэн тэргүүнд юу чухал байна вэ гэдгээ мэддэг, ойлгодог, ухамсарладаг байх, тэгээд ач холбогдлоор нь санал хураагаад эрэмбэлдэг, орлогыг түүнд нь зарцуулж байна уу гэдэгт хяналтаа тавьдаг, санал бодлоо илэрхийлдэг байвал хуулийн хэрэгжилт сайн байна гэж харах юм.   

Эх сурвалж: ХХААХҮЯ

Дэлгэрэнгүй унших

Сэтгэгдэл

Тод мэдээ

АТГ: Иргэн, хуулийн этгээдээс 57 өргөдөл, гомдол хүлээн авав

Огноо:

,

Авлигатай тэмцэх газрын Судалгаа шинжилгээний алба нь 2024 оны 3 дугаар сарын 18-22-ны өдрүүдэд иргэн, хуулийн этгээдээс ирүүлсэн 57 өргөдөл, гомдлыг хүлээн авч, харьяалах чиг үүргийн нэгжид хүргүүллээ.

Хүлээн авсан өргөдөл, гомдол, мэдээллийн 64.9 хувь нь авлигын гэмт хэргийн шинжтэй байх бөгөөд тендер, худалдан авах ажиллагаатай холбоотой гомдол давамгайлж байна. Өнгөрсөн долоо хоногт авлигыг мэдээлэх 110 тусгай дугаараар 284 дуудлага хүлээн авчээ.

Дэлгэрэнгүй унших

Тод мэдээ

Хөгжлийн банкны гэх хэргийн талаарх шийдвэрийг нээлттэй байршуулна

Огноо:

,

Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүх Хөгжлийн банкны гэх тодотголтой 80 хүн 4 хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэргийг 2024 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдрөөс 2024 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдрүүдэд хянан хэлэлцэж шийдвэрээ танилцуулсан, улмаар шийдвэрийн тоймыг товч бэлтгэн тус шүүхийн сайтад байршуулсан.
 
Давж заалдах шатны шүүхийн хувьд: Анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч гаргасан прокурорын эсэргүүцэл болон хэргийн оролцогч нарын гаргасан нийт 36 давж заалдах гомдлуудаар прокурор, өмгөөлөгч, хохирогч байгууллагын төлөөлөгч, шүүгдэгч, иргэний нэхэмжлэгч, хариуцагч зэрэг нийт 134 оролцогчийг оролцуулан хэргийг хянан хэлэлцсэн төдийгүй нийт 534 хавтаст хэргийн материалд авагдсан үйл баримтын хүрээнд талуудын гомдол, эсэргүүцэл, тайлбар зэрэгт хууль ёсны ба үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж, шүүхийн шийдвэрээ албан ёсоор хэвлэж, түгээхэд тодорхой хугацаа шаардагдах нь эргэлзээгүй асуудал билээ.
 
Тус шүүхээс, Хөгжлийн банкны гэх тодотголтой 80 хүн 4 хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэргийг хянан шийдвэрлэсэн давж заалдах шатны шүүхийн магадлалыг албан ёсоор бичгээр гаргаж, нийт оролцогч нарт гардуулах, улмаар олон нийтэд нээлттэй байршуулах тул хүлээцтэй, судалгаа мэдээлэлтэйгээр асуудалд хандахыг, мөн худал ташаа мэдээлэл түгээхгүй байхад анхаарахыг сонирхогч иргэн, сэтгүүлч зэрэг олон нийтэд хандан мэдэгдэж байна.
 
Зарим зарим худал ташаа мэдээлэл гарч байгаатай холбогдуулсан дараах мэдээллийг тодруулан хүргэж байна. Тухайлбал,
 
1. Анхан шатны шүүхээс цагаатгасан нийт 48 хүнээс шүүгдэгч Д.Уянга, Т.Оюунчимэг, Б.Чинзориг, Ч.Цоожсүрэн, А.Хүчитбаатар, Г.Гантогтох,Б.Амгалан, О.Батбаатар, Ч.Отгочулуу, Ч.Нэргүй, М.Баянмөнх, Б.Найдалаа, Б.Лхагвасүрэн, Р.Батбаяр, М.Золжаргал, Г.Дашзэвгэ, Г.Одонтуул, Б.Батзаяа, Б.Цэрэндаваа, Г.Санжмятав, М.Цэлмэг, Ц.Содхүү, Н.Батбаяр, Б.Цолмон, Х.Ганхуяг, Г.Амартүвшин, Н.Алтанхуяг нарын 27 хүнд холбогдох хэргийг цагаатгасныг хэвээр үлдээж,
харин шүүгдэгч Ц.Билгүүн, Т.Мөнхтулга, Т.Пүрэвсүрэн, С.Батзориг, Д.Бат-Очир, Ж.Үхэртар, Ж.Бат-Эрдэнэ, Ж.Оюунчимэг, С.Магнайсүрэн, М.Баярмагнай, Д.Батбаяр, Ё.Доржсумъяа, Ц.Цэвэгмэд, Н.Баярчимэг, О.Хуягцогт, О.Баяр, Д.Даваасамбуу, Б.Баттөр, Ц.Ууганбаяр, Г.Галсанням нарт холбогдох 20 хүнд холбогдох хэргийг цагаатгаж шийдвэрлэснийг хүчингүй болгож, гэм буруугийн асуудлыг хэрэгт авагдсан үйл баримтын хүрээнд хууль ёсны ба үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж дахин хянан шийдвэрлүүлэх үндэслэлтэй гэж үзсэн байх ба мөн шүүгдэгч Б.Баттөрт /21 дэх хүн/ холбогдох худал мэдээлэл өгөх гэмт хэрэг, шүүгдэгч Ж.Бат-Эрдэнэд холбогдох нийт хэргээс зөвхөн хахууль авах гэмт хэргийг тусгаарлан прокурорт буцааж шийдвэрлэсэн.
Шүүгдэгч Б.Баттөр, Ж.Бат-Эрдэнэ нарт холбогдох тухайн хэргийн хувьд хахууль өгсөн гэх өөр гэмт хэрэгтэй нэгтгэж эсхүл хахууль өгсөн гэмт хэргийг шүүхээр хянан шийдвэрлэсний дараа шийдвэрлэх шаардлагатай гэж үзсэн учраас тусгаарласан.
 
2. Анхан шатны шүүхээс гэм буруутайд тооцсон нийт 32 хүнээс 10 шүүгдэгчид холбогдох буюу шүүгдэгч Л.Аззаяа, Б.Шинэбаатар, Ц.Баярсайхан, Х.Баттулга, Т.Болдмаа, Б.Батбаатар, Ч.Өлзий, Я.Батцэцэг, Л.Ням-Очир нарыг гэм буруутайд тооцож, ял шийтгэл оногдуулсныг хэвээр үлдээж, харин шүүгдэгч Н.Сүхболд /10/-д холбогдох хэрэгт Эрүүгийн хуулийг буцаан хэрэглэх үндэслэлгүй тул хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан үндэслэлээр эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлж шийдвэрлэсэн,
харин бусад нийт 22 шүүгдэгч болох Б.Батбаяр, Ч.Энхбат, Ч.Мөнхбаяр, Д.Цогтбаатар, Б.Будхүү, Л.Мягмаржав, Д.Дэлгэрсайхан, Б.Чойжилжалбуу, Б.Даажамба, Ж.Ганхуяг, Г.Батдорж, Н.Мөнхбат, Э.Эрдэнэ, Ц.Баатарбилэг, Б.Мөнхтөр, Г.Байгалмаа, Э.Эрдэнэбилэг, Х.Бат-Эрдэнэ, Ё.Баатарбилэг, Г.Цолмон, Ш.Бүтэд, П.Мягмардорж /нийт 22/ нарыг гэм буруутайд тооцсоны хүчингүй болгож, тэдэнд холбогдох бүхий л хэргийг хэрэгт авагдсан үйл баримтын хүрээнд хууль ёсны ба үндэслэл бүхий байдлаар дахин дүгнүүлж, зарим шүүгдэгч нарт холбогдох нийт хэргийг нэг мөр шийдвэрлүүлэх үндэслэлтэй гэж үзсэн, харин цагаатгасан шийдвэр огт гаргаагүй болно.
Үндэслэлийн талаар тодотгосон товч мэдээлэл:
Анхан шатны шүүхээс “Модун” ХХК-ний захирал Д.Батбаяр, “Комплант” ХХК-ийн захирал О.Баяр нарт холбогдох гэмт хэргийг цагаатгаж шийдвэрлэсэн нь хэргийн бодит байдалд нийцээгүй, үндэслэлгүй гэж Давж заалдах шатны шүүхээс шийдвэрлэсэнтэйгээр холбоотойгоор “Модун” ХХК, “Комплант” ХХК-иудад Хөгжлийн банкны хууль тогтоомжийг зөрчин их хэмжээний зээл олгож, давуу байдал олгосон гэмт хэрэгт хамтран оролцсон гэх шүүгдэгч Б.Батбаяр, Ч.Энхбат, Ч.Мөнхбаяр, Д.Цогтбаатар, Б.Чойжилжалбуу, Б.Будхүү, Л.Мягмаржав, Д.Дэлгэрсайхан нарт холбогдох тухайн гэмт хэргийг дахин шийдвэрлүүлэх үндэслэл үүссэн учраас тухайн шүүгдэгч нарт холбогдох бүх гэмт хэрэг, тэдний гэм бурууг нэг мөр дахин хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсэн.
 
Шүүгдэгч Ё.Баатарбилэгийн хувьд : Анхан шатны шүүхээс шүүгдэгч Ё.Доржсумъяа, Ц.Цэвэгмэд нарт холбогдох гэмт хэргийг хууль ёсны ба үндэслэл бүхий дүгнэлт хийхгүйгээр хийсвэрлэн таамаглах байдлаар цагаатгаж шийдвэрлэснийг хүчингүй болгосон байх бөгөөд шүүгдэгч Ё.Доржсумъяа, Ц.Цэвэгмэд нарт холбогдох хэргийг үндэслэлгүйгээр цагаатгасан нь Ё.Баатарбилэгт холбогдох хэргийн үйл баримт, нотолгооны стандарт, бусад асуудлыг шалгах, тогтооход зөрүү, зөрчил үүсгэжээ. Мөн анхан шатны шүүх, прокурорын хувьд хэрэгт авагдсан бүхий л үйл баримтыг шалгаагүй, хууль ёсны ба үндэслэл бүхий дүгнэлт хийгээгүй, нотлох баримтыг үгүйсгэсэн, баталсан үндэслэлээ тодорхой заагаагүй, шийдвэрлэвэл зохих зарим асуудлыг орхигдуулсан гэж үзсэн учраас дахин хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсэн.
 
Э.Эрдэнэ, Ж.Ганхуяг нарын хувьд : Шүүгдэгч Э.Эрдэнийн гэмт хэрэг үйлдэх үедээ эрхэлж байсан албан тушаалыг зөв тодорхойлон дүгнээгүй, тухайн шүүгдэгч нараас хураасан гэх гадаад валютыг төгрөгт шилжүүлээгүй буюу тооцсон баримтгүй, ямар хувь хэмжээгээр хариуцахыг таамаглах, дахин тооцох боломжгүй, Эрүүгийн хуулийг зөв хэрэглээгүйг зөвтгөх үндэслэлгүй гэж үзсэн.
 
Шүүгдэгч Н.Мөнхбатын хувьд : Анхан шатны шүүхээс Н.Мөнхбатад холбогдох албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж “Нью яармаг хаусинг прожект” ХХК-нд эдийн засгийн давуу байдал бий болгосон гэмт хэргийг хууль ёсны ба үндэслэл бүхий дүгнэлт хийхгүйгээр цагаатгаж шийдвэрлэснийг хүчингүй болгосон байх тул түүнд холбогдох бусад гэмт хэргийн гэм бурууг нэг мөр дахин хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсэн.
 
Шүүгдэгч Б.Даажамбын хувьд : Анхан шатны шүүхээс “Хөгжлийн банкны төлөөлөн удирдах зөвлөлийн зарим дарга, гишүүд”-д холбогдох хэргийг бүхэлд нь хууль ёсны ба үндэслэл бүхий дүгнэлт хийхгүйгээр, таамаглан байдлаар цагаатгаж шийдвэрлэснийг хүчингүй болгосон байх тул түүнд холбогдох нийт гэмт хэрэг, гэм бурууг нэг мөр дахин хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсэн.
 
Шүүгдэгч Г.Байгалмаагийн хувьд : Анхан шатны шүүхээс шүүгдэгч Г.Байгалмаад холбогдох “Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулгын гарын үсгийг хуурамчаар” зурсан буюу хуулийн этгээдийн эрх мэдлийг урвуулан ашигласан гэх гэмт хэргийг хууль ёсны ба үндэслэлгүйгээр, таамаглан байдлаар цагаатгаж шийдвэрлэснийг хүчингүй болгосон байх тул түүнд холбогдох нийт гэмт хэрэг, гэм бурууг нэг мөр дахин хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсэн.
 
Шүүгдэгч Г.Батдорж, Ц.Баатарбилэг, Б.Мөнхтөр, Э.Эрдэнэбилэг, Х.Бат-Эрдэнэ, Г.Цолмон, Ш.Бүтэд, П.Мягмардорж нарын хувьд : Хөгжлийн банкны зээлийн хорооны болон төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүдэд холбогдох бүх гэмт хэргийг дахин хэлэлцүүлэхээр дээр дурдсан байдлаар шийдвэрлэсэн учраас Хөгжлийн банкны зээлийн хорооны болон төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүдийг хатгаж болон бусад хэлбэрээр хамтран оролцсон гэх тухайн шүүгдэгч нарт холбогдох хэргийг хүчингүй болгохгүйгээр хууль зүйн дүгнэлт хийх бодит үндэслэлгүй гэж үзсэн. Учир нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 1, 3, 4, 7.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар гэм бурууг урьдчилан тогтоох, гэм буруутай эсэх талаар хөдөлбөргүй үнэн гэж урьдчилан тогтоосон ямар ч нотлох баримт байж болохгүй гэх хуулийн заалтын хүрээнд шийдвэр гаргасан болно.
 
Иймд анхан шатны шүүхээс гэм буруутай тооцсон шүүгдэгч нарт холбогдох хэргийг дахин хэлэлцүүлэхээр буцаасан нь тэдэнд холбогдох хэргийг цагаатгасан буюу хэрэгсэхгүй болгосон гэх үндэслэл, утга агуулга огт илэрхийлэхгүй бөгөөд Давж заалдах шатны шүүх нь аливаа хэргийг урьдчилан таамаглаж шийдвэрлэх, хэргийн зүйлчлэлийг хүндрүүлэх, гэм буруутайд тооцоогүй этгээдийг шууд тооцох, эсхүл эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх зэрэг эрх хэмжээг хэрэгжүүлдэггүй буюу тийм эрх хэмжээ эдлэхийг хууль, зарчмаар хориглосон болохыг тодотгон тэмдэглэж байна.
 
НИЙСЛЭЛИЙН ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН ДАВЖ ЗААЛДАХ ШАТНЫ ШҮҮХ
Дэлгэрэнгүй унших

Тод мэдээ

Улаанбаатарын 976 барилгын 206 нь газар хөдлөлтөд тэсвэртэй

Огноо:

,

Газар хөдлөлтийн аюул нь олон хүний амь нас, хүн төрөлхтний барьж байгуулсан бүтээн байгуулалтыг хоморголон устгадаг байгалийн гамшиг юм.

Газар хөдлөлтийн хүч, давтамж сүүлийн жилүүдэд Монгол Улсад төдийгүй дэлхий дахинаа нэмэгдэж байна.

Зөвхөн 2024 он гарсаар манай улсад болон хил орчмын бүс нутагт 3.5, түүнээс дээш магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт 20 удаа болжээ.

Гэтэл Улаанбаатарын 976 барилгад газар хөдлөлтийн тэсвэртэй байдлын үнэлгээ хийхэд ердөө 206 нь тэсвэртэй гэсэн дүгнэлт гарсан байна.

Тиймээс Засгийн газраас жил бүрийн гуравдугаар сарын сүүлийн долоо хоногийн пүрэв гарагт 16:00 цагт улс орон даяар гамшгийн зарлан мэдээллийн дуут дохио дуугаргаж, дадлага сургууль зохион байгуулах журам гаргасан. Энэ жилийн хувьд маргааш буюу 2024 оны гуравдугаар сарын 28-нд таарч байна.

Энэхүү дадлага сургууль нь иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллагад газар хөдлөлтийн аюулыг таниулах, урьдчилан сэргийлэх аргад сургах дадал олгох, эрсдэлийг бууруулах зорилготой.

Тиймээс маргааш ямар үйл ажиллагаа зохион байгуулах талаар ОБЕГ-ын дэд дарга, бригадын генерал Б.Ууганбаяр олон нийтэд мэдээлэл өглөө.

Мөн тэрбээр энэ дадлага сургуулийг ёс төдий өнгөрүүлэх биш, гамшиг нүүрлэсэн үед мэдлэгтэй дадалтай байж өөрийгөө болон хайртай дотнын хүмүүсээ аврах аргад суралцахыг зорьж, идэвхтэй бөгөөд хариуцлагатай оролцохыг уриаллаа.

Эх сурвалж: ОБЕГ

Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа
Тод мэдээ14 цагын өмнө

АТГ: Иргэн, хуулийн этгээдээс 57 өргөдөл, гомдол хүлээн авав

Тод мэдээ14 цаг 3 минут

Хөгжлийн банкны гэх хэргийн талаарх шийдвэрийг нээлттэй байршуулна

Тод мэдээ14 цаг 7 минут

Улаанбаатарын 976 барилгын 206 нь газар хөдлөлтөд тэсвэртэй

Тод мэдээ14 цаг 9 минут

Замын-Үүд-Эрээн боомтын ачаа тээврийг ирэх сарын 1-нээс 24 цагаар аж...

Тод мэдээ14 цаг 13 минут

Эрүүл мэндийн цахим шилжилтийг эрчимжүүлэхийг үүрэг болголоо

Тод мэдээ14 цаг 16 минут

Гепатитын D вирусийн халдвартай 66 мянган хүн байна

Тод мэдээ14 цаг 19 минут

ЗГ: Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн мэдү...

Өнөөдөр14 цаг 21 минут

УИХ: Энэ долоо хоногт чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар

Өнөөдөр14 цаг 26 минут

Зүүн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр цас орж, цасан шуурга шуурна

Өнөөдөр14 цаг 28 минут

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Тод индэр2024/03/27

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Боомтын сэргэлтийн дараагийн үе шат инно...

Тод мэдээ2024/03/27

Сонгинохайрхан дүүрэг, Баянхошууны авто замд нүхэн эвдрэл засварлах ...

Өнөөдөр2024/03/27

ХХААХҮЯ: 49 үйлдвэрийн үйл ажиллагаа эрхлэх дүгнэлтийг цуцаллаа

Тод мэдээ2024/03/27

Бартаат замын туулах чадвар сайтай 16 автомашиныг хамгаалалтын 7 зах...

Тод мэдээ2024/03/27

Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх Үндэсний хорооны а...

Тод мэдээ2024/03/27

С.Чинзориг: Эмчилгээний шинэ технологи нэвтрүүлэхийг бүхий л талаар ...

Тод индэр2024/03/27

Н.Батнасан: МУИС-д гаалийн байгууллагатай хамтран ажиллах өргөн боло...

Өнөөдөр2024/03/27

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Тод мэдээ2024/03/26

Автомашины нүүрсэн янданг улсын хилээр гаргахыг хориглох тухай тогто...

Өнөөдөр2024/03/26

Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлж байна!

Өнөөдөр2024/03/26

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Тод мэдээ2024/03/25

"Улаанбаатар марафон"-ы бүртгэл үргэлжилж байна

Тод мэдээ2024/03/25

Хөлийн гол орчимд шар усны үер бууж, 30 орчим айл үерт автлаа

Тод мэдээ2024/03/25

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путинд эмгэнэл илэрхий...

Өнөөдөр2024/03/25

УИХ: Намын бүлэг, ажлын хэсгүүд өнөөдөр хуралдана

Өнөөдөр2024/03/25

Улаанбаатарт өдөртөө 8 хэм дулаан

Тод мэдээ2024/03/25

Энэ онд Шархад дэд төвд 110 айлын орон сууц ашиглалтад орно

Тод мэдээ2024/03/25

ЦЕГ: АТМ эвдсэн этгээдийг илрүүлжээ

Тод мэдээ2024/03/25

Нийслэлийн 34 хорооны 1306 айл өрхөд нүүн шилжих мэдэгдэх хуудсыг хү...

Тод мэдээ2024/03/25

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Замын-Үүд хилийн боомтын зорчигч, ачаа тэ...

Санал болгох